tag:blogger.com,1999:blog-22922327041895493812024-03-20T04:37:25.723-07:00Ο ΚΡΥΠΤΟΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ARETIMAUROGIANNIhttp://www.blogger.com/profile/10750948634647001569noreply@blogger.comBlogger296125tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-42508457566112241232020-12-07T05:33:00.005-08:002020-12-07T05:34:21.044-08:00Άγιος Μάξιμος Γραικός: Διάλογος της ψυχής με τον νου, με την μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων σχετικά με την προέλευση των παθών μέσα μας <p><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><br /></span></b></span></p><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;">
</span></b></span><div class="post-header">
</div><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;">
</span></b></span><h2 class="title" style="border: 0px none; line-height: 22px; margin: 0px 0px 8px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial; font-size: small;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_8eZ_wZN6miS267x62VZdsvbVUN0HglHGMErY31mbiSS_8OJVADFyJ9rY_fDYZyeX8zRwHeDpMA4IsylTlhqDkpyu2FOlE3WTg1Ruy7B_1_o80IHZ5-1CBMQ_zUMljxebXGM6RLkik-I/s634/image1.jpeg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="634" data-original-width="480" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_8eZ_wZN6miS267x62VZdsvbVUN0HglHGMErY31mbiSS_8OJVADFyJ9rY_fDYZyeX8zRwHeDpMA4IsylTlhqDkpyu2FOlE3WTg1Ruy7B_1_o80IHZ5-1CBMQ_zUMljxebXGM6RLkik-I/s320/image1.jpeg" /></a></div><div style="text-align: justify;">Λόγος
Β΄: Διάλογος της ψυχής με τον νου, με την μορφή ερωτήσεων και
απαντήσεων σχετικά με την προέλευση των παθών μέσα μας. Επίσης λόγος
περί θείας πρόνοιας και κατά των αστρολόγων (Άγιος Μάξιμος Γραικός)</div></span></span></span></h2><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ψυχή: Αγαπημένε νου μου! Προς σε στρέφω τώρα τούτα τα απλά μου λόγια. Μου
προκαλεί μεγάλη απορία το γεγονός ότι εσύ που ορίστηκες από τον
Δημιουργό ως κυβερνήτης όλων των δυνάμεών μου, κυβερνάς το σώμα ολάκερο
με τις πιο ευέλικτες νοητικές κινήσεις, ως βασιλέας που κυβερνάει μια περιτειχισμένη πόλη ή ως ένας έμπειρος πηδαλιούχος, όταν
σε κυριεύει κάποιο σκοτεινό πάθος, είτε φθόνος, είτε οργή, είτε θλίψη,
παθαίνεις αμέσως δυνατή σύγχυση και πέφτεις σε βαθειά θλίψη και μοιάζεις με ιππέα, που, όταν τον ρίξει κάτω το ατίθασο άλογό του, χάνει την νίκη. Τότε
όλοι οι συλλογισμοί σου και τα λόγια σου γίνονται απρεπή και, με λίγα
λόγια, δεν αναγνωρίζεις κανέναν, ούτε τους συγγενείς ούτε τους πιο
αγαπημένους φίλους σου. Εκστομίζεις τότε τις πιο άνομες βλασφημίες
εναντίον εκείνου που είναι ο μόνος αγαθός. Πες μου, σε παρακαλώ, γιατί
συμβαίνουν αυτά σε εμένα και σε εσένα; Θα ήθελα πολύ, αγαπημένε μου, να μου το έλεγες.</span></span></b></span></p><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"></span></b></span><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Νους:
Θέλεις να μάθεις από μένα, ψυχή, κάτι εξαιρετικά ακατάληπτο και
ασύλληπτο για την σκέψη. Γι’ αυτό θα προτιμούσα με μεγάλη ευχαρίστηση
την απόλυτη σιωπή, αν δεν είχα τύψεις μπροστά στον θείο ευαγγελιστή, που
απαιτεί να είμαστε «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">έτοιμοι δε αεί προς απολογίαν παντί τω αιτούντι υμάς λόγον περί της εν ημίν ελπίδος μετά πραότητος και φόβου</i>»[Α΄ Πέτρ. 3, 15]. Θα σου δώσω λοιπόν, με την βοήθεια του Θεού, μία σύντομη απάντηση σε αυτά που ρωτάς.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Τρομερή,
πολύ τρομερή αρρώστια είναι, ψυχή μου, ο εγωισμός που έχει ριζωθεί στις
ψυχές μας και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και πολλούς αγώνες για να
εκδιωχθεί από μέσα μας. Κάποτε εμείς οι δύο ήμασταν ελεύθεροι από αυτά
τα πάθη και ζούσαμε μία ζωή πολύ ήσυχη και γαλήνια, με υψηλές και
καθαρές σκέψεις και θείες επιθυμίες. Τότε δεν μας αναστάτωναν
ματαιοδοξίες, μήτε φιλονικίες, φθόνος και υπερηφάνεια, αλλά
κατευθυνόμασταν πάντοτε προς τα υψηλά με απλή, ήρεμη και σταθερή σκέψη,
αφού μας έδινε θάρρος η επιθυμία του πιο τέλειου αγαθού.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ο
Δημιουργός μας είναι απλός, ψυχή μου, και δεν μετέχει ούτε κατ᾽
ελάχιστον στην κακία και την πονηρία. Είναι ο μόνος αγαθός, η μόνη σοφία
και η μόνη αλήθεια. Είναι φιλεύσπλαγχνος, γενναιόδωρος, πανάγιος και
δίκαιος. Από Αυτόν πηγάζει πλούσια η αγιότητα, η αγαθότητα και όλα τα πνευματικά αγαθά. Αυτός,
ως πανάγαθος, έδωσε τις θείες εντολές, από επιθυμία να οδηγήσει εξαρχής
σε αυτήν την τελειότητα και το κατά την θεία εικόνα Του δημιούργημά
Του. Αν ο άνθρωπος είχε τηρήσει τις θείες αυτές εντολές, θα ήταν αληθινά
μακάριος και θα απολάμβανε την συνομιλία με τον ίδιο τον Θεό πάντοτε
καθαρά και χωρίς πάθος. Με την ίδια την θεία πνοή Του έδωσε
στον άνθρωπο όλες τις αρετές που βρίσκονται στην θεία και πανάγια φύση
Του και αυτές είναι η αγαθότητα, η ευσπλαγχνία, η πραότητα, η αλήθεια,
και η αγάπη. Όμως δεν του έδωσε αμέσως και την απόλυτη ευτυχία,
αφ’ ενός για να μην υπερηφανευθεί για τα πολλά χαρίσματά του και χάσει
εντελώς την θεία αγάπη και αφ’ ετέρου για να παρακινηθεί από την
επιθυμία του τελειοτάτου και καθαροτάτου αγαθού και να επιδιώκει όλο και
περισσότερο να το αποκτήσει. Έτσι αντιλαμβάνομαι το γεγονός,
ότι ο άνθρωπος δεν μπόρεσε να κρατηθεί για πολύ χρόνο μακριά από την
παράβαση της θείας εντολής. Αν είχε πίστη σταθερή, θα χαιρόταν και την διαρκή ευτυχία, επειδή η πίστη γεννάει το μυαλό, όπως το λέγει σαφώς το σοφό ρητό της Αγίας Γραφής: «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Εάν μή πιστεύσητε, ουδέ μη συνιήτε</i>»[Ησ. 7, 9]. Επομένως η αιτία της πτώσεώς του υπήρξε η ατέλεια της πίστεως και της αγάπης για τον Δημιουργό. Ικανοποιήθηκε τώρα η επιθυμία σου, ψυχή, ή ακόμη θέλεις να πω περισσότερα;</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ψυχή: Αν δεν σου κάνει πολύ κόπο, θα σε παρακαλούσα να τα πεις σαφέστερα. Πες μου επίσης με ποιόν τρόπο μπορεί να αποκτήσει κανείς την πραότητα.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Νους:
Με χαρά θα κάνω και αυτό για εσένα, αν με φωτίσει η Χάρη του Θεού. Όπως
σου είπα προηγουμένως, η αιτία της πτώσεώς μας υπήρξε η αδυναμία της
πίστεώς μας, που ως συνακόλουθο έχει την άγνοια του τελείου αγαθού [Δηλαδή
του ιδίου τού Θεού, που είναι τέλειος και αγαθός. Πρβλ. Ματθ. 5, 48 και
19, 17]. Αυτό θολώνει πολύ τους σοφούς οφθαλμούς μας, και μας κάνει,
ψυχή μου, να μοιάζουμε, αλλοίμονο, με τα άλογα κτήνη, όπως λέγει και ο
θεόπνευστος Ψαλμωδός, επειδή αυτός το ύμνησε περισσότερο και πολύ καθαρά
[Πρβλ. Ψαλμ. 48, 21]. Οι προπάτορές μας δεν κατάλαβαν την απάτη του κακοβούλου όφεως λόγω της ατελείας του νου τους και
δέχθηκαν την συμβουλή του σαν το ψάρι, που καταπίνει το δόλωμα άφοβα,
και έτσι γεύτηκαν τον καρπό του απαγορευμένου δένδρου.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Γι’ αυτό, σύμφωνα με την δίκαιη κρίση του Θεού, έχασαν την μακαριότητα και την έως τότε θεία διαμονή τους στον παράδεισο. Και αφού έχασαν
την προηγούμενη θεία φώτιση, υπέστησαν αμέσως εσωτερικό θάνατο και
δέχθηκαν πρώτα από όλα μέσα τους τις δύο από τις πιο βλαβερές για την
ψυχή νόσους, την λήθη και την άγνοια, εξαιτίας των οποίων θάμπωσαν οι σοφοί οφθαλμοί τους, ενώ οι ίδιοι δέχθηκαν ποικίλα πάθη. Έτσι εξαιτίας της λήθης στερήθηκαν, αλλοίμονο, την θεία δόξα.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Επιθυμούσαν
όμως ολόψυχα την μάταιη δόξα που κυριαρχεί στην γη, γι᾽ αυτό μόλις
εμείς οι άνθρωποι την φθάσουμε, υπερηφανευόμαστε και καμαρώνουμε, σαν τους κέδρους του Λιβάνου. Όταν
όμως την χάσουμε, η καρδιά μας υποφέρει, λυπούμαστε και φθονούμε καθώς
δεν αντέχουμε εμάς να μας περιφρονούν και στους άλλους να αποδίδουν
μεγάλους επαίνους. Γι’ αυτό υποκύπτουμε στην οργή, επειδή θεωρούμε τον
εαυτό μας άξιο τιμών. Αν όμως είχαμε θυμηθεί ότι όλοι μας υποφέρουμε εξίσου από την άγνοια και την λήθη, θα ήμασταν τουλάχιστον πράοι και δεν θα ορμούσαμε, ψυχή μου, ο ένας εναντίον του άλλου σαν άγρια θηρία. Επομένως, η
λήθη είναι αυτή πού γεννάει την ματαιοδοξία και την οργή, τον φθόνο και
την υπερηφάνεια. Αυτά με την σειρά τους γεννούν πολλά φοβερά πάθη,
που σαν θηρία ανήμερα ορμούν εναντίον μας, μας αναστατώνουν, μας
αιχμαλωτίζουν, μας παραπλανούν και μας ρίχνουν σε άπειρες δυστυχίες.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Εξάλλου, η άγνοια είναι το αρνητικό παράγωγο της απομάκρυνσής μας από το τέλειο αγαθό. Η πηγή όλων των κακών είναι η φιλαργυρία και
η προερχόμενη από αυτήν τοκογλυφία, να αδικεί κανείς άσπλαγχνα, να
αρπάζει την περιουσία του άλλου, να παραδίδεται σε αισχρές σαρκικές
απολαύσεις, να μη γνωρίζει κανείς τον εαυτό του, αλλά και να μην κατέχει ποτέ μνήμη θανάτου.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Το αποκορύφωμα όμως όλων αυτών των κακών είναι το να μη φοβάται κανείς τον Θεό, να μην τρέμει για την μέλλουσα φοβερή Κρίση,
αλλά να ζει πάντοτε μόνο σαν τα άλογα ζώα, ικανοποιώντας την κοιλία
και τις σαρκικές επιθυμίες, θεωρώντας μάλιστα αυτές τις επιθυμίες του ως
το τέλειο αγαθό. Οι επιθυμίες αυτές, όμως, γεννούν έχθρες και πολέμους, αιχμαλωσίες και ληστρικές επιθέσεις σε κάθε γη και κάθε θάλασσα.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ο
άνθρωπος που έχει το πάθος της οινοποσίας, όταν τον βαραίνει υπερβολικά
το κρασί που έχει πιεί, ασχημονεί εκστομίζοντας λόγια απρεπή, ενώ τους
τιμίους και ευπρεπείς ανθρώπους τους θεωρεί ανέντιμους, απρεπείς και
δεν καταλαβαίνει τίποτα. Κατά παρόμοιο τρόπο και εμείς, όταν η σκέψη μας θολώνει λόγω της αγνοίας του αληθινού αγαθού, γινόμαστε εύκολα θύματα της επιδράσεως των παθών.
Άλλοτε τρελαινόμαστε από την οργή και τον θυμό, άλλοτε λιώνουμε από την
ζήλεια και άλλοτε λυσσάμε από τις σαρκικές επιθυμίες. Έτσι πολλές φορές
απαρνούμαστε και την ίδια μας την ζωή. Αλλά γιατί να πολυλογούμε! Το
πλοίο, σαν χάσει το κατάρτι, τα σχοινιά, τα πανιά και το πηδάλιό του,
είτε από τα κύματα πού το χτυπούν εξαιτίας του ισχυρού ανέμου είτε γιατί
έπεσε σε κάποιον ύφαλο, καταστρέφεται από τα κύματα και καταποντίζεται.
Και εμείς, ψυχή μου, δεχόμαστε συνεχώς τις επιθέσεις των παθών, επειδή
καταστρέψαμε ανόητα το αρχετυπικό κάλλος μας, αφού προηγουμένως
υποταχθήκαμε στις απατηλές κολακείες του όφεως. Από τότε
πεθάναμε με εσωτερικό θάνατο, με τον οποίο μας ετιμώρησε ο Θεός, γιατί
ποδοπατήσαμε τις εντολές Του, και η ζωή της απαθείας και της θείας
έμπνευσης έφυγε μακριά μας.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;"> </span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ο
άσπονδος εχθρός του γένους μας, αφού μας υπέταξε, μας εδίδαξε κάθε κακό
και κάθε ανομία. Όντας θεομάχος κατάφερε να μας απομακρύνει εντελώς από
την πίστη και την αγάπη προς τον Δημιουργό μας. Αυτός ο πονηρός
κατάφερε, αντί να λατρεύουμε τον μόνο άκτιστο και άναρχο Θεό, την ουσία
σε τρεις υποστάσεις, να καθιερώσει την λατρεία πλήθους ψεύτικων θεών. Ο
εχθρός λοιπόν αντί του δώρου της ελεύθερης βούλησης και του αυτεξουσίου
που μας ξεχωρίζουν από τα άλογα ζώα, και αντί της ομοιώσεως με Εκείνον
που μας δημιούργησε κατ᾽ εικόνα Του, όσο είναι δυνατόν αυτό στην αδύναμη
ανθρώπινη φύση, μας υπέταξε σε ψευδή πίστη, στην επίδραση που δήθεν
έχει επάνω μας η κίνηση των άστρων. Ισχυρίζεται μάλιστα ότι αυτή επηρεάζει την βούλησή μας για την επιλογή του καλού και του κακού,
ώστε να μην μπορούμε να κάνουμε ή να επιθυμούμε τίποτα πέρα από αυτά
που μας έχει ορίσει το πεπρωμένο της σταθερής κινήσεως των άστρων.
Επίσης, μας έχει πείσει ότι από την κίνηση των άστρων εξαρτάται όχι μόνο
η ευτυχία μας, αλλά και η ζωή μας ολάκερη.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Έτσι βρήκε τρεις τρόπους να διαφθείρει όσους τον ακούν. Πρώτον,
προσπαθεί να παρουσιάσει ως υπαίτιο κάθε κακού για τους ανθρώπους τον
δημιουργό και δοτήρα όλων των αγαθών, τον μόνο αγαθό και ενάρετο κατά
την ουσία Του, ο οποίος μας απομακρύνει από κάθε κακό και μας χειραγωγεί
στην αγνή και θεόμορφη ζωή, άλλοτε με την υπόσχεση των θείων αγαθών και
άλλοτε με την απειλή των ατελευτήτων και φοβερών βασάνων. Δεύτερον, απομακρύνει έτσι από τον εαυτό του την κατηγορία ότι είναι ο μόνος αίτιος κάθε κακού και, τρίτον,
κρατάει δέσμιους πάντοτε για να εκτελούν παράνομες πράξεις, όσους
ακολουθούν αυτήν την ψυχοφθόρα και ασεβή διδασκαλία, επειδή είναι
βέβαιοι ότι βρίσκονται απόλυτα υπό την επίδραση των άστρων. Όταν
αποκαλύπτεται κάποια παράνομη πράξη τους, τυχαίνει να ακούμε από πολλούς
να λένε ότι δεν μπορούσαν να ξεφύγουν από αυτήν, καθώς το άστρο, κάτω
από την επιρροή του οποίου βρίσκονταν, τους έσπρωξε με την βία προς εκεί
παρά την θέλησή τους και τους υπέταξε σε αυτό το πάθος.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Θα
μπορούσε κανείς να βρει κάτι χειρότερο για να συκοφαντήσει την ίδια την
θεία αλήθεια; Αν ο Θεός με τις εντολές Του μας απαγορεύει να
επιθυμήσουμε την γυναίκα του άλλου ή να ψευδόμαστε και έπειτα με την
ισχυρή επιρροή των άστρων μας ωθεί σε κάθε ανομία, τότε πώς μπορεί,
αλλοίμονο, να θεωρείται δίκαιος, αφού ζητά από εμάς να κάνουμε κάτι
εντελώς αδύνατο; Πράγματι, ποιος από τους ανθρώπους είναι σε θέση να
αντιστέκεται πάντοτε εναντίον των τριών αυτών δυνατών εχθρών, δηλαδή
των δαιμόνων, των άστρων και της ακατάπαυστης επίθεσης των φυσικών
παθών, που πάντοτε τόσο βίαια επιτίθενται εναντίον μας;</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Εξάλλου,
φαίνεται πως ο Θεός αδίκησε φοβερά το ανθρώπινο γένος, αφού, ενώ έδωσε
ως δωρεά το βασίλειό Του στις επουράνιες δυνάμεις, δηλαδή στους
Αγγέλους, έκανε εμάς τους ανθρώπους υποχείριο των δαιμόνων, των άστρων
και των πλανητών, που μας εμποδίζουν με κάθε τρόπο να εισέλθουμε σε
αυτό. Επίσης, πώς μπορεί να φανεί αληθής ο θείος λόγος που λέγει: «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">ιδού
δίδωμι υμίν την εξουσίαν του πατείν επάνω όφεων και σκορπίων και επί
πάσαν την δύναμιν του εχθρού, και ουδέν υμάς ου μη αδικήση</i>» [Λουκ. 10, 19], αν μας ωθεί προς τα πάθη η επίδραση των άστρων; Ο Θεός μας εδίδαξε ότι δεν παρασυρόμαστε σε κακές πράξεις από την επιρροή των άστρων αλλά από τα ολέθρια δαιμόνια.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Εξαιτίας αυτών, ψυχή μου, έχουμε υποστεί την αξιοθρήνητη πτώση,
όπως το μαρτυρεί σαφώς ο μεγάλος και πάμφωτος ήλιος, ο θείος Παύλος
λέγοντας, ότι για τους πιστούς δεν είναι «η πάλη προς αίμα και σάρκα»,
δηλαδή προς την αδύναμη ανθρώπινη σάρκα, «αλλά προς τους κοσμοκράτορας
του σκότους του αιώνος τούτου», προς τα πονηρά πνεύματα, τους εφευρέτες κάθε κακού [Εφ.
6, 12]. Η δύναμή τους δημιούργησε κατά την αρχαιότητα σε όλη την
οικουμένη δαιμονικές μαγείες και από το γεγονός αυτό προήλθε η πλάνη της
λατρείας των ειδώλων. Οι ρήτορες, οι φιλόσοφοι και οι δυνατοί βασιλείς
άκουγαν με μεγάλη ευπιστία τους εκπροσώπους κάθε δαιμονικής και αστρολογικής πλάνης. Μαθητές
τους είναι οι μάγοι και οι οιωνοσκόποι. Αυτοί που τοποθετούν την μοίρα
του ανθρώπου κάτω από την επιρροή του ενός ή του άλλου άστρου, χύνουν
σαν όφεις στις ανθρώπινες ψυχές το δηλητήριο της κακίας τους και την
πλάνη της αστρολογίας. Εξουσιάζουμε όλους αυτούς, αν υπηρετούμε
πιστά τον Δημιουργό των πάντων, τον Βασιλέα και Θεό, εκτελώντας
πάντοτε με τα έργα μας τις ιερές εντολές Του. Αν όμως τις παραβιάζουμε,
θα μας βρουν πολλές δυστυχίες. Οπωσδήποτε αυτά μας συμβαίνουν
σύμφωνα με την πρόνοια του Θεού και όχι από την τυφλή τύχη ή από την
επίδραση των άστρων, όπως εσφαλμένα ερμηνεύει η παραφροσύνη των
αστρολόγων.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Τα άστρα, ψυχή μου, δημιουργήθηκαν όχι για να μας εξουσιάζουν, αλλά για να διώχνουν
το νυχτερινό σκοτάδι με το φως τους, για να βοηθούν τους ναυτικούς να
ταξιδεύουν την νύχτα χωρίς κίνδυνο και να δείχνουν στους γεωργούς πότε
να οργώσουν την γη. Αν όμως, λόγω της εξουσιαστικής επιρροής των
άστρων, άλλοι ακολουθούν την αρετή και άλλοι την κακία, ενώ η αρχή κάθε
αγαθού είναι η πίστη στον αληθινό Θεό και το χειρότερο από όλα τα κακά
είναι η απιστία, τότε ούτε θα καταδικασθούν όσοι ασεβούν εναντίον του
Θεού ούτε θα λάβουν έπαινο από τον Θεό όσοι Τον σέβονται και Τον τιμούν.
Επειδή υποτίθεται πως κανένα από τα δύο δεν συμβαίνει από μόνο του,
αλλά λόγω της καταναγκαστικής επιρροής των άστρων, η οποία άλλους ωθεί
στην πίστη και άλλους στην απιστία. Τι σημασία θα είχε ύστερα από αυτά ο θείος λόγος: «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Και απελεύσονται ούτοι εις κόλασιν αιώνιον, οι δε δίκαιοι εις ζωήν αιώνιον</i>» [Ματθ. 25, 46]; Επειδή ό,τι
παρέχεται με την βία δεν αξίζει κανέναν έπαινο, ούτε τιμωρία, είτε
είναι καλό είτε κακό, όπως θεολογεί ο τιμιότατος και θεόπνευστος Ιωάννης
ο Δαμασκηνός λέγοντας: Οι Έλληνες θεωρούν ότι το καθετί, που
μας αφορά, εξαρτάται από την επίδραση των άστρων, του ήλιου και της
σελήνης, της ανατολής και της δύσης, με τα οποία ασχολείται η επιστήμη
της αστρολογίας [Εδώ ο όρος «αστρολογία» σημαίνει και αστρονομία, όπως
και παρακάτω, επειδή την εποχή εκείνη δεν υπήρχε σαφής διάκριση των δύο
όρων]. Εμείς όμως ισχυριζόμαστε ότι αυτά προαναγγέλλουν την
βροχή, την λειψυδρία, το κρύο, την ζέστη, την ξηρασία, τους ανέμους,
κ.λπ., ενώ για τα προσωπικά μας θέματα δεν μπορούν να μας δώσουν καμμία
ένδειξη. Ο Δημιουργός μας έπλασε αυτεξουσίους και κυριάρχους των πράξεών
μας. Αν κάναμε ό,τι κάνουμε υπό την επίδραση των
άστρων, θα το κάναμε με την βία. Και ό,τι πράττεται με την βία, δεν
θεωρείται ούτε καλό ούτε κακό. Αν όμως δεν έχουμε ούτε το καλό ούτε το
κακό, τότε δεν αξίζουμε ούτε έπαινο ούτε βραβείο, ούτε μομφή ούτε
τιμωρία. Γιατί έτσι ο Θεός θα φανεί άδικος, αν παρέχει, υπό την επίδραση
των άστρων, σε άλλους ευημερία και σε άλλους δυστυχία.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Αν
όλα κινούνται και φέρονται από την ανάγκη, τότε ο Θεός δεν κυβερνά το
σύμπαν και δεν έχει καμμία μέριμνα για το δημιούργημά Του [Ιωάννου
Δαμασκηνού, “Έκδοσις ακριβής τής ορθοδόξου πίστεως” κα´, στ. 117-130,
έκδ. B. Kotter, Die Schriften des Johannes von Damaskos II [Patristische
Texte und Studien 12], Walter de Gruyter, Berlin. New York 1973, σ.
59]. Πώς τότε μπορούν να είναι αληθινά τα λόγια της Άννας, μητέρας του
προφήτη Σαμουήλ, που λέγει ότι: «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Κύριος θανατοί και ζωογονεί, κατάγει εις άδου και ανάγει</i>»
[Α΄ Βασ. 6, 6], αν άλλοι υψώνονται από την γη στα ύψη και άλλοι
κατεβαίνουν στα τάρταρα εξαιτίας της τυφλής τύχης και της κινήσεως των
άστρων; Αν είναι αληθινά τα λόγια της Άννας, τότε η πίστη στην ευτυχία
και την δυστυχία είναι ψέμα και εφεύρεση των απίστων και όχι διδασκαλία
και παράδοση των αγίων. Γι’ αυτό ως αληθινά πιστοί πρέπει να
τακτοποιούμε την ζωή μας και να την κοσμούμε με αξιέπαινο ήθος,
ακολουθώντας την διδασκαλία της ορθής πίστεως. Επίσης, αν «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">ο αγρός εστιν ο κόσμος· το δε καλόν σπέρμα, ούτοί εισιν οι υιοί της βασιλείας· τα δε ζιζάνιά εισιν οι υιοί του πονηρού</i>»[Ματθ. 13, 38], δηλαδή οι δημιουργοί της κάθε ανομίας, τότε από αυτά τα θεία λόγια προκύπτει ότι: αν
άλλοι αγαπούν την αρετή και άλλοι παραδίδονται στο κακό, δεν οφείλεται
στην δύναμη των άστρων, αλλά εξαρτάται από το ότι άλλοι υπακούουν στον
Θεό και γίνονται καλοί, ενώ άλλοι ακολουθούν τον κακόβουλο δαίμονα και
γίνονται κακοί.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ας μην αναζητούμε άλλο καλύτερο από τον προαναφερθέντα ισχυρισμό, καθώς ουδείς σοφότερος του Θεού. Επί πλέον, ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα και ομοίωσή Του [Πρβλ. Γέν. 1, 26], δηλαδή ελεύθερο και αυτεξούσιο, για να προσπαθεί με δική του πρωτοβουλία να ζει θεάρεστα.
Και μετά, λες και μετάνιωσε ο Θεός, έθεσε τον άνθρωπο κάτω από την
ισχυρή και καταναγκαστική επιρροή της κινήσεως των άστρων και έτσι, σαν
τον τελευταίο ουτιδανό αιχμάλωτο, τον οδηγεί στην εκτέλεση διαφόρων
απρεπών πράξεων! Γι’ αυτό ο Θεός θυμώνει πολύ μαζί μας, επειδή,
διαπράττοντας κακές πράξεις, κάνουμε έτσι, ώστε να φαίνεται ότι ο ίδιος
δεν συμφωνεί με τον εαυτό Του, ενώ Αυτός είναι η πηγή κάθε σοφίας. Άρα,
δεν είναι ούτε ο κύκλος της τυφλής ευτυχίας ούτε τα άστρα, αλλά ο ίδιος ο πανάγαθος και πανάμωμος Θεός, που βασιλεύει
σε όλα, τακτοποιεί πάνσοφα και ενάρετα με την θεία πρόνοιά Του το
καθετί που μας αφορά και κυβερνά τα πάντα με τον πιο ωφέλιμο για εμάς
τρόπο. «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Εγώ αποκτενώ και ζην ποιήσω</i>» [Δευτ. 32, 39], λέγει Αυτός που βασιλεύει υπέρ των πάντων. «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Πάσα δόσις αγαθή και πάν δώρημα τέλειον άνωθέν εστι καταβαίνον από του πατρός των φώτων</i>» [Ιακ. 1, 17] και από τον συνάναρχό Του Υιό και το Άγιον Πνεύμα, που κυβερνά τα πάντα υπέροχα.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;"><a href="https://alopsis.gr/%ce%bf%ce%bc%ce%b9%ce%bb%ce%af%ce%b1-%ce%b5%ce%b9%cf%82-%cf%84%ce%bf-%cf%8c%cf%84%ce%b9-%ce%bf-%ce%b8%ce%b5%cf%8c%cf%82-%ce%b4%ce%b5%ce%bd-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%ce%b1%ce%af%cf%84%ce%b9%ce%bf/" style="border: 0px none; font-style: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ο αίτιος κάθε κακού είναι ο διάβολος</a> καθώς και εμείς οι ίδιοι, που ανόητα τον ακούμε. Γεμάτος
φθόνο και κακία, γκρεμισμένος από τον ουρανό εξαιτίας της υπερηφανείας
του, ο διάβολος δεν αντέχει να μας βλέπει να ειρηνεύουμε μεταξύ μας,
αλλά μαίνεται εναντίoν όλων ανεξαιρέτως, ως σκυλί λυσσασμένο που
δαγκώνει οποιονδήποτε συναντά στον δρόμο του. Έτσι και αυτός ο
ολέθριος, ο οποίος γκρεμίστηκε από τα ύψη και έπαθε μεγάλη ατίμωση: τον
έβλεπε ως άνθρωπο, που τον είχε πριν υποταγμένο και τον είχε εξευτελίσει
με διάφορες ακάθαρτες πράξεις. Όμως επειδή τώρα βλέπει τον Ιησού Χριστό
ως ύψιστο Θεό, που δοξάζεται από όλους και κάθεται στον θρόνο εκ δεξιών
του Πατρός Του, καίγεται από τον φθόνο, μαίνεται και τρίζει συνεχώς τα
δόντια του. Σαν άγριο θηρίο, βρυχάται κρυφά στις σκέψεις του εναντίον
μας και, δημιουργώντας δυσκολίες, προσπαθεί μάταια με την κακία
του να μας εμποδίσει να μπούμε στον δρόμο που οδηγεί στην απαθή και
αιώνια ζωή. Ο φθονερός και χαιρέκακος συνήθως χαίρεται να
βλέπει να καταστρέφονται όλοι όσους μισεί. Γι’ αυτό μας πολεμά πάντοτε
με κακές σκέψεις, με τον ολέθριο φθόνο και με την υπερηφάνεια.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ο
διάβολος είναι διδάσκαλος της κλοπής και της δολοφονίας, είναι αρχηγός
κάθε ψεύδους και κάθε δόλου. Είναι αυτός που ωθεί τους τυμβωρύχους να
ανοίγουν τα φέρετρα των νεκρών και χωρίς φόβο να λεηλατούν τα σώματα,
που ήδη βγάζουν δυσοσμία. Γιατί όμως να σε κουράζω με τον μακρύ λόγο
μου; Ο διάβολος είναι ο εφευρέτης κάθε κακού και κακίας, με τα οποία
γέμισε όλον τον κόσμο, επειδή ζηλεύει την Χάρη που μας δίδεται άνωθεν.
Γιατί σου φαίνεται περίεργο, ψυχή μου, που παραστρατούμε πολλές φορές
από την ηθική ζωή, αφού είμαστε συνεχώς αγριεμένοι σαν θηρία από τέτοια
και τόσο πολλά πάθη; Είδες ποτέ κανέναν να απορεί, γιατί η θάλασσα
αναταράσσεται πολλές φορές από την δυνατή επίδραση των ανέμων;</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;"> </span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Σου έδωσα λοιπόν, ψυχή μου, παρά το σύντομο του λόγου μου, αρκετά νομίζω από αυτά που ήθελες. Τώρα άκουσε και με ποιόν τρόπο μπορεί να αποκτήσει κανείς την πραότητα, όπως μου το ζήτησες προηγουμένως.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">«<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Αρχή σοφίας φόβος Κυρίου</i>» [Ψαλμ. 110, 10], εξυμνεί ο θεόσοφος ψαλμωδός, ο υιός του Ιεσσαί. Ως φόβο αληθινό να θεωρείς, ψυχή μου, την επιμελή εκτέλεση των θείων εντολών.
Αλλά, ψυχή μου, μην θεωρείς φόβο ούτε δέος εκείνον τον φόβο, που
εκφράζεται μόνο σε κούφια λόγια, αλλά παραπλάνηση της ψυχής, της
ταπεινωμένης από τους αοράτους εχθρούς εξαιτίας της μεγάλης ατασθαλίας
της. «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Και πας ο ακούων μου τους λόγους τούτους και μη ποιών αυτούς</i>», δηλαδή δεν εφαρμόζει ενάρετα αυτά που ακούει, «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">ομοιωθήσεται ανδρί μωρώ, όστις ωκοδόμησε την οικίαν αυτού επί την άμμον</i>»
[Ματθ. 7, 26]. Για παράδειγμα: ένας άνθρωπος έλαβε από τον κύριό του
την εξουσία μιας πόλεως και έλαβε από αυτόν και τους νόμους, σύμφωνα με
τους οποίους έπρεπε ο ίδιος να ζει καλά και τίμια και να διοικεί σωστά
τους κατοίκους της. Ωστόσο αυτός, αφού εγκαταστάθηκε στην πόλη και
γεύτηκε όλα τα αγαθά της, κατάντησε υπερήφανος. Δεν μεριμνά πλέον για
την τήρηση των νόμων και δεν επιτρέπει να μπαίνουν φραγμοί στα όρια της
εξουσίας του. Μετατρέπεται έτσι έναντι όλων σε έναν κακό, υπερήφανο και
βαρύθυμο διοικητή που επιβάλλει την εξουσία του με φωνές, άγρια βλέμματα
και βασανιστήρια. Τότε αυτός δεν χάνει μόνο την ίδια την εξουσία, αλλά
τιμωρείται σύμφωνα με τις ατασθαλίες του. Έτσι και ο άνθρωπος,
αφού ξέχασε τους θείους νόμους, δηλαδή τις δωρεές, την Χάρη, την ιερή
αγάπη, την νομιμοφροσύνη, την αλήθεια, την ησυχία, την πραότητα, την
σωφροσύνη και την ταπεινοφροσύνη, ταυτίζει την ορθή πίστη του με το να
μην τρώει ορισμένα φαγητά και με το να ακούει την Αγία Γραφή. Έχουν
τυφλωθεί τα μάτια της ψυχής του και έχει απομακρυνθεί από την ιερά
σύνοδο των αγίων. Όπως λέγει ο άγιος ευαγγελιστής του Θεού, δεν αγαπά ο Θεός τους ακροατές του νόμου [Πρβλ. Ιακ. 1, 22], αλλά όσους τον εφαρμόζουν σωστά.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Γι’ αυτό να
αποκτήσεις ως βάση τον φόβο του Θεού, επειδή χωρίς αυτόν όλα τα άλλα
είναι άχρηστα, ακόμη και η στέρηση των φαγητών και η πολύωρη προσευχή. Πολύ αυστηρά μας παρατηρεί ο Κύριος λέγοντας: «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Τι δε με καλείτε Κύριε, Κύριε</i>» [Λουκ. 6, 46], αφού ό,τι σας διατάζω δεν θέλετε να το εκτελείτε; Επάνω
σε αυτό το στερεό και ακλόνητο θεμέλιο –στον φόβο του Θεού– προσπάθησε
να κρατάς γερά το χαλινάρι της σάρκας και της κοιλιάς, πού επαναστατεί
εναντίον μας με τις ασυγκράτητες ορμές της και μαίνεται με τις επιθυμίες
της. Όσο αυτή μεγαλώνει, εμείς καταστρεφόμαστε και, αντιθέτως, όσο αυτή
ξηραίνεται, ζούμε την ενάρετη ζωή. Όπως η φωτιά, όταν καίει
λίγα και κακής ποιότητας ξύλα, καίει ήσυχα, χωρίς θόρυβο και με μέτρο,
ενώ, αν της βάλουμε πολλά και χοντρά ξύλα, πετάγεται αμέσως επάνω
κάνοντας φοβερό θόρυβο. Έτσι και εμείς, όσο η κοιλιά φουσκώνει
από την έλλειψη εγκρατείας, όλο και περισσότερο γινόμαστε βλοσυροί,
άγριοι και θυμώνουμε με τον καθένα σαν θηρία και χωρίς πραότητα
παρασυρόμαστε σε φωνές και οργή. Όταν όμως η εγκράτεια ξηραίνει την
σάρκα μας, τότε εντός μας εγκαθίσταται η πραότητα και η ησυχία. Σε αυτό μας βοηθάει σε μεγάλο βαθμό το να ζούμε με ανθρώπους του ίδιου ήθους. Ο
κοινός βίος με πολλούς δίδει συχνά αφορμή να οργιζόμαστε ακόμη και
εναντίον της θελήσεώς μας, όταν τύχει να ακούσουμε κάτι απρεπές ή να
δούμε ανήθικες πράξεις αντίθετες με τις παραδόσεις των πατέρων μας.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Πέρα από όλα αυτά, η
πραότητα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από το αν διάγουμε τον βίο μας
αφιλοκερδώς, αν ασκούμεθα καθημερινά μελετώντας τους βίους των αγίων,
και αν συνηθίσουμε να έχουμε μνήμη θανάτου. Αντίθετα, τίποτα άλλο δεν μας κάνει τόσο θηριώδεις όσο το πάθος της φιλοκτημοσύνης. Η
επιφάνεια της θάλασσας την ώρα της καλοκαιρίας είναι ήρεμη, όταν όμως
σηκωθεί δυνατός άνεμος, φουντώνει και σηκώνει κύματα πελώρια σαν βουνά
που σκάνε με μεγάλο θόρυβο. Έτσι και η ψυχή, όταν υπερηφανεύεται
για τα κατορθώματά της, φλέγεται από τον θυμό και έχει μεγάλη ιδέα για
τον εαυτό της, σκοτεινιάζει το μυαλό της, χάνει την χάρη της και η
καρδιά της σκληραίνει σαν πέτρα. Όπου υπάρχει η επιθυμία να αποκτήσεις
αγαθά, εκεί εμφανίζονται η απληστία για το χρυσάφι, η ηδυπάθεια, οι
μέριμνες και οι φιλονικίες. Όλα αυτά καταπνίγουν σαν αγκάθια τον σωτήριο
λόγο, που σπέρνεται από τον ουρανό στις καρδιές μας, που αφορά την
έμπρακτη εκτέλεση των εντολών του Σωτήρος, την μνήμη των αιωνίων αγαθών,
την μέλλουσα φοβερή Κρίση και τα πικρά βασανιστήρια. Όπου
υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό τα πάθη που αναφέραμε προηγουμένως, εκεί
υπάρχει και η φιλαργυρία και η επιθυμία να γίνονται τα πάντα λόγω
λαιμαργίας. Έτσι χάνεται η ανθρωπιά, ενώ οι τέτοιου είδους άνθρωποι
γίνονται πιο άγριοι και από τα θηρία. Από αυτό βγαίνει το συμπέρασμα ότι
παρασύρονται πολύ όσοι φροντίζουν συνεχώς να αυξάνουν τον πλούτο τους
και να καλλιεργούν την φιλαργυρία.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Άκουσε λοιπόν, ψυχή μου, την σύνοψη όλων αυτών που είπαμε και προσπάθησε να τα εκτελείς εμπράκτως, χωρίς οκνηρία. Όλα
τα πάθη γεννήθηκαν μέσα μας λόγω του ότι λησμονήσαμε και δεν γνωρίζουμε
ποιο είναι το υπέρτατο, το αληθινό αγαθό. Αυτό μας προκάλεσε αναρίθμητα
κακά και έτσι καταντήσαμε να μοιάζουμε με τα κτήνη. Όταν όμως θυμόμαστε
συχνά αυτά που αναφέραμε προηγουμένως και όσο η προσπάθειά μας να
κατανοήσουμε είναι ασταμάτητη και επιθυμούμε από βάθους καρδιάς την θεία
δόξα που υπερτερεί κάθε λόγου, τότε αυτά είναι αρκετά όχι μόνο για να
αποκτήσουμε την τελεία και ακλόνητη πραότητα του ήθους, αλλά και να
φθάσουμε μπροστά στον ίδιο τον Βασιλεύοντα εν υψίστοις και να γίνουμε
κληρονόμοι της γης των σωζομένων, στην οποία στηρίζονται γερά τα πόδια
των πράων που χαίρονται το θείο φως.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;"> </span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ψυχή: Σε παρακαλώ, αγαπημένε μου, να κάνεις λίγο ακόμη κόπο και να μου εξηγήσεις αυτό πού θα σε ρωτήσω: Αν
ο Κύριος δίδει θάνατο και ζωή, πτωχεία και πλούτο, ταπεινώνει και
υψώνει, κατεβάζει στην κόλαση και ανεβάζει, όπως είπες προηγουμένως, και
όπως λέγει Αυτός αλλού, ότι «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Κύριος θανατοί και ζωογονεί, κατάγει εις άδου και ανάγει. Κύριος πτωχίζει και πλουτίζει, ταπεινοί και ανυψοί</i>» [Α΄ Βασ. 2, 6-7], τότε πώς ο διάβολος θεωρείται αίτιος κάθε κακού;</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Νους: Μη σε εξαπατούν, ψυχή μου, τέτοιου είδους ονομασίες των κακών και μην
θαρρείς πως ίδιο είναι η ακολασία και η ένδεια. Το πρώτο, δηλαδή η
ακολασία, αποτελεί παράβαση της εντολής του Θεού, είναι θεομίσητο και
αποτρόπαιο, σκοτώνει την ψυχή, την κατεβάζει στην κόλαση και την
παραδίδει σε ατελείωτα βάσανα. Αντιθέτως η ένδεια σημαίνει αφαίρεση των
μέσων, που τρέφουν τα ακόλαστα πάθη, συμβαίνει δε κατά Θεία πρόνοια σε
μερικούς. Ο Θεός, ως πάνσοφος και ιατρός των ψυχών, επειδή επιθυμεί να
κάνει το εφήμερο ανθρώπινο γένος να μετέχει της θείας δόξας Του, δεν
εφαρμόζει στον καθένα τον ίδιο τρόπο θεραπείας, αλλά ανάλογα με την νόσο
εφευρίσκει σοφά το μέσον, διά του οποίου οδηγούμεθα στην θεραπεία.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Γι’
αυτό, αν ο πλούτος γίνεται αιτία υπερηφάνειας και υψηλοφροσύνης ή η
δύναμη αιτία θράσους και η ομορφιά ακολασίας, ο Θεός αφαιρεί από τον
άνθρωπο την ομορφιά, στέλνοντάς του κάποια αρρώστια που παραμορφώνει την
εξωτερική του εμφάνιση. Το θράσος του χειροδύναμου το
δαμάζει αποδυναμώνοντας τα μέλη του σώματός του με μακροχρόνιες
αρρώστιες, ενώ την υπερηφάνεια, που προέρχεται από τον πλούτο, την
γκρεμίζει με την άκρα πενία. Κατά παρόμοιο τρόπο
στέλνει ακαρπία, καταστρεπτικές αρρώστιες, απρόβλεπτες εισβολές εχθρών ή
τρομακτικούς σεισμούς, για να εκριζώσει την ψυχοφθόρα κακία τόσο από
τις πόλεις όσο και από ολοκλήρους λαούς, που Τον εξοργίζουν με τις
άνομες πράξεις τους.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Με λίγα λόγια, Αυτός,
ως αγαθός και πάνσοφος ιατρός, θεραπεύει με διαφόρους τρόπους όλα τα
ψυχοφθόρα πάθη, που συνήθως κατεβάζουν τις ψυχές στην κόλαση. Άρα, ας μη
θεωρεί κανείς τον Πανάγαθο αίτιο των κακών, αφού ούτε ο
γιατρός θεωρείται κακός, όταν με πυρωμένο σιδερένιο ξυράφι γιατρεύει την
γάγγραινα καθώς και άλλες μεταδοτικές ασθένειες, πασπαλίζοντας σε
περίπτωση ανάγκης με σκόνες ισχυρής δράσεως. Και ο κύριος αίτιος αυτών των συμφορών, που όντως είναι συμφορές και κατεβάζουν στην κόλαση προκαλώντας βάσανα, είναι ο σατανάς, αλλά και εμείς οι ίδιοι, που τον ακούμε οι ανόητοι. Τόσο επιθυμεί την καταστροφή μας, που από την κακία του δεν παύει να εφευρίσκει νέες ιδέες δελεάζοντάς μας με κάθε τρόπο, ώστε να ενεργούμε παρά τις εντολές του Θεού,
αν και γνωρίζουμε πως μας οδηγούν στα ουράνια αξιώματα. Άλλοτε κάποιους
καίει με άνομους σαρκικούς πόθους και άλλους τους εγκλωβίζει στα δεσμά
της φιλαργυρίας. Άλλον οδηγεί στον θάνατο με την οινοποσία και την
λαιμαργία και άλλον τον μαθαίνει να χαίρεται με κάθε φόνο. Σε μερικούς
από αυτούς δείχνει τον ανεξάντλητο και ανεξερεύνητο πλούτο της θείας
γενναιοδωρίας για να τους ωθήσει στην αμαρτία, ενώ άλλους τους πείθει να
μην αναμένουν την μέλλουσα Κρίση και να μην νομίζουν ότι ο Θεός μεριμνά
για την ζωή μας, αλλά να θεωρούν ότι όλα τα ανθρώπινα περιστατικά
ορίζονται ούτως ή άλλως από την κίνηση των άστρων και τον κύκλο της
ευτυχίας. Με έναν λόγο, αυτός ο αρχέκακος μας στήνει διαρκώς παγίδες για
να παραπλανά την σκέψη μας. Όπως ο έμπειρος κυνηγός δεν βάζει το ίδιο
δόλωμα σε όλα τα πουλιά, αλλά ξέρει τι προτιμά το καθένα από αυτά και με
αυτό ακριβώς το δελεάζει, έτσι και αυτός ο ολέθριος δαίμονας, αφού μάθει τι μας αρέσει είτε από την φυσική μας κλίση είτε από την συνήθειά μας,
μας απλώνει πονηρά το δίχτυ με αυτό ακριβώς και μας τυλίγει. Γι’ αυτόν
τον λόγο, ψυχή μου, ο αίτιος κάθε ολεθρίου κακού είναι για μας ο
διάβολος.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ας
μην κατηγορούμε λοιπόν τα άστρα και τους πλανήτες, επειδή τάχα μας
οδηγούν στην εκτέλεση παρανόμων πράξεων, και ας μη φοβούμαστε την τύχη,
που δήθεν ανεβοκατεβάζει άνισα την ζωή μας. Όλα αυτά είναι
μύθοι των αθέων Χαλδαίων και των Αράβων και όχι η διδασκαλία των πιστών
χριστιανών. Εκείνοι άκουγαν πάντοτε μόνο τους δαίμονες και τα είδωλα και
γι’ αυτό δεν μπόρεσαν να μάθουν από αυτούς καμμία αλήθεια. Εξάλλου, τι
σωστό μπορεί κανείς να μάθει από το ίδιο το ψεύδος; Εμείς όμως
έχουμε μόνο έναν Θεό, ο οποίος τακτοποιεί όσα μας αφορούν, στηριζόμενος
όχι στην τύχη, μήτε στην κίνηση των πλανητών, αλλά με σοφία και
ευπρέπεια, όπως Αυτός μόνον γνωρίζει με την Θεία πρόνοιά Του. Οι
κακόμοιροι απόγονοι των Ασσυρίων δεν κατανόησαν το μυστικό αυτής της
προνοίας και την ασύλληπτη πολυμορφία της, αφού απέδωσαν στην τύχη και
στην κίνηση των άστρων όλες τις εναλλαγές αυτής της ζωής. Ένας άπειρος
γιατρός, που θέλει να γιατρεύσει έναν που πάσχει από υδρωπικία ή από
πόνο στο στομάχι, αντί να δει την αιτία της νόσου στην κακοήθη φύση του
άρρωστου ή στην απεριόριστη λαιμαργία του, εξαιτίας της απειρίας του
αποδίδει την νόσο στην βλαβερή επίδραση του αέρα και της τροφής, ενώ η
σωστή χρήση και του ενός και της άλλης είναι ωφέλιμη. Έτσι και αυτοί
απέδωσαν όλες τις πράξεις στην επιρροή των άστρων και στην τύχη, αφού απάλλαξαν από κάθε ευθύνη την αυτεξούσια και αυθαίρετη επιλογή κακών ή καλών πράξεων, εξαιτίας της οποίας ο Θεός οργίζεται μαζί μας, αν ζούμε άνομα, ή μας φροντίζει εύσπλαγχνα, αν ζούμε καλά και τίμια.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ψυχή: Άρα, πρέπει να απορρίψουμε εντελώς την αστρολογία ως εφεύρεση των αθέων Χαλδαίων;</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Νους:
Όχι, αγαπημένη μου ψυχή, η αστρολογία δεν πρέπει να απορριφθεί τελείως,
αλλά δεν μπορεί να δεχθεί κανείς το καθετί αβασάνιστα. Αλλά και η
επιστήμη του λόγου, που ονομάζουμε λογική, δεν πρέπει να απορριφθεί
τελείως μόνο και μόνο επειδή μερικοί την χρησιμοποιούν για ψεύτικους και
βλαβερούς συλλογισμούς. Όμως, όσο αυτή μας ωθεί να δοξάζουμε τον Θεό
και κάνει την ψυχή μας να φλέγεται περισσότερο με την θεία αγάπη, χωρίς
να έχει καμμία αντίρρηση με τα ιερά και θεόπνευστα λόγια της Γραφής,
αλλά συμφωνεί μαζί της, και όσο είναι καλή, ψυχή μου, τόσο πρέπει να την
σπουδάζουμε ως έργο αρχαίων και σεβαστών ανδρών. Αυτή η
επιστήμη δεν αποτελεί εφεύρεση ασεβών ανθρώπων, αλλά μόνο ό,τι οδηγεί
από αυτήν στον γκρεμό του ολέθρου, δηλαδή αν αποδίδουμε όλες τις κακές
και καλές πράξεις μας, την ευημερία ή την δυστυχία μας, στην κίνηση των
άστρων και στην τύχη. Αυτή μάλιστα τολμά να προφητεύει
το μέλλον και επιβάλλει να θεωρούμε τις ημέρες, τις εποχές και τις ώρες
άλλοτε ευνοϊκές και άλλοτε δυσοίωνες.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Όλα αυτά, ψυχή μου, είναι βλασφημίες και έρχονται σε αντίθεση με τα άγια λόγια του αποστόλου Παύλου και του προφήτη Ησαΐα. Ο απόστολος Παύλος ονομάζει ανόητους τους Γαλάτες που εξέταζαν τους μήνες, τις εποχές και τις ημέρες [Βλ.
Γαλ. 3,1,3. 4, 10], ενώ ο Ησαΐας προφητεύοντας την ερήμωση της
Αιγύπτου, που επρόκειτο να γίνει σύντομα λόγω της οργής του Θεού, λέγει
αστειευόμενος, «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">πού εισι νύν οι σοφοί σου</i>» αστρολόγοι «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">και αναγγειλάτωσάν σοι</i>» τι θα σου συμβεί [Ησ.
19, 12]. Αλλοίμονό σου, αλλοίμονό σου, αυτή η τέχνη σου και η σοφία σου
σε κατέστρεψαν. Πράγματι, πέφτει χαλάζι, ενσκύπτουν επιδημίες και
πόλεμοι, καταστρέφεται η σοδειά, γίνονται σεισμοί και άλλα παρόμοια, όχι
εξαιτίας της οργής του Θεού για τις άνομες πράξεις μας, αλλά λόγω της
επιρροής ορισμένων κακών άστρων και της κινήσεως των άστρων και της
τύχης. Αυτή είναι πράγματι η σκέψη των ανοήτων και αθέων, που θεωρούν ότι όλα στην γη γίνονται χωρίς την πρόνοια του Θεού. Αλάνθαστος είναι αυτός που μας απειλεί· «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">επισκέψομαι εν ράβδω τας ανομίας</i>», αν δεν ζούμε σύμφωνα με τις άγιες εντολές Του, χωρίς δηλαδή να τις τηρούμε πάντοτε έμπρακτα. Μας λέγει: «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">επισκέψομαι εν ράβδω τας ανομίας αυτών και εν μάστιξι τας αδικίας αυτών</i>» [Ψαλμ. 88, 33]. Επίσης και ο Ησαΐας λέγει: «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Και εάν θέλητε και εισακούσητέ μου, τα αγαθά της γης φάγεσθε</i>», δηλαδή όλα όσα αυτή γεννά με την εντολή μου, «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">εάν δε μη θέλητε, μηδέ εισακούσητέ μου, μάχαιρα υμάς</i>» θα εξολοθρεύσει. «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Το γαρ στόμα Κυρίου ελάλησε ταύτα</i>» [Ησ. 1, 19-20]. Επομένως ας
μη θεωρούμε δημιουργό των ιδιοτήτων που αποδίδονται στα άστρα Εκείνον,
που είναι πανάγαθος. Πώς μπορεί να αποκαλείται Αυτός αληθώς πανάγαθος,
αν άλλα από τα δημιουργήματά Του είναι όμορφα και χρήσιμα και άλλα
βλαβερά; Είναι γεγονός ότι η πηγή δεν μπορεί να είναι
ταυτόχρονα γλυκειά και πικρή, η συκιά δεν μπορεί να βγάζει ταυτόχρονα
γλυκούς και πικρούς καρπούς, όπως και η μέλισσα δεν φέρνει μέλι και
χολή.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Άρα,
δεν πρέπει να απορρίπτουμε εντελώς την αστρολογία, αλλά να αποφεύγουμε,
ψυχή μου, μόνο όσα, όπως είπαμε, μας οδηγούν στον όλεθρο και μας
απομακρύνουν από τον Ύψιστο. Ας αφήσουμε λοιπόν αυτήν την πλανεμένη και
ασεβή διδασκαλία των Χαλδαίων. Εμείς, ως τέκνα του υψίστου Βασιλέως, που
έχουμε ορισθεί από Αυτόν άρχοντες και έχουμε λάβει από Αυτόν την
εξουσία να πατάμε επάνω σε όφεις και σκορπιούς [Πρβλ. Λουκ. 10, 19], ας
μη φοβόμαστε την επιρροή των άστρων, μήτε την τύχη. Έτσι με χαρά και
ελευθερία θα βαδίζουμε από το πεδίο της αληθινής ζωής στον
Χριστό-Βασιλέα. Από τον θάνατό Του πήραμε την ελευθερία μας, που στερηθήκαμε λόγω του προπατορικού αμαρτήματος. Επομένως, ψυχή μου, η αστρολογία είναι καλή και χρήσιμη σε όσους την αντιμετωπίζουν φρόνιμα. Δεν μπορεί να είναι αλλιώς, επειδή η επιστήμη αυτή εξετάζει την υπέροχη σοφία του Θεού Λόγου, που δημιούργησε τα πάντα. Εκτός αυτού, μεγάλο όφελος προέρχεται από αυτήν για την ανθρώπινη ζωή, επειδή μας μαθαίνει σωστά την κίνηση του ηλίου και της σελήνης, την αιτία της αλλαγής των τεσσάρων εποχών και τον υπολογισμό των ετών.
Όμως, ας μην πει ένας κλέφτης ότι για τις αρπαγές του υπαίτιος είναι ο
Ερμής, που παρά την θέλησή του τον οδήγησε στην κλοπή. Ομοίως ο
ακόλαστος, ας μην θεωρήσει ότι φταίει για την ακολασία του η Αφροδίτη·
και ο δολοφόνος, ας μην παρουσιάσει τον πλανήτη Κρόνο ή τον Αρη ως
ηθικούς αυτουργούς του φονικού που διέπραξε. Μόνο να κατηγορήσει
ειλικρινά ο καθένας τον εαυτό του, επειδή απομάκρυνε την μνήμη της
μέλλουσας φοβερής Κρίσεως και τον φόβο του Θεού, τα οποία, σύμφωνα με
την Θεία Γραφή, απομακρύνουν όλους από το κακό. «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Εξόλλυσιν
εαυτόν ο δωρολήπτης, ο δε μισών δώρων λήψεις σώζεται. Ελεημοσύναις και
πίστεσιν αποκαθαίρονται αμαρτίαι, τω δε φόβω Κυρίου εκκλίνει πας από
κακού</i>» [Παρ. 15, 27] και τους κάνουν θερμούς υποστηρικτές της αρετής και κατοίκους του ουρανού.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ψυχή: Άραγε, υπάρχει μεγάλη ζημιά για την ορθή πίστη, αν αποδίδουμε στην επιρροή των άστρων το καλό και το κακό;</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Νους: Πολύ μεγάλη και πολύ τρομακτική. Αυτή η αντίληψη, όπως είπαμε προηγουμένως, παρουσιάζει τον Θεό όχι μόνο ως αίτιο του κάθε κακού για τους ανθρώπους και άδικο. Αυτός
μόνος κατ’ ουσίαν είναι πανάγαθος και δίκαιος, αλλά και ως αίτιο της
καταστροφής αναρίθμητου πλήθους των ανθρώπων, επειδή στην
πραγματικότητα, όπως αναφέρεται στην Γραφή, μόνο ελάχιστοι σώζονται
[Πρβλ. Ματθ. 7, 14]. Οι περισσότεροι άνθρωποι, εξαιτίας της άνομης και
ακόλαστης συμπεριφοράς τους και των αμετρήτων κακουργημάτων τους,
πεθαίνουν άτιμα και αισχρά. Όσοι ακούν πρόθυμα αυτήν την διδασκαλία,
θεωρούν ότι δεν μπορούν πια να ξεφύγουν από τα αισχρά πάθη τους και ο καθένας προβάλλει ως δικαιολογία της κακίας του την επιρροή των άστρων.
Γι’ αυτό υπάρχουν πολλοί, που αρρωσταίνουν στην σκέψη τους από την
υπερβολική κακοπιστία. Αυτοί έχουν την αγία χριστιανική πίστη μόνο στα
λόγια και επειδή φοβούνται το πυρ, με το οποίο οι υποστηρικτές της
αληθινής πίστεως απειλούν τους κακοπίστους. Και τόσο πολύ τους
έχει παραπλανήσει η πίστη στην κίνηση των άστρων, που σχεδόν την θεωρούν
θεϊκή. Δεν έχουν μετάνοια, δεν φροντίζουν για την μέλλουσα Κρίση, και
αν δεν επιδράσει η δύναμη των άστρων, θεωρούν άχρηστες και τις προσευχές
και τις θυσίες. Έτσι διάγουν τον βίο τους σαν άλογα ζώα,
ικανοποιώντας άπληστα την κοιλία τους και τις αισχρές επιθυμίες της
σάρκας, θεωρώντας αυτήν την ηδονή ως την τέλεια μακαριότητα, ενώ όλων
αυτών το τέλος είναι τα αιώνια βάσανα στο πύρ.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Όλα αυτά συμβαίνουν, επειδή δεν υπακούν στις επιταγές της αγίας Γραφής· που λέει, ότι δεν πρέπει να φοβηθείς κανέναν άλλον, εκτός από τον Κύριο και Θεό μας [Πρβλ.
Παρ. 7,2]. Μόνο Αυτόν να προσκυνάς και να υπηρετείς. Αν πράγματι είχαν
φοβηθεί τον Βασιλεύοντα εν υψίστοις και εκτελούσαν με ζήλο τις άγιες
εντολές Του, τότε δεν θα έδιναν καμμία σημασία στα ολέθρια αυτά
παραληρήματα και δεν θα υπέτασσαν την αξιοπρέπειά τους στα άστρα.
Θα ήσαν οι ίδιοι, κατά την Γραφή, θεοί και υιοί του Υψίστου [Πρβλ.
Ψαλμ. 81,6], υπακούοντάς Τον σε όλα με άκακη καρδιά. Θα εμφανίζονταν
κοσμημένοι με την ουράνια δόξα· θα ήσαν όπως οι Άγγελοι, όπως ο Μωυσής, ο
Δανιήλ και ο πάγκαλος Ιωσήφ, πλήρεις θείας χάριτος.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Επειδή όμως προτίμησαν
τους αιγυπτιακούς μύθους από τις άγιες εντολές του Υψίστου και απέδωσαν
όλες τις πράξεις τους και όλα τα περιστατικά της ζωής τους στην κίνηση
των άστρων και στην δύναμη των πλανητών, στερήθηκαν του θείου φωτισμού
και πέθαναν μολυσμένοι με κάθε αισχρή πράξη. «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Οι μακρύνοντες εαυτούς από σου απολούνται</i>»
[Ψαλμ. 72, 27]. Θα δοξάσω και Εγώ όσους προσπαθούν να με δοξάσουν, ενώ
θα τιμωρήσω όσους προσπαθούν να με καταφρονήσουν [Βλ. Α΄ Βασ. 2, 30].
Έχοντας αυτούς τους αληθινούς και σαφείς λόγους, μπορούμε να
πούμε ελεύθερα και ξεκάθαρα ότι η προαναφερόμενη άθεη και ολέθρια σκέψη
είναι πλάνη που απομακρύνει από τον αγαθό Θεό, ο οποίος δείχνει με κάθε τρόπο στο ανθρώπινο γένος τον αληθινό δρόμο που οδηγεί στον ουρανό.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Πολλοί
από τους ανθρώπους που ασπάζονται τις ιδέες για την επιρροή των άστρων
στους ανθρώπους είναι τρομεροί καταστροφείς και συνεργάτες του άρχοντα
της κάθε κακίας και της κάθε ανομίας, πηγή αναριθμήτων θανάτων και
βασάνων, του αισχρού δαίμονος. Επειδή τίποτε άλλο δεν μπορεί να
απομακρύνει τόσο πολύ από την πίστη στον Κύριο Ιησού, τίποτε
άλλο δεν μπορεί να αυξήσει τόσο πολύ το κακό και να μειώσει την αρετή,
όσο το να πείσει κανείς τους ανθρώπους ότι διά των άστρων γίνονται
δεκτές και οι αρετές και οι κακίες. Τι άλλο μπορεί να επιθυμεί ο διάβολος από αυτό που οδηγεί τον άνθρωπο στην καταστροφή; Τέτοιου
είδους άνθρωποι, αν ζουν με ευημερία, δεν ευγνωμονούν τον Θεό αλλά την
τύχη. Αν όμως έλθει καιρός δυστυχίας, κατηγορούν τα άστρα, αλλά ποτέ τον
εαυτό τους. Χωρίς όμως αυτομεμψία [Βλ. Αγίου Ανδρέα Κρήτης,
Μέγας Κανών, Ωδή δ΄, τροπάριο 26. Πρβλ. Ιωάννου Σιναΐτου, Κλίμαξ, Λόγος
22, έκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 1997, σ. 252.] δεν υπάρχει δυνατότητα να τους δοθεί άφεση των αμαρτιών. Εκτός αυτού, όσοι σκέπτονται κατ’ αυτόν τον τρόπο κάνουν τον διάβολο να μην φταίει πουθενά.
Αν τους υπερηφάνους και τους δολοφόνους, όπως λένε, τους καθοδηγεί ο
Άρης, τους κλέφτες και τους κόλακες ο Ερμής, τους μοιχούς και τους
κλεψίγαμους η Αφροδίτη, τους οξύθυμους, τους δολοφόνους και τους
μνησίκακους ο Κρόνος, οι δε άλλες κακές πράξεις εξαρτώνται από άλλους
πλανήτες, που εμφανίζονται σε γνωστά ζώδια του Ζωδιακού Κύκλου, τότε ο
διάβολος, κατά τον παραλογισμό τους, δεν είναι υπεύθυνος για κανένα κακό
και απαλλάσσεται από κάθε κατηγορία. Αν τούτο είναι αληθές,
τότε ας μην προσεύχεται κανείς για την σωτηρία του από τις πολλές και
φοβερές πλάνες του διαβόλου, αλλά ας προσεύχεται στον Θεό εναντίον των
άστρων, που τον οδηγούν διά της βίας σε κάθε κακό. Γιατί όταν ο
καθένας έλκεται παρά την θέλησή του να ικανοποιήσει τις σαρκικές
επιθυμίες του η νηστεία και η ολονυκτία είναι άνευ νοήματος. Γιατί όμως,
αφού όλα αυτά τα μέσα τα δέχτηκα από τον Θεό εναντίον αυτού του κακού, η
εξολόθρευσή του δεν εξαρτάται από μένα;</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Είναι προφανές ότι η διδασκαλία αυτή είναι παράλογη και θεομίσητη, και γι’ αυτό ας την διώξουμε μακριά από την σκέψη μας. Επειδή όλοι
γενικώς οι Πατέρες της χριστιανοσύνης, που έλαμψαν με την σοφία τους
και την ευσέβειά τους, την απέρριψαν και την αρνήθηκαν ως τελείως άθεη. Αυτή η διδασκαλία διώχνει εντελώς από την καρδιά τον φόβο του Θεού και
δεν αφήνει ποτέ κανέναν από αυτούς που ζουν άνομα να έχει παράπονα με
τον εαυτό του, επειδή τον πείθει ότι όλα αυτά του συμβαίνουν από την
αναπότρεπτη δύναμη και επιρροή της κινήσεως των άστρων. Ακόμη και οι
ίδιοι οι δικαστές δεν θυμώνουν ιδιαίτερα με τους εγκληματίες, επειδή
θεωρούν ότι αυτά συμβαίνουν παρά την θέλησή τους.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ο
εχθρός που έσπειρε αυτές τις ιδέες στον νου όσων τον ακούν, όχι μόνο
τους απομακρύνει οριστικά από κάθε αρετή, αλλά βάζει κρυφά μέσα στο
ανόητο μυαλό τους ψεύτικες ιδέες για τον μόνο πανάγαθο και πάνσοφο Θεό.
Έτσι πολλοί τολμούν να αναμειγνύουν ό,τι δεν μπορεί να αναμειχθεί και να
ταυτίζουν την αλήθεια με το ψεύδος. Έτσι ο Κύριός μας Ιησούς
Χριστός με την θεία Του δύναμη, με το νεύμα και την σοφία Του κυβερνάει
τα πάντα ωραία και δίκαια, κρατώντας στο χέρι Του ένα ποτήρι γεμάτο
άκρατο κρασί, από το οποίο πίνουν, κατά τον θείο λόγο Του, όλες οι
αμαρτωλές χώρες [Πρβλ. Ψαλμ. 74, 9]. Αυτό το ποτήρι νοείται ως η πιο
θεία, πιο δίκαιη κρίση του Θεού, που μας κυβερνά όλους και αποδίδει το
πρέπον σε όλους –σε εναρέτους και σε αμαρτωλούς– είτε είναι αυτό έπαινοι
είτε τιμωρίες.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Οι
οπαδοί όμως της ανόητης διδασκαλίας για την τύχη παριστάνουν ενώπιον
του Βασιλέως των πάντων Ιησού την εικόνα της τύχης, της παραμυθένιας
θεάς της ευτυχίας με μορφή γυναίκας, που με τον τροχό άλλους μεν
ανεβάζει από κάτω προς τα επάνω και άλλους κατεβάζει από επάνω προς τα
κάτω. Επιχειρούν να δείξουν ότι με αυτόν τον τρόπο ο Κύριος οικονομεί,
άλλοτε έτσι και άλλοτε αλλιώς, την ανθρώπινη ζωή. Αποφάσισα να μην πω
πολλά σε αυτόν τον Λόγο για την αθεΐα και την παραφροσύνη αυτών των
ανθρώπων, αφού μάλιστα τους έχει στηλιτεύσει αρκετά ένας από τους δικούς
τους σοφούς, ο Ησίοδος, ή για την ακρίβεια οι Μούσες που, όπως λέγει
αυτός, είναι δωρήτριες και αιτίες κάθε σοφίας. Όταν ο Ησίοδος τις ρώτησε
για ποιόν λόγο μερικοί από τους ανθρώπους είναι ένδοξοι και υψηλής
καταγωγής και άλλοι άδοξοι και χαμηλής καταγωγής, του απάντησαν ότι αυτό
δεν ορίζεται από την τύχη και από την επιρροή των πλανητών, αλλά από
την βούληση του μεγάλου Δία, με άλλα λόγια [Πρβλ. Ησιόδου, Έργα και
ημέραι 1-8. Τούτο τονίζεται πολλές φορές από τον Ησίοδο], από την άρρητη
θεία πρόνοια. Το ίδιο ισχυρίζονται και η τίμια Άννα, η μητέρα του
προφήτη [Πρβλ. Α´ Βασ. 2, 1-10], και ο υμνωδός βασιλέας [Πρβλ. Ψαλμ.
145, 3-10], όπως μας βεβαιώνουν τα θεία λόγια τους.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Αλλά
η Αίγυπτος και η Ασσυρία δέχτηκαν αυτήν την καταστροφική διδασκαλία από
τους ιδίους τους δαίμονες, επειδή άκουγαν πάντοτε πρόθυμα τους λόγους
τους και έπρατταν συνεχώς άνομα, σύμφωνα με την κακία τους. Επειδή όλοι
παραδέχονται τις σκέψεις και την διδασκαλία, με την οποία χαίρεται και ο
διδάσκαλός της. Έτσι λοιπόν οι Αιγύπτιοι και οι Ασσύριοι ως υπάκουοι
μαθητές των δαιμόνων, αποδεικνύονται ανόητοι μαζί με την πλάνη τους,
όντας μαζί με τους διδασκάλους τους κληρονόμοι της κολάσεως.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Εμείς
όμως ας μην σκεπτόμαστε ότι η επιρροή των άστρων μπορεί να εμποδίσει
την δημιουργία των αρετών ή να ωθήσει προς αυτές, διότι έχουμε μέσα μας
την βασιλεία του Θεού [Πρβλ. Λουκ. 17, 21], η οποία μας ωθεί να πράττουμε τις καλές πράξεις, με τις οποίες γινόμαστε μέτοχοι της θείας δόξας Του.
Αυτός έδωσε το Πανάγιο Πνεύμα του Θεού στους αποστόλους και δημιούργησε
την φύση μας κατά την άφθαρτη εικόνα Του. Έτσι δοξάζουμε με χαρά και με
φόβο τον Κύριο, τηρώντας όλες τις εντολές Του, που όταν τις
παραβαίνουμε, πέφτουμε πάντοτε σε δυστυχίες, ενώ όταν τις τηρούμε,
απολαμβάνουμε ευημερία. Όταν λέγει κανείς ότι υφίσταται πειρασμό, ας μην κατηγορεί γι’ αυτό τον Θεό. «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ο γαρ Θεός απείραστός εστι κακών· έκαστος δε πειράζεται υπό της ιδίας επιθυμίας εξελκόμενος και δελεαζόμενος</i>»,
λέγει ένας θεόπνευστος και ουράνιος άνδρας [Ιακ. 1, 13-14]. Και αν αυτό
αληθεύει, τότε δεν είναι ευνόητο ότι συκοφαντούν τον μόνο δίκαιο και
πανάγαθο όσοι σκέπτονται ότι Αυτός αναγκάζει με την δύναμη των άστρων
τους ανθρώπους να υποκύπτουν σε πάθη; Γιατί, αν υπάρχει στα άστρα κάποια
κακοποιός δύναμη, που ωθεί τους ανθρώπους στο κακό και στο να
ακολουθούν τα πάθη τους, τότε είναι βέβαιο ότι αυτός που τα δημιούργησε
έβαλε μέσα τους αυτήν την δύναμη και τα έβαλε να εξουσιάζουν τους
ανθρώπους. Αυτή η άποψη όμως είναι βλασφημία, αυτή ας πέσει στα κεφάλια
αυτών που βλασφημούν με τον τρόπο αυτό τον μόνο αληθινό και πανάγαθο
Θεό.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ένα
και μόνο άστρο να αναγνωρίζεις, ψυχή μου, αναμάρτητα, τον φόβο του
Θεού, που οδηγεί στο να πράξεις υπέροχες αρετές, χάρη στον οποίο ο
καθένας αποφεύγει το κακό, όπως το λέγει η θεία Γραφή [Πρβλ. Παρ. 15,
27]. Να καθοδηγείσαι πάντοτε από αυτόν, πλέοντας κατευθείαν προς το
ουράνιο γαλήνιο λιμάνι. Να ξέρεις επίσης ότι η έμπρακτη τήρηση των αγίων εντολών συνυπάρχει με τον φόβο του Θεού.
Να γνωρίζεις επίσης, ότι υπάρχει μόνο ένας ολέθριος πλανήτης, που με
φοβερή οργή σε οδηγεί από τους γκρεμούς της κακίας και αυτός είναι ο
δαίμονας, ο οποίος προ αιώνων σε έδιωξε από τον παράδεισο λόγω της
γεύσεως του καρπού. Τώρα αυτός πάλι ο ίδιος προσπαθεί να σε απομακρύνει
από τον Χριστό, τον Κύριο και Θεό σου, με την ολέθρια διδασκαλία του,
λέγοντας ότι ο Θεός από ζήλεια σου απαγόρευσε να γευθείς τον καρπό για
να μην υπάρχουν αθάνατοι θεοί. Τώρα πάλι Τον συκοφαντεί ότι διά της βίας
των άστρων σε αναγκάζει να πράξεις αισχρές πράξεις. Να φυλάγεσαι με
κάθε τρόπο από τις συκοφαντίες του και μη φοβάσαι τις κινήσεις των άστρων.
Να προσέχεις πάντοτε το επικίνδυνο κεφάλι του, επειδή και εκείνος
προσέχει πάντοτε την πτέρνα σου [Πρβλ. Γέν. 3, 15]. Η έχθρα μεταξύ των
δύο σας τέθηκε από την αρχή. Να ξέρεις ότι αυτός είναι ο μόνος εχθρός
σου. Ενώ τα άστρα είναι στην υπηρεσία σου, επειδή δημιουργήθηκαν
για να σε υπηρετούν και όχι να σε εξουσιάζουν. Να γνωρίζεις το
αυτεξούσιο που σου δόθηκε. Δεν είσαι υποταγμένος σε κανένα ζώδιο, αλλά μόνο στον Δημιουργό σου. Άρα, να Τον υπηρετείς πάντοτε με σύνεση ως Θεό και Δημιουργό, υμνώντας Αυτόν με χαρά μαζί με τον ψαλμωδό: «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Κύριος φωτισμός μου και σωτήρ μου. Τίνα φοβηθήσομαι; Κύριος υπερασπιστής της ζωής μου. Από τίνος δειλιάσω;</i>» [Ψαλμ. 26, 1]</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Ποιον να φοβάμαι, όταν έχω τον Χριστό ως φύλακά μου; Προσκάλεσέ Τον και εσύ με θάρρος λέγοντας: «<i style="border: 0px none; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Ημέρας ου φοβηθήσομαι, εγώ δε ελπιώ επί σε</i>»
[Ψαλμ. 55, 4]. Υμνώντας πάντοτε το μεγάλο και θεσπέσιο και τιμιότατο
όνομά Του με προσευχή και ψαλμωδία, να δημιουργείς, να φυτεύεις, να
πορεύεσαι, να καλλιεργείς την γη, στηριζόμενος γερά στην πίστη του
Χριστού. Να εργάζεσαι λοιπόν άφοβα κάθε ημέρα εκτός από τις ημέρες κατά
τις οποίες αυτό απαγορεύεται αυστηρά σύμφωνα με τον θείο νόμο των
Πατέρων, επειδή σε αυτές τις ημέρες ο καθένας πρέπει να δοξάζει τον
Βασιλέα μας ως δοτήρα όλων των αγαθών. Αυτός θα έχει πάντοτε την δόξα,
την τιμή και την δύναμη, το μόνο τρισήλιο φώς.</span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;"> </span></span></b></span></p><p style="border: 0px none; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px !important; margin-right: 0px !important; margin-top: 0px !important; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: black;"><b><span style="color: #ffa400;"><span style="font-family: arial;">Πηγή:
Άπαντα Αγίου Μαξίμου Γραικού, Αγίου Μαξίμου Γραικού Λόγοι, Τόμος Α΄,
Μετάφραση: Μάξιμος Τσυμπένκο – Τιμόθεος Γκίμον, Έκδοσις Ιεράς Μεγίστης
Μονής Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2011.</span></span></b></span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-30156058504591285282020-12-07T05:29:00.002-08:002020-12-07T05:29:12.466-08:00Οἱ πειρασμοί, Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής <p><br /></p>
<div class="post-header">
</div>
<div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEggg02C18qsmt6KvWRBpDX7Ghiv2lcR0lT7PBSvLtqXVVsrDGde0Aku5U2xm-yl91Up-MQL_NcsRaRLdu1Z_heBO2xWQMEeD0I_O3KOnfGUbOsUgIOsTr358ojn0OAG0NQvdXW2Hv9nOx8/s400/%25CE%25B1%25CE%25B3%25CE%25B9%25CE%25BF%25CF%2582+%25CE%25BC%25CE%25B1%25CE%25BE%25CE%25B9%25CE%25BC%25CE%25BF%25CF%2582+%25CE%25BF%25CE%25BC%25CE%25BF%25CE%25BB%25CE%25BF%25CE%25B3%25CE%25B7%25CF%2584%25CE%25B7%25CF%2582%255B1%255D.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="400" data-original-width="265" height="228" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEggg02C18qsmt6KvWRBpDX7Ghiv2lcR0lT7PBSvLtqXVVsrDGde0Aku5U2xm-yl91Up-MQL_NcsRaRLdu1Z_heBO2xWQMEeD0I_O3KOnfGUbOsUgIOsTr358ojn0OAG0NQvdXW2Hv9nOx8/w151-h228/%25CE%25B1%25CE%25B3%25CE%25B9%25CE%25BF%25CF%2582+%25CE%25BC%25CE%25B1%25CE%25BE%25CE%25B9%25CE%25BC%25CE%25BF%25CF%2582+%25CE%25BF%25CE%25BC%25CE%25BF%25CE%25BB%25CE%25BF%25CE%25B3%25CE%25B7%25CF%2584%25CE%25B7%25CF%2582%255B1%255D.jpg" width="151" /></a></div>Τὰ
λυπηρὰ ποὺ μᾶς συμβαίνουν γίνονται ἢ γιὰ παιδαγώγησή μας, ἢ γιὰ τὴν
ἐξάλειψη παλιῶν ἁμαρτιῶν, ἢ γιὰ διόρθωση τῆς τωρινῆς ἀμέλειάς μας, ἢ γιὰ
ἀποτροπὴ μελλοντικῶν ἁμαρτιῶν.</div><div style="text-align: justify;">Ἐκεῖνος
λοιπὸν ποὺ συλλογίζεται ὅτι ὁ πειρασμὸς τοῦ συνέβη γιὰ κάποιον ἀπὸ
αὐτοὺς τοὺς λόγους, δὲν ἀγανακτεῖ, ὅταν τὸν χτυποῦν ἢ τὸν ἀδικοῦν ἢ τοῦ
κάνουν κάποιο ἄλλο κακό. Καθὼς μάλιστα συναισθάνεται τὶς ἁμαρτίες του,
οὔτε κατηγορεῖ ἐκεῖνον ποὺ τοῦ προξενεῖ τὸν πειρασμό, ἀφοῦ, εἴτε μέσω
αὐτοῦ εἴτε μέσω ἄλλου, ὄφειλε νὰ πιεῖ τὸ ποτήρι τῆς θείας δικαιοσύνης.</div><div style="text-align: justify;">Ἀντίθετα,
στὸν Θεὸ ἀποβλέπει καὶ τὸν εὐχαριστεῖ γιὰ ὅ,τι ἐπέτρεψε, καὶ τὸν ἑαυτὸ
του κατηγορεῖ καὶ δέχεται πρόθυμα τὴν παιδαγωγικὴ δοκιμασία, ὅπως ἔκανε ὁ
Δαβὶδ μὲ τὸν Σεμεΐ (Β’ Βασ. 16:5-13).</div><div style="text-align: justify;">Ὁ
ἀσύνετος ἄνθρωπος, ἀπὸ τὴν ἄλλη, ζητᾶ συχνὰ ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ ἐλεηθεῖ καὶ
νὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὰ δεινά, ὅταν ὅμως ἔρχεται τὸ ἔλεος, δὲν τὸ δέχεται,
ἐπειδὴ αὐτὸ δὲν εἶναι ὅπως ἐκεῖνος ἤθελε, ἀλλὰ ὅπως τὸ ἔκρινε συμφέρον ὁ
Γιατρὸς τῶν ψυχῶν. Γι’ αὐτὸν τὸν λόγο ἀδημονεῖ καὶ ἀναστατώνεται, καὶ
ἄλλοτε τὰ βάζει ὀργισμένος μὲ τοὺς ἀνθρώπους, ἐνῶ ἄλλοτε βλασφημεῖ τὸν
Θεό. Ἔτσι ὅμως καὶ ἀγνωμοσύνη δείχνει, καὶ ἐνίσχυση στὸν πειρασμό του
δὲν παίρνει.<span><a name="more"></a></span></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Οἱ
δαίμονες μᾶς προξενοῦν πειρασμοὺς εἴτε αὐτοὶ οἱ ἴδιοι εἴτε ξεσηκώνοντας
ἐναντίον μας ἐκείνους ποὺ δὲν φοβοῦνται τὸν Θεό. Μᾶς πειράζουν αὐτοὶ οἱ
ἴδιοι, ὅταν χωριστοῦμε ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, ὅπως ἔκαναν στὸν Κύριο στὴν
ἔρημο (Ματθ. 4:1-10)• καὶ μέσω ἀνθρώπων, ὅταν ζοῦμε ἀνάμεσα σὲ αὐτούς,
ὅπως τὸν Κύριο μέσω τῶν Φαρισαίων (Ματθ. 16:1• 19:3). Ἐμεῖς ὅμως,
ἔχοντας τὸ βλέμμα στραμμένο στὸ πρότυπό μας, τὸν Κύριο, ἂς τοὺς
ἀποκρούσουμε καὶ στὶς δύο περιπτώσεις.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Κάθε
σχεδὸν ἁμαρτία γίνεται μέσω ἡδονῆς, καὶ κάθε ἐξάλειψη ἁμαρτίας γίνεται
μέσω κακοπάθειας καὶ λύπης, εἴτε θεληματικῆς, μὲ τὴ μετάνοια, εἴτε
σταλμένης ἀπὸ τὴν οἰκονομία τοῦ Θεοῦ, μὲ πειρασμὸ ποὺ ἐπιτρέπει ἡ
πρόνοιά του. Γιατί, ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος, ἂν ἀνακρίναμε ἐμεῖς τὸν ἑαυτό
μας, δὲν θὰ ἐπισύραμε τὴν τιμωρία τοῦ Θεοῦ· ὅταν ὅμως ὁ Κύριος μᾶς
τιμωρεῖ, μᾶς διαπαιδαγωγεῖ, ἔτσι ὥστε νὰ μὴν καταδικαστοῦμε μαζὶ μὲ τὸν
κόσμο (Α’ Κορ. 11:31-32).</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Ἀπὸ
τοὺς πειρασμοὺς ἄλλοι φέρνουν στοὺς ἀνθρώπους ἡδονές, ἄλλοι λύπες καὶ
ἄλλοι σωματικοὺς πόνους. Γιατί ἀνάλογα μὲ τὴν αἰτία τῶν παθῶν ποὺ
βρίσκεται στὴν ψυχὴ βάζει σὲ αὐτὴν καὶ τὸ φάρμακο ὁ Γιατρὸς τῶν ψυχῶν μὲ
τὶς δίκαιες κρίσεις του.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Ὅταν
σοῦ ἔρθει πειρασμὸς χωρὶς νὰ τὸ περιμένεις, μὴν κατηγορεῖς ἐκεῖνον πού
σοῦ τὸν προξένησε, ἀλλὰ ἀναζήτησε τὸ γιατί, καὶ ὅταν τὸ βρεῖς,
διορθώσου.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Ὁ
συνετὸς ἄνθρωπος, καθὼς ἀναλογίζεται τὸ θεραπευτικὸ ἀποτέλεσμα τῶν
κρίσεων τοῦ Θεοῦ, ὑπομένει μὲ εὐχαριστία τοὺς πειρασμοὺς ποὺ αὐτὲς
ἐπιτρέπουν νὰ τοῦ συμβοῦν, θεωρώντας αἰτία τους τὶς ἁμαρτίες του καὶ
κανέναν ἄλλον. Ὁ ἀσύνετος, ἀντίθετα, ἐπειδὴ ἀγνοεῖ τὴν πάνσοφη πρόνοια
τοῦ Θεοῦ, ὅταν ἁμαρτάνει καὶ παιδαγωγεῖται μὲ πειρασμούς, θεωρεῖ αἴτιους
αὐτῶν ἢ τὸν Θεὸ ἢ τοὺς ἀνθρώπους.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Ἐκεῖνος
πραγματικὰ θέλει νὰ σωθεῖ, ὁ ὁποῖος δὲν ἀντιστέκεται στὰ θεραπευτικὰ
φάρμακα. Καὶ αὐτὰ εἶναι οἱ ὀδύνες καὶ οἱ λύπες ποὺ ἔρχονται μὲ τοὺς
ποικίλους πειρασμούς. Ὅποιος ὅμως ἀντιστέκεται, δὲν γνωρίζει οὔτε τί
ἐμπορεύεται στὸν ἐδῶ κόσμο, οὔτε τί πρέπει νὰ ἀγοράσει μὲ αὐτὲς προτοῦ
φύγει ἀπὸ τὸν κόσμο.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">http://www.agiazoni.gr/article.php?id=98856398636455124704</div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-87501143228339447592020-12-07T05:26:00.005-08:002020-12-07T05:27:21.637-08:00Ο χριστιανός διαμορφώνεται από τη φύση και από τη χάρη, Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος <p> </p>
<div class="post-header">
</div>
<div class="post-body entry-content" id="post-body-6593271930865703948">
<div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8PD4InBIqg9ynCkP828RXCCIX-4y1OKwX0_yV92wq9SPO_1RLPyBsB9BVQpNRfR6Pyz8Wyfi_9oTumUetDz1ZT0uUaX4ogRlxWKtP6A8HshFBUYX8GueNUXNEn5tJy9GqXqObQ_xgECY/s570/o-xristianos-diamorfonetai-apo-tin-fisi-kai-apo-tin-xari_e.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="390" data-original-width="570" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8PD4InBIqg9ynCkP828RXCCIX-4y1OKwX0_yV92wq9SPO_1RLPyBsB9BVQpNRfR6Pyz8Wyfi_9oTumUetDz1ZT0uUaX4ogRlxWKtP6A8HshFBUYX8GueNUXNEn5tJy9GqXqObQ_xgECY/s320/o-xristianos-diamorfonetai-apo-tin-fisi-kai-apo-tin-xari_e.jpg" width="320" /></a></div>Ο χριστιανός δεν είναι ένας κοινός άνθρωπος, αφού διαμορφώνεται τόσο από τη φύση όσο και από τη χάρη…</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Πρόσεξε
τι λέει ο Κύριος: «Η βασιλεία των ουρανών μοιάζει με προζύμι, που το
πήρε μια γυναίκα και το ανακάτεψε μ’ ένα σακί αλεύρι, ώσπου ζυμώθηκε
όλο» (Ματθ. 13:33).</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Το
ζυμάρι δεν φουσκώνει αμέσως μόλις ανακατωθεί με το προζύμι. Φουσκώνει
στην ώρα του, αφού πρώτα το προζύμι διεισδύσει και απλωθεί σιγά-σιγά
μέσα του. Το ψωμί που γίνεται έτσι, είναι αφράτο, ευωδιαστό, νόστιμο.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Το
ίδιο συμβαίνει και με τη θεία χάρη. Όταν ενώνεται με τη φύση μας στο
άγιο Βάπτισμα, δεν τη διαποτίζει αμέσως. Απλώνεται σιγά-σιγά. Και όταν η
χάρη απλωθεί παντού, όταν σύνολη η φύση μας χαριτωθεί, τότε όλα, όσα
κάνουμε, παίρνουν έναν άλλο χαρακτήρα.<span><a name="more"></a></span></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Τότε
οι ενέργειές μας, μολονότι φαινομενικά είναι οι ίδιες ή όμοιες με άλλες
οποιουδήποτε ανθρώπου, αποκτούν ένα ιδιαίτερο άρωμα, μιαν ιδιαίτερη
γεύση, έναν ιδιαίτερο ήχο. Ο Θεός δέχεται μόνο αυτές τις ενέργειες, που
Του είναι εξαιρετικά ευάρεστες.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: center;"><img src="https://www.koinoniaorthodoxias.org/wp-content/uploads/2020/09/deco_tiny_03.png" /></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Θα
κάνω άλλη μια παρομοίωση, για να εξηγήσω το πώς η χάρη, όταν της
δίνονται περιθώρια να ενεργήσει, αφού διαποτίσει σύνολη τη φύση μας,
γίνεται και εξωτερικά ορατή σε όλους όσοι είναι ικανοί να τη δουν.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Η
χάρη, λοιπόν, μοιάζει με τη φωτιά, που διεισδύει στο σίδερο. Δεν είναι
μόνο μέσα στο σίδερο, αλλά και στο εξωτερικό του. Την πύρινη δύναμή της
τη βλέπει ο καθένας.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Έτσι
συμβαίνει και με τη χάρη, όταν εισχωρήσει στη φύση μας: Γίνεται
αντιληπτή απ’ όλους. Όλοι όσοι έρχονται σε επαφή μ’ έναν θεοχαρίτωτο
άνθρωπο, αισθάνονται ότι αυτός έχει μιαν ασυνήθιστη δύναμη, που
εκδηλώνεται ποικιλότροπα.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Όταν
αρχίζει να μιλάει για οτιδήποτε το πνευματικό, λάμπει σαν τον
μεσημεριάτικο ήλιο, και τα λόγια του πηγαίνουν κατευθείαν στην ψυχή του
ακροατή, διαμορφώνοντας μέσα του με αυθεντία ανάλογα αισθήματα και
ανάλογες διαθέσεις.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Μα
κι όταν ακόμα δεν μιλάει, εκπέμπει μια θερμότητα, που επηρεάζει τα
πάντα γύρω του, και μια παράξενη δύναμη, που επενεργεί στις ψυχές και
τους εμπνέει προθυμία για πνευματικό αγώνα.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: center;"><img src="https://www.koinoniaorthodoxias.org/wp-content/uploads/2020/09/deco_tiny_03.png" /></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Παίρνουμε
τη χάρη του Θεού στη νηπιακή μας ηλικία με το άγιο Βάπτισμα. Από την
ώρα εκείνη η χάρη αρχίζει να ενεργεί μέσα μας με την προοπτική και την
ελπίδα ότι, μετά την ενηλικίωση και ωρίμανσή μας, θα αναλάβουμε
αυτοθέλητα και πρόθυμα τον αγώνα για τη σωτηρία μας.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Όταν
οι γονείς είναι ευσεβείς και ανατρέφουν τα παιδιά τους, όπως λέει ο
απόστολος, «δίνοντάς τους αγωγή και συμβουλές που εμπνέονται από την
πίστη στον Κύριο» (Εφ. 6:4), τότε η θεία χάρη γεννά την ειρήνη στις
παιδικές ψυχές. Έτσι, τα παιδιά γίνονται ευγενικά, ταπεινά, υπάκουα,
καλότροπα, θεοσεβούμενα.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div> <div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><i>Από
το βιβλίο: Πνευματική Ανθολογία από τους βίους και τους λόγους των
Αγίων της Ρωσίας. Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2018, σ</i><span class="post-author vcard">Αναρτήθηκε από
<span class="fn">
<a href="https://www.blogger.com/profile/07440884155701942783" rel="author" title="author profile">
paterikos
</a>
</span>
</span>
<span class="post-timestamp">
στις
<a class="timestamp-link" href="http://paterikos.blogspot.com/2020/11/blog-post_86.html" rel="bookmark" title="permanent link"><abbr class="published" title="2020-12-01T17:30:00+02:00">1.12.20</abbr></a>
</span></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-34127296612341086352020-12-07T05:23:00.000-08:002020-12-07T05:23:01.986-08:00Η αδιάλειπτη προσευχή Γέροντας Ευστράτιος Γκολοβάνσκι<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPFxHJA5BWntcX8rg8B9FF5ILAr0WgP6hUBjTF1bZLEa0cF2rnt8bhxyYMjRvaMlEglWkwNeaNc49isw2UCD5xruZd_rLsaVVkqjpnzf-9_X0ZEPMMRxEjew4OPplb0h64kYgV-jbSClg/s500/1660739_213105018887087_1816243429_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="375" data-original-width="500" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPFxHJA5BWntcX8rg8B9FF5ILAr0WgP6hUBjTF1bZLEa0cF2rnt8bhxyYMjRvaMlEglWkwNeaNc49isw2UCD5xruZd_rLsaVVkqjpnzf-9_X0ZEPMMRxEjew4OPplb0h64kYgV-jbSClg/s320/1660739_213105018887087_1816243429_n.jpg" width="320" /></a></div><br /><p></p><br /><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">«Δεν
ξέρετε πως είστε ναός του Θεού και πως το Πνεύμα του Θεού κατοικεί μέσα
σας;» μας ρωτάει ο απόστολος Παύλος (Α’ Κορ. 3:16). Αφού, λοιπόν, όλοι
οι χριστιανοί είμαστε ζωντανοί ναοί του Θεού, δεν πρέπει να γίνουμε
οίκοι αδιάλειπτης προσευχής και δοξολογίας Εκείνου;</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Υπάρχει,
όμως, κι άλλος ένας λόγος, για τον οποίο οφείλουμε να προσευχόμαστε
αδιάλειπτα: Ο σατανάς με τα όργανά του και τους υπηρέτες του μας
πολεμάει συνέχεια. Όμοια μας πολεμάει και η σάρκα, που εναντιώνεται στο
πνεύμα. Μ’ αυτούς τους ισχυρούς εχθρούς δεν μπορούμε να τα βάλουμε μόνοι
μας. Γι’ αυτό πρέπει να οπλιστούμε με την προσευχή.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Παντού
και πάντοτε μπορούμε να προσευχόμαστε με το νου και το πνεύμα. Και στο
δρόμο και στη δουλειά και στο τραπέζι και στο κρεβάτι και στην
πολυκοσμία και στη μόνωση μπορεί να θυμάται κανείς τον Θεό, να Τον
ευχαριστεί, να Τον δοξάζει και να ζητάει τη βοήθεια Του. Κι Εκείνος, ως
φιλάνθρωπος και πολυέλεος, είναι πάντα έτοιμος να μας ακούσει και να μας
συντρέξει.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><img alt="" class="aligncenter size-full wp-image-48307" height="20" src="https://www.koinoniaorthodoxias.org/wp-content/uploads/2020/05/deco_tiny_02.png" width="46" /></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: maroon;"><strong><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Μπορούμε να προσευχόμαστε την ώρα της δουλειάς</span></strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Και
μπορούμε και πρέπει να προσευχόμαστε. Τι κάνουμε συνήθως την ώρα της
δουλειάς; Λέμε μάταια λόγια, κουτσομπολεύουμε και κατακρίνουμε τους
συνανθρώπους μας, τραγουδάμε, καμιά φορά και τσακωνόμαστε με τους
συνεργάτες ή συναδέλφους μας. Στους εργασιακούς χώρους γίνεται συχνά
τόση φασαρία, που θαρρείς ότι μιλάει ολόκληρη η οικουμένη.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Όλη
αυτή η φασαρία, κι αν ακόμα δεν εμποδίζει την εργασία, αναμφίβολα δεν
ωφελεί την ψυχή. Ποιος δεν θα παραδεχθεί πως, αντί να λέμε κούφια ή και
εφάμαρτα λόγια, είναι καλύτερα να προσευχόμαστε;</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Αρχίζοντας,
για παράδειγμα, τη δουλειά σου, πες μυστικά ή και δυνατά: «Κύριε,
ευλόγησε τον κόπο μου. Δώσε μου δύναμη και βοήθησέ με να τελειώσω
αίσια».</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Όσο
εργάζεσαι, επαναλάμβανε μια σύντομη προσευχή, όπως το «Κύριε, ελέησον».
Βλέποντας τη δουλειά σου να πηγαίνει καλά, λέγε: «Δόξα σοι, Κύριε».
Βλέποντάς την να μην πηγαίνει καλά, ικέτευε: «Υπεραγία Θεοτόκε, άγιοι
του Θεού, δεηθείτε στον Κύριο για μένα».</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Αν
σε πολεμήσουν κακοί λογισμοί, κάνε το σταυρό σου και πες: «Κύριε Ιησού
Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με, τον αμαρτωλόν». «Φύλακα άγγελέ μου,
φύλαξέ με». Αν αμάρτησες με το λογισμό ή τα λόγια, αναστέναξε με
μετάνοια και πες με καρδιά συντριμμένη: «Θεέ μου, σπλαχνίσου με, τον
αμαρτωλό».</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Αν
από λάθος σου χάλασε κάποιο μηχάνημα ή έσπασε κάποιο εργαλείο, μην
αγανακτήσεις. Ήρεμα και μακρόθυμα πες: «Σ’ ευχαριστώ, Κύριε, που
παραχώρησες να γίνει αυτή η ζημιά, για να διαπιστώσω την αδυναμία μου
και να ταπεινωθώ».</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Αν σε πλησιάσει κάποιος, πες του: «Ο Θεός βοηθός σου, αδερφέ». Κι όταν φεύγει, ευχήσου του: «Ο Θεός μαζί σου».</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Έτσι, λοιπόν, και όταν δουλεύουμε, μπορούμε να προσευχόμαστε και να μιλάμε θεάρεστα.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><img alt="" class="aligncenter size-full wp-image-48307" height="20" src="https://www.koinoniaorthodoxias.org/wp-content/uploads/2020/05/deco_tiny_02.png" width="46" /></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Γιατί,
αν και συχνά επαναλαμβάνω την προσευχή του τελώνη «Θεέ μου, σπλαχνίσου
με, τον αμαρτωλό», δεν βλέπω καμιάν αλλαγή στη ζωή μου;</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;"><em>Απάντηση:</em>
Γιατί, απλούστατα, προσεύχεσαι με τα τελωνικά λόγια, όχι όμως και με το
τελωνικό φρόνημα. Ο τελώνης προσευχόταν, με συναίσθηση της
αμαρτωλότητάς του (Λουκ. 18:13), με «πνεύμα συντριμμένο, καρδιά
συντριμμένη και ταπεινωμένη» (Ψαλμ. 50:19). Ο Θεός βλέπει την καρδιά του
ανθρώπου. Αν αυτή πονάει για τις αμαρτίες της και μετανοεί ειλικρινά,
Εκείνος δέχεται την προσευχή της· διαφορετικά, την απορρίπτει.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Η
δική μας μετάνοια δεν έχει συνήθως καρπούς, γιατί κατά βάθος ζούμε με
την ψευδαίσθηση ότι είμαστε ευσεβείς, ενάρετοι και, οπωσδήποτε, ανώτεροι
από τους αδερφούς μας. Τέτοιους ανθρώπους θέλοντας να συνετίσει ο
Κύριος, είπε τη διδακτική παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου: «Σε
μερικούς που ήταν σίγουροι για την ευσέβειά τους και περιφρονούσαν τους
άλλους, είπε τούτη την παραβολή… Γιατί όποιος υψώνει τον εαυτό του, θα
ταπεινωθεί, και όποιος τον ταπεινώνει, θα υψωθεί» (Λουκ. 18:9,14).</span></p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: maroon; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 10pt;">Από
το βιβλίο: Γέροντος Ευστρατίου (Γκολοβάνσκι), Απαντήσεις σε ερωτήματα
χριστιανών. Ιερά Μονή Παρακλήτου, 2012. Ερωτήσεις 49, 154, 21.</span></p>
<p style="text-align: justify;"> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9HJAqpx3oIWcYJteVd0-mLrRU5HqCZWw9Zv2TDApXiApGVI3yN2C28n68KBbEnymutt93Bd1ZqkACSAIQHTX5XKNLl0pLuQyYvUeAsaAOCl4VSpgg-neSiLpkBO6xLQCHGmi0QVy5IpA/s2048/1795997_270890733078850_1903217380_o.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1376" data-original-width="2048" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9HJAqpx3oIWcYJteVd0-mLrRU5HqCZWw9Zv2TDApXiApGVI3yN2C28n68KBbEnymutt93Bd1ZqkACSAIQHTX5XKNLl0pLuQyYvUeAsaAOCl4VSpgg-neSiLpkBO6xLQCHGmi0QVy5IpA/s320/1795997_270890733078850_1903217380_o.jpg" width="320" /></a></div><br />Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-5163329910501057952020-12-07T05:19:00.004-08:002020-12-07T05:19:56.395-08:00Προσευχή, το κύριο έργο του ανθρώπου Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως<p> </p>
<div class="col-md-12 col-sm-12 col-xs-12 cl_spc">
<div class="post-image margin-bottom5 col-md-7 col-sm-7 col-xs-12 cl_spc">
<img alt="" class="img-responsive wp-post-image" height="390" src="https://www.koinoniaorthodoxias.org/wp-content/uploads/2020/07/proseyxi-to-kyrio-ergo-tou-antropou_e.jpg" width="570" /> </div>
</div>
<div class="col-md-12 cl_spc margin-top20 margin-bottom20">
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Το
κύριο έργο του ανθρώπου είναι η προσευχή. Ο άνθρωπος πλάστηκε για να
υμνεί το Θεό. Αυτό είναι το έργο που του αρμόζει. Αυτό μόνο εξηγεί την
πνευματική του υπόσταση. Αυτό μόνο δικαιώνει την εξέχουσα θέση του μέσα
στη δημιουργία. Ο άνθρωπος πλάστηκε για να λατρεύει το Θεό και να
μετέχει στη θεία Του αγαθότητα και μακαριότητα.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Ως
εικόνα του Θεού που είναι, λαχταράει για το Θεό και τρέχει με πόθο να
ανυψωθεί προς Αυτόν. Με την προσευχή και την υμνωδία ευφραίνεται. Το
πνεύμα του αγάλλεται και η καρδιά του σκιρτάει. Όσο περισσότερο
προσεύχεται, τόσο η ψυχή του απογυμνώνεται από τις κοσμικές επιθυμίες
και γεμίζει από τα ουράνια αγαθά. Και όσο αποχωρίζεται τα γήινα και τις
ηδονές του βίου, τόσο περισσότερο απολαμβάνει την ουράνια ευφροσύνη. Η
δοκιμή και η πείρα μάς επιβεβαιώνουν την αλήθεια αυτή.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Ο
Θεός ευαρεστείται στις προσευχές εκείνες που προσφέρονται με τον
πρέποντα τρόπο, δηλαδή με συναίσθηση της ατέλειας και της αναξιότητάς
μας. Για να υπάρξει όμως τέτοια συναίσθηση, απαιτείται τέλεια απάρνηση
του κακού μας εαυτού και υποταγή στις εντολές του Θεού· απαιτείται
ταπείνωση και αδιάλειπτη πνευματική εργασία.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><img alt="" class="aligncenter size-full wp-image-48307" height="20" src="https://www.koinoniaorthodoxias.org/wp-content/uploads/2020/05/deco_tiny_02.png" width="46" /></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Αναθέστε
όλες τις φροντίδες σας στο Θεό. Εκείνος προνοεί για σας. Μη γίνεστε
ολιγόψυχοι και μην ταράζεστε. Αυτός που εξετάζει τα απόκρυφα βάθη της
ψυχής των ανθρώπων, γνωρίζει και τις δικές σας επιθυμίες και έχει τη
δύναμη να τις εκπληρώσει όπως Αυτός γνωρίζει. Εσείς να ζητάτε από το Θεό
και να μη χάνετε το θάρρος σας. Μη νομίζετε ότι, επειδή ο πόθος σας
είναι άγιος, έχετε δικαίωμα να παραπονείστε όταν οι προσευχές σας δεν
εισακούονται. Ο Θεός εκπληρώνει τους πόθους σας με τρόπο που εσείς δεν
γνωρίζετε. Να ειρηνεύετε λοιπόν και να επικαλείσθε το Θεό.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Οι
προσευχές και οι δεήσεις από μόνες τους δεν μας οδηγούν στην
τελειότητα. Στην τελείωση οδηγεί ο Κύριος που έρχεται και κατοικεί μέσα
μας, όταν εμείς εκτελούμε τις εντολές Του. Και μια από τις πρώτες
εντολές είναι να γίνεται στη ζωή μας το θέλημα όχι το δικό μας, αλλά του
Θεού. Και να γίνεται με την ακρίβεια που γίνεται στον ουρανό από τους
αγγέλους. Για να μπορούμε κι εμείς να λέμε: «Κύριε, όχι όπως εγώ θέλω,
αλλ’ όπως Εσύ· “γενηθήτω το θέλημά Σου, ως εν ουρανώ και επί της γης”».
Χωρίς λοιπόν το Χριστό μέσα μας, οι προσευχές και οι δεήσεις οδηγούν
στην πλάνη.</span></p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: maroon; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 10pt;">Από το βιβλίο: Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ, τόμος Γ’, Ι. Μ. Παρακλήτου, σελ. 15.</span></p></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-80492459093926026272020-12-07T05:18:00.001-08:002020-12-07T05:18:15.582-08:00Οι ακολουθίες του νυχθημέρου Πρωτοπρεσβύτερος Κωνσταντίνος Παπαγιάννης (†)<p> </p><div class="col-md-5 col-sm-5 col-xs-12"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5G9K7EA5DMBe1O4u8UhEt3Zes-8jUxf40-H1Ylyl7k4IiAtVcF9uefGNDtvDZsfreTKuh8zzlmOUh61SQy7vRIZ4lURSdcSRhQxrFX4NvbDZFfcE6X_3au51QxhGFXKd8i3spYE15F50/s570/akoloythies-nixthimerou.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="390" data-original-width="570" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5G9K7EA5DMBe1O4u8UhEt3Zes-8jUxf40-H1Ylyl7k4IiAtVcF9uefGNDtvDZsfreTKuh8zzlmOUh61SQy7vRIZ4lURSdcSRhQxrFX4NvbDZFfcE6X_3au51QxhGFXKd8i3spYE15F50/s320/akoloythies-nixthimerou.jpg" width="320" /></a></div><br />
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Ας
ιδούμε με τη σειρά τις ακολουθίες του νυχθημέρου, έχοντας υπ’ όψιν ότι
κατά τον ιουδαϊκό τρόπο υπολογισμού του νυχθημέρου, ο οποίος έχει
επικρατήσει και στην Εκκλησία, προηγείται η νύχτα και έπεται η ημέρα· το
ημερονύκτιο δηλαδή αρχίζει με τη δύσι του ηλίου.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Πρώτη λοιπόν ακολουθία του νυχθημέρου είναι ο <strong>Εσπερινός. </strong>Η
ανάγκη του ανθρώπου να ευχαριστήση τον Θεό για το τέλος της ημέρας και
να ζητήση την προστασία του κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι ίσως ο
λόγος, για τον οποίο η προσευχή κατά την ώρα αυτή αποτελεί παγκόσμιο
φαινόμενο. Για τους Χριστιανούς όμως υπάρχει κι ένας ωραίος συμβολισμός.
Την ώρα αυτή που ανάβουμε τα φώτα, το υλικό φως γίνεται σύμβολο του
αληθινού φωτός, του Χριστού, που διαλύει τα σκότη και φωτίζει τον κόσμο.
Γι’ αυτό στον Εσπερινό ψάλλουμε τον αρχαίο ύμνο «Φως ιλαρόν».</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Τα κυριώτερα στοιχεία του Εσπερινού είναι: ο <strong>προοιμιακός ψαλμός, </strong>μια ωραιοτάτη περιγραφή της μεγαλειότητος και των έργων του Θεού· οι <strong>επιλύχνιοι ψαλμοί </strong>(το «Κύριε εκέκραξα», στο οποίο περιλαμβάνεται ο στίχος «Κατευθυνθήτω η προσευχή μου ως θυμίαμα ενώπιόν σου»)· το <strong>Φως ιλαρόν· </strong>το <strong>Καταξίωσον, Κύριε, </strong>και ο ύμνος του Συμεών <strong>Νυν απολύεις. </strong>Ανάμεσα σ’ αυτά παρεμβάλλονται οι ύμνοι της ημέρας, που αναφέρονται πάντοτε στην εορτή ή στον άγιο της επομένης ημέρας.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Δεύτερη ακολουθία είναι το <strong>Απόδειπνο, </strong>προσευχή
μετά το δείπνο και πριν από τον ύπνο. Στις ευχές του ζητούμε να μας
χαρίση ο Θεός ειρηνική και αναμάρτητη τη νύχτα και να μας σηκώση πάλι
στον καιρό της προσευχής, το Μεσονυκτικό και τον Όρθρο.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Στο Βυζαντινό τυπικό υπάρχουν δύο τύποι Αποδείπνου: το <strong>Μέγα </strong>και το <strong>Μικρό. </strong>Το
Μέγα Απόδειπνο τελείται κατά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή (Δευτέρα έως
Πέμπτη) και είναι μια ιδιαιτέρως κατανυκτική ακολουθία. Πολύ γνωστοί
είναι οι αρχαίοι ύμνοι του «Η ασώματος φύσις…», «Παναγία Δέσποινα
Θεοτόκε…» και «Κύριε των δυνάμεων…». Το Μικρό Απόδειπνο περιέχει
λιγώτερα στοιχεία και τελείται κατά το υπόλοιπο διάστημα του έτους.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Τρίτη ακολουθία είναι το <strong>Μεσονυκτικό, </strong>που
κανονικά τελείται τα μεσάνυχτα. Η ησυχία της νύχτας είναι ο
καταλληλότερος καιρός για προσευχή. «Μεσούσης της νυκτός» κατά την έξοδο
των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο ο άγγελος εθανάτωσε τα πρωτότοκα των
Αιγυπτίων (Εξ. 12:19). Νύχτα αναστήθηκε ο Κύριος. «Μέσης νυκτός» κατά
την παραβολή των δέκα παρθένων «ήλθεν ο νυμφίος» (Ματθ. 25:6,10). «Κατά
το μεσονύκτιον Παύλος και Σίλας ύμνουν τον Θεόν» στη φυλακή των Φιλίππων
(Πραξ. 16:25).</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Όλα
αυτά, καθώς και η επανειλημμένη σύστασις του Κυρίου να είμαστε πάντοτε
έτοιμοι, συνετέλεσαν στη διαμόρφωσι της ακολουθίας του Μεσονυκτικού, που
θυμίζει έντονα τη μέλλουσα δευτέρα παρουσία του Κυρίου και την ανάγκη
της συνεχούς εγρηγόρσεως και ετοιμασίας, για να εισέλθουμε στον νυμφώνα
του.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Μεσονυκτικού έχουμε τρεις τύπους: το <strong>καθημερινό, </strong>που τελείται κατά τις πέντε ημέρες της εβδομάδος, του <strong>Σαββάτου </strong>και της <strong>Κυριακής.</strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Ερχόμαστε τώρα στην τετάρτη ακολουθία του ημερονυκτίου, τον <strong>Όρθρο, </strong>που
τελείται περίπου κατά την ανατολή του ηλίου. Στην αρχή της νέας ημέρας ο
πιστός αισθάνεται την ανάγκη να ευχαριστήση τον Θεό για την έγερσι από
τον ύπνο, να χαιρετήση την έλευσι του αισθητού φωτός, που θυμίζει και
πάλι το νοητό φως, τον Χριστό, και να ζητήση την ευλογία του Θεού για τα
έργα της ημέρας.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Ο Όρθρος είναι η κυριώτερη, μεγαλύτερη και πλουσιώτερη ακολουθία της ημέρας. Τα κυριώτερα στοιχεία της είναι: ο <strong>εξάψαλμος, </strong>ομάδα έξι κατανυκτικών ψαλμών· ο <strong>50ος ψαλμός</strong>· οι <strong>εννέα ωδές</strong>, από τις οποίες σήμερα ψάλλεται συνήθως μόνο η ωδή της Θεοτόκου· οι <strong>αίνοι, </strong>δηλαδή οι τρεις τελευταίοι δοξολογητικοί ψαλμοί (148-150), και η <strong>δοξολογία. </strong>Ανάμεσα
στα στοιχεία αυτά παρεμβάλλονται οι ύμνοι της ημέρας, που δίνουν στον
Όρθρο το ιδιαίτερο χρώμα ανάλογα με την εορτή. Τις Κυριακές και γιορτές
διαβάζεται στον Όρθρο και Ευαγγέλιο.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Μετά τον Όρθρο έχουμε τις ακολουθίες των <strong>Ωρών. </strong>Είναι τέσσερεις: η <strong>Πρώτη Ώρα, </strong>η <strong>Τρίτη, </strong>η <strong>Έκτη </strong>και η <strong>Ενάτη, </strong>μία
για τις αντίστοιχες ώρες της ημέρας κατά τον ιουδαϊκό υπολογισμό,
δηλαδή την 6η π.μ., την 9η π.μ., τη 12η μεσημβρινή και την 3η μ.μ. κατά
τον σημερινό υπολογισμό.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Η
Πρώτη Ώρα είναι, όπως και ο Όρθρος, πρωινή προσευχή και αίτησις του
θείου φωτισμού· η Τρίτη αναφέρεται στην κάθοδο του Αγίου Πνεύματος· η
Έκτη στη σταύρωσι του Κυρίου και η Ενάτη στον θάνατο του Κυρίου.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Οι
Ώρες είναι σύντομες ακολουθίες. Καθεμιά αποτελείται από τρεις ψαλμούς,
τροπάρια σχετικά με το θέμα της, το τρισάγιο, το «Κύριε ελέησον» και
ειδική ευχή.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Τις
παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων και τη Μ. Παρασκευή
προστίθενται σε κάθε Ώρα ειδικά τροπάρια για την ημέρα, Προφητεία,
Απόστολος και Ευαγγέλιο. Οι Ώρες αυτές λέγονται <strong>Μεγάλες </strong>ή <strong>Βασιλικές Ώρες.</strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Όλες
αυτές οι ακολουθίες τελούνται κάθε μέρα με τάξι και ακρίβεια στις μονές
και μάλιστα στις μονές του Αγίου Όρους. Στις ενορίες δεν είναι δυνατή η
πλήρης τέλεσίς των. Γι’ αυτό τελούνται κάθε μέρα μόνο οι δύο κυριώτερες
ακολουθίες, ο Εσπερινός και ο Όρθρος, με τις οποίες αγιάζεται η αρχή
και το τέλος της ημέρας.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Τις
Κυριακές και γιορτές αμέσως μετά τον Όρθρο τελείται η θεία Λειτουργία,
της οποίας η κανονική θέσις είναι μετά την Έκτη Ώρα. Οι άλλες ακολουθίες
τελούνται μόνο εκτάκτως, απαραιτήτως δε κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή.</span></p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: maroon; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 10pt;">Από
το βιβλίο: Πρωτοπρεσβυτέρου Κωνσταντίνου Παπαγιάννη, ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ
ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ (ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ – ΟΡΘΡΟΣ – ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ). Εκδόσεις «Το Περιβόλι της
Παναγίας», Θεσσαλονίκη 2018, σελ. 13.</span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-76635268388690123412020-12-07T05:15:00.005-08:002020-12-07T05:15:59.280-08:00Προσευχή καρποφόρα και ευάρεστη στον Θεό Γέροντας Ευστράτιος Γκολοβάνσκι <p> </p>
<div class="col-md-12 col-sm-12 col-xs-12 cl_spc">
<div class="post-image margin-bottom5 col-md-7 col-sm-7 col-xs-12 cl_spc">
<img alt="" class="img-responsive wp-post-image" height="390" src="https://www.koinoniaorthodoxias.org/wp-content/uploads/2020/11/proseyxi-karpofora-kai-eyaresti-ston-theo_e.jpg" width="570" /> </div>
<div class="col-md-5 col-sm-5 col-xs-12"><br /></div>
</div>
<div class="col-md-12 cl_spc margin-top20 margin-bottom20">
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Καρποφόρα και ευάρεστη στον Θεό είναι η καθαρή και άγια προσευχή. Ειδικότερα:</span></p>
<ol style="text-align: justify;"><li><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Όταν προσευχόμαστε, δεν πρέπει να ζητάμε από τον Θεό πράγματα που θα μπορούσαν να αποβούν επιζήμια για άλλους ανθρώπους.</span></li><li><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Δεν πρέπει, επίσης, να ζητάμε από τον Θεό αγαθά που θα τα χρησιμοποιήσουμε για την ικανοποίηση των παθών μας.</span></li><li><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Η
προσευχή μας πρέπει να πηγάζει από την καρδιά, εκφράζοντας την ευλάβειά
της στον Θεό. Η απλή απαγγελία προσευχών, δίχως συμμετοχή της καρδιάς,
δεν έχει αξία.</span></li><li><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Η προσευχή μας πρέπει να εμπνέεται από την ακλόνητη πίστη και τη στέρεη ελπίδα στον Θεό,</span></li><li><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Η προσευχή μας πρέπει να συνοδεύεται από πλήρη αφοσίωση και υποταγή στο θέλημα του Θεού,</span></li><li><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Η
προσευχή μας πρέπει να συνοδεύεται, επίσης, από τη βαθιά συναίσθηση της
αναξιότητας και της αδυναμίας μας, αφενός, και από την απόλυτη
πεποίθηση στην παντοδυναμία, την παγγνωσία και την αγαθότητα του Θεού,
αφετέρου.</span></li><li><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Η
προσευχή μας πρέπει να συνοδεύεται ακόμη από την ειλικρινή και σταθερή
απόφαση εγκαταλείψεως της αμαρτίας και χρησιμοποιήσεως κάθε πνευματικού
μέσου που μας παρέχει ο Θεός για τη διόρθωσή μας.</span></li><li><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Πρέπει
να ζητάμε από το Άγιο Πνεύμα να μας δώσει το χάρισμα της αληθινής
προσευχής· γιατί αλλιώς ποτέ δεν θα μάθουμε να προσευχόμαστε σωστά.</span></li><li><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Πρέπει,
καθώς προσευχόμαστε, να είμαστε απερίσπαστοι και άγρυπνοι,
αποδιώχνοντας κάθε μάταιο λογισμό, που επιχειρεί να μας αποσπάσει από
την ιερή εργασία της προσευχής.</span></li><li><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Πρέπει, τέλος, να προσευχόμαστε αδιάλειπτα, σταθερά και ανυποχώρητα στον πόλεμο των εχθρών της προσευχής, των δαιμόνων.</span></li></ol>
<p style="text-align: justify;"><img alt="" class="aligncenter size-full wp-image-50294" height="19" src="https://www.koinoniaorthodoxias.org/wp-content/uploads/2020/08/deco_tiny_04.png" width="80" /></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="color: maroon;"><strong><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Ποια είναι τα αποτελέσματα της προσευχής;</span></strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Θαυμαστά,
πράγματι, είναι τα αποτελέσματα της προσευχής. Δεν υπάρχει άνθρωπος που
να μην εισακούεται από τον θεό, αν προσεύχεται με πίστη και ελπίδα σ’
Αυτόν, με σταθερότητα και με καθαρή καρδιά. Και δεν υπάρχει αίτημα προς
τον Κύριο που να μην ικανοποιείται, εκτός μόνο κι αν έρχεται σε αντίθεση
με την αγαθότητά Του, με τη σοφία Του ή με το συμφέρον της ψυχής του
ανθρώπου που προσεύχεται. Ο ίδιος ο Λόγος του Θεού βεβαίωσε: «Όλα όσα
ζητήσετε στην προσευχή με πίστη, θα τα λάβετε» (Ματθ. 21:22).</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12pt;">Έτσι,
λοιπόν, η προσευχή όλα τα κατορθώνει. Αποτρέπει το ξέσπασμα της δίκαιης
οργής του Θεού πάνω σε άνομους ανθρώπους ή ακόμα και ολόκληρους λαούς
(βλ. Εξ. 32:11-14). Απαλλάσσει από τις αμαρτίες (Ιακ. 5:15). Καθαρίζει
την καρδιά από τα πάθη, φωτίζει το νου και δίνει στον άνθρωπο τη χάρη
του Αγίου Πνεύματος (Ψαλμ. 50:12-14· Λουκ, 11:13). Θεραπεύει τους
ασθενείς (Ιακ. 5:15). Ανασταίνει τους νεκρούς (βλ. Πραξ. 9:40).
Εξουσιάζει ακόμα και τη φύση, σταματώντας ή προκαλώντας τη βροχή, όπως
έκανε ο προφήτης Ηλίας (Γ’ Βασ. 17:1,7· 18:1,41-45), βγάζοντας από την
πέτρα νερό και ανοίγοντας δρόμο μέσ’ από τη θάλασσα, όπως έκανε ο Μωυσής
(Εξ. 17:1-7· 14:13-31), χωρίζοντας στα δύο τον ποταμό Ιορδάνη, όπως
έκανε ο Ελισαίος (Δ’ Βασ. 2:14), σταματώντας τον ήλιο, όπως έκανε ο
Ιησούς του Ναυή (Ιησ. Ναυή 10:12-13) και φέρνοντάς τον πίσω, όπως έκανε ο
Ησαΐας (Δ’ Βασ. 20; 11).</span></p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: center;"><span style="color: maroon; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 10pt;">Από
το βιβλίο: Γέροντος Ευστρατίου (Γκολοβάνσκι), Απαντήσεις σε ερωτήματα
χριστιανών. Ιερά Μονή Παρακλήτου, 2012. Ερωτήσεις 83, 104.</span></p></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-66296630867843820432020-04-23T10:56:00.001-07:002020-04-23T10:56:12.231-07:00ΚΑΤ’ ΑΡΧΑΣ, ΚΥΡΙΕ, ΤΗΝ ΓΗΝ ΕΘΕΜΕΛΙΩΣΑΣ Συγγραφέας: kantonopou<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="entry">
<h3 style="text-align: justify;">
<img alt="" class=" alignleft" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjspkrEwb8kA6pZU3D3KXKRarGpS7gilK8kPhxivuEc6qAYIGOulbZ9Mgdsx0tZn8e-HhFMlU5o1a1bOkHtyLNrJYRtv79wuvtTqmOsBge9KkkCWPY6n2OWN0UetvewzTewWCmQJX6P1Kg/s320/jesus_11.jpg" /></h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ένα σπίτι, για να οικοδομηθεί και
είναι σταθερό και ασφαλές ανεξάρτητα με το πέρασμα του χρόνου,
χρειάζεται γερά θεμέλια. Χρειάζεται βάσεις στέρεες. <strong>Το θεμέλιο είναι η αρχή.</strong>
Και ο σχεδιαστής, ο αρχιτέκτονας που φροντίζει για να είναι το σπίτι
άρτιο, βάζει τα καλύτερα υλικά στα θεμέλια. Αν είναι σεσαθρωμένα, τότε
το σπίτι έχει ημερομηνία λήξης. Και η κατάρρευσή του θα συμπαρασύρει
όσους κατοικούν σ’ αυτό. Τα ανθρώπινα σπίτια είναι χτισμένα κατ’
απομίμηση του μεγάλου σπιτιού, στο οποίο κατοικούμε όλοι μας. Κι αυτό
είναι η γη και ο κόσμος. Μόνο που τα θεμέλια τους τα όρισε ο Τριαδικός
Θεός. Αυτός δημιούργησε τον κόσμο και θεμελίωσε την σταθερότητά του
στους φυσικούς νόμους, τους οποίους οι άνθρωποι με την επιστημονική
πρόοδο αργά αλλά σταθερά ανακαλύπτουμε πώς λειτουργούν. Δεν είμαστε
εμείς που τους ορίσαμε, αλλά ο Δημιουργός. Και είναι οι νόμοι τα θεμέλια
του κόσμου. Το ίδιο και η σύσταση της γης και του σύμπαντος. Στοιχεία
υγρά, στερεά και αέρια, τα οποία σε ενώσεις μεταξύ τους δε σχηματίζουν
απλώς τον κόσμο. αλλά του δίνουν και την ομορφιά, το κάλλος που το
θαυμάζει ο καθένας, αλλά και τη δυνατότητα εντός του να υπάρχει ζωή,
εκεί όπου όρισε ο Θεός. Νόμοι, κάλλος και ζωή τα θεμέλια λοιπόν του
σύμπαντος. Και εντός του οι άνθρωποι, που καλούμαστε μέσω αυτών να
θεμελιώσουμε και τη δική μας ζωή.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Μόνο που χωρίς το θεμέλιο της πίστης στον Τριαδικό Θεό, ο χρόνος θα μας νικήσει. <strong>Διότι
νόμοι, κάλλος και ζωή έχουν έναν υπέρτατο παράγοντα, ο οποίος
τροποποιεί, αλλοιώνει, ομορφαίνει περαιτέρω, αλλά και υποτάσσει στην
φθορά του τα πάντα. Είναι ο χρόνος.</strong> Μόνο ο Τριαδικός Θεός είναι υπεράνω του χρόνου. <em>«Συ κατ’ αρχάς, Κύριε, την γην εθεμελίωσας και έργα των χειρών σου εισίν οι ουρανοί <sup>.</sup> αυτοί απολούνται, συ δε διαμένεις <sup>.</sup> και πάντες ως ιμάτιον παλαιωθήσονται, και ωσεί περιβόλαιον ελίξεις αυτούς, και αλλαγήσονται <sup>.</sup> συ δε ο αυτός ει και τα έτη σου ουκ εκλείψουσι» </em>(<em>Εβρ. </em>1,
10-12). «Εσύ, Κύριε, αρχικά στερέωσες τη γη και έργο δικό σου είναι οι
ουρανοί. Αυτοί θα εξαφανιστούν, ενώ εσύ παραμένεις. Τα πάντα θα
παλιώσουνε σαν ρούχο. Σαν μανδύα θα τους τυλίξεις, και θ’ αλλάξουν.
Εσύ όμως παραμένεις πάντα ο ίδιος, τα χρόνια σου ποτέ δε θα τελειώσουν».
Τα λόγια αυτά του Ψαλμωδού (<em>Ψαλμός</em> 101), τα οποία
επαναλαμβάνει ο απόστολος Παύλος στους Εβραίους επιβεβαιώνουν αυτή την
μεγάλη και μοναδική αλήθεια. Ότι ο μόνος που είναι υπεράνω του χρόνου,
είναι ο Δημιουργός Του. Κι όμως, με τη θέλησή Του, υπέστη τις συνέπειες
του χρόνου και της φθοράς και ο Ίδιος, προσλαμβάνοντας την ανθρώπινη
φύση και παραδίδοντας τον εαυτό του με την θέλησή Του στον θάνατο. Την
έσχατη συνέπεια του χρόνου. Κι αυτό από Αγάπη. Επομένως, «ο Θεός που
είναι Αγάπη» είναι υπεράνω του χρόνου. Και η αγάπη είναι ο δρόμος για να
μπορέσει και το τελειότερο από τα δημιουργήματά Του, δηλαδή ο άνθρωπος,
να ενεργοποιήσει το δώρο της ομοίωσης που ο Θεός του έδωσε όταν τον
δημιούργησε και να νικήσει με την σειρά του τον χρόνο, δια της πίστεως
στον Χριστό και στην Ανάσταση, η οποία καταργεί τον έσχατο εχθρό του
ανθρώπου, τον θάνατο, δηλαδή τον χρόνο.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Για να φτάσουμε όμως στην νίκη εναντίον
του χρόνου, χρειάζεται να ακολουθήσουμε στην πορεία μας εντός του, τα
τρία στοιχεία που είναι τα θεμέλια. <strong>Τους νόμους, το κάλλος και τη ζωή. </strong>Νόμοι
είναι το θέλημα του Θεού. Είναι το Ευαγγέλιο και η ζωή της Εκκλησίας με
τις διδαχές της, που γίνονται κριτήριο για τη σχέση με τον Θεό, τον
συνάνθρωπο, τον κόσμο, τον εαυτό μας. Και, όπως είπε ο Χριστός, ο νόμος
και οι προφήτες κρέμανται επάνω στις δύο μεγάλες εντολές, να αγαπάμε
τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Κάλλος είναι η απόφασή μας να μην
επιτρέπουμε στον εαυτό μας την ασχήμια της αμαρτίας. Να μπορούμε να
βλέπουμε στον κάθε άνθρωπο όχι τα αρνητικά του, ό,τι μας κάνει να
χωριζόμαστε και μας ενοχλεί, αλλά να λειτουργούμε με καλό λόγο, με καλή
σκέψη έναντί του. Είναι η απόφαση να είμαστε ελεύθεροι από πάθη και
εξαρτήσεις και την ίδια στιγμή από την κακία. Είναι η δοξολογία του Θεού
για ό,τι μας δίδει, ευχάριστο και δυσάρεστο. Και ζωή είναι ο αγώνας και
ο κόπος να προχωρούμε με το όνομα του Θεού στις καρδιές μας. Με την
βεβαιότητα της παρουσίας του. Με ασκητικότητα και υπομονή. Αλλά και
θάρρος. Όχι ηττοπάθεια. Με διάκριση, αλλά και αποφασιστικότητα. Για να
δημιουργούμε, όχι μόνο υλικά, κοινωνικά, διανοητικά, αλλά κυρίως
πνευματικά. Να μιλάμε και να ζούμε τον Θεό. Στη θεωρία και την πράξη.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Αυτός ο τρόπος υπέρβασης του χρόνου και κοινωνίας με τον τριαδικό Θεό στο πρόσωπο του Χριστού <strong>βιώνεται στην Εκκλησία</strong>.
Σ’ αυτήν απαντούμε τα θεμέλια της δικής μας πορείας, διότι αυτήν
ίδρυσε ο ίδιος ο Κύριος με το Αίμα Του. Τους νόμους του Θεού, την
ομορφιά της πνευματικής ζωής, αλλά και την χαρά της μετοχής όλου του
ανθρώπου στον τρόπο της προσευχής, την θέα του χώρου, την
ανα-νοηματοδότηση του χρόνου μέσω της θείας λειτουργίας, όπως επίσης και
την απόφαση για μία αλλιώτικη ζωή. Είναι ο δρόμος του αγίου Γρηγορίου
του Παλαμά. Αυτός που μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε ότι τον Θεό
μπορούμε να Τον κοινωνήσουμε στο πρόσωπο του Χριστού και δια της μετοχής
στις ενέργειές Του. Σ’ αυτές δηλαδή που θεμελίωσαν τον κόσμο, αλλά και
σ’ αυτές που Τον αναδημιούργησαν. Την Ενσάρκωση, την Σταύρωση, την
Ανάσταση και την Ανάληψη. Στην Εκκλησία και στο Σώμα και το Αίμα του
Χριστού εμπεριέχεται η κοινωνία της αιωνιότητας, δηλαδή της υπέρβασης
του χρόνου, η οποία θα βιωθεί στην πληρότητά της κατά την αλλαγή του
κόσμου στην Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Και στον δικό μας αγώνα δια των
θεμελίων η επιθυμία για μετοχή σ’ αυτήν.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ζούμε σ’ έναν κόσμο απομακρυσμένο από τον Θεό. Οι νόμοι του Θεού αντικαταστάθηκαν από <strong>τους ανθρώπινους νόμους της επιδίωξης της ευτυχίας δια του θριάμβου του εγώ</strong>
και του περιορισμού της κοινωνίας στην εξυπηρέτηση των ατομικών
συμφερόντων, επιδιώξεων, επιθυμιών. Το κάλλος του κόσμου αντικαταστάθηκε
από το κάλλος και τη λαγνεία του σώματος και μάλιστα του <strong>αντικειμενοποιημένου</strong>. Η ζωή από<strong>την επιτυχία, τη δόξα, την κατανάλωση</strong>. Έτσι ο άνθρωπος πέφτει στην παγίδα να πιστέψει ότι δεν υπάρχει τέλος του χρόνου και φθορά. <strong>Διαγράφοντας τον Θεό από θεμέλιο της ζωής του, την στερέωσε στον εαυτό του και τα επιτεύγματά του. </strong>Η
ήττα ήταν και είναι αναπόφευκτη. Ας επιστρέψουμε λοιπόν στην θεμελίωση
της ζωής μας στον Τριαδικό Θεό και εντός της Εκκλησίας ας ξαναβρούμε τον
δρόμο που θα μας επαναφέρει στην όντως ζωή.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
<strong>Κέρκυρα, 27 Μαρτίου 2016</strong></h3>
<h3 style="text-align: justify;">
π.Θεμιστοκλής Μουρτζανός</h3>
<h6>
<span style="color: black;"><a href="http://themistoklismourtzanos.blogspot.gr/" style="color: black;">http://themistoklismourtzanos.blogspot.gr/</a></span></h6>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-68784644910362247152020-04-23T10:53:00.002-07:002020-04-23T10:53:21.386-07:00ΓΙΑΤΙ Ο ΘΕΟΣ ΑΝΕΧΕΤΑΙ ΤΟ ΑΔΙΚΟ; Συγγραφέας: kantonopou <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="entry">
<h3 style="text-align: center;">
<strong> <img alt="" class=" alignleft" height="321" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkdCjf9CX_vORT_mWPb077xxZSlS8G2-Q-h5Fq8X8fWtUaOtdoNmLlzr2IV5tV6G584C5eP1A8EQsMe5LsKSHgSAYZRe9cTEjKYAFY2UXq3AxTj3p6dXP61tTCcqyonsYBhiefZhBKvYo/s1600/%25CF%2583%25CF%2584%25CE%25B1%25CF%2585%25CF%2581%25CF%258C%25CF%2582.jpg" width="308" /> </strong></h3>
<h3 style="text-align: justify;">
<strong> </strong>Ένα από τα πιο
δύσκολα ερωτήματα που θέτουν οι νέοι στην Εκκλησία είναι το γιατί ο Θεός
να ανέχεται το άδικο. Άνθρωποι πονηροί και γόητες που προκόπτουν και
δοξάζονται. Λαοί που ξεριζώνονται από τις πατρογονικές εστίες τους.
Παιδιά που πεινούν και πεθαίνουν, χωρίς να προλάβουν να ζήσουν και να
χαρούν. Νέοι που πεθαίνουν ξαφνικά, σκοτώνονται σε δυστυχήματα ή
αρρωσταίνουν από θανατηφόρες αρρώστιες. Κάποτε το ερώτημα γίνεται
αμείλικτο. Ο Θεός ανέχεται το άδικο, ενώ κάνουμε προσευχή σ’ Αυτόν για
το αντίθετο. Δεν εκπληρώνει αυτό που Του ζητούμε. Αντίθετα, αφήνει τα
πράγματα να οδηγηθούν στον θρίαμβο του κακού.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Πόσο εύκολα μπορεί να απαντηθούν αυτοί οι προβληματισμοί;</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Η λογική μας ταράζεται, το
ίδιο και η ψυχή μας μπροστά σε τέτοιες περιστάσεις. Η Εκκλησία όμως
δίνει ως απάντηση δύο δρόμους και τρόπους συνάμα, έχοντας ως συνεπίκουρό
τους μία προϋπόθεση. Είναι ο Σταυρός, η Ανάσταση και η Πίστη. Όλες οι
αδικίες της ζωής είναι απεικόνιση της μεγαλύτερης αδικίας που έγινε στην
Ιστορία: αυτής της Σταύρωσης του Θεού. Ο Χριστός ανέλαβε τον Σταυρό
Του, τον έφερε στον Γολγοθά, ανέλαβε όλα τα πάθη, τα θελήματα, την κακία
που ο άνθρωπος έδειξε, δείχνει και θα δείξει μέχρι το τέλος της
Ιστορίας και τα γεύτηκε στην ύπαρξή Του. Η σάρκα Του δεν γνώρισε
διαφθορά. Ωστόσο έπαθε εν σαρκί για μας τους ανθρώπους, για να μας
δείξει ότι η ήττα είναι η δόξα. Η ταπείνωση είναι η βάση για να καθαρθεί
ο άνθρωπος από κάθε τι που βασανίζει όχι μόνο τον ίδιο, αλλά και την
ανθρωπότητα εν γένει. Γιατί ο καθένας από μας φέρει επάνω του την
ανθρώπινη φύση σε όλες της τις πτυχές. Και δοκιμάζοντας το άδικο η φύση
μας οδηγείται στην τελείωσή της, «εν ασθενεία».</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Θα ήταν όμως μόνο απόγνωση να
μέναμε στον σταυρό. Ο Χριστός αναστήθηκε. Αυτό σημαίνει ότι η αδικία και
η ήττα του θανάτου, που δεν έχει να κάνει μόνο με την βιολογική του
πλευρά, αλλά και με την πνευματική και την κοινωνική (πεθαίνουμε όταν
δεν αγαπούμε), δεν μένει αθεράπευτη. Η Ανάσταση φωτίζει τα πάντα
διαφορετικά. Κανένας θάνατος δε θα κρατήσει για πάντα. Καμία ήττα δεν
είναι οριστική. Η Ανάσταση του Χριστού μάς δείχνει ότι ο Θεός δεν
λησμονεί τον αδικημένο, αλλά και όσους υποφέρουν. Αντίθετα, δίνει τη
δυνατότητα τόσο στην Βασιλεία της αιωνιότητας, όσο και στη ζωή του
κόσμου σε όποιον θέλει, πιστεύει και ακολουθεί να μην είναι μόνος του,
αλλά να Τον ακολουθεί στην ανόρθωση. Κι ανάσταση σημαίνει αγάπη.
Σημαίνει ελευθερία από εξαρτήσεις. Σημαίνει αφύπνιση από το ψεύτικο.
Επίγνωση του τι είναι αληθινό και τι νοηματοδοτεί τη ζωή μας. Μέσα από
τη δοκιμασία είτε την προσωπική είτε των άλλων κατανοούμε τι αξίζει.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Προϋπόθεση όμως είναι η Πίστη
στον Χριστό. Η εμπιστοσύνη στο θέλημά Του. Η μετοχή στη ζωή της
Εκκλησίας. Και την ίδια στιγμή ο αγώνας να διορθώσουμε ό,τι περνά από το
χέρι μας. «Δικαιοσύνην μάθετε οι ενοικούντες επί της γης». Ο
αναστημένος άνθρωπος κάνει τη δικαιοσύνη όπλο και έγνοια του. Κι ό,τι
δεν μπορεί ο ίδιος, το εμπιστεύεται σ’ Αυτόν που είναι βέβαιο ότι μας
αγαπά. Για να γίνει η πίστη η αλήθεια που ελευθερώνει.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
<strong>π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός</strong></h3>
<h3 style="text-align: justify;">
<strong>Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ορθόδοξη Αλήθεια» </strong><strong>στο φύλλο της 30ής Μαρτίου 2016</strong></h3>
<h6 style="text-align: justify;">
<strong> </strong><span style="color: black;"><a href="http://themistoklismourtzanos.blogspot.gr/" style="color: black;">http://themistoklismourtzanos.blogspot.gr/</a></span></h6>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-74151026600368043562020-04-23T10:50:00.003-07:002020-04-23T10:50:54.004-07:00Η ΠΕΡΙ ΣΤΑΥΡΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Συγγραφέας: kantonopou<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="post-17918 post type-post status-publish format-standard hentry category-804" id="post-17918">
<div class="entry">
<h3 style="text-align: center;">
<img alt="" src="http://iliaxtida.files.wordpress.com/2013/04/t0jn4p45.jpg?w=244&h=306" /></h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ὁ Τίμιος Σταυρός εἶναι τό ἀξιώτερο
σημεῖο καί σύμβολο τῆς πίστεώς μας. Σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τῆς
Ἐκκλησίας μας ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ εἶναι:</h3>
<h3 style="text-align: center;">
ἡ δόξα τοῦ Χριστοῦ,</h3>
<h3 style="text-align: center;">
ἡ δόξα τῆς Ἐκκλησίας.</h3>
<h3 style="text-align: center;">
τό θέλημα τοῦ Πατρός,</h3>
<h3 style="text-align: center;">
ἡ δόξα τοῦ Μονογενοῦς,</h3>
<h3 style="text-align: center;">
τό ἀγαλλίαμα τοῦ Πνεύματος,</h3>
<h3 style="text-align: center;">
ὁ κόσμος τῶν Ἀγγέλων,</h3>
<h3 style="text-align: center;">
ἡ ἀσφάλεια τῆς Ἐκκλησίας,</h3>
<h3 style="text-align: center;">
τό τεῖχος τῶν Ἁγίων,</h3>
<h3 style="text-align: center;">
τό φῶς τῆς Οἰκουμένης.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ «ὄχι
μόνο ὁ λόγος περί Σταυροῦ καί τό μυστήριο, ἀλλά καί τό σχῆμα εἶναι θεῖο
καί προσκυνητό, διότι εἶναι σφραγίδα σεβάσμια, ἁγιαστική καί τελειωτική
ὅλων τῶν θαυμασίων καί ἀνεκφράστων ἀγαθῶν, τά ὁποῖα προέρχονται ἀπό τόν
Θεό «. Ὅλη ἡ κένωση, ἡ πτωχεία, ἡ ἐξουθένωση, ἡ ὀδύνη, ὁ θάνατος, πού
ἔλαβε γιά μᾶς ὁ Χριστός κορυφώνονται στόν Σταυρό.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ὅλα τά ἅγια μυστήρια τελειώνονται μέ τήν ἐπίκληση τοῦ Ἀγ. Πνεύματος καί τήν σφραγίδα τοῦ Σταυροῦ.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ὅλες οἱ ἱερατικές εὐλογίες εἶναι
σταυρικές. Οἱ Ἱ. Ναοί, τά ἱερά σκεύη καί τά ἄμφια ἁγιάζονται μέ τόν
Τίμιο Σταυρό. Δέν νοεῖται λειτουργική πράξη ἤ σύναξη τῶν πιστῶν χωρίς
τήν σφραγίδα τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ὁ Σταυρός εἶναι καί ὁ πιστότερος
σύντροφος κάθε ὀρθοδόξου ἀπό τή στιγμή πού θά γεννηθοῦμε μέχρι τό θάνατό
μας. Καί ὁ τάφος τοῦ Χριστιανοῦ μέ τό σταυρό εὐλογεῖται.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Γι’ αὐτό δέν νοεῖται χωρίς τό σταυρό
Ἐκκλησία τοῦ σταυρωθέντος Χριστοῦ. Γι’ αὐτό οἱ αἱρετικοί εἴτε δέν
ἐκδηλώνουν τήν ὀφειλόμεν στόν Τίμιο σταυρό εὐλάβεια, ὅπως οἱ
Προτεστάντες, εἴτε τόν ἀρνοῦνται τελείως καί τόν ὑβρίζουν ὅπως οἱ
Ἰεχωβᾶδες.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Γράφει τό γεροντικό: » Ὁ Ἰωάννης,
ἄνθρωπος ἅγιος καί μέ ἐξουσία κατά πνευμάτων ἀκαθάρτων, ρώτησε δαίμονες
καί τούς εἶπε: Ποιά πράγματα φοβᾶστε ἀπό τούς Χριστιανούς; καί αὐτοί
ἀπάντησαν. Ἔχετε τρία μεγάλα πράγματα· ἐκεῖνο πού φορᾶτε στό λαιμό σας,
ἐκεῖνο πού λούζεστε στήν Ἐκκλησία κι ἐκεῖνο πού τρῶτε στή Θ. Λειτουργία.
Ἄν φυλάξατε καλά ἐκεῖνο πού μεταλαμβάνετε, κανένας ἀπό ἐμᾶς δέν θά
μποροῦσε νά βλάψει χριστιανό «.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ἡ Χάρη καί ἡ δύναμη τοῦ Τιμίου Σταυροῦ
ὀφείλεται ὄχι στό σχῆμα του, ὅτι δηλαδή εἶναι σταυρός, ἀλλά στό ὅτι
εἶναι ὁ σταυρός τοῦ Χριστοῦ, τό ὄργανο διά τοῦ ὁποίου ὁ Χριστός ἔσωσε
τόν κόσμο. Εἶναι τό θυσιαστήριο στό ὁποῖο προσέφερε τόν ἑαυτό του θυσία
γιά ὅλο τόν κόσμο, ὡς θύτης καί ὡς θῦμα. Στόν Σταυρό ἔζησε τόν βαθύτερο
πόνο, και τόν μεγαλύτερο ἐξευτελισμό γιά μᾶς. Ἔγινε ὑπέρ ἡμῶν κατάρα γιά
να ἐλευθερώσει ἐμᾶς ἀπό τήν κατάρα τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ νόμου. Ὅλο τό
ἔργο τοῦ Χριστοῦ, ὅλη ἡ φιλανθρωπία του συνοψίζονται στό Σταυρό του. Καί
ὅταν ὁ Πέτρος συμβούλευσε τόν Χριστό νά ἀποφύγει τόν σταυρικό θάνατο, ὁ
Κύριος τόν ἐπετίμησε αὐστηρά: «Ὕπαγε ὀπίσω μου σατανᾶ, ὅτι οὐ φρονεῖς
τά τοῦ Θεοῦ ἀλλά τά τῶν ἀνθρώπων».</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Στόν Σταυρό ἐσταμάτησε ὁ παλαιός αἰώνας
τοῦ θανάτου καί μέ τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, πού συνδέεται μέ τόν
Σταυρό, ἄρχισε ὁ νέος αἰώνας, ἡ ἐποχή τῆς θεώσεως καί τῆς σωτηρίας τοῦ
ἀνθρώπου.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Στόν Σταυρό ὁ Θεάνθρωπος Χριστός ἔλυσε
τήν τραγωδία τῆς ἀνθρώπινης ἐλευθερίας γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου,
θανάτου δέ Σταυροῦ, καί ἐπαναπροσανατόλισε τήν ἐλευθερία μας στόν
Δημιουργό της τόν ἅγιο Τριαδικό Θεό.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Στόν Σταυρό ἐνίκησε τό θάνατό μας μέ τό
νά κάνει ἰδικό Του τόν ἰδικό μας θάνατο, καί μέ τήν Ἀνάστασή Του μᾶς
ἐχάρισε ζωή καί ἀφθαρσία.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Διά τοῦ Σταυροῦ μᾶς συμφιλίωσε μέ τόν Θεό Πατέρα καί μᾶς χάρισε τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν μας.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Διά τοῦ Σταυροῦ συνήγαγε καί ἕνωσε σέ ἕνα Σῶμα, τά πρώην διασκορπισμένα παιδιά τοῦ Θεοῦ.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Στόν Σταυρό, μέ τήν ἰδική Του γεμάτη ἀπό
ταπείνωση ὕψωση, ὕψωσε καί τήν ἰδική μας φύση πού μέ τήν ψεύτικη καί
μάταιη οἴηση εἶχε καταβιβασθῆ μέχρι τόν Ἅδη .</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Στόν Σταυρό ἐφανέρωσε, ὅτι αὐτός ὁ
κόσμος δέν εἶναι ἡ τελική πραγματικότητα, ἐάν μέσα σ’ αὐτόν ἀγωνισθοῦμε
σταυρικά κατά τοῦ ἐγωισμοῦ μας. Ἀποκατέστησε ἔτσι τό θετικό νόημα τοῦ
κόσμου .</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Στόν Σταυρό ἀπεκάλυψε τόν ἑαυτό Του ὡς
τόν μόνο εὐεργέτη καί σωτῆρα, λυτρωτῆ καί ζωοδότη τοῦ σύμπαντος κόσμου
καί κατέλυσε ὁριστικά τό ἔργο τοῦ διαβόλου.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Συμμετοχή στόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ὅμως ὅπως δέν νοεῖται ἀληθινός Χριστός
χωρίς Σταυρό, ἔτσι δέν νοεῖται ἀληθινός χριστιανός χωρίς Σταυρό, δηλαδή
χωρίς συμμετοχή στόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ. «Ὅστις οὐ βαστάζει τόν Σταυρόν
ἑαυτοῦ καί ἔρχεται ὀπίσω μου, οὐ δύναται εἶναί μου μαθητής». Οἱ
χριστιανοί δέν ἔχουμε ἄλλο τρόπο νά ζήσουμε παρά μόνον τόν τοῦ Σταυροῦ
τοῦ Χριστοῦ τρόπο, συμμεριζόμενοι δηλαδή κάθε στιγμή τῆς ζωῆς μας τήν
ταπείνωση τοῦ Χριστοῦ, τήν θυσία Αὐτοῦ, τήν νίκη κατά τῶν παθῶν καί τοῦ
ἐγωϊσμοῦ μας.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ἀλλά τί σημαίνει νά ἀκολουθῶ τόν Ἰησοῦ βαστάζοντας τό σταυρό μου, δηλαδή νά ζῶ σταυρικά.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
α. Σταυρώνω τόν παλαιό ἄνθρωπο (τά πάθη
μου). Ἀπαρνοῦμαι τόν παλαιό ἄνθρωπο καί ἀγωνίζομαι νά ξεριζώσω ἀπό μέσα
μου τά ἁμαρτωλά καί ἐγωϊστικά πάθη, τόν ἐγωκεντρισμό, τή φιλαυτία.
Μορφές τῆς φιλαυτίας εἶναι: ἡ ὀλιγοπιστία, ἡ ἀπιστία, ἡ ἀδιαφορία γιά
τόν συνάνθρωπο καί τό χειρότερο ἡ ἐκμετάλλευσή του ἡ φιληδονία καί ἡ
σαρκολατρεία· ἡ ἀπληστία καί ἡ φιλαργυρία· ἡ μνησικακία καί ἡ συκοφαντία
καί κάθε ἐνέργεια, μέ τήν ὁποία πληγώνουμε καί στενοχωροῦμε τούς
συνανθρώπους μας ἡ φιλοδοξία καί ματαιοδοξία.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
β. Ὑπομένω τίς ἀκούσιες δοκιμασίες τῆς ζωῆς καρτερικά καί εὐχαριστιακά.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Οἱ ὀδυνηρές καί ἀνίατες ἀσθένειες, ὁ
θάνατος προσφιλῶν μας προσώπων, ἡ ἀδικία, ἡ ἀχαριστία καί ἡ περιφρόνηση,
ἡ πτωχεία καί ἄλλες δοκιμασίες ἀποτελοῦν εὐκαιρίες πού, ἄν τίς
χρησιμοποιήσουμε σωστά, μᾶς συσταυρώνουν καί συνεγείρουν μέ τόν Χριστό.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ἄν ἀγανακτήσουμε καί περάσουμε τά ὅρια
ζημιωνόμαστε πνευματικά. Ἄν τίς δεχθοῦμε παθητικά, γιατί δέν μποροῦμε νά
κάνουμε διαφορετικά, πάλι δέν ὠφελούμεθα. Ἄν ὅμως τίς δεχθοῦμε ὡς
ἐπίσκεψη τοῦ Θεοῦ καί ὡς εὐκαιρίες γιά τήν πνευματική μας τελείωση μᾶς
ἀνεβάζει στό ὕψος τῶν ἁγίων μαρτύρων.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ἕνας γέροντας εἶπε χαρακτηριστικά τό
ἑξῆς: «Ἕνα δόξα σοι ὁ Θεός, τήν ὥρα πού πονᾶμε ἔχει μεγαλύτερη ἀξία ἀπό
χίλια Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ» ὅταν δέν πονᾶμε.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ὀφείλουμε νά διδαχθοῦμε ἀπό τή ζωή καί
τό πρόσωπο τῶν Θεοτόκου, γιατί καί αὐτή πόνεσε καί συμμετέσχε στά
παθήματα τοῦ Χριστοῦ. Ἀπό τήν ἐκ Πνεύματος Ἁγίου σύλληψη, στήν Ἁγία
γαστέρα της, τοῦ Μονογενοῦς Υἱοῦ της, ἄρχισαν καί οἱ δοκιμασίες της.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
-Μή μπορώντας ὁ Ἰωσήφ νά ἐξηγήση τήν ὑπερφυῆ σύλληψη καί ἐγκυμοσύνη της ἤθελε νά τήν διώξει.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
-Δοκιμασία καί οἱ δυσκολίες νά βρεθῆ τόπος ἐν τῷ καταλύματι γιά νά γεννήση τό παιδί της.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
-Δοκιμασία ἡ προσπάθεια τοῦ Ἡρώδου νά
φονεύση τό θεῖο βρέφος, δοκιμασία καί ἡ φυγή τους στήν Αἴγυπτο. Ἄστεγη
στή Βηθλεέμ, πρόσφυγας στήν Αἴγυπτο.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
– Ὅταν πάλι χρειάσθηκε νά ὑποφέρη γιά
μᾶς ὁ Χριστός καί νά πεθάνη, πόσο μεγάλες ἦσαν οἱ ὀδύνες, μέ τίς ὁποῖες
μᾶς συμπαραστάθηκε ἡ Παρθένος. Ὅταν ἔβλεπε τόν Υἱό της, τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ
νά γυμνώνεται , νά δέρνεται, νά κρίνεται ἄξιος τῆς χειρότερης
καταδίκης, νά πεθαίνει τόν ἐξευτελιστικότερο θάνατο.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
γ. Ἀναλαμβάνω ἑκούσιους πόνους, στερήσεις, ἀγῶνες γιά τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό:</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
-Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς ἐδίδαξε ὅτι στενή ἡ πύλη καί τεθλιμμένη ἡ ὁδός τοῦ Εὐαγγελίου.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
-Μέ τή νηστεία, τήν ἀγρυπνία, τήν
εὐλογημένη ὀρθόδοξη ἄσκηση πολιτεύεται ὁ Χριστιανός. Γιά νά ζῆ ὡς εἰκόνα
τοῦ Θεοῦ, γιά νά μή χρησιμοποιῆ τόν κόσμο καταναλωτικά, ἀλλά
εὐχαριστιακά.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ: Ζυγός Δικαιοσύνης.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Κατά τήν μεγάλη ἡμέρα τῆς Ὑψώσεως τοῦ
Τιμίου Σταυροῦ, ὑψώνονται καί τά ἰδικά μας βλέμματα ἐπάνω στόν Γολγοθᾶ.
Ἐκεῖ βλέπουμε στημένους τρεῖς σταυρούς. Στό μέσον εὑρίσκεται ὁ Τίμιος
Σταυρός τοῦ Χριστοῦ, ἐνῶ δεξιά καί ἀριστέρα ὑπάρχουν οἱ ἄλλοι σταυροί,
ἐπάνω στούς ὁποίους εὑρίσκονται δύο ληστές. Καί τό ἐκπληκτικό εἶναι, ὅτι
οἱ σταυροί τῶν δύο ληστῶν δέν μοιάζουν μεταξύ τους. Γιατί ὁ ἕνας
γίνεται σωτήριος, ἐνῶ ὁ ἄλλος καταδίκη, παρά τό γεγονός, ὅτι καί οἱ δύο
συσταυρωμένοι μέ τόν Χριστό εἶναι ληστές. Ὁ ἕνας ἐσταυρωμένος ληστής
σώζεται ὄχι γιά τά καλά του ἔργα, ἀλλά γιατί ὁμολόγησε τόν Χριστό,
«μνήσθητί μου ἐν τῇ βασιλείᾳ Σου», καί ἔτσι ἔμεινε πραγματικός ἄνθρωπος.
Ὁ ἄλλος ληστής καταδικάζεται ὄχι γιά τά ἐγκληματικά του ἔργα, ἀλλά
γιατί ἀρνεῖται οὐσιαστικά τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ἕνας Γολγοθᾶς εἶναι ἡ γῆ. Στό μέσον
εὑρίσκεται ὁ ἐσταυρωμένος καί ἀναστάς Κύριος. Στό πρόσωπο δέ τῶν ληστῶν
ὑπάρχει ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εὑρισκόμαστε γύρω ἀπό τόν
Χριστό ἐπάνω στόν σταυρό μας, στόν σταυρό τῶν δοκιμασιῶν καί τοῦ πόνου
μας. Ἐκεῖνο ὅμως πού διακρίνει τούς ἀνθρώπους δέν εἶναι ἡ ἁμαρτωλότητα
καί ἡ καθαρότητα, ἀλλά ἡ σχέση μέ τόν Χριστό καί τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ.
Ἔτσι ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου γίνεται ζυγός δικαιοσύνης, ὅπως θαυμάσια
ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Τό σταυρικό πολίτευμα.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ζοῦμε σ’ ἕναν κόσμο, στόν ὁποῖο
κυριαρχεῖ τό ἀντισταυρικό πνεῦμα. Ἕναν κόσμο πού φίλαυτα ἔχει ὡς ἰδανικά
του τήν εὐημερία, τήν καλοζωΐα, τήν ἄνεση, πού τοποθετεῖ τήν ἐλευθερία
ὄχι στή θυσία καί τήν ἀγάπη, ἀλλά στόν ἐγωϊσμό.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ὁ σταυρός μᾶς τρομάζει. Καί αὐτό εἶναι φυσικό. Γιατί μᾶς διέλυσε ἡ ἄνεση.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Αὐτός ὁ κόσμος πού ἀπορρίπτει σήμερα τόν
σταυρό τοῦ Χριστοῦ εἶναι ὑποχρεωμένος νά ἀντιμετωπίση ὀδυνηρόταταες καί
μάλιστα φοβερές μάστιγες πού εἶναι καί συνέπειες τῆς ἀντισταυρικῆς του
πορείας :Τό AIDS, τά ναρκωτικά , τήν φοβερή οἰκολογική καταστροφή, τήν
ἀπελπισία, τή βία. Καί ἡ λύση δέν εὑρίσκεται ἐκεῖ πού τήν τοποθετεῖ,
δηλαδή στό νά ληφθοῦν ὡρισμένα προφυλακτικά μέτρα. Χρήσιμα εἶναι αὐτά,
ἀλλά ἀνεπαρκῆ. Ἡ βαθύτερη λύση εἶναι μία: ἡ μετάνοια. Αὐτή πού ἔσωσε τή
Νινευΐ τή μεγάλη πόλη ἀπό τήν καταστροφή. Εἶναι ἡ ἐπιλογή τοῦ σταυρικοῦ
τρόπου ζωῆς ὡς τοῦ μόνου ἀληθινοῦ τρόπου ζωῆς.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος ὑψώνεται
στόν βίο τῆς Ἐκκλησίας, ὑπενθυμίζει σέ ὅλο τόν κόσμο καί σέ μᾶς ὅτι,
ὅταν διαλέξουμε τόν Σταυρό ὡς τρόπο τῆς ζωῆς μας, ὡς πολίτευμα τοῦ
ἐκκλησιαστικοῦ μας βίου, τότε ἔχουμε καί τήν Ἀνάσταση. Τότε ἔχουμε τήν
ἀληθινή μας ἐλευθερία, τήν ἀληθινή ἀνάπαυσή μας μέσα στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ
καί τήν ἀγάπη τῶν ἀδελφῶν μας, τήν ἀληθινή εἰρήνη τῆς ψυχῆς.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Αἴρομε, λοιπόν, τόν Σταυρό μας καί
ἐργαζόμεθα, μέ ἐπίγνωση καί πιστότητα, γιά τήν εἴσοδο τῆς Βασιλείας τοῦ
Θεοῦ στόν κόσμο. Καί ὅταν περιστάσεις καί θλίψεις καί ἀνάγκες μᾶς
κυκλώνουν ὑψώνουμε τά μάτια τῆς ψυχῆς μας καί ἀτενίζουμε μέ πίστη τόν
Σταυρό τοῦ Χριστοῦ μας. Καί μέ ἐλπίδα προχωρᾶμε. Σταυρωμένοι καί
ἀναστημένοι. Συσταυρωμένοι καί συναναστημένοι μέ τόν Χριστό. Αὐτή εἶναι ἡ
«ἀδυναμία «τῆς Ἐκκλησίας. Νά ζῆ τόν Σταυρό καί νά προσφέρει τήν
Ἀνάσταση. Αὐτή εἶναι ἡ «ἀδυναμία» τοῦ Χριστιανοῦ. Νά ζῆ τόν Σταυρό καί
νά βιώνει τήν Ἀνάσταση.</h3>
</div>
<div class="category">
Κατηγορία <a href="https://blogs.sch.gr/kantonopou/archives/category/%ce%b8%ce%b5%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%b9%ce%ba%ce%b1" rel="category tag">ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ</a> | <a href="https://blogs.sch.gr/kantonopou/archives/17918#respond">Δε βρέθηκαν σχόλια »</a></div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-76687408306449769632020-04-23T10:43:00.002-07:002020-04-23T10:43:19.167-07:00Μη φοβάσαι να παραδεχθείς ότι είσαι. π. Συμεών Κραγιόπουλος (†) Συγγραφέας: kantonopou<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="entry">
<h3 style="text-align: center;">
<img alt="Μη φοβάσαι να παραδεχθείς ότι είσαι" src="http://www.koinoniaorthodoxias.org/wp-content/uploads/2016/03/min_fovasai_na_paradextheis_oti_eisai.jpg" /></h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ο καθένας να γνωρίσει τον εαυτό του. Μην
ντρέπεσαι, μη φοβάσαι να παραδεχθείς ό,τι είσαι. Όχι τι θέλεις να
είσαι, αλλά ό,τι είσαι. Να το παραδεχθείς μάλιστα με ευγνωμοσύνη, χωρίς
να τα βάλεις με κανέναν. Ούτε με τον Θεό ούτε με κανέναν άλλο να τα
βάλεις, ούτε να παραπονιέσαι: «Γιατί να είμαι έτσι; Γιατί να μου
συμβαίνουν αυτά; Γιατί να έχω εγώ αυτές τις δυσκολίες;» Αυτά τα ξέρει ο
Θεός. Εμείς οφείλουμε με ευγνωμοσύνη να δεχόμαστε ό,τι κι αν μας
συμβαίνει, και υπομονετικά να γνωρίσουμε τον εαυτό μας. Έτσι υπάρχει
ελπίδα, αδελφοί μου, να γίνει κάτι στην ψυχή μας.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Δεν ξέρω, μπορεί να κάνω λάθος, αλλά
κατά κανόνα εκείνος που είναι έξω από την πραγματικότητα, έξω από τον
εαυτό του, που δεν τα ξέρει έτσι τα πράγματα, που δεν τα είδε έτσι, που
δεν έχει διάθεση να σκύψει μέσα του, εκείνος νομίζει πως τάχα έχει να
κάνει κάποιο άλλο έργο. Όμως, όπως λέει και ο άγιος Συμεών ο Νέος
Θεολόγος, αν πέσεις μέσα στη λάσπη, και βουλώσει η μύτη σου, τα μάτια
σου, το στόμα σου, τα αυτιά σου, τι θα σε ωφελήσει, εάν πεις στον
υπηρέτη σου να πάει να αρχίσει να δίνει λεφτά εδώ κι εκεί για
ελεημοσύνη;</h3>
<h3 style="text-align: center;">
* * *</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Εμείς κάνουμε σπασμωδικές κινήσεις,
επειδή δεν θέλουμε να κάνουμε αυτό το ένα, δηλαδή να παραδοθούμε στον
Χριστό. Όχι με λόγια, αλλά στην πράξη να παραδοθούμε. Όχι μόνο να το
έχουμε πόθο και επιθυμία να παραδοθούμε, αλλά στην πράξη να το κάνουμε.
Το έκανες αυτή την ώρα, δηλαδή παρέδωσες τώρα τον εαυτό σου στον Θεό,
και μετά από λίγο, πάλι· και μετά από λίγο, πάλι. Όχι με την έννοια ότι
κοροϊδεύεις, αλλά με την έννοια ότι συνέχεια βγαίνει από μέσα σου
ακατέργαστο υλικό, το οποίο δεν το έβλεπες πρώτα, και γι’ αυτό
παραδίδεις εκ νέου τον εαυτό σου στον Θεό. Επειδή όμως δεν θέλουμε να
κάνουμε αυτό, και από το άλλο μέρος θέλουμε να είμαστε χριστιανοί, να
φαινόμαστε ως χριστιανοί, κάνουμε υποκρισίες, έχουμε πλαστή και φτιαχτή
συμπεριφορά, που δεν έχει σχέση με τη χριστιανική αρετή.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Πιθανόν κάποιος, ακούγοντας όλα αυτά, να
απελπίζεται, να απογοητεύεται. Δεν είναι έτσι. Είναι λάθος αυτό, αφού
όλα τα κάνει ο Θεός· δεν τα κάνουμε εμείς. Εμείς, σιγά-σιγά, κάθε μέρα,
να παραδίδουμε τον εαυτό μας με εμπιστοσύνη στον Θεό· αυτό είναι το
κόψιμο. Δηλαδή, αν σήμερα, όσο μπορούμε να νιώσουμε, να καταλάβουμε τον
εαυτό μας, απόλυτα, τέλεια τον παραδώσουμε στον Θεό, αύριο θα
αισθανόμαστε την ανάγκη να κάνουμε το ίδιο. Όχι με την έννοια, όπως
λέγαμε, ότι κοροϊδεύαμε πρώτα, αλλά με την έννοια ότι σήμερα βγήκε από
μέσα μας, από το υποσυνείδητο, άλλος άνθρωπος που δεν τον είχαμε υπ’
όψιν. Και την άλλη μέρα θα κάνουμε το ίδιο, και την πιο άλλη και την πιο
άλλη.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
<span style="color: #993300;">Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, «…πάντα συνεργεί εις αγαθόν», Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 2014, σελ. 68-70.</span></h3>
<h6>
<span style="color: black;"><a href="http://www.koinoniaorthodoxias.org/" style="color: black;">http://www.koinoniaorthodoxias.org/</a></span></h6>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-6149368588213586422020-04-23T10:36:00.000-07:002020-04-23T10:36:02.248-07:00Το θέμα είναι ο άνθρωπος να δοθεί στον Θεό. π. Συμεών Κραγιόπουλος (†) Συγγραφέας: kantonopou <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="entry">
<h3 style="text-align: center;">
<img alt="Το θέμα είναι ο άνθρωπος να δοθεί στον Θεό" class="" height="329" src="http://www.koinoniaorthodoxias.org/wp-content/uploads/2016/01/dosimo-ston-theo.jpg" width="481" /></h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Δεν ξέρω πώς τα παίρνετε εσείς τα
πράγματα, αλλά έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία όλα κανείς να τα βλέπει
μέσα στην πρόνοια του Θεού: τον όλο εαυτό του, τις καταστάσεις του
εαυτού του, όσα συμβαίνουν γύρω του, όσα συμβαίνουν μέσα του. Όλα είναι
μέσα στην οικονομία του Θεού, όλα είναι κάτω από την πρόνοια του Θεού
και όλα δουλεύουν μόνο για το καλό.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι ενεργούν
απλώς σε ανθρώπινο επίπεδο, ενώ δεν έχει μεγάλη αξία απλώς το ανθρώπινο
επίπεδο. Μέσα στην Εκκλησία όλα γίνονται κάτω από την πρόνοια του Θεού,
και ο σκοπός είναι ο άνθρωπος τελικά να δοθεί στον Θεό. Ο ψυχολόγος, ο
ψυχίατρος συνήθως εργάζεται έτσι που ό,τι θα κάνει, θα το κάνει με τον
άνθρωπο· ό,τι θα κάνει, θα το κάνει για τον άνθρωπο· ό,τι θα κάνει, θα
το κάνει, για να αναδείξει τον άνθρωπο.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Βέβαια, μπορεί ένας ψυχολόγος ανθρωπίνως
να ρυθμίσει κάποιον που έχει μέσα του ανισορροπία, και να τον βοηθήσει
να ζήσει όπως ζουν και οι άλλοι μέσα στη ζωή. Αυτό όμως καθόλου-καθόλου
δεν σημαίνει ότι βοηθήθηκε ο άνθρωπος να δοθεί στον Θεό. Και όλο το θέμα
είναι ο άνθρωπος να δοθεί στον Θεό και όχι απλώς να μείνει στα
ανθρώπινα μέτρα. Και ακριβώς, χρειάζεται να γίνει αυτή η εργασία, την
οποία παρομοιάζουμε, στο παράδειγμα με το καρπούζι μέσα στο νερό, με το
κόψιμο της φέτας του καρπουζιού που προεξέχει από το νερό.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Όταν κανείς γνωρίσει πώς έχουν τα
πράγματα και κάνει σωστή εργασία, λίγο-λίγο, λίγο-λίγο θα αρχίσουν να
βγαίνουν μέσα από την ύπαρξή του, η οποία είναι άβυσσος, καταστάσεις
κρυμμένες στο υποσυνείδητο και στο ασυνείδητο. Και αν τα βιώματα που
είναι εκεί μέσα είναι και αρρωστημένα, παθολογικά, τότε ο άνθρωπος
άγεται και φέρεται από αυτά, περνά πάρα πολύ άσχημα και δεν μπορεί να
καταλάβει τι του συμβαίνει.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Αλλά και όταν ακόμη δεν είναι πολύ
βεβαρημένα τα βιώματα που είναι μέσα του, εφόσον ο άνθρωπος δεν τα
ελέγχει, αυτά ενεργούν αυτόνομα. Μόνο το συνειδητό μπορεί κανείς να
ελέγξει. Όπως δηλαδή μόνο το καρπούζι που είναι έξω από το νερό, τρόπον
τινά, βλέπουμε, ενώ το άλλο δεν το βλέπουμε. Αν λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι
είναι θολό το νερό, δεν μπορείς να δεις πιο κάτω από τη στάθμη του
νερού. Έτσι, βλέπει κανείς μόνο το συνειδητό της υπάρξεώς του.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Είπαμε χαρακτηριστικά χθες ότι ο
άνθρωπος μπορεί να πει: «Σήμερα κάνω αυτή τη γενναία πράξη· δίνω όλο τον
εαυτό μου στον Θεό, παραδίδομαι στον Θεό. Τελείωσε». Παραδόθηκες. Τι
παρέδωσες; Παρέδωσες μόνο αυτό που ελέγχεις. Το 1/10. Παραδίδοντας αυτό
το συνειδητό, είναι σαν να κόβουμε με ένα σπαθί ακριβώς στη στάθμη του
νερού τη φέτα του καρπουζιού που φαίνεται, και όλο όσο είναι πάνω από τη
στάθμη το παίρνουμε. Οπότε αμέσως το καρπούζι ανεβαίνει λίγο πιο πάνω.
Έτσι λοιπόν όταν παραδοθείς σήμερα ειλικρινά, τίμια, παραδίδεις το
συνειδητό σου. Όμως αύριο κιόλας νιώθεις την ανάγκη να ξαναπαραδώσεις
στον Θεό τον εαυτό σου, ακριβώς γιατί ένα μέρος από το υποσυνείδητο
βγήκε και έγινε συνειδητό.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Πάντως, να ξέρουμε ότι τα βιώματα του
υποσυνειδήτου, που, όπως είπαμε, μπορεί να είναι και αρρωστημένα, δεν τα
αφήνει κανείς να βγουν. Τα φοβάται. Αν έχει το κουράγιο να τα αφήσει να
βγουν και να παραδώσει τον εαυτό του όπως είναι στον Θεό, αρχίζει η
σωτηρία. Την άλλη μέρα περισσότερο, την άλλη μέρα περισσότερο, την
επόμενη φορά περισσότερο, ώσπου βγαίνει όλο το υποσυνείδητο, βγαίνει όλο
το ασυνείδητο, και έτσι παραδίδει κανείς όλο τον εαυτό του στον Θεό. Να
πώς γίνεται κανείς άνθρωπος του Θεού, χριστιανός.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
<span style="color: #993300;">Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, «…πάντα συνεργεί εις αγαθόν», Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 2014, σελ. 62-4.</span></h3>
<h6>
<span style="color: black;"><a href="http://www.koinoniaorthodoxias.org/" style="color: black;">http://www.koinoniaorthodoxias.org</a></span></h6>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-82574970106294535692020-04-23T10:33:00.000-07:002020-04-23T10:33:53.137-07:00Οι προσδοκίες των γονέων και η αληθινή αγάπη. π. Συμεών Κραγιόπουλος (†) Συγγραφέας: kantonopou <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="entry">
<h3 style="text-align: center;">
<img alt="Οι προσδοκίες των γονέων και η αληθινή αγάπη" class="" height="315" src="http://www.koinoniaorthodoxias.org/wp-content/uploads/2016/01/tt.jpg" width="560" /></h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ο γάμος, όπως μας λέει και ο απόστολος
Παύλος, είναι μέγα μυστήριο (Εφ. 5:32). Αυτό φαίνεται ακόμη από τα πρώτα
βήματα, από τις πρώτες ημέρες του ανθρώπου. Στην αρχή της Αγίας Γραφής
λέγεται σαφώς: «Ένεκεν τούτου καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και
την μητέρα και προσκολληθήσεται προς την γυναίκα αυτού…» (Γέν. 2:24).
Δηλαδή, τη στιγμή κατά την οποία ο άνθρωπος αποφασίζει να γίνει
συνδημιουργός με τον Θεό, φθάνει μέχρι του σημείου να εγκαταλείψει τον
πατέρα του και τη μητέρα και να βρει τη γυναίκα του και να δημιουργήσει
έτσι οικογένεια. Προ της πτώσεως, αν δηλαδή δεν είχε πέσει ο άνθρωπος,
δεν γνωρίζουμε πώς θα ήταν τα πράγματα· όμως, μετά την πτώση έτσι έχουν.
Και έρχεται ο Κύριος και ευλογεί με ειδικό μυστήριο τον γάμο, όσο πεζός
κι αν είναι σε ορισμένες πτυχές του και σε ορισμένες εκδηλώσεις του.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Πάντως, το βαθύτερο στοιχείο, το
κυρίαρχο στοιχείο, η βαθύτερη συνεκτική ουσία στον γάμο –και στη σχέση
του ανδρογύνου προς τον Θεό και στη σχέση του ενός προς τον άλλο και στη
σχέση των γονέων προς το παιδί, προς τον καρπό που θα γεννηθεί– είναι η
αγάπη. Δεν μπορεί δηλαδή να υπάρχει γάμος, να υπάρχει οικογένεια, δεν
μπορεί αυτό το γεγονός, αυτό το μέγα μυστήριο να είναι ευλογημένο και να
είναι μέσα στον σκοπό του και να εκπληρώνει την αποστολή του, εάν
λείπει αυτό το στοιχείο που λέγεται αγάπη.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Θα ήθελα ευθύς εξαρχής να τονίσω ότι η
αγάπη είναι εκείνη η οποία δίνει νόημα στον γάμο, δίνει νόημα στην
οικογένεια· η αγάπη είναι εκείνη η οποία λύνει όλα τα προβλήματα. Όχι
απλώς η αγάπη, η σκέτη αγάπη, που δεν ξέρω τι νόημα θα της έδινε κανείς,
αλλά η αγάπη αυτή του Θεού, που κάνει τον άνθρωπο να δημιουργεί, η
αγάπη που ο Θεός φυτεύει μέσα στον άνθρωπο, και η οποία τον κάνει να μην
είναι στραμμένος προς τον εαυτό του, αλλά προς τον Θεό και προς τους
συνανθρώπους του.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Η εν Χριστώ αγάπη, η αληθινή αυτή αγάπη
είναι εκείνη η οποία λύνει όλα τα προβλήματα που παρουσιάζονται, από την
πρώτη στιγμή που αποφασίζει κάποιος να δημιουργήσει οικογένεια, αλλά
και καθώς αποκτά και μεγαλώνει παιδιά. Η αγάπη όμως, επαναλαμβάνω, η
αληθινή, η σωστή, αυτή που βγάζει τον άνθρωπο από τον εαυτό του. Όχι η
αγάπη εκείνη η οποία κινεί γη και ουρανό, για να υπηρετηθεί, αλλά η
αγάπη εκείνη η οποία «ου ζητεί τα εαυτής» (Α’ Κορ. 13:5), κατά τον
απόστολο Παύλο, αλλά βγαίνει από τον εαυτό της και δίνεται στον άλλο.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Όταν λέμε λοιπόν αγάπη, δεν την εννοούμε
όπως τη θέλει ο καθένας. Μπορεί κάποιος πατέρας και κάποια μητέρα να
περιμένουν με λαχτάρα να έλθει το παιδί στον κόσμο. Αλλά άραγε από
αγάπη; Από αληθινή αγάπη; Άραγε με βαθυτάτη συναίσθηση ότι έγιναν
συνδημιουργοί με τον Θεό; Άραγε με συναίσθηση ότι θα έλθει ένα επιπλέον
πλάσμα στον κόσμο, και ότι το πλάσμα αυτό είναι πρωτίστως πλάσμα του
Θεού, και ότι είναι ένα πρόσωπο, ένας άνθρωπος ελεύθερος και όχι δικό
τους αντικείμενο, δικό τους κτήμα, κάτι δηλαδή που θα πρέπει οπωσδήποτε
να τους ικανοποιήσει και να κάνει τα θελήματά τους;</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Πάρα πολλοί είναι οι γονείς οι οποίοι
περιμένουν με λαχτάρα πότε θα γεννηθεί το παιδί, για να παίξουν. Βέβαια,
το παιδί θέλει και παιγνίδια, θέλει και γέλια, θέλει και χαρές, αλλά
στο βάθος όλα αυτά μήπως τα κάνει κανείς –ένας πατέρας, μια μητέρα, μια
γιαγιά, ένας αδελφός ή μια αδελφή του πατέρα ή της μητέρας– κινούμενος
όχι από αγάπη; Είπαμε, η αληθινή αγάπη είναι ένα δόσιμο εν Χριστώ προς
τον Θεό και προς τον άλλο και, εν προκειμένω, στο παιδί. Είναι ένα
τέτοιο δόσιμο αυτή η αγάπη τους ή με την αγάπη τους θέλουν να πάρουν;
Δηλαδή απλώς διασκεδάζουν ο πατέρας ή η μητέρα ή, γενικότερα, οι
συγγενείς και περνούν ευχάριστα τον καιρό τους παίζοντας με το παιδί·
αλλά στο βάθος πιθανόν αυτό το παιδί να το βλέπουν σαν ένα αντικείμενο,
με το οποίο περνούν ευχάριστα, και όχι ως ένα πρόσωπο, ως ένα πλάσμα του
Θεού, που πρέπει να γίνει ολοκληρωμένος άνθρωπος, ισορροπημένος
άνθρωπος, που θα έχει, τρόπον τινά, δούναι λαβείν απευθείας με τον Θεό.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Πόσες φορές οι γονείς έχουν καημό να
γεννηθεί ένα παιδί, και το παιδί αυτό να μάθει ό,τι δεν μπόρεσαν να
μάθουν αυτοί, να σπουδάσει και να γίνει ό,τι δεν μπόρεσαν να γίνουν
αυτοί. Το έχουν καημό μέσα τους, και είναι μια πληγή στην ψυχή τους.
Πόσες φορές οι γονείς έχουν διάφορα αισθήματα κατωτερότητος, διότι είχαν
μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους και ήθελαν να πετύχουν τούτο και εκείνο
και δεν μπόρεσαν –δεν φθάνει να έχεις απλώς ιδέα και να θέλεις κάτι να
πετύχεις, αλλά πρέπει και να μπορείς κιόλας– και μετά την αποτυχία είναι
βαριά τραυματισμένοι! Αυτό το φέρουν βαρέως και έχουν τον καημό πότε να
γεννηθεί το παιδί, ο γιος ή η κόρη, και αμέσως να το αρπάξουν και
γρήγορα να το ετοιμάσουν να πετύχει, τουλάχιστον το παιδί τους, εκείνο
που δεν πέτυχαν αυτοί, χωρίς να διερωτώνται: «Ο γιος ή η κόρη κάνει γι’
αυτό το πράγμα; Μπορεί; Φθάνουν οι ικανότητές του ως εκεί ή είναι για
κάτι άλλο, και έχει δυνάμεις και ικανότητες για κάτι χαμηλότερο, για
κάτι μικρότερο;» Για κάτι το οποίο βέβαια δεν θα παίξει κανένα ρόλο στην
ικανοποίηση των γονέων, στο να θεραπεύσει τα τραύματα των γονέων, στο
να θρέψει, σε τελευταία ανάλυση, τη φιλαυτία τους, την αγάπη του ίδιου
του εαυτού τους.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Οι γονείς, πριν γεννηθεί το παιδί, και
πολύ περισσότερο αφού γεννηθεί, πρέπει να το βλέπουν ως έναν ξεχωριστό
άνθρωπο με το σώμα του και με την ψυχή· και μολονότι έγιναν
συνδημιουργοί με τον Θεό για να εμφανισθεί αυτός ο νέος άνθρωπος, δεν
είναι δικό τους κτήμα το νέο αυτό πλάσμα.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Το πλάσμα αυτό, ο νέος αυτός άνθρωπος,
τρόπον τινά –αν μπορούμε να το πούμε αυτό– ανήκει στον εαυτό του, ανήκει
όμως και στον Θεό. Δεν είναι όργανο των γονέων το παιδί, δεν είναι
αντικείμενό τους και δεν έρχεται στον κόσμο αυτό για να παρηγορήσει τους
γονείς, για να γίνει παιγνίδι των γονέων. Δεν έρχεται στον κόσμο αυτό
για να ικανοποιήσει –τις οίδε ποιους– κρυφούς πόθους, για να θεραπεύσει
κρυφούς καημούς των γονέων. Έρχεται στον κόσμο αυτό βάσει της εντολής
του Θεού: «Αυξάνεσθε και πληθύνεσθε», βάσει της συγκαταθέσεως των γονέων
να γίνουν συνδημιουργοί με τον Θεό, από αγάπη μεταξύ τους και από αγάπη
προς το νέο πλάσμα· και έρχεται στον κόσμο, για να προστεθεί στα μέλη
της Εκκλησίας του Χριστού, στα μέλη της βασιλείας του Θεού.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Πολλές φορές οι γονείς, ο πατέρας, η
μητέρα, δείχνουν υπερβολική αγάπη στα παιδιά τους, αλλά τη δείχνουν κατά
έναν τέτοιο τρόπο, και οι εκδηλώσεις τους είναι τέτοιες, που ένα
έμπειρο μάτι μπορεί αμέσως να καταλάβει ότι στο βάθος δεν υπάρχει η
αγάπη η πραγματική, εκείνη η οποία βγάζει τον άνθρωπο από τον εαυτό του
και τον κάνει να δίνεται στον άλλο, αλλά υπάρχει η αγάπη εκείνη που
κάνει τον πατέρα και τη μητέρα να χρησιμοποιούν το παιδί τους, όπως είπα
πιο μπροστά, σαν ένα αντικείμενο, σαν ένα όργανο, για να ικανοποιηθούν
οι ίδιοι.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Οφείλουν λοιπόν οι γονείς να δείξουν
στοργή στα παιδιά τους και να τα δεχθούν ως νέα πλάσματα του Θεού και
όχι σαν δικά τους αντικείμενα, σαν κτήμα τους. Να δείξουν σ’ αυτά
απέραντη στοργή και να τα αποδεχθούν όπως είναι. Να μην περιμένει ο
γονέας το παιδί όπως θα το ήθελε, όπως το ονειρευόταν ή όπως θα
ανταποκρινόταν καλύτερα στις δικές του προσδοκίες και θα θεράπευε
καλύτερα τα δικά του τραύματα, αλλά να το δεχθεί το παιδί έτσι όπως
είναι. Και αυτό το πλάσμα, το νέο πλάσμα, που μπορεί να γίνει ένας
μεγάλος άγιος με τη χάρη του Θεού, να το βοηθήσουν, ο πατέρας, η μητέρα,
να γίνει αυτό που μπορεί να γίνει και όχι αυτό που θα επιθυμούσαν οι
ίδιοι.</h3>
<h3 style="text-align: center;">
Α<span style="color: #993300;">πό το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, Γονείς και παιδιά, τ. Α’,</span></h3>
<h3 style="text-align: center;">
<span style="color: #993300;">Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 2004, σελ. 18-32 (αποσπάσματα).</span></h3>
<h6>
<span style="color: black;"><a href="http://www.koinoniaorthodoxias.org/" style="color: black;">http://www.koinoniaorthodoxias.org/</a></span></h6>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-65724459083285590942020-04-23T10:30:00.004-07:002020-04-23T10:30:44.144-07:00Γονείς : συνδημιουργώντας με τον Θεό μια αιώνια ύπαρξη.π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)Συγγραφέας: kantonopou <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><h3 style="text-align: center;">
<img alt="Γονείς : συνδημιουργώντας με τον Θεό μια αιώνια ύπαρξη" src="http://www.koinoniaorthodoxias.org/wp-content/uploads/2015/12/goneis.jpg" /></h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Οι γονείς, με το να φέρνουν παιδιά στον
κόσμο, γίνονται συνδημιουργοί με τον Θεό. Δεν είναι δηλαδή αυτοί οι
ίδιοι δημιουργοί, αλλά γίνονται συνδημιουργοί με τον Θεό. Συνδημιουργούν
με τον Θεό. Ο Θεός δημιουργεί, και έπειτα οι άνθρωποι συνδημιουργούν. Ο
Θεός είναι εκείνος που έδωσε την εντολή: «Αυξάνεσθε και πληθύνεσθε…»
(Γέν. 1:28), και βάσει αυτής της εντολής πραγματοποιείται η δημιουργία
νέων ανθρώπων δια των ανθρώπων.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Μέσα στη φωλιά που λέγεται οικογένεια, ο
πατέρας και η μητέρα αξιώνονται από τον Θεό να γίνουν συνδημιουργοί και
να αποκτήσουν παιδιά. Δεν γνωρίζω εάν όλοι οι πατέρες και όλες οι
μητέρες έχουν συνειδητοποιήσει σε όλο το βάθος αυτό το γεγονός, ότι
γίνονται συνδημιουργοί με τον Θεό, καθώς φέρουν στον κόσμο έναν άνθρωπο,
που μέχρι χθες δεν υπήρχε. Αυτό το γεγονός είναι ένα βαθύτατο μυστήριο.
Βέβαια, το έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ, επειδή διαρκώς το βλέπουμε και
διαρκώς το ζούμε. Όπως έχουμε συνηθίσει τον αέρα που αναπνέουμε και δεν
σκεπτόμαστε καν ότι υπάρχει· όπως και τόσα άλλα αγαθά. Και αυτό λοιπόν
το έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ, ώστε δεν προσπαθούμε να εμβαθύνουμε, όσο
το δυνατόν περισσότερο, και να κατανοήσουμε το μέγα αυτό μυστήριο, ότι ο
άνθρωπος γίνεται συνδημιουργός με τον Θεό.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Δεν είναι ο άνθρωπος εκείνος που κάνει
κάτι μόνος του· είναι ο Θεός ο οποίος κάνει, αλλά όχι πάλι μόνος του ο
Θεός. Ο Θεός θέλησε να γίνονται έτσι τα πράγματα, ώστε αυτός να είναι
δημιουργός, αλλά και ο άνθρωπος συνδημιουργός. Αυτό έχει πάρα πολύ
μεγάλη σημασία, και γονείς που δεν το έχουν καταλάβει και δεν το έχουν
συνειδητοποιήσει, δεν μπορούν να φερθούν ανάλογα απέναντι στα παιδιά
τους, που είναι δημιουργήματά τους, καθώς συνδημιουργούν με τον Θεό, και
δεν μπορούν να πάρουν τη στάση εκείνη που πρέπει να πάρουν. Επομένως,
δεν μπορούν να δώσουν την κατάλληλη αγωγή και να εμπνεύσουν τη ζωή που
πρέπει στα παιδιά.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Tό παιδί υπάρχει, ως σώμα και ψυχή, από
την πρώτη στιγμή της συλλήψεως. Αυτό έχει μεγάλη σημασία. Δηλαδή, αυτή η
άμορφη μάζα, που υπάρχει από τη στιγμή της συλλήψεως, είναι ο άνθρωπος.
Η άμορφη αυτή μάζα, η οποία ακόμη ούτε συνείδηση, θα λέγαμε, έχει ούτε
νου ούτε εκδηλώσεις ψυχής έχει, είναι άνθρωπος. Είναι ο άνθρωπος αυτός ο
οποίος εμφανίζεται εκείνη τη στιγμή και ο οποίος θα υπάρχει αιωνίως.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ο άνθρωπος λοιπόν είναι και αυτό που
βλέπουμε, και αυτό που είναι μέσα στον άνθρωπο, και το οποίο δεν
φαίνεται, αλλά εκδηλώνεται δι’ αυτού που βλέπουμε. Ο άνθρωπος είναι και
ψυχή και σώμα· και τώρα και πάντοτε και αιωνίως έτσι θα είναι.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Αυτό το οποίο φαίνεται στον άνθρωπο,
αυτό που βλέπουμε στον καθένα, δηλαδή το σώμα, δεν είναι μια φυλακή,
όπως δίδασκαν οι Έλληνες φιλόσοφοι. Έτσι φρονούσε ο Πλάτων ο φιλόσοφος.
Το σώμα, έλεγε, του ανθρώπου είναι το δεσμωτήριο της ψυχής του, είναι η
φυλακή, από την οποία πρέπει ο άνθρωπος να ελευθερωθεί, διότι, αν δεν
ελευθερωθεί, θα είναι δυστυχισμένος. Και ο άνθρωπος, έλεγε, θα βρει την
ευτυχία του, τη μακαριότητά του, θα βρει τον πραγματικό εαυτό του, όταν
ελευθερωθεί από τη φυλακή του και μείνει σκέτος ο αληθινός άνθρωπος που
είναι μέσα. Αυτό που βλέπουμε, το σώμα, είναι απλώς ένα κουφάρι.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Η ευαγγελική, η χριστιανική άποψη
καθόλου δεν συμφωνεί με τη θέση των αρχαίων φιλοσόφων, ότι δηλαδή το
σώμα του ανθρώπου είναι μια φυλακή της ψυχής. Σύμφωνα με τη χριστιανική
διδασκαλία, ο άνθρωπος είναι σώμα και ψυχή. Δεν μπορούμε αυτά τα δύο
στοιχεία τόσο απλά, όπως νομίζουμε εμείς, να τα ξεχωρίσουμε. Κατά την
άποψη γενικότερα της Αγίας Γραφής και ειδικότερα της Καινής Διαθήκης, ο
άνθρωπος είναι ψυχή και σώμα, και δεν μπορούμε να πούμε ότι ως εδώ είναι
η ψυχή, και ως εδώ είναι το σώμα.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ούτε είναι σωστό αυτό το οποίο λέγεται,
ότι η ύλη είναι κατά του πνεύματος, και το πνεύμα κατά της ύλης. Και η
ύλη είναι του Θεού, και αυτό το οποίο λέγεται πνεύμα είναι του Θεού. Και
η ύλη κτίσθηκε, και το πνεύμα κτίσθηκε. Βέβαια, άλλο πράγμα είναι το
πνεύμα, και άλλο πράγμα είναι το σώμα. Δεν μπορεί το υλικό, αυτό που
πιάνεται, να είναι το πνεύμα, η ψυχή· και δεν μπορεί αυτό που δεν
πιάνεται να είναι σώμα. Εν πάση περιπτώσει, και τα δύο είναι
δημιουργήματα του Θεού, και τα δύο αποτελούν τον έναν άνθρωπο, όπως τον
έφτιαξε ο Θεός, και ο οποίος άνθρωπος έτσι θα υπάρχει για πάντα.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Μόνο για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα
χωρίζονται αυτά τα δύο. Με τον θάνατο δηλαδή επέρχεται ο χωρισμός· αλλά
είναι ένας αφύσικος χωρισμός, είναι ένας προσωρινός χωρισμός, που
διαρκεί από τον θάνατο του καθενός μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία, οπότε θα
γίνει η ανάσταση των νεκρών. Τι θα πει ανάσταση των νεκρών; Θα πει ότι
συνδέονται τα δύο αυτά στοιχεία, αν μπορούμε να πούμε έτσι, σε ένα, και
γίνεται ο ένας ολόκληρος άνθρωπος, ο οποίος έχει μέσα του –φυσικά ο
σεσωσμένος– και το Πνεύμα του Θεού, διότι σκέτος ο άνθρωπος είναι
κολοβωμένος, είναι κουτσουρεμένος (1).</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Αυτό που λέμε έχει μεγάλη σημασία, διότι
το μικρό πλασματάκι που είναι ακόμη στην κούνια του ή ακόμη και στην
κοιλιά της μάνας του, και το οποίο δεν καταλαβαίνει τίποτε και δεν ξέρει
τίποτε, είναι αυτός ο άνθρωπος ο οποίος θα ζήσει αιωνίως. Είναι βέβαια
πρώτα σε εμβρυώδη κατάσταση, μετά σε μια κατάσταση νηπιακή, όμως είναι ο
άνθρωπος ο οποίος ως σώμα και ως ψυχή, ως ολόκληρος άνθρωπος, θα ζήσει
στον αιώνα τον άπαντα. Αυτό το πλασματάκι λοιπόν το μικρό, που δεν
καταλαβαίνει, που δεν σκέπτεται, που δεν μπορεί να αντιδράσει έτσι ή
έτσι, αυτό ως ολόκληρος μεν άνθρωπος, όχι όμως τελειωμένος –πάντως και
στη νηπιακή του κατάσταση είναι ολόκληρος άνθρωπος– δέχεται τον
επηρεασμό τού περιβάλλοντος και υφίσταται ανάλογες επιδράσεις, κακές ή
καλές.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Αυτά, επαναλαμβάνω, έχουν μεγάλη
σημασία, διότι, καθώς θα τα έχουν υπ’ όψιν τους οι γονείς, θα έχουν τον
νου τους να προσέχουν πώς μιλούν στο παιδί τους, πώς συμπεριφέρονται,
πώς του χαμογελούν, τι μορφασμούς κάνουν, τι στάση παίρνουν. Όλα αυτά,
κι αν ακόμη φαίνεται ότι έρχονται σε σχέση και σε επαφή μόνο με το
σωματάκι του παιδιού, όμως αφορούν τον όλο άνθρωπο.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
<span style="color: #993300;">(1) Αγ. Συμεών Νέου Θεολόγου, Έργα, Λόγος ΣΤ΄, Εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 1989, σσ. 231-232.</span></h3>
<h3 style="text-align: justify;">
<span style="color: #993300;">Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, Γονείς και παιδιά, τ. Α’, Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 2004, σελ. 28-31 (αποσπάσματα).</span></h3>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-58437989299406769902020-04-23T10:27:00.000-07:002020-04-23T10:27:53.838-07:00Η Αισιοδοξία είναι το οξυγόνο τ’ Ουρανού Συγγραφέας: kantonopou στις Μάρτιος 20, 2016<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpJ4kisuDpLP-7Pl4XsGUlPBw9ul0Jn_9TM4zi_OEx_RJeahwYZqP_68V-m6DTZ66qOmiYFRw2m6AW2pRaGVxNgthUqfjwuis2_kWWIGiW9xb11ZYarGbOQ3Akac63samVN0ZEXIjPiBo/s1600/0e12622c2c415d79c0976f664ca9422e.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="253" data-original-width="236" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpJ4kisuDpLP-7Pl4XsGUlPBw9ul0Jn_9TM4zi_OEx_RJeahwYZqP_68V-m6DTZ66qOmiYFRw2m6AW2pRaGVxNgthUqfjwuis2_kWWIGiW9xb11ZYarGbOQ3Akac63samVN0ZEXIjPiBo/s1600/0e12622c2c415d79c0976f664ca9422e.jpg" /></a></div>
<br /><h3 style="text-align: justify;">
Η Αισιοδοξία είναι καρπός της Πίστεως στην Αγάπη και στην Προστασία του Θεού.</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Ένας φωτισμένος Μοναχός έλεγε:</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
-Προσέξτε μη σας φορέσει ο Σατανάς τα μαύρα γυαλιά της απαισιοδοξίας και μετά τα βλέπετε όλα μαύρα.<br />
Προσέξτε μη γκρινιάζετε. Η γκρίνια κουράζει αυτούς που ζουν κοντά σας
και δυσαρεστεί τον Θεό, γιατί είναι ολιγοπιστία και μαζί αχαριστία. Και
πρόσθετε:<br />
-Αρχίζετε την ημέρα σας με προσευχή και με χαμόγελο! Θυμηθείτε ότι αυτό
έκαναν οι παλαιότεροι. Στους καθρέπτες και στα προσόψιά τους γράφανε το
«Καλήμερα» και το «Δόξα Σοι ο Θεός»! Ξέρανε να ζήσουνε! Μήπως δεν είχανε
και τότε βάσανα, αρρώστιες και φτώχεια; Κι όμως τα περνούσαν όλα με
ψυχική λεβεντιά!<br />
Ήταν φτωχοί, αλλά αξιοπρεπείς, άρχοντες, έλεγε άλλος μεγάλος σύγχρονος
Γέροντας. Είχαν συνεχώς στο στόμα τους και στην καρδιά τους το «Έχει ο
Θεός»…!</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
Γνώριζαν να προσεύχονται,<br />
να καρτερούν<br />
και να νικούν!</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
«Και να θέλω δεν μπορώ να στενοχωρηθώ. Όταν στενοχωριόμαστε είναι σαν να λέμε στον Θεό:<br />
«Δεν συμφωνώ. Δεν τα κάνεις καλά».</h3>
<h3 style="text-align: justify;">
…..Ύστερα είναι κι αχαριστία…….</h3>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-16129826403247300402017-01-26T03:53:00.005-08:002017-01-26T03:53:32.578-08:00"Αγιορείτικος τόμος υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων" (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς) <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="post-header">
</div>
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8r65TXiRRBvTAiS0yKhjetP2V6776NGuR9ijIGwsDoGye06bybUk_R2-rxIcTpv8qCLD_6NDKnscgqUHrfmX0sOAdz9ngKTpYAWRK5TGDo7nTnTJkKMSPDOX6MhEg3OcewJ94bclLE8Y/s1600/%25CE%25B1%25CE%25B3%25CE%25B9%25CE%25BF%25CF%2581%25CE%25B5%25CE%25AF%25CF%2584%25CE%25B5%25CF%2582.%25CE%25AC%25CE%25B3%25CE%25B9%25CE%25BF%25CE%25B9.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8r65TXiRRBvTAiS0yKhjetP2V6776NGuR9ijIGwsDoGye06bybUk_R2-rxIcTpv8qCLD_6NDKnscgqUHrfmX0sOAdz9ngKTpYAWRK5TGDo7nTnTJkKMSPDOX6MhEg3OcewJ94bclLE8Y/s200/%25CE%25B1%25CE%25B3%25CE%25B9%25CE%25BF%25CF%2581%25CE%25B5%25CE%25AF%25CF%2584%25CE%25B5%25CF%2582.%25CE%25AC%25CE%25B3%25CE%25B9%25CE%25BF%25CE%25B9.JPG" width="209" /></a></div>
<br />
<span style="color: orange;"><i><b>(Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς) </b></i></span><br />
<br />
(Γι' αυτούς που από τη δική τους απειρία και την απείθειά τους στους
Αγίους, απορρίπτουν τις μυστικές ενέργειες του Πνεύματος, οι οποίες, με
τρόπο που υπερβαίνει το λόγο, ενεργούνται σε όσους ζουν πνευματικά και
φανερώνονται με έργα, χωρίς ν' αποδεικνύονται με λόγια).</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Τα δόγματα που τώρα πια είναι κοινοποιημένα και γνωστά σε όλους και
κηρύττονται δημόσια, ήταν τα μυστήρια του Μωσαϊκού νόμου, τα οποία μόνον
οι Προφήτες προέβλεπαν εμπνεόμενοι από το Πνεύμα. <br />
<br />
Τα δε υποσχεμένα στους Αγίους αγαθά κατά τον μέλλοντα αιώνα, είναι τα
μυστήρια της ευαγγελικής πολιτείας, τα οποία τώρα γίνονται ορατά ως ένα
σημείο και δίνονται σαν αρραβώνας μόνο σε όσους αξιώθηκαν από το Πνεύμα
να τα βλέπουν.<br />
<br />
<br />
<a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a></div>
<div style="text-align: justify;">
Αλλά τότε, αν κανείς Ιουδαίος δεν άκουγε μ' ευχαριστία τους Προφήτες να
μιλούν για Λόγο και Πνεύμα Θεού συναιώνια και προαιώνια, μπορούσε να
κλείσει τ' αυτιά του, πιστεύοντας πως ακούει λόγια απαγορευμένα στην
ευσεβή πίστη και αντίθετα στη διακήρυξη που δίδασκε τους ευσεβείς ότι·
«Ο Κύριος ο Θεός σου, είναι ένας Κύριος»(Δευτ. 6, 4). </div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Έτσι και τώρα μπορεί να πάθει κανείς, αν δεν ακούει με ευλάβεια τα
μυστήρια του Πνεύματος που είναι γνωστά μόνο σ' εκείνους που έχουν
καθαρθεί δια μέσου της αρετής. Αλλά όπως έπειτα η πραγματοποίηση εκείνων
των προφητειών έδειξε τα τότε μυστήρια σύμφωνα με όσα έγιναν φανερά και
τώρα πιστεύομε Πατέρα και Υιό και Άγιο Πνεύμα, θεότητα τρισυπόστατη,
μία φύση απλή, ασύνθετη, άκτιστη, αόρατη, αχώρητη στο νου, έτσι και όταν
αποκαλυφθεί στον ορισμένο καιρό ο μέλλων αιώνας κατά την ανέκφραστη
φανέρωση του ενός Θεού που έχει τρεις τέλειες Υποστάσεις, τότε θα
φανερωθούν τα μυστήρια σύμφωνα σε όλα με τα φανερά. </div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Πρέπει όμως να προσέξομε και τούτο· ότι δηλαδή, αν και αργότερα
φανερώθηκε στα πέρατα της γής το δόγμα των τριών Υποστάσεων της
θεότητας, χωρίς να αναιρεί καθόλου την έννοια του ενός Θεού, εντούτοις
στους Προφήτες εκείνους ήταν με ακρίβεια γνωστό και πριν από την έκβαση
των πραγμάτων, και το παραδέχονταν άνετα όσοι τότε πείθονταν στα λόγια
των Προφητών. </div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Κατά τον ίδιο τρόπο, ούτε τώρα αγνοούμε τα δόγματα της χριστιανικής μας
ομολογίας, κι εκείνα που κηρύττονται φανερά, κι εκείνα που
αποκαλύπτονται μυστικά από το Πνεύμα στους αξίους. Άλλοι δεν τα αγνοούν
γιατί μυήθηκαν σ' αυτά από την ίδια τους την πείρα, όσοι δηλαδή
απαρνήθηκαν και χρήματα και δόξα των ανθρώπων και κακές ηδονές του
σώματος για χάρη της ευαγγελικής ζωής, και δεν έμειναν μόνο σ' αυτό,
αλλά και βεβαίωσαν αυτή την απάρνηση με την υποταγή τους στους
προχωρημένους στην κατά Χριστόν ηλικία.<a name='more'></a><br />
<br />
Αφού δηλαδή σχόλασαν στον εαυτό τους και στο Θεό απαλλαγμένοι από κάθε
φροντίδα με την ησυχία και την ειλικρινή προσευχή, ξεπέρασαν τον εαυτό
τους κι ενώθηκαν με το Θεό, και με τη μυστική και υπέρ νουν ένωση μαζί
Του μυήθηκαν στα υπέρ νουν μυστήρια. Άλλοι πάλι τα έμαθαν με το σεβασμό
και την πίστη και την αγάπη προς αυτούς.<br />
<br />
Έτσι λοιπόν κι εμείς, ακούγοντας τον Μέγα Διονύσιο, στη δεύτερη προς
Γάιον επιστολή του, να ονομάζει τη θεοποιό χάρη του Θεού θεότητα,
θεαρχία και αγαθαρχία, συμπεραίνομε ότι ο Θεός που παρέχει αυτή τη χάρη
στους αξίους, είναι πάνω από αυτή τη "θεότητα" (τη θεοποιό χάρη)· γιατί ο
Θεός δεν πάσχει πολλαπλασιασμό, ούτε μιλάει κανείς έτσι για δύο
θεότητες. Αλλά η θεοποιός αυτή χάρη του Θεού, όπως αποφαίνεται ο θείος
Μάξιμος γράφοντας περί του Μελχισεδέκ, είναι άκτιστη και υπάρχει
πάντοτε, προερχόμενη από τον αιώνιο Θεό.<br />
<br />
Ο ίδιος πάλι, σε πολλά άλλα μέρη, την ονομάζει αγέννητο και ενυπόστατο
φως που φανερώνεται στους αξίους όταν γίνουν άξιοί του, αλλά που δε
γίνεται βέβαια τότε. Αυτό το φως ο ίδιος το ονομάζει φως της
υπερανέκφραστης δόξας και καθαρότητα των Αγγέλων. Ενώ ο Μέγας Μακάριος
το ονομάζει τροφή των ασωμάτων, δόξα της θείας φύσεως, καλλονή του
μέλλοντος αιώνος, φωτιά θεϊκή και επουράνια, φως άρρητο και νοερό,
αρραβώνα του Αγίου Πνεύματος, αγιαστικό έλαιο αγαλλιάσεως(Ψαλμ. 44, 8).<br />
<br />
Όποιος λοιπόν συναριθμεί με τους Μασσαλιανούς και αποκαλεί διθεΐτες
εκείνους που λένε άκτιστη και αγέννητη και ενυπόστατη τη θεοποιό αυτή
χάρη του Θεού —αν υπάρχει κανένας τέτοιος—, αυτός ας γνωρίζει ότι
αντιτάσσεται στους Αγίους του Θεού, και ότι αν δε μετανοήσει, βγάζει τον
εαυτό του από την μερίδα των σωζόμενων και ξεπέφτει από τον ένα και
μόνο από τη φύση Του Θεό των Αγίων.<br />
<br />
Όποιος πάλι, ενώ πιστεύει και πείθεται και συμφωνεί με τους Αγίους και
δεν προφασίζεται "προφάσεις εν αμαρτίαις"(Ψαλμ. 140, 4), αγνοεί τον
τρόπο του μυστηρίου, αλλά παρά την άγνοιά του δεν απορρίπτει ό,τι
λέγεται φανερά, αυτός ας μην απαξιώνει να ζητεί και να μαθαίνει από
εκείνους που γνωρίζουν. Γιατί θα μάθει ότι δεν υπάρχει τίποτε το
ανακόλουθο στα θεία λόγια και πράγματα, και μάλιστα στα βασικότατα που
χωρίς αυτά τίποτε με κανένα τρόπο δεν μπορεί να υπάρξει, ούτε κανένα
γενικά θεοπρεπές μυστήριο.<br />
<br />
Όποιος αποφαίνεται ότι η τέλεια ένωση με το Θεό γίνεται με τη μίμηση
μόνο και τη σχέση μαζί Του, χωρίς τη θεοποιό χάρη του Πνεύματος, όπως
δηλαδή συμβαίνει μεταξύ ανθρώπων που έχουν τις ίδιες συνήθειες και
αλληλοαγαπώνται, και θεωρεί τη θεοποιό χάρη του Θεού μια έξη της λογικής
φύσεως που αποκτάται μόνο με τη μίμηση και όχι με υπερφυσική έλλαμψη
και απόρρητη θεία ενέργεια, την οποία οι άξιοι βλέπουν αοράτως και νοούν
απερίληπτα από νου, αυτός ας γνωρίζει ότι χωρίς να ξέρει έπεσε στην
πλάνη των Μασσαλιανών.<br />
<br />
Γιατί κατά πάσα αναγκαιότητα θα είναι φύσει θεός ο θεούμενος, αν η θέωση
γίνεται κατά φυσική δύναμη και περιέχεται μέσα στους όρους της φύσεως.
Ας μην προσπαθεί λοιπόν αυτός τη δική του πλάνη να την προσάψει σ'
εκείνους που στέκονται με ασφάλεια και να προξενήσει μώμο στους
αμώμητους στην πίστη.<br />
<br />
Αλλά ας αποθέσει τη μεγάλη ιδέα του κι ας μάθει από τους πεπειραμένους ή
από τους μαθητές τους, ότι η χάρη της θεότητας είναι τελείως απερίληπτη
και δεν υπάρχει καμία δύναμη στη φύση που να μπορεί να τη δεχτεί, γιατί
τότε δε θα είναι πλέον χάρη, αλλά φανέρωση της ενέργειας μιας φυσικής
δυνάμεως.<br />
<br />
Οπότε δε θα ήταν κάτι παράδοξο η θέωση, αν γινόταν με μία δύναμη που
είναι δεκτική θεώσεως· γιατί τότε η θέωση δικαιολογημένα θα ήταν έργο
της φύσεως και όχι δωρεά του Θεού, και θα μπορούσε ο θεωμένος να είναι
φύσει θεός και να ονομάζεται έτσι κυριολεκτικά. Γιατί η φυσική δύναμη
των όντων δεν είναι τίποτε άλλο παρά η απαράβατη κίνηση της φύσεως προς
ενέργεια.<br />
<br />
Πώς όμως η θέωση βγάζει τον θεούμενο έξω από τον εαυτό του, αν η ίδια
περιλαμβάνεται ακόμη μέσα στα όρια της φύσεως, δεν μπορώ να εννοήσω.
Επομένως, η χάρη της θεώσεως είναι πάνω από τη φύση και την αρετή και τη
γνώση, και όλα αυτά κατά τον άγιο Μάξιμο είναι απείρως κατώτερά της.
Γιατί όλη η αρετή και η μίμηση του Θεού που μπορούμε να επιτύχομε, κάνει
κατάλληλο τον ενάρετο για τη θεία ένωση.<br />
<br />
Η χάρη όμως τελεσιουργεί την ίδια την απόρρητη ένωση. Διά μέσου αυτής
ολόκληρος ο Θεός περιχωρεί ολόκληρους τους αξίους, και ολόκληροι οι
Άγιοι περιχωρούν ολικά ολόκληρο τον Θεό, παίρνοντας όλο το Θεό στη θέση
του εαυτού τους κι αποκτώντας τον ίδιο το Θεό μόνο ως βραβείο της
αναβάσεώς τους προς Αυτόν, ενωμένο μαζί τους ως με δικά Του μέλη, με τον
τρόπο που η ψυχή περιπλέκεται στο σώμα, αφού ο ίδιος τους αξίωσε να
είναι μέσα σ' Αυτόν.<br />
<br />
Όποιος ισχυρίζεται ότι είναι Μασσαλιανοί εκείνοι που λένε ότι ο νους
εδρεύει στην καρδιά ή στον εγκέφαλο, αυτός ας γνωρίζει ότι κακώς
επιτίθεται εναντίον των Αγίων. Γιατί ο Μέγας Αθανάσιος λέει ότι το
λογικό μερος της ψυχής είναι μέσα στον εγκέφαλο, ενώ ο εξίσου μέγας
Μακάριος, ότι στην καρδιά είναι η ενέργεια του νου.<br />
<br />
Σύμφωνοι με αυτούς είναι σχεδόν και όλοι oι Άγιοι. Αυτό που λέει ο θείος
Γρηγόριος Νύσσης, ότι ο νους δεν είναι ούτε μέσα ούτε έξω από το σώμα,
ως ασώματος, δεν είναι αντίθετο στη γνώμη εκείνων των Αγίων. Εκείνοι
λένε ότι ο νους είναι μέσα στο σώμα, επειδή είναι ενωμένος με αυτό.
Διατυπώνοντας λοιπόν τούτο διαφορετικά, ελάχιστα διαφέρουν από εκείνον.<br />
<br />
Γιατί δεν αντίκειται μήτε σ' εκείνον που λέει ότι το θείο, ως ασώματο,
δε βρίσκεται σε κάποιον τόπο, εκείνος που λέει ότι κάποτε ο Λόγος του
Θεού κατοίκησε μέσα στην παρθενική και πανάμωμη μήτρα, ενωμένος εκεί
υπέρλογα με την ανθρώπινη φύση, από ανείπωτη φιλανθρωπία.<br />
<br />
Όποιος λέει φάντασμα και σύμβολο το φως που άστραψε γύρω από τους
Μαθητές στο όρος Θαβώρ(Ματθ. 17, 1-2), τέτοιο που να γίνεται και να
χάνεται, κι όχι ότι υπάρχει καθαυτό και είναι πάνω από κάθε νόηση, άλλ'
ότι είναι ενέργεια κατώτερη της νοήσεως, αυτός αντιλέγει καθαρά στις
γνώμες των Αγίων.<br />
<br />
Γιατί οι Άγιοι το ονομάζουν, τόσο στους θείους ύμνους, όσο και στα
συγγράμματά τους, απόρρητο, άκτιστο, αιώνιο, άχρονο, απρόσιτο, άπλετο,
άπειρο, απεριόριστο, αθέατο σε Αγγέλους και ανθρώπους, αρχέτυπο και
αναλλοίωτο κάλλος, δόξα του Θεού, δόξα του Χριστού, δόξα του Πνεύματος,
ακτίνα της θεότητας και τα όμοια.<br />
<br />
Η σάρκα του Χριστού δοξάστηκε από τη στιγμή που Αυτός την προσέλαβε, και
η δόξα της θεότητας έγινε δόξα του σώματος. Αλλά η δόξα ήταν αφανής στο
φαινόμενο σώμα για εκείνους που δεν χωρούν αυτά που και στους Αγγέλους
είναι αθέατα. Μεταμορφώνεται λοιπόν, όχι παίρνοντας κάτι που δεν ήταν,
ούτε μεταβαλλόμενος σε κάτι που δεν ήταν, αλλά φανερώνοντας στους
Μαθητές εκείνο που πράγματι ήταν, ανοίγοντας τα μάτια τους και από
τυφλούς κάνοντάς τους να βλέπουν.<br />
<br />
Ενώ Αυτός δηλαδή έμενε ο ίδιος, φαινόταν τώρα στους Μαθητές διαφορετικός
απ' ό,τι φαινόταν πριν γιατί Αυτός είναι το αληθινό φώς(Ιω. 1, 9), το
ωράϊσμα της θείας δόξας, και τώρα έλαμψε όπως ο ήλιος. Είναι αμυδρή αυτή
η εικόνα, αλλά είναι αδύνατο να εικονίζεται δίχως έλλειψη το άκτιστο
μέσα στην κτίση.<br />
<br />
Όποιος λέει ότι μόνο η ουσία του Θεού είναι άκτιστη, όχι όμως και οι
αιώνιες ενέργειές Του, από τις οποίες όλες ο Θεός είναι ανώτερος, γιατί
είναι Αυτός που ενεργεί όλα όσα ενεργούνται, ας ακούσει τί λέει ο άγιος
Μάξιμος: «Όλα τα αθάνατα και η ίδια η αθανασία, και όλα τα ζώντα και η
ίδια η ζωή, και τα άγια όλα και η ίδια η αγιότητα, και όλα τα ενάρετα
και η ίδια η αρετή, και τα αγαθά όλα και η ίδια η αγαθότητα, και τα όντα
όλα και η ίδια η οντότητα ολοφάνερα είναι έργα του Θεού.<br />
<br />
Αλλά τα πρώτα έχουν χρονική αρχή υπάρξεως, γιατί κάποτε δεν υπήρχαν, ενώ
τα άλλα δεν έχουν χρονική αρχή, γιατί δεν υπάρχει καιρός που δεν
υπήρχαν η αρετή, η αγαθότητα, η αγιότητα, η αθανασία». Και πάλι: «Η
αγαθότητα και ό,τι περιλαμβάνεται στην έννοια της αγαθότητας, και γενικά
κάθε ζωή και αθανασία και απλότητα και σταθερότητα και απειρία και όσα
θεωρούνται σχετικά με την ουσία του Θεού, είναι έργα του Θεού και δεν
έχουν χρονική αρχή.<br />
<br />
Ποτέ, ας πούμε, δεν προηγήθηκε της αρετής η ανυπαρξία, ούτε κανενός
άλλου απ' όσα αναφέραμε, και αν ακόμη εκείνα που μετέχουν σ' αυτά έχουν
χρονική αρχή. Γιατί κάθε αρετή είναι άναρχη και δεν είναι ο χρόνος
αρχαιότερός της, επειδή μόνος γεννήτοράς της είναι αιώνια ο Θεός. Και ο
Θεός είναι άπειρες φορές άπειρα έξω απ' όλα τα όντα, και όσα μετέχονται
και όσα μετέχουν».<br />
<br />
Ας μαθαίνει λοιπόν από αυτά ότι δεν υπόκεινται στο χρόνο όλα όσα έλαβαν
υπόσταση από το Θεό. Μερικά από αυτά είναι άναρχα, χωρίς ν' αναιρούν
καθόλου την έννοια της μόνης φύσει άναρχης και τριαδικής Μονάδας και της
υπέρλογης απλότητάς Της. Η απόλυτη αυτή αμέρεια του Θεού έχει σαν
αμυδρή της εικόνα το νου, ο οποίος καθόλου δεν είναι σύνθετος, παρά τις
έμφυτες νοήσεις του.<br />
<br />
Όποιος δεν παραδέχεται τις πνευματικές καταστάσεις που αποτυπώνονται από
τα πνευματικά χαρίσματα της ψυχής στο σώμα εκείνων που προκόβουν κατά
Θεόν, και ονομάζει απάθεια την έξη της νεκρώσεως του παθητικού μέρους
της ψυχής, αλλά όχι και την έξη της ενέργειας προς τα ανώτερα, με ολική
αποστροφή των κακών και στροφή προς τα καλά, με αποβολή των κακών έξεων
και απόκτηση των αγαθών, αυτός, σύμφωνα με τη γνώμη του αυτή, αρνείται
και τη ζωή των όντων με σώμα κατά τον άφθαρτο μέλλοντα αιώνα.<br />
<br />
Αν δηλαδή λάβει τότε μέρος και το σώμα μαζί με την ψυχή στα απόρρητα
αγαθά, σίγουρα θα συμμετάσχει και τώρα, κατά το δυνατόν, στη χάρη που
χορηγεί ο Θεός μυστικά και απόρρητα στον καθαρμένο νου. Και θα δεχτεί κι
αυτό τα θεία, με τρόπο βέβαια που αναλογεί στο ότι είναι σώμα· ενώ το
παθητικό μέρος της ψυχής θα μεταποιηθεί και θα αγιαστεί, χωρίς όμως να
νεκρωθεί κατά την έξη, και θα αγιάζει το ίδιο τις διαθέσεις και τις
ενέργειες του σώματος, επειδή θα έχει γίνει πια κοινό της ψυχής και του
σώματος.<br />
<br />
Γιατί, κατά τον άγιο Διάδοχο, ο νους εκείνων που απαλλάχθηκαν από τα
καλά του βίου για την ελπίδα των μελλόντων αγαθών, καθώς κινείται μ'
ευρωστία λόγω της αμεριμνίας, αισθάνεται την ανέκφραστη θεία αγαθότητα
και μεταδίδει, ανάλογα με την προκοπή του, και στο σώμα τη δική του καλή
κατάσταση. Και η χαρά αυτή που προξενείται τότε στην ψυχή και στο σώμα
είναι αλάνθαστη υπενθύμιση της αθάνατης ζωής.<br />
<br />
Άλλο φως αντιλαμβάνεται ο νους, άλλο η αίσθηση. Η αίσθηση αντιλαμβάνεται
το αισθητό φως που δείχνει τα αισθητά ως αισθητά. Φως του νου είναι η
γνώση που υπάρχει στα νοήματα. Δεν αντιλαμβάνονται λοιπόν το ίδιο φως η
όραση και ο νους, αλλά έως ότου καθένα από αυτά ενεργεί κατά τη δική του
φύση και μέσα στις κατά φύση συνθήκες.<br />
<br />
Όταν όμως οι άξιοι ευτυχήσουν να λάβουν πνευματική και υπέρλογη χάρη και
δύναμη, τότε και με την αίσθηση και με το νου βλέπουν αυτά που είναι
πάνω από κάθε αίσθηση και κάθε νου, με τρόπο που «γνωρίζει μόνο ο Θεός
κι εκείνοι που δέχονται αυτές τις θείες ενέργειες» — για να
χρησιμοποιήσομε την έκφραση του Μεγάλου Γρηγορίου του Θεολόγου.<br />
Αυτά διδαχτήκαμε από τις Γραφές. Αυτά παραλάβαμε από τους Πατέρες μας.
Αυτά γνωρίσαμε με τη μικρή μας πείρα. Αυτά συνέγραψε και ο τιμιότατος
μεταξύ των ιερομονάχων και αδελφός μας Κυρ Γρηγόριος, με τίτλο "Υπέρ των
ιερώς ησυχαζόντων", και τα υπογράψαμε ως σύμφωνα ακριβώς με τις
παραδόσεις των Αγίων, για να βεβαιώνονται όσοι τα διαβάζουν.<br />
<br />
Ο πρώτος των σεβασμίων Μονών του Αγίου Όρους, Ιερομόναχος Ισαάκ.<br />
<br />
Ο ηγούμενος της σεβάσμιας, βασιλικής και ιεράς Λαύρας, Θεοδόσιος Ιερομόναχος.<br />
<br />
Είχε και την υπογραφή του Ηγουμένου της Μονής των Ιβήρων, στη δική του γλώσσα.<br />
<br />
Ο Καθηγούμενος της σεβάσμιας και βασιλικής Μονής του Βατοπεδίου, Ιερομόναχος Ιωαννίκιος.<br />
<br />
Είχε και την υπογραφή του Ηγουμένου της Μονής των Σέρβων στη δική του γλώσσα.<br />
<br />
Ο ελάχιστος Ιερομόναχος Φιλόθεος, φρονώντας τα ίδια, υπέγραψα.<br />
<br />
Ο ελάχιστος Ιερομόναχος και Πνευματικός της σεβασμίας Μονής του Εσφιγμένου, Αμφιλόχιος.<br />
<br />
Ο ελάχιστος Ιερομόναχος και Πνευματικός του Βατοπεδίου Θεοδόσιος.<br />
<br />
Ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής του Κουτλουμούση, Θεοστήρικτος Ιερομόναχος.<br />
<br />
Ο αμαρτωλός Γερόντιος Μαρούλης, μέλος της γεροντίας της σεβασμίας Λαύρας, φρονώντας τα ίδια, υπέγραψα.<br />
Ο ελάχιστος Μοναχός Κάλλιστος ο Μουζάλων.<br />
<br />
Ο ευτελής Ιερομόναχος Γεράσιμος, αφού είδα και διάβασα αυτά που γράφτηκαν με φιλαλήθεια και τα δέχτηκα, υπέγραψα.<br />
<br />
Ο ευτελής γέρων και ελάχιστος Μοναχός Μωυσής, φρονώντας τα ίδια, υπέγραψα.<br />
<br />
Ο ελάχιστος και ευτελής Μοναχός Γρηγόριος ο Στραβολαγκαδίτης, ησυχαστής τάχα, σκεπτόμενος και φρονώντας τα ίδια, υπέγραψα.<br />
<br />
Ο Γέρων και ελάχιστος Ιερομόναχος Ησαΐας από τη σκήτη του Μαγουλά, φρονώντας τα ίδια, υπέγραψα.<br />
<br />
Ο ελάχιστος Μοναχός Μάρκος ο του Σιναΐτου.<br />
<br />
Ο ελάχιστος Ιερομόναχος Κάλλιστος από τη σκήτη του Μαγουλά.<br />
<br />
Είχε και την υπογραφή του Σύρου γέροντα ησυχαστή στη δική του γλώσσα.<br />
<br />
Ο ελάχιστος Μοναχός Σωφρόνιος. Ο ελάχιστος Μοναχός Ιωάσαφ.<br />
<br />
Ο ταπεινός Επίσκοπος Ιερισσού και Αγίου Όρους Ιάκωβος, αναθρεμμένος με
τις αγιορείτικες και πατρικές παραδόσεις, και μαρτυρώντας ότι με τους
εκλεκτούς Αγιορείτες που υπέγραψαν εδώ, συμφωνεί και συνυπογράφει όλο το
Άγιο Όρος, υπέγραψα κι εγώ, συμφωνώντας και επισφραγίζοντας. Και
συμπληρώνω μαζί με όλους και τούτο· ότι εκείνον που δε συμφωνεί με τους
Αγίους, όπως εμείς και οι λίγο πριν από μας Πατέρες μας, εμείς δε θα τον
δεχτούμε σε κοινωνία.</div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-81873305780215302002017-01-26T03:51:00.005-08:002017-01-26T03:51:23.397-08:00"150 φυσικά, θεολογικά, ηθικά και πρακτικά κεφάλαια (κεφ. 101-150)" (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<b style="color: red;"><span style="color: magenta;"></span></b><b style="color: red;"> </b><br />
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLaYMr-UrYI0yDo552RVvsKCygoxIxVQRv6NeOQF4FI4TkTsj7-zj1JUn6MaaOB-NAflUX7csza-F7fvO5HwRxsQ-aw1BFrUClAu5H3Or_9O4niMeiGrATcogN9BK8_8Roi2WRcL9g7rg/s1600/%25CF%2583%25CE%25B9%25CE%25BD%25CE%25B1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLaYMr-UrYI0yDo552RVvsKCygoxIxVQRv6NeOQF4FI4TkTsj7-zj1JUn6MaaOB-NAflUX7csza-F7fvO5HwRxsQ-aw1BFrUClAu5H3Or_9O4niMeiGrATcogN9BK8_8Roi2WRcL9g7rg/s200/%25CF%2583%25CE%25B9%25CE%25BD%25CE%25B1.jpg" width="320" /></a></div>
<br />
<b style="color: red;"><span style="color: orange;"><i> (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς)</i></span></b><br />
<br />
<b style="color: red;">101.</b> Αν δε διαφέρουν μεταξύ τους οι θείες
ενέργειες, τότε και η δημιουργική δύναμη δε διαφέρει από την πρόγνωση.
Αφού λοιπόν ο Θεός άρχισε κάποτε να δημιουργεί, άρα άρχισε και να
προγνωρίζει. Και πώς είναι Θεός αυτός που δεν προγνωρίζει προαιώνια τα
πάντα;</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<b style="color: red;">102.</b> Αν η δημιουργική ενέργεια του Θεού δε
διαφέρει από τη θεία πρόγνωση, τότε τα δημιουργήματα θα συμβαδίζουν με
την πρόγνωση του Θεού, και θα δημιουργήθηκαν ανάρχως, αφού ο Θεός θα τα
δημιούργησε ανάρχως, ακριβώς επειδή ανάρχως και Αυτός προγνωρίζει, και
όσα προγνωρίζει, προγνωρίζονται ανάρχως. Και πώς είναι Θεός, αφού τα
δημιουργήματά Του δεν είναι διόλου μεταγενέστερα από Αυτόν;<br />
<br />
<br />
<a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a><br />
<b style="color: red;">103.</b> Αν δε διαφέρει σε τίποτε από την
πρόγνωση του Θεού η δημιουργική Του ενέργεια, τότε ούτε το να δημιουργεί
υπόκειται στη θέληση, αφού δεν υπόκειται και η πρόγνωση. Επομένως ο
Θεός δε δημιουργεί επειδή θέλει, αλλά μόνο επειδή το έχει αυτό στη φύση
Του. Πώς όμως είναι Θεός εκείνος που δημιουργεί χωρίς θέληση;</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<b style="color: red;">104.</b> Ο Θεός ο ίδιος είναι μέσα στον εαυτό
Του, αφού οι τρείς θείες υποστάσεις συμφύονται και αλληλοσυνέχονται
αΐδια και περιχωρούνται ασύγχυτα η μία μέσα στην άλλη. Ακόμη ο Θεός
είναι μέσα στο παν, και το παν είναι μέσα στο Θεό, ο Θεός ως Αυτός που
συνέχει, και το παν ως αυτό που συνέχεται από το Θεό. Επομένως τα πάντα
μετέχουν στη συνεκτική ενέργεια του Θεού, αλλ' όχι στην ουσία Του. Γι'
αυτό και οι Θεολόγοι το ότι Αυτός είναι πανταχού παρών λένε πως είναι
ενέργεια του Θεού.<br />
<br />
<b style="color: red;">105.</b> Και εκείνοι που ευαρέστησαν το Θεό και
πέτυχαν το σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν, δηλαδή τη θέωση —γιατί
γι' αυτό μας έπλασε ο Θεός, όπως λένε, για να μας κάνει δηλαδή κοινωνούς
της θεότητάς Του(Β΄ Πέτρ. 1, 4)—, κι αυτοί λοιπόν είναι μέσα στο Θεό,
αφού από Αυτόν θεοποιούνται, και ο Θεός μέσα σ' αυτούς, αφού Αυτός τους
θεοποιεί. Επομένως κι αυτοί μετέχουν στη θεία ενέργεια, αν και με άλλο
τρόπο, και όχι στην ουσία του Θεού. Γι' αυτό και οι Θεολόγοι λένε ότι η
θεότητα είναι όνομα της θείας ενέργειας.<br />
<br />
<b style="color: red;">106.</b> Η υπερούσια και υπέρζωη και υπέρθεη και
υπεράγαθη φύση, αν είναι υπεράγαθη και υπέρθεη και τα όμοια, ούτε να
ειπωθεί μπορεί, ούτε να νοηθεί, ούτε γενικά να εξεταστεί θεωρητικά,
γιατί είναι έξω από όλα και υπεράγνωστη και εγκατεστημένη πάνω από τους
υπερουράνιους νόες με δύναμη απεριόριστη, και ποτέ κανένας δεν μπορεί
καθόλου ούτε να τη συλλάβει, ούτε να την εκφράσει. Ούτε και υπάρχει
όνομα γι' Αυτήν που με αυτό να ονομάζεται, ούτε στον παρόντα αιώνα, ούτε
στον μέλλοντα(Εφ. 1, 21). Ούτε λόγος που να σχηματίζεται στην ψυχή ή να
προφέρεται με το στόμα. Ούτε καμία επαφή ή μέθεξη, αισθητή ή νοερή,
αλλά ούτε και καμία φαντασία. Γι' αυτό οι Θεολόγοι θεωρούν πλησιέστερή
Της την τελειότατη ακαταληψία με χρήση αρνήσεων, που διατυπώνει όλα όσα
Αυτή είναι ή γενικά λέγεται, με υπεροχική αφαίρεση. Γι' αυτό ούτε ουσία
ούτε φύση είναι θεμιτό να την ονομάσει κυριολεκτικά, όποιος έχει
επίγνωση της αλήθειας πάνω από κάθε αλήθεια. Κι επειδή πάλι είναι αιτία
των πάντων, και γύρω από Αυτήν και ένεκα Αυτής είναι τα πάντα και Αυτή
είναι πριν απ' όλα, και γενικά και απεριόριστα όλα τα έχει περιλάβει
μέσα Της, απ' όλα αυτά μπορούμε να την ονομάσομε —καταχρηστικά, αλλά όχι
κυριολεκτικά. Επομένως μπορούμε να την ονομάζομε και ουσία και φύση·
και κυρίως την ουσιοποιητική πρόοδο και ενέργεια του Θεού. Γιατί και ο
Μέγας Διονύσιος, αυτή θεωρεί ως το πραγματικό θεολογικό όνομα της ουσίας
του όντως Όντος.<br />
<br />
<b style="color: red;">107.</b> Μπορεί να βρει κανείς και στα κτιστά
όντα και στο Θεό, περιπτώσεις που το όνομα της φύσεως να αποδίδεται και
στα φυσικά γνωρίσματα. Έτσι, ο πιο θεολογικός από τους Γρηγορίους λέει
κάπου στα Έπη του: «Ιδού, η φύση του Βασιλιά μου δίνει ευτυχία». Το να
δίνει βέβαια δεν αποτελεί φύση κανενός, αλλά είναι φυσικό γνώρισμα του
ευεργετικού. Και για τη φωτιά μπορεί να πει κανείς ότι είναι στη φύση
της να πηγαίνει προς τα επάνω και να φωτίζει όσους τη βλέπουν, όμως ούτε
η προς τα επάνω κίνηση ούτε ο φωτισμός είναι η φύση της φωτιάς, αλλά η
αρχή της κινήσεώς της. Ονομάζονται λοιπόν φύση και τα φυσικά γνωρίσματα,
όπως λέει κάπου ο Μέγας Διονύσιος: «Είναι φύση στο Αγαθό το να παράγει
και να σώζει», δηλαδή τούτο αποτελεί ιδιότητα της φύσεώς Του. Όταν
λοιπόν ακούσεις να λένε οι Πατέρες ότι η ουσία του Θεού είναι αμέθεκτη,
να νοήσεις ότι αναφέρονται σ' αυτήν που δεν εξέρχεται από τον εαυτό της,
ούτε φανερώνεται· όταν πάλι ακούσεις ότι είναι μεθεκτή, να νοήσεις την
πρόοδο και τη φανέρωση και την ενέργεια του Θεού που αποτελούν φυσικό
γνώρισμά Του. Όταν δεχτείς και τα δύο μ' αυτό το νόημα, θα είσαι
σύμφωνος με τους Πατέρες.<a name='more'></a><br />
<br />
<b style="color: red;">108.</b> Ακόμη και το πιο μικρό μέρος της ουσίας
έχει όλες τις δυνάμεις της. Έτσι, η φλόγα λάμπει, φωτίζει, διαλύει και
καίει όσα την εγγίσουν, έχει εκ φύσεως το να κινείται από τον εαυτό της
και να φέρεται προς τα επάνω, και γενικά έχει όλες τις ιδιότητες της
φωτιάς της οποίας είναι μέρος. Κι η σταγόνα επίσης έχει όλες τις
ιδιότητες του νερού, και ο μεταλλικός σβώλος έχει όλες τις ιδιότητες του
μετάλλου από το οποίο αποσπάστηκε. Αν λοιπόν υποθέσομε ότι μετέχομε
στην αφανέρωτη εκείνη ουσία του Θεού, είτε μετέχει κανείς σ' όλη, είτε
σε ελάχιστο μέρος της, θα είναι παντοδύναμος. Κι έτσι το καθένα από τα
όντα θα είναι παντοδύναμο. Αυτό όμως δεν το έχομε ούτε όλοι μαζί, ακόμη
κι αν λογαριάσεις την κτίση στο σύνολό της. Αυτό δείχνει ολοκάθαρα ο
Παύλος μαρτυρώντας ότι και σ' αυτούς που ευτύχησαν να έχουν τα θεοποιά
χαρίσματα του Πνεύματος, δεν τα διαθέτει όλα ο καθένας· αλλά, όπως λέει,
σε άλλον δίνεται λόγος σοφίας, σε άλλον λόγος γνώσεως, σε άλλον κάτι
άλλο από το ίδιο Πνεύμα(Α΄ Κορ. 12, 8). Ο Χρυσόστομος πάλι, αποκρούοντας
από πριν φανερά την πλάνη των αντιθέτων, λέει ότι δεν τα έχει κανείς
όλα, για να μη νομίσει ότι η χάρη είναι φύση. Αλλά ούτε κανείς φρόνιμος
άνθρωπος θα θεωρούσε κτιστή τη χάρη που αντιδιαστέλλεται εδώ προς τη
θεία φύση. Γιατί δεν υπάρχει φόβος να νομίσει κανείς ποτέ το κτίσμα ότι
είναι φύση του Θεού. Και γιατί, αν και η χάρη του Πνεύματος διαφέρει από
τη θεία φύση, δεν αποχωρίζεται όμως από αυτήν, αλλά μάλλον ελκύει όσους
αξιώθηκαν να τη λάβουν, προς τη συνάφεια με το Άγιο Πνεύμα.<br />
<br />
<b style="color: red;">109.</b> Απ' όσα μετέχεται η ουσία, τόσες έχει
και τις υποστάσεις. Όπως όσες λαμπάδες ανάψει κανείς από μιά λαμπάδα,
τόσες υποστάσεις της φωτιάς έκανε. Αν λοιπόν, σύμφωνα με τη γνώμη των
αντιπάλων μας, μετέχεται η ουσία του Θεού, και μάλιστα απ' όλα,
συμβαίνει τότε να μην είναι τρισυπόστατη, αλλά μυριοϋπόστατη. Ποιος όμως
απ' όσους έχουν γαλουχηθεί με τα θεία δόγματα δε γνωρίζει ότι αυτό
είναι δάνειο από τους Μασσαλιανούς; Ότι δηλαδή μετέχουν στην ουσία του
Θεού εκείνοι που έφτασαν στο άκρον της αρετής —όπως βέβαια την
καταλαβαίνουν αυτοί. Τη βλασφημία τούτων, οι αντίπαλοί μας φιλοτιμούνται
να ξεπεράσουν και ισχυρίζονται ότι όχι μόνο όσοι ξεχώρισαν στην αρετή,
αλλά όλοι γενικά μετέχουν στη θεία ουσία, με την ανοητότατη πρόφαση, ότι
αυτή είναι παρούσα παντού. Ο μέγας όμως Θεολόγος Γρηγόριος,
ανασκευάζοντας από τότε τις φρενοβλαβείς γνώμες και αυτών και εκείνων,
λέει: «Ο Χριστός ονομάστηκε έτσι για τη θεότητά Του, η οποία είναι χρίση
της ανθρώπινης φύσεώς Του. Η χρίση αυτή αγιάζει όχι με την ενέργεια,
όπως γινόταν (στην Π. Διαθήκη) με τους άλλους χριστούς, αλλά με την
παρουσία όλου Εκείνου που χρίει». Και οι θεόσοφοι Πατέρες, σε σύνοδό
τους, αποφάνθηκαν ότι ενοικεί βέβαια η θεότητα σ' εκείνους που έχουν
καθαρθεί όσο πρέπει, αλλά όχι κατά τη θεία φύση Της. Ούτε λοιπόν κατά
την ουσία, ούτε κατά κάποια υπόσταση γίνεται κανείς μέτοχος του Θεού.
Κανένα από αυτά τα δύο δε μερίζεται καθόλου, ούτε μεταδίδεται καθόλου σε
κανένα. Γι' αυτό και ως προς αυτά ο Θεός είναι τελείως αχώρητος σε
όλους, αν και είναι, ως προς αυτά, παρών παντού. Η κοινή όμως ενέργεια
και δύναμη της τρισυπόστατης φύσεως μερίζεται κατά διαφόρους τρόπους
ανάλογα με τους μετέχοντες, και γι' αυτό γίνεται χωρητή σ' όσους έχουν
τη χάρη. Γιατί το Άγιο πνεύμα —για να χρησιμοποιήσομε τα λόγια του
Μεγάλου Βασιλείου—, δε μετέχεται στον ίδιο βαθμό από τους άξιους, αλλά
διαιρεί την ενέργειά Του ανάλογα με την πίστη τους, και είναι απλό κατά
την ουσία, ποικίλο όμως κατά τις δυνάμεις.<br />
<br />
<b style="color: red;">110.</b> Εκείνο που λέγεται ότι μετέχει σε κάτι,
έχει ένα μέρος από αυτό· γιατί αν δε μετέχει σ' ένα μέρος αλλά στο όλο,
τότε η κυριολεξία θα ήταν ότι το έχει κι όχι ότι μετέχει σ' αυτό. Άρα το
μετεχόμενο είναι μεριστό, αφού το μετέχον είναι ανάγκη να μετέχει σ'
ένα μέρος του. Η ουσία όμως του Θεού είναι τελείως αμέριστη, επομένως
είναι και τελείως αμέθεκτη. Ότι η θεία ενέργεια έχει την ιδιότητα να
μερίζεται, το δηλώνει ρητά σε πολλά μερη των λόγων του ο Χρυσόστομος.
Αυτή λοιπόν είναι που μετέχεται από όσους έχουν αξιωθεί τη θεουργό χάρη.
Άκουσε λοιπόν πάλι τον ίδιο, τον χρυσό στη γλώσσα, να διδάσκει
ολοφάνερα και τα δύο, ότι δηλαδή η ενέργεια του Θεού είναι εκείνη που
μερίζεται αμερίστως και μετέχεται, και όχι η αμέθεκτη ουσία, από την
οποία πηγάζει η θεία ενέργεια. Αναφέροντας πρώτα το ευαγγελικό χωρίο
«Όλοι εμείς πήραμε από τον πλούτο Του»(Ιω. 1, 16), λέει: «Αν στην
περίπτωση της φωτιάς, όπου αυτό που μερίζεται είναι ουσία και σώμα, και
τη μερίζομε και δεν τη μερίζομε, πόσο περισσότερο ισχύει αυτό για την
ενέργεια, και μάλιστα ενέργεια από ασώματη ουσία;».<br />
<br />
<b style="color: red;">111.</b> Ας πούμε και τούτο· όταν μετέχει κανείς
στην ουσία κάποιου, είναι ανάγκη να έχει κοινή ουσία με το μετεχόμενο
και ως ένα σημείο την ίδια. Ποιος λοιπόν άκουσε ποτέ ότι ο Θεός κι εμείς
έχομε κοινή σε κάποιο σημείο ουσία; Και αυτά, όταν ο Μέγας Βασίλειος
λέει: «Οι ενέργειες του Θεού κατεβαίνουν προς εμάς, η ουσία Του όμως
μένει απρόσιτη». Και ο θείος Μάξιμος λέει: «Όλα όσα είναι ο Θεός, θα
είναι και όποιος θεωθεί με τη χάρη, εκτός από την ταυτότητα κατά την
ουσία». Ώστε λοιπόν ούτε εκείνοι που θεώθηκαν με τη χάρη δεν είναι
δυνατό να μετέχουν στη θεία ουσία. Είναι όμως δυνατό να μετέχουν στη
θεία ενέργεια. Αυτό φαίνεται στα λόγια των Αγίων. «Σ' αυτό με οδηγεί εδώ
το μετρημένο φως της αλήθειας, να δω και να νιώσω τη λαμπρότητα του
Θεού», λέει ο Θεολόγος Γρηγόριος. «Και η λαμπρότητα του Θεού μας είναι
επάνω σε μας»(Ψαλμ. 89, 17), λέει ο ψαλμωδός Προφήτης. Και ο Μάξιμος που
συναριθμείται με τους Αγίους, διακηρύττει γραπτώς ότι είναι μία η
ενέργεια του Θεού και των Αγίων και ότι αυτοί είναι ζωντανές εικόνες του
Χριστού, και ίδιοι μάλλον με Αυτόν κατά τη χάρη, παρά απλώς όμοιοι.<br />
<br />
<b style="color: red;">112.</b> Ο Θεός είναι ο ίδιος μέσα στον εαυτό
Του, και οι τρείς θείες Υποστάσεις συνέχονται μεταξύ τους και
περιχωρούνται η μία μέσα στην άλλη φυσικά, ολικά, αιώνια και αδιάσπαστα
και συγχρόνως χωρίς να συμφύρονται ή να συγχέονται, έτσι ώστε να είναι
μία και η ενέργειά Τους, πράγμα που δεν μπορεί να βρει κανείς σε καμιά
περίπτωση κτιστού όντος (γιατί είναι βέβαια όμοια η ενέργεια στα ομογενή
όντα, αλλά επειδή η κάθε υπόσταση ενεργεί χωριστά, χωριστή είναι και η
ενέργεια). Δε γίνεται όμως έτσι και στις τρεις εκείνες θείες και
προσκυνητές Υποστάσεις. Γιατί εκεί η ενέργεια είναι αληθινά μία και η
αυτή, αφού μία είναι η κίνηση του θείου βουλήματος, που ξεκινάει από τον
Πατέρα ως από αρχική αιτία, προχωρεί διά του Υιού και φανερώνεται με το
Άγιο πνεύμα. Αυτό φαίνεται από τα αποτελέσματα, γιατί από αυτά
γνωρίζομε κάθε φυσική ενέργεια. Αυτό που συμβαίνει με τα χελιδόνια, που
το καθένα φτιάχνει τη φωλιά του όμοια με των άλλων, αλλά ξεχωριστή, ή με
τους γραφείς, που ο καθένας γράφει ξεχωριστή σελίδα, ακόμη κι αν είναι
ίδιο το κείμενο, δε συμβαίνει στην περίπτωση του Πατέρα, του Υιού και
του Αγίου Πνεύματος, να βλέπομε δηλαδή ιδιαίτερο αποτέλεσμα από κάθε μία
από τις τρείς Υποστάσεις, αλλά όλη η κτίση είναι έ'να έργο και των
Τριών. Και μέσα από την κτίση, έχομε μυηθεί από τους Πατέρες, να νοούμε
ότι είναι μία και η αυτή η θεία ενέργεια των τριών προσκυνητών Προσώπων,
κι όχι ξεχωριστή για το καθένα και απλώς όμοια του ενός με του άλλου.<br />
<br />
<b style="color: red;">113. </b>Ο Πατέρας και ο Υιός και το Άγιο πνεύμα,
είναι ο ένας μέσα στον άλλο χωρίς να συγχέονται ή να συμφύρονται, και
απ' αυτό γνωρίζομε ότι μία είναι ακριβώς η κίνηση και η ενέργειά Τους. Η
ζωή λοιπόν και η δύναμη που έχει μέσα Του ο Πατέρας, δεν είναι
διαφορετική απ' ό,τι στον Υιό, αφου κι ο Υιός εχει την ίδια μ' Εκείνον
ζωή και δύναμη. Το ίδιο ισχύει με τον Υιό και το Άγιο πνεύμα. Κι όποιοι
νομίζουν ότι δε διαφέρει διόλου η θεία ενέργεια από τη θεία ουσία,
επειδή ζωή μας είναι όχι άλλος, αλλά ο ίδιος ο Θεός, κι επειδή Αυτός
είναι η προαιώνια ζωή όχι σε σχέση με κάποιον άλλο, αλλά καθ' Εαυτόν,
αυτοί είναι δυσσεβείς και αμαθείς. Αμαθείς, επειδή δεν έμαθαν ακόμη οτι η
υπέρτατη Τριάδα δεν είναι "κάποιος άλλος", παρά ο ίδιος ο Θεός, κι όμως
αυτό δεν εμποδίζει καθόλου να διαφέρει η Μονάδα από την Τριάδα. Και
δυσσεβείς, γιατί αφανίζουν και την ουσία και την ενέργεια, τη μία με την
άλλη. Εκείνο δηλαδή που αναφέρεται σε άλλο, δεν είναι ουσία. Και εκείνο
που είναι καθ' εαυτό, δεν αναφέρεται σε άλλο. Αν λοιπόν αυτά (ουσία και
ενέργεια) δε διαφέρουν καθόλου μεταξύ τους, αλληλοαναιρούνται. Ή
μάλλον, εξαίρουν από τον κατάλογο των ευσεβών εκείνους που λένε ότι αυτά
δε διαφέρουν σε τίποτε μεταξύ τους.<br />
<br />
<b style="color: red;">114.</b> Εμείς όμως ομολογούμε ότι ο Υιός του
Θεού είναι για μας ζωή κατά την αιτία και την ενέργεια και ότι ο Ίδιος
είναι ζωή αυτός καθ' εαυτόν, ολότελα άσχετα και ανεξάρτητα από
ο,τιδήποτε, και λέμε ότι και τα δύο αυτά τα έχει κατά τρόπο άκτιστο. Το
ίδιο ομολογούμε και για τον Πατέρα και το Άγιο πνεύμα. Επομένως και αυτή
η Ζωή μας, η οποία μας ζωοποιεί ως αιτία των ζώντων, δεν είναι τίποτε
άλλο, παρά ο Πατέρας, ο Υιός και το Άγιο πνεύμα. Γιατί ο τρισυπόστατος
Θεός μας λέγεται ζωή μας ως αιτία. Μα κι όταν η θεία ζωή θεολογείται όχι
ως αιτία, ούτε σε αναφορά προς κάτι άλλο, αλλά καθ' εαυτήν και άσχετα
από ό,τι άλλο, και πάλι τίποτε άλλο δεν είναι, παρά ο Πατέρας, αλλά
βέβαια και ο Υιός και το Άγιο πνεύμα. Όλα αυτά δεν εμποδίζουν καθόλου
εκείνους που πιστεύουν ότι ο Θεός είναι άκτιστος, όχι μονάχα ως προς την
ουσία και τις Υποστάσεις, αλλά και ως προς την κοινή θεία ενέργεια των
Τριών. Γιατί θεολογούμε ένα Θεό σε τρεις Υποστάσεις, που έχει μία και
την ουσία και τη δύναμη και την ενέργεια και όσα άλλα θεωρούνται γύρω
από την ουσία. Αυτά λέγονται και άθροισμα και πλήρωμα της θεότητας κατά
τη Γραφή(Κολ. 2, 9), και θεωρούνται και θεολογούνται εξίσου για κάθε μία
από τις τρείς άγιες Υποστάσεις.<br />
<br />
<b style="color: red;">115.</b> Μερικοί αθετούν τη θεία αυτή ενέργεια,
και άλλοτε λένε ότι είναι κτιστή, άλλοτε ότι δε διαφέρει διόλου από τη
θεία ουσία, κι άλλοτε πάλι, εισάγοντας άλλο κακόδοξο νεωτερισμό,
δογματίζουν ότι η μόνη άκτιστη ενέργεια του Πατέρα είναι ο Μονογενής Του
Υιός. Και για να στηρίξουν αυτή τη γνώμη τους, επικαλούνται τα λόγια
του ιερού Κυρίλλου, που λέει: «Η ζωή που έχει ο Πατέρας μέσα Του, δεν
είναι άλλη παρά ο Υιός. Και η ζωή που είναι μέσα στον Υιό, δεν είναι
άλλη παρά ο Πατέρας. Κι έτσι αληθεύει Εκείνος που είπε· "Εγώ είμαι μέσα
στον Πατέρα, κι ο Πατέρας μέσα σ' εμενα"(Ιω. 14, 11)». Γι' αυτό εμείς,
με κάθε δυνατή συντομία, θα επισημάνομε το νόημα των λόγων αυτών του
αγίου Κυρίλλου και θα ελέγξομε τη δυσσέβεια εκείνων που από ζοφερή
άγνοια αντιλέγουν σ' εμάς. Ισχυρίζονται λοιπόν κακώς ότι ο Υιός δεν
είναι μόνο ανόμοιος με τον Πατέρα, αλλά και κατώτερος, γιατί δεν έχει το
ζην και τη ζωή από τη φύση Του, αλλά τα έλαβε έπειτα και τα έχει κατά
μετοχή και προσθήκη, και γιατί παίρνει και δέχεται τη ζωή από τον
Πατέρα, σύμφωνα με το ρητό: «Όπως ο Πατέρας έχει μέσα του ζωή, έτσι
έδωσε και στον Υιό να έχει μέσα του ζωή»(Ιω. 5, 26). Σ' εκείνους λοιπόν
που εξηγούν με τόση δυσσέβεια το ευαγγελικό αυτό χωρίο αντιλέγει με τα
παραπάνω ο θείος Κύριλλος. Γιατί ο Θεός λέγεται ζωή και κατά την
ενέργεια, ως Αυτός που ζωοποιεί τα ζώντα· επειδή Αυτός είναι η ζωή όσων
ζουν την κατά φύση ζωή, ως Δημιουργός της φύσεως, αλλά και όσων ζουν τη
θεία ζωή, ως χορηγός της χάρης. Λέγεται όμως και ζωή Αυτός καθ' εαυτόν,
όχι σε σχέση με κάτι άλλο, αλλά ελεύθερα και ανεξάρτητα εντελώς.
Θέλοντας ακόμη ο θείος Κύριλλος να δείξει ότι και κατά τα δύο αυτά, ο
Υιός δε διαφέρει καθόλου από τον Πατέρα κι ότι αν ο Υιός δέχεται κάτι
από τον Πατέρα, αυτό δε σημαίνει ότι είναι κατώτερος ούτε χρονικά
δεύτερος κατά την ουσία από τον Πατέρα, κοντά σε πολλά άλλα λέει και
αυτό: «Ο Υιός δεν έχει ύπαρξη επειδή δέχεται κάτι από τον Πατέρα, αλλ'
επειδή υπάρχει, δέχεται κάτι». Και συμπεραίνει: «Επομένως, δε θ'
αναγκάσει τον Υιό το γεγονός ότι έλαβε κάτι από τον Πατέρα, να είναι
χρονικά δεύτερος κατά την ουσία». Δε δέχεται δηλαδή ότι η ζωή που έχει ο
Πατέρας και που από τον Πατέρα λαμβάνει ο Υιός, είναι η θεία ουσία.<br />
<br />
<b style="color: red;">116.</b> Ακόμη, θέλοντας ο θείος Κύριλλος να
δείξει ότι ο Υιός του Θεού, αν και κατά την ενέργεια λέγεται ζωή σε
σχέση με τα όντα που ζουν, επειδή τα ζωοποιεί και ονομάζεται ζωή τους,
δεν είναι ωστόσο σ' αυτό ανόμοιος με τον Πατέρα, αλλά από τη φύση Του
είναι γι' αυτά ζωή και τα ζωοποιεί, όπως και ο Πατέρας, γράφει παρακάτω:
«Αν ο Υιός δεν είναι ζωή κατά τη φύση Του, πώς θα αποδειχθεί αληθές
εκείνο που είπε: "Όποιος πιστεύει σ' εμένα, έχει ζωή αιώνια"(Ιω. 6, 47),
ή το άλλο: "Τα πρόβατά μου ακούνε τη φωνή μου κι εγώ δίνω σ' αυτά ζωή
αιώνια"(Ιω. 10, 27-28); Επειδή λοιπόν η ζωή είναι φυσικό Του προσόν και
ενυπάρχει στην ουσία Του, υπόσχεται να τη δώσει σ' εκείνους που
πιστεύουν σ' Αυτόν». Πώς λοιπόν υπάρχει περίπτωση να σκεφτούμε ότι ο
Υιός δεν έχει ζωή, αλλ' ότι την έλαβε από τον Πατέρα; Ας ντραπούν λοιπόν
οι φρενοβλαβείς, που όταν ακούσουν ότι η ζωή είναι φυσικό προσόν του
Θεού, λένε ότι αυτή είναι η ουσία του Θεού. Γιατί βέβαια δε χαρίζει την
ουσία Του σ' εμάς τους πιστούς ο Πατέρας ή ο Υιός ή το Άγιο πνεύμα.
Μακριά τέτοια ασέβεια.<br />
<br />
<b style="color: red;">117.</b> Ο Μέγας Κύριλλος στη συνέχεια,
αντικρούοντας με την ίδια δύναμη εκείνους που φρονούν τα του διαβόλου,
λέει: «Αφού ο Υιός προήλθε από τον Πατέρα, πήρε όλα τα φυσικά Του
προσόντα (γνωρίσματα). Ένα από αυτά είναι και η ζωή». Λέγοντας "ένα από
τα προσόντα του Πατέρα", απέδειξε σαφώς ότι αυτά είναι πολλά. Αν λοιπόν,
η ζωή αυτή είναι η ουσία του Θεού, τότε σύμφωνα μ' εκείνους που φρονούν
έτσι, ο Θεός έχει πολλές ουσίες. Εκτός λοιπόν από τη δυσσέβεια, δεν
υστερεί και σε υπερβολική αμάθεια, το να ταυτίζουν το ον (την ουσία) με
το προσόν, έστω και σε κάτι. Πολύ περισσότερο ανόητο είναι το να λένε
ότι σε τίποτε δε διαφέρουν το ον και τα προσόντα, δηλαδή το ένα και τα
περισσότερα από το ένα. Γιατί είναι τελείως και οπωσδήποτε αδύνατο και
ανόητο να είναι κάτι ένα και πολλά, ως προς το ίδιο σημείο.<br />
<br />
<b style="color: red;">118.</b> Ο θείος Κύριλλος λοιπόν, λέγοντας ότι
ένα από τα προσόντα του Πατέρα είναι και η ζωή, έδειξε ότι εδώ δεν
ονομάζει ζωή την ουσία του Θεού. Ας τον φέρομε όμως τώρα να λέει
αυτολεξεί ότι είναι πολλά αυτά τα προσόντα του Θεού. Προχωρώντας λοιπόν
πάνω στο ίδιο θέμα, λέει: «Ο Πατέρας αναφέρεται να έχει πολλά
πλεονεκτήματα. Αλλά δεν είναι άμοιρος από αυτά και ο Υιός». Πώς μπορούν
τα πολλά αυτά πλεονεκτήματα του Θεού να είναι η θεία ουσία; Θέλοντας δε ο
Κύριλλος να φανερώσει και μερικά από τα πλεονεκτήματα αυτά που έχει ο
Πατέρας, ανέφερε τον Παύλο που λέει: «Στον άφθαρτο, αόρατο και μόνο σοφό
Θεό»(Α΄ Τιμ. 1, 17). Από αυτά αποδεικνύεται ακόμη περισσότερο, ότι
κανένα από τα προσόντα του Θεού δεν είναι ουσία Του. Πώς δηλαδή θα
μπορούσε η αφθαρσία και το αόρατο και γενικά όλα τα αφαιρετικά και
αποφατικά, όλα μαζί ή το καθένα χωριστά, να είναι ουσία; Γιατί ουσία δεν
είναι παρά αυτό ή εκείνο το ορισμένο. Αλλά κι αν σ' αυτά προστεθούν τα
προσόντα του Θεού, που οι Θεολόγοι τα διατυπώνουν καταφατικά, πάλι
κανένα δε φανερώνει την ουσία του Θεού, αν και όταν είναι ανάγκη
χρησιμοποιούμε τα ονόματα όλων αυτών για τη θεία Υπερουσιότητα που είναι
ολότελα ανώνυμη.<br />
<br />
<b style="color: red;">119. </b>Τα προσόντα κατ' ανάγκην ζητείται σε
ποιον ανήκουν. Και αν δεν ανήκουν σε κανένα, δεν είναι και προσόντα. Αν
όμως συμβαίνει να ανήκουν σε κάτι, κι αυτό είναι η ουσία, η οποία κατά
τους αντιθέτους δε διαφέρει σε τίποτε απολύτως απ' όλα τα προσόντα μαζί
κι από το καθένα χωριστά, αφού τα προσόντα είναι πολλά, η μία εκείνη
ουσία θα είναι ουσίες πολλές, και το ένα εκείνο κατά την ουσία, θα είναι
πολλά κατά την ουσία, κι επομένως θα έχει πολλές ουσίες. Αν όμως είναι
ένα κι έχει πολλές ουσίες, αναγκαστικά είναι σύνθετο. Απ' αυτά λοιπόν τα
τόσο δυσσεβή προϊόντα της άγνοιάς τους, θέλοντας ο θείος Κύριλλος να
απαλλάξει εκείνους που πείθονται σ' αυτούς, γράφει στους θησαυρούς του:
«Αν αυτό που υπάρχει μόνο στο Θεό είναι οπωσδήποτε και ουσία Του, τότε
Αυτός αποτελείται από πολλές ουσίες, γιατί είναι πολλά όσα υπάρχουν κατά
φύση μόνο στο Θεό και σε κανένα άλλο από τα όντα. Είναι δηλαδή Βασιλεύς
και Κύριος και άφθαρτος και αόρατος και εκτός απ' αυτά και άλλα μύρια,
όσα αναφέρουν γι' Αυτόν οι θείες Γραφές. Αν λοιπόν καθένα απ' αυτά τα
προσόντα είναι στην τάξη της ουσίας, πώς δε θα είναι σύνθετος ο απλός
Θεός; Τούτο όμως είναι η πιό άτοπη σκέψη».<br />
<br />
<b style="color: red;">120.</b> Ο σοφός στα θεία Κύριλλος έδειξε με
πολλούς τρόπους ότι, αν και είναι ζωή ο Υιός και λέγεται ότι έχει ζωή
κατά την ενέργεια, αφού ζωοποιεί εμάς και είναι ζωή των ζωντανών
πλασμάτων, δεν είναι ανόμοιος ως προς αυτό με τον Πατέρα, γιατί και ο
Πατέρας ζωοποιεί. Θέλησε ακόμη να αποδείξει ότι, και όταν όχι σε σχέση
με κάτι άλλο, αλλά τελείως ελεύθερα και απόλυτα λέγεται ζωή και ότι έχει
ζωή ο Υιός, και τότε δεν είναι ανόμοιος με τον Πατέρα κατά τη ζωή.
Γιατί όταν δε λέμε το Θεό ζωή μας ως Αυτόν που μας ζωοποιεί, αλλά
τελείως ελεύθερα και απόλυτα, τότε ονομάζομε την ουσία Του από τη φυσική
ενέργεια που αποτελεί γνώρισμά Του —όπως τον όνομάζομε και σοφία και
αγαθότητα και όλα τα άλλα. Αυτό λοιπόν θέλοντας ν' αποδείξει, λέει:
«Όταν λέμε ότι ο Πατέρας έχει μέσα Του ζωή(Ιω. 5, 26), τότε ονομάζομε
ζωή τον Υιό, ο οποίος είναι άλλος από τον Πατέρα μόνο κατά την Υπόσταση
και όχι κατά τη ζωή, γι' αυτό και δε νοείται σ' Αυτόν καμία συνθετότητα ή
διπλότητα. Και όταν πάλι λέμε ότι ο Υίός έχει μέσα του ζωή, εννοούμε
την απόλυτη εκείνη ζωή, τον Πατέρα. Επειδή δηλαδή είναι ζωή όχι σε σχέση
με κάποιον άλλο, αλλά απόλυτα Αυτός καθ' εαυτόν, ο Πατέρας και ο Υιός
είναι ο ένας μέσα στον άλλο, όπως είπε ο ίδιος ο Κύριος: "Εγώ είμαι μέσα
στον Πατέρα κι ο Πατέρας σ' εμένα"(Ιω. 14, 11)». Αυτά λοιπόν τα λέει ο
θείος Κύριλλος, για να δείξει ότι δίπλα στον Πατέρα, η ζωή που έχει μέσα
Του, δηλαδή ο Υιός, είναι και άλλος και όχι άλλος. Κι εκείνοι που λένε
ότι ο Υιός δεν είναι καθόλου διάφορος σε σχέση με τον Πατέρα και ότι η
ζωή που έχει μέσα Του είναι η αυτή κατά πάντα με τον Πατέρα, επειδή δε
διαφέρει καθόλου, προβάλλοντας αυτά και διαβεβαιώνοντας ότι αυτή η ζωή
είναι ο Μονογενής Υιός του Πατέρα, συμπορεύονται όχι με τη διδασκαλία
του ιερού Κυρίλλου, αλλά οπωσδήποτε με του Σαβελλίου.<br />
<br />
<b style="color: red;">121.</b> Αλλά δε θα προξενήσει στους αντιθέτους
τη μεγαλύτερη καταδίκη να ισχυρίζονται ότι ο θείος Κύριλλος παρουσιάζει
αντιφάσεις; Γιατί το να λέει κανείς τώρα αυτό κι ύστερα εκείνο, ενώ και
τα δύο είναι αληθινά, αυτό συμβαίνει στον καθένα που θεολογεί ευσεβώς.
Το να λέει όμως κανείς τα αντίθετα με τον εαυτό του, δεν είναι γνώρισμα
φρόνιμου ανθρώπου. Ο Κύριλλος λοιπόν σωστά είπε ότι ο Υιός έχει εκ
φύσεως τη ζωή, την οποία δίνει σ' όσους πιστεύουν σ' Αυτόν και με αυτό
έδειξε ότι όχι μόνο η ουσία του Θεού, την οποία κανείς δεν μπορεί να
λάβει, αλλά και η φυσική Του ενέργεια λέγεται ζωή την οποία κατά χάρη
έλαβαν εκείνοι που ζωοποιήθηκαν απ' Αυτόν, έτσι ώστε κι οι ίδιοι να
σώζουν —δηλαδή να αθανατίζουν κατά το πνεύμα— εκείνους που δε ζούσαν
πρωτύτερα κατά το πνεύμα, και κάποτε να ανασταίνουν και μερικούς που
νεκρώθηκαν σε κάποιο μέλος τους ή και σε όλο το σώμα τους. Πώς λοιπόν
εκείνος που τα έδειξε αυτά τόσο καλά και καθαρά, πρόβαλε έπειτα ότι η
ουσία του Θεού καλείται ζωή, αναιρώντας έτσι όσα είπε για τη θεία
ενέργεια; Γιατί έτσι ισχυρίζονται ανόητα αυτοί που τώρα διαστρέφουν, ή
μάλλον συκοφαντούν τα λόγια του Κυρίλλου.<br />
<br />
<b style="color: red;">122.</b> Ενέργεια και δύναμη δεν καλείται από
τους Αγίους μόνον ο Μονογενής Υιός του Θεού, αλλά και το Άγιο πνεύμα,
επειδή έχουν τις ίδιες απαράλλακτα δυνάμεις και ενέργειες με τον Πατέρα.
Γιατί ο Θεός λέγεται και δύναμη, κατά τον Μέγα Διονύσιο, επειδή έχει
μέσα Του από πριν και πάνω απ' όλα κάθε δύναμη. Γι' αυτό και όταν καθένα
από τα δύο αυτά ενυπόστατα (Υιός και πνεύμα) ονομάζεται δύναμη ή
ενέργεια, το έχει να υπονοείται ή να λέγεται μαζί μ' Αυτόν. Όπως και ο
σε όλα Μέγας Βασίλειος λέει ότι το Άγιο πνεύμα είναι δύναμη αγιαστική,
που έχει ουσία, ύπαρξη, υπόσταση. Οι ενέργειες του Πνεύματος δεν είπε
ότι είναι ενυπόστατες, και από αυτό φαίνεται ότι τις διέστειλε από τα
κτίσματα. Γιατί όσα προέρχονται από το πνεύμα είναι ενυπόστατα ως
δημιουργήματα, αφού ο Θεός δημιούργησε ουσίες με ποιότητες (ιδιότητες).<br />
<br />
<b style="color: red;">123.</b> Η αποφατική θεολογία δεν αντιμάχεται
ούτε αναιρεί την καταφατική, αλλά δείχνει ότι όσα λέγονται περί Θεού
καταφατικώς είναι αληθινά και λέγονται ευσεβώς, όμως ο Θεός δεν τα έχει
αυτά με το δικό μας τρόπο. Για παράδειγμα, έχει ο Θεός τη γνώση των
όντων, έχομε κι εμείς μερικών. Αλλά εμείς τα γνωρίζομε ως αυτά που
έγιναν και υπάρχουν, ενώ ο Θεός τα γνωρίζει όχι ως αυτά που έγιναν και
υπάρχουν, αφού τα γνώριζε όχι λιγότερο και πριν από τη δημιουργία τους.
Εκείνος λοιπόν που λέει ότι ο Θεός δε γνωρίζει τα όντα ως αυτά που
υπάρχουν, δεν είναι αντίθετος μ' εκείνον που λέει ότι γνωρίζει ο Θεός τα
όντα, και ενώ υπάρχουν τα γνωρίζει. Υπάρχει και καταφατική θεολογία που
έχει δύναμη αποφατικής θεολογίας. Όπως όταν πει κανείς ότι κάθε γνώση
λέγεται για κάποιο υποκείμενο, δηλαδή αυτό που γνωρίζομε· η γνώση όμως
του Θεού δεν εντοπίζεται για κανένα υποκείμενο. Αυτό θέλει να πει το ότι
«ο Θεός δε γνωρίζει τα όντα ως αυτά που υπάρχουν», και «δεν έχει τη
γνώση των όντων» —δηλαδή δεν την έχει ίδια μ' εμάς. Με αυτό τον τρόπο
και το ότι δεν υπάρχει ο Θεός λέγεται καθ' υπεροχή (επειδή ο Θεός
υπερβαίνει κάθε ύπαρξη). Εκείνος όμως που το λέει αυτό για να δείξει ότι
δεν έχουν δίκιο όσοι λένε ότι ο Θεός υπάρχει, είναι φανερό ότι δεν
χρησιμοποιεί την αποφατική θεολογία καθ' υπεροχή, αλλά κατ' έλλειψη, σαν
να μην υπάρχει δηλαδή καθόλου Θεός, πράγμα που είναι υπερβολική
ασέβεια. Αυτό δυστυχώς παθαίνουν εκείνοι που επιχειρούν μέσω της
αποφατικής θεολογίας να αναιρέσουν το ότι ο Θεός έχει και ουσία και
ενέργεια άκτιστη. Εμείς όμως παραδεχόμαστε και την καταφατική και την
αποφατική θεολογία, γιατί η μία δεν αναιρεί την άλλη, αλλά μάλλον
στερεωνόμαστε από την κάθε μία στο ευσεβές φρόνημα.<br />
<br />
<b style="color: red;">124.</b> Για να ανατρέψει κανείς τελείως όλες τις
φλυαρίες των αντιθέτων και να τις αποδείξει απέραντη μωρολογία αρκεί
νομίζω ένας μικρός πατερικός λόγος: «Το Άναρχο (ο Πατέρας), η αρχή (ο
Υίός) και το μαζί με την αρχή (το πνεύμα) είναι ένας Θεός. Αλλά η αρχή
δε χωρίζεται επειδή είναι αρχή από το Άναρχο, γιατί δεν είναι φύση Του η
αρχή, όπως ούτε Εκείνου το άναρχον. Αυτά είναι γνωρίσματα της φύσεως,
δεν είναι φύση». Τί λοιπόν, αφού δεν είναι φύση, αλλά γνωρίσματα της
φύσεως η αρχή και το άναρχον, θα τα πεί κανείς κτιστά; Μόνο αν
παραφρονεί. Αν τώρα αυτά είναι άκτιστα και είναι προσόντα της φύσεως του
Θεού, είναι γι' αυτό σύνθετος ο Θεός; Καθόλου· γιατί δε διαφέρει από τη
θεία φύση. Μάλλον αν τα φυσικά προσόντα του Θεού είναι φύση, τότε είναι
σύνθετος ο Θεός· αυτό, κοντά στους άλλους Πατέρες, το διδάσκει
αναλυτικά και ο Μέγας Κύριλλος. Εσύ διάβασε τους λόγους προς τον Ευνόμιο
του Μεγάλου Βασιλείου και του αδελφού του κατά τη σάρκα και το φρόνημα,
του Γρηγορίου Νύσσης. Εκεί θα βρείς καθαρά ότι συμφωνούν με τον Ευνόμιο
οι αντίθετοι και θα μάθεις τις προς αυτούς αντιρρήσεις για να τις
μεταχειρίζεσαι διαρκώς.<br />
<br />
<b style="color: red;">125.</b> Οι Ευνομιανοί νομίζουν ότι δεν είναι
ίδια η ουσία του Πατέρα και του Υιού, επειδή κάθε τί που λέγεται περί
Θεού νομίζουν ότι λέγεται κατ' ουσίαν και φιλονεικούν ότι, αφού το
γεννάν και το γεννάσθαι είναι διαφορετικά, είναι και διάφορες ουσίες.
Άλλοι πάλι αντιλέγουν ότι δεν είναι ο ίδιος Θεός που έχει και τη θεία
ουσία και τη θεία ενέργεια, γιατί νομίζουν ότι κάθε τί που λέγεται περί
Θεού είναι ουσία και φιλονεικούν ότι, επειδή υπάρχει κάποια διαφορά
μεταξύ ουσίας και ενέργειας, υπάρχουν πολλοί και διάφοροι θεοί. Σ' όλους
αυτούς μπορεί να δειχτεί πώς ό,τι λέγεται περί Θεού, δε λέγεται μόνο
κατά την ουσία, αλλά λέγεται και αναφορικά, δηλαδή σε σχέση με κάτι άλλο
που δεν είναι Αυτός. Όπως λέγεται ο Πατέρας αναφορικά με τον Υιό· γιατί
ο Υιός δεν είναι Πατέρας. Λέγεται και Κύριος αναφορικά με την κτίση που
είναι δούλη σ' Αυτόν. Γιατί ο Θεός είναι Κύριος όλων των κτισμάτων που
έγιναν σε κάποιο χρόνο και αιώνα, όπως και αυτών των αιώνων. Η δε
κυριαρχία είναι άκτιστη ενέργεια του Θεού, και διαφέρει από την ουσία,
γιατί λέγεται αναφορικά με κάτι άλλο (την κτίση) το οποίο δεν είναι
Αυτός.<br />
<br />
<b style="color: red;">126.</b> Οι Ευνομιανοί, κάθε τί που λέγεται περί
Θεού, το λένε ουσία, για να δογματίσουν ότι η αγεννησία είναι ουσία κι
έτσι να υποβιβάσουν —όσο μπορούν— τον Υιό σε κτίσμα, ως διαφορετικό από
τον Πατέρα. Αυτό που προφασίζονται είναι να μη γίνουν, όπως λένε, δύο
θεοί, ο πρώτος ο αγέννητος, και ο άλλος ο δευτερεύων, ως γεννητός.
Αυτούς μιμούνται και οι αντίθετοι και λένε ουσία κάθε τί που λέγεται
περί Θεού, με σκοπό να υποβιβάσουν ασεβώς σε κτίσμα τη θεία ενέργεια, η
οποία ενώ δε χωρίζεται, διαφέρει από την ουσία του Θεού, ως προερχόμενη
από αυτήν, και μετέχεται από τα δημιουργήματα —γιατί όλα μετέχουν στην
πρόνοια που πηγάζει από τη θεότητα, την αιτία των πάντων. Και η πρόφασή
τους είναι, όπως λένε, να μη γίνουν δύο θεότητες, δηλαδή η πάνω από κάθε
όνομα και αιτία και μέθεξη τρισυπόστατη Ουσία και η από αυτήν
προερχόμενη ενέργεια του Θεού, η οποία μετέχεται και ονομάζεται. Δεν
καταλαβαίνουν όμως ότι όπως ο Θεός και Πατέρας λέγεται Πατέρας αναφορικά
προς τον Υιό, κι έχει άκτιστα το ότι είναι Πατέρας, αν και το "Πατέρας"
δε σημαίνει ουσία, έτσι ο Θεός έχει άκτιστα και την ενέργεια, αν και η
ενέργεια διαφέρει από την ουσία. Κι όταν λέμε μία θεότητα, περιλαμβάνομε
όλα όσα είναι ο Θεός, και την ουσία και την ενέργεια. Εκείνοι λοιπόν
είναι που διχοτομούν ασεβώς τη μία θεότητα του Θεού σε κτιστά και
άκτιστα.<br />
<br />
<b style="color: red;">127.</b> Συμβεβηκός είναι εκείνο που γίνεται και
περνά, από το οποίο εννοούμε και τα αχώριστα συμβεβηκότα. Από μία άποψη,
συμβεβηκός είναι και το φυσικό προσόν, επειδή αυξάνει και μειώνεται.
Όπως είναι η γνώση στη λογική ψυχή. Αλλά στο Θεό δε συμβαίνει κανένα
τέτοιο, γιατί παραμένει τελείως αμετάβλητος, και γι' αυτό το λόγο τίποτε
δε θα μπορούσαμε να πούμε σ' Αυτόν κατά συμβεβηκός. Ωστόσο ό,τι λέγεται
περί Θεού, δε σημαίνει βέβαια ουσία. Γιατί λέγεται σ' Αυτόν και το
"προς τι" που είναι αναφορικό και δε δηλώνει ουσία, αλλά αναφορά σε
άλλο. Και τέτοιο είναι στο Θεό η θεία ενέργεια. Γιατί ούτε ουσία είναι,
ούτε συμβεβηκός, αν και από μερικούς Θεολόγους καλείται από μιά άποψη
συμβεβηκός, για να δείξουν τούτο μόνο, ότι υπάρχει στο Θεό και δεν είναι
ουσία Του.<br />
<br />
<b style="color: red;">128.</b> Ακόμη η θεία ενέργεια, αν και είναι
συμβεβηκός, όπως λέγεται, ενώ θεωρείται μέσα στο Θεό, δεν προξενεί
σύνθεση. Αυτό μας διδάσκει κι ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, γράφοντας περί του
Αγίου Πνεύματος: «Το Άγιο πνεύμα, ή είναι από εκείνα που υπάρχουν καθ'
εαυτά, ή από εκείνα που θεωρούνται σε σχέση με άλλο. Από αυτά το πρώτο,
οι έμπειροι σ' αυτά το ονομάζουν ουσία, ενώ το δεύτερο συμβεβηκός. Αν
λοιπόν Αυτό είναι συμβεβηκός, τότε θα είναι ενέργεια του Θεού. Τί άλλο
μπορεί να είναι; Ή τίνος; Αυτό διαφεύγει κάπως τη σύνθεση». Λέει
ολοφάνερα τούτο· αν Αυτό είναι απ' όσα θεωρούνται μέσα στο Θεό, και γι'
αυτό δεν είναι ουσία, αλλά συμβεβηκός και ονομάζεται πνεύμα, τότε δεν
μπορεί να είναι τίποτε άλλο, παρά ενέργεια Θεού. Αυτό δήλωσε λέγοντας
«Τί άλλο μπορεί να είναι; Ή τίνος;» και προετοιμάζοντας το συμπέρασμα
ότι τίποτε άλλο, ούτε ποιότητα ούτε ποσότητα ούτε τίποτε τέτοιο δεν
μπορεί να θεωρείται μέσα στο Θεό,αλλά μόνον ενέργεια, προσθέτει: «Αυτό
διαφεύγει κάπως τη σύνθεση». Πώς η ενέργεια, ενώ θεωρείται μέσα στο Θεό,
δεν επιφέρει σύνθεση; Επειδή μόνο ο Θεός έχει απαθέστατη την ενέργεια·
ενεργεί μόνο, χωρίς όμως και να πάσχει κατά την ενέργεια, ή να γίνεται, ή
να μεταβάλλεται.<br />
<br />
<b style="color: red;">129.</b> Ο Θεολόγος Γρηγόριος έδειξε σ' άλλο
σημείο ότι αυτή η ενέργεια είναι άκτιστη, αντιδιαστέλλοντάς την προς το
κτίσμα. «Από τους δικούς μας σοφούς, λέει, άλλοι νόμισαν το πνεύμα πως
είναι ενέργεια, άλλοι κτίσμα, άλλοι Θεός». Εδώ λοιπόν Θεό αποκαλεί την
ίδια την υπόσταση. Αντιδιαστέλλοντας δε την ενέργεια προς το κτίσμα,
έδειξε καθαρά ότι αυτή δεν είναι κτίσμα. Αλλά και λίγο πιο κάτω ονόμασε
αυτή την ενέργεια κίνηση του Θεού. Πώς λοιπόν δεν είναι άκτιστη η κίνηση
του Θεού; Γι' αυτήν ο θεοφόρος Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει στο 59ο
κεφάλαιο: «Ενέργεια είναι η δραστική και ουσιώδης κίνηση της φύσεως.
Ενεργητική είναι η φύση από την οποία προέρχεται η ενέργεια. Ενέργημα
είναι το αποτέλεσμα της ενέργειας. Και ενεργεί εκείνος που χρησιμοποιεί
την ενέργεια, δηλαδή η υπόσταση».<br />
<br />
<b style="color: red;">130.</b> Μαζί με τα παραπάνω, ο Θεολόγος
Γρηγόριος είπε: «Αν είναι ενέργεια, τότε δε θα ενεργήσει, αλλά θα
ενεργηθεί και θα πάψει να υπάρχει μόλις ολοκληρωθεί». Από αυτό οι
αντίθετοι συμπέραναν και αποφάνθηκαν ότι η θεία αυτή ενέργεια είναι
κτιστή. Αγνόησαν ότι και για τα άκτιστα λέγεται ότι ενεργούνται, όπως
δείχνει αλλού ο Θεολόγος γράφοντας: «Αν ο Πατέρας είναι όνομα ενέργειας,
τότε θα έχει ενεργήσει και αυτό το ομοούσιο». Λέει και ο θεοφόρος
Δαμασκηνός: «Ο Χριστός κάθισε στα δεξιά του Πατέρα, ενεργώντας θεϊκά την
πρόνοια των όλων». Αλλά ούτε το "κατέπαυσε" προσκρούει στο ότι η
ενέργεια είναι άκτιστη. Γιατί κατά τη δημιουργία, ο Θεός αρχίζει και
παύει, όπως λέει και ο Μωυσής ότι ο Θεός κατέπαυσε απ' όλα τα έργα τα
οποία άρχισε να κάνει(Γεν. 2, 2). Η δημιουργία λοιπόν αυτή που ο Θεός
αρχίζει και παύει, είναι φυσική και άκτιστη ενέργεια του Θεού.<br />
<br />
<b style="color: red;">131. </b>Πάλι ο θείος Δαμασκηνός, αφού είπε ότι
ενέργεια είναι η δραστική και ουσιώδης κίνηση της φύσεως, θέλοντας να
δείξει πως για την ενέργεια αυτή είπε ο Θεολόγος ότι ενεργείται και
παύεται, πρόσθεσε: «Πρέπει να γνωρίζομε ότι η ενέργεια είναι κίνηση και
μάλλον ενεργείται παρά ενεργεί, όπως λέει ο Θεολόγος Γρηγόριος στο λόγο
του περί του Αγίου Πνεύματος: "Αν είναι ενέργεια, τότε είναι φανερό ότι
δε θα ενεργήσει, αλλά θα ενεργηθεί και θα πάψει να υπάρχει μόλις
ολοκληρωθεί"». Είναι λοιπόν φανερό ότι εκείνοι που φρονούν αντίθετα,
δογματίζοντας ότι είναι κτιστή η ενέργεια για την οποία μίλησε εδώ ο
Γρηγόριος ο Θεολόγος, υποβιβάζουν φρενοβλαβώς σε κτίσμα την ίδια την
φυσική και ουσιώδη ενέργεια του Θεού. Αυτήν ο ιερός Δαμασκηνός,
υποδηλώνοντας ότι δεν ενεργείται μόνο, αλλά και ενεργεί, την παρουσίασε
άκτιστη. Ότι τώρα αυτός δε διαφωνεί σε τούτο με το Θεολόγο Γρηγόριο, το
απέδειξα σε άλλους εκτενείς λόγους μου.<br />
<br />
<b style="color: red;">132.</b> Οι υποστατικές ιδιότητες λέγονται στο
Θεό αναφορικά η μία προς την άλλη. Και διαφέρουν οι Υποστάσεις μεταξύ
τους, αλλά βέβαια όχι κατά την ουσία. Κάποτε ο Θεός λέγεται και
αναφορικά προς την κτίση. Δεν μπορεί δηλαδή η Παναγία Τριάδα, όπως
λέγεται προαιώνιος, προάναρχος, μέγας, αγαθός, Θεός, να λέγεται έτσι και
Πατέρας, γιατί δεν είναι η κάθε μία από τις τρεις θείες Υποστάσεις
Πατέρας, αλλά η μία μόνο από αυτές. Και είναι ο Πατέρας από τον οποίο
και ως προς τον οποίο ανάγονται όλα τα άλλα. Ως προς την κτίση λοιπόν,
επειδή είναι κοινό έργο των Τριών, που έγινε από το τελείως μη ον, κι
επειδή η υιοθεσία των τέκνων του Θεού γίνεται με την κοινή χάρη που
χορηγείται από τις Τρείς, μπορεί η Τριάδα να λέγεται Πατέρας. Τα χωρία:
«Ο Κύριος ο Θεός σου, είναι ένας Κύριος»(Δευτ. 6, 4) και: «Είναι ένας ο
Πατέρας μας ο ουράνιος»(Ματθ. 23, 9), που ονομάζουν την Αγία Τριάδα
Κύριο και Θεό μας, και μάλιστα και Πατέρα μας, που μας αναγεννά με τη
χάρη Του, λέγονται, όπως είπαμε, αναφορικά. Και ο Πατέρας μόνος ως προς
τον ομοούσιο Υιό λέγεται Πατέρας· ο ίδιος λέγεται και αρχή ως προς τον
Υιό και το πνεύμα. Και ως προς την κτίση ο Πατέρας λέγεται αρχή, αλλά ως
Κτίστης και Κύριος όλων των κτισμάτων. Όταν λοιπόν ο Πατέρας λέγεται
έτσι ως προς την κτίση, αρχή είναι και ο Υιός, και δεν είναι δύο αρχές,
αλλά μία. Γιατί και ο Υιός αναφορικά προς την κτίση λέγεται αρχή, όπως
λέγεται και Κύριος αναφορικά προς τα δούλα σ' Αυτόν κτίσματα. Ο Πατέρας
λοιπόν και ο Υιός μαζί με το πνεύμα, ως προς την κτίση είναι μία αρχή
και ένας Κύριος και ένας Δημιουργός και ένας Θεός και Πατέρας και
Προνοητής και Επόπτης και όλα τα άλλα. Και καθένας από αυτούς τους
χαρακτηρισμούς δεν είναι ουσία. Γιατί αν ήταν ουσία δε θα λεγόταν
αναφορικά προς άλλο.<br />
<br />
<b style="color: red;">133.</b> Καταστάσεις και διαθέσεις και τόποι και
χρόνοι και οποιοδήποτε άλλο παρόμοιο, δεν κυριολεκτούνται σχετικά με το
Θεό, αλλά λέγονται μεταφορικά. Το ότι δημιουργεί και ενεργεί, μόνο για
το Θεό θα μπορούσε να λεχθεί αληθινά. Γιατί μόνο ο Θεός δημιουργεί, ενώ ο
Ίδιος ούτε γίνεται ούτε πάσχει όσον αφορά στην ουσία Του. Και μόνο
Αυτός διά μέσου όλων δημιουργεί το κάθε τί. Και μόνο Αυτός από την
απόλυτη ανυπαρξία δημιουργεί, γιατί έχει ενέργεια παντοδύναμη. Και
σύμφωνα με αυτή την παντοδύναμη ενέργεια λέγεται αναφορικά προς την
κτίση και διαθέτει την όποια δυνατότητα. Ο Ίδιος δηλαδή δεν μπορεί στη
θεϊκή Του φύση να πάθει απολύτως τίποτε, μπορεί όμως να προσθέσει στα
κτίσματα αν θέλει. Γιατί η δυνατότητα να πάθει, να κρατά ή να προσλάβει
κάτι κατά την ουσία Του, είναι ιδίωμα ασθένειας. Ενώ η δυνατότητα να
δημιουργεί, να συγκρατεί και να προσθέτει στα κτίσματα, όταν θέλει,
είναι ιδίωμα θεοπρεπούς και παντοκρατορικής ισχύος.<br />
<br />
<b style="color: red;">134.</b> Όλα τα όντα συγκεφαλαιώνονται σε δέκα
κατηγορίες: ουσία, ποσόν, ποιόν, προς τι, που, πότε, ποιείν, πάσχειν,
έχειν, κείσθαι, και τα λοιπά που θεωρούνται μέσα στην ουσία. Ο Θεός όμως
είναι ουσία υπερούσια, μέσα στην οποία θεωρούνται μόνο το "προς τι"
(αναφορά σε κάτι άλλο) και το "ποιείν", τα οποία δεν της επιφέρουν καμία
σύνθεση ή αλλοίωση. Γιατί ο Θεός ποιεί τα πάντα, χωρίς να πάσχει τίποτε
ο Ίδιος κατά την ουσία Του. Είναι ακόμη και Κτίστης αναφορικά προς την
κτίση, και αρχή και Κύριός της, γιατί έχει από Αυτόν την αρχή και σ'
Αυτόν υποτάσσεται. Αλλά και Πατέρας μας είναι, που μας αναγεννά με τη
χάρη Του. Είναι και Πατέρας προς τον Υιό, ο οποίος δεν έχει διόλου
χρονική αρχή. Είναι και Υιός προς τον Πατέρα. Και το πνεύμα είναι
"πρόβλημα" (εκπόρευμα) του Πατέρα, συναιώνιο με τον Πατέρα και τον Υιό,
κι έχουν μία και την αυτή ουσία. Όσοι λένε ότι ο Θεός είναι μόνον ουσία
και δε θεωρείται τίποτε μέσα σ' αυτήν, κατασκευάζουν ένα Θεό που δεν
έχει ούτε το "ποιείν και ενεργείν", ούτε το "προς τι". Αν όμως ο Θεός
αυτός που νομίζουν αυτοί, δεν τα έχει αυτά, ούτε ενέργεια είναι, ούτε
Δημιουργός, ούτε ενέργεια έχει, αλλά ούτε είναι αρχή και Κτίστης και
Κύριος, ούτε και Πατέρας μας κατά χάρη. Πώς δηλαδή μπορεί να είναι όλα
αυτά, όταν δεν έχει να θεωρούνται μέσα στην ουσία Του το "προς τι" και
το "ποιείν"; Ακόμη αναιρείται και το τρισυπόστατο της θεότητας, αν δε
θεωρείται μέσα στην ουσία του Θεού το "προς τι". Κι αν δεν είναι
τρισυπόστατος, ούτε Κύριος του παντός είναι, ούτε Θεός. Είναι λοιπόν
άθεοι εκείνοι που έχουν τις ιδέες των αντιθέτων.<br />
<br />
<b style="color: red;">135.</b> Έχει ο Θεός και κάτι που δεν είναι
ουσία. Αλλά βέβαια επειδή δεν είναι ουσία, δε θα πει πως είναι
συμβεβηκός. Γιατί εκείνο που όχι μόνο δε χάνεται, αλλά ούτε επιδέχεται ή
προξενεί οποιαδήποτε αύξηση ή μείωση, δεν είναι δυνατό να συμπεριληφθεί
στα συμβεβηκότα. Κι επειδή δεν είναι ούτε συμβεβηκός, ούτε ουσία, δε
σημαίνει πώς είναι από τα εντελώς ανύπαρκτα, αλλά υπάρχει, και υπάρχει
αληθινά. Δεν είναι συμβεβηκός, γιατί είναι εντελώς αμετάβλητο. Και δεν
είναι ούτε ουσία, γιατί δεν είναι από αυτά που υπάρχουν καθ' εαυτά. Γι'
αυτό και λέγεται συμβεβηκός κατά κάποιο τρόπο από μερικούς Θεολόγους,
που θέλουν να δείξουν τούτο μονάχα, ότι δηλαδή δεν είναι ουσία. Καθένα
από τα υποστατικά γνωρίσματα και κάθε μία υπόσταση δεν είναι μήτε ουσία
μήτε συμβεβηκός σχετικά με το Θεό. Τί λοιπόν, γι' αυτό το λόγο είναι από
τα εντελώς ανύπαρκτα; Άπαγε! Με τον ίδιο τρόπο λοιπόν και η θεία
ενέργεια του Θεού, ούτε ουσία είναι, ούτε συμβεβηκός, μα ούτε και είναι
από τα εντελώς ανύπαρκτα. και για να πω εκείνο που δέχονται όλοι οι
Θεολόγοι· αν ο Θεός δημιουργεί επειδή το θέλει κι όχι γιατί το έχει στη
φύση Του, άρα άλλο είναι το ένα και άλλο το άλλο, και επομένως αν είναι
έτσι, άλλο είναι η θεία βούληση και άλλο η θεία φύση. Επειδή λοιπόν η
βούληση του Θεού διαφέρει από τη φύση Του και δεν είναι ουσία, γι' αυτό
είναι και εντελώς ανύπαρκτη; Όχι βέβαια. Αλλά υπάρχει και ανήκει στο
Θεό, ο οποίος δεν έχει μόνο ουσία, αλλά και βούληση, σύμφωνα με την
οποία δημιουργεί. Και αν θέλει κανείς, ας την ονομάσει είτε συμβεβηκός
από μία άποψη, αφού δεν είναι ουσία, είτε μη συμβεβηκός, αφού δεν
προξενεί καμία σύνθεση ή αλλοίωση. Επομένως ο Θεός έχει και αυτό που
είναι ουσία και αυτό που δεν είναι ουσία, κι ας μην ονομάζεται
συμβεβηκός, δηλαδή τη θεία βούληση και ενέργεια.<br />
<br />
<b style="color: red;">136.</b> Αν η ουσία δεν έχει ενέργεια που να
διαφέρει απ' αυτήν, είναι τελείως ανυπόστατη και απλή σύλληψη της
διάνοιας. Γιατί ο άνθρωπος ως γένος δε διανοείται, δεν έχει γνώμη, δε
βλέπει, δεν οσφραίνεται, δε μιλάει, δεν ακούει, δεν περπατεί, δεν
αναπνέει, δεν τρώει, και γενικά δεν έχει ενέργεια διαφορετική από την
ουσία που να δείχνει ότι υπάρχει ως υπόσταση. Γι' αυτό και ο άνθρωπος ως
γένος είναι τελείως ανυπόστατος. Ο άνθρωπος όμως που έχει έμφυτη
ενέργεια διαφορετική από την ουσία —μία ή περισσότερες ή όλες όσες
είπαμε—, αναγνωρίζεται από αυτές ότι είναι άνθρωπος που υπάρχει ως
υπόσταση κι όχι ανυπόστατος. Κι επειδή οι ενέργειες αυτές δε θεωρούνται
σε ένα ή δύο ή τρείς, αλλά σε πολλούς, αποδεικνύουν ότι ο άνθρωπος
διακρίνεται σε αμέτρητες υποστάσεις.<br />
<br />
<b style="color: red;">137.</b> Ο Θεός, σύμφωνα με την ευσέβεια που με
τη χάρη Του είναι δική μας, δηλαδή της Εκκλησίας Του, έχει έμφυτη
ενέργεια που τον κάνει φανερό, και κατά τούτο είναι διαφορετική από την
ουσία Του. Γιατί προγνωρίζει και προνοεί για όλα τα όντα και τα
δημιουργεί και τα συντηρεί και είναι Κύριός τους και τα μεταβάλλει κατά
το θέλημά Του όπως γνωρίζει Αυτός. Γι' αυτό αποδεικνύεται ότι υπάρχει ως
υπόσταση και δεν είναι μόνο ανυπόστατη ουσία. Κι επειδή όλες αυτές οι
ενέργειες δε θεωρούνται σε ένα, ο Θεός γίνεται γνωστός σε μας ότι
υπάρχει σε τρεις Υποστάσεις. Αλλά οι αντίθετοι, λέγοντας ότι ο Θεός δεν
έχει έμφυτη ενέργεια που να τον κάνει φανερό και που κατά τούτο να
διαφέρει από την ουσία Του, λένε ότι ο Θεός δεν υπάρχει ως υπόσταση και
καθιστούν τελείως ανυπόστατο τον τρισυπόστατο Κύριο. Και με αυτά, τόσο
ξεπερνούν στην κακοδοξία το Σαβέλλιο από τη Λιβύη, όσο χειρότερη είναι η
ασέβεια από τη δυσσέβεια.<br />
<br />
<b style="color: red;">138.</b> Η ενέργεια των τριών θείων Υποστάσεων
δεν είναι μία, επειδή είναι όμοια, όπως συμβαίνει σ' εμάς, αλλά είναι
όντως μία και αριθμητικά. Αυτό οι οπαδοί των αντιθέτων δεν μπορούν να το
πουν, γιατί ισχυρίζονται ότι δεν είναι κοινή η άκτιστη ενέργεια των
Τριών, αλλά και οι υποστάσεις Τους λένε πως είναι ενέργειες η μία της
άλλης, γιατί σύμφωνα με αυτούς δεν υπάρχει κοινή θεία ενέργεια. Ώστε
ούτε έτσι δεν μπορούν να πουν ότι είναι μία η ενέργεια των τριών
Υποστάσεων, αλλά αναιρώντας έτσι τώρα τη μία κι ύστερα την άλλη
ενέργεια, πάλι κάνουν ανυπόστατο τον τρισυπόστατο Θεό.<br />
<br />
<b style="color: red;">139.</b> Εκείνοι που οι ψυχές τους νοσούν από την
κακόδοξη πλάνη, διδάσκοντας πως είναι κτιστή η ενέργεια του Θεού, που
διαφέρει από την ουσία Του, φρονούν ότι ο Θεός έχει κτιστό και το
"δημιουργείν", δηλαδή τη δημιουργική Του δύναμη. Γιατί δε γίνεται να
ενεργεί και να δημιουργεί κανείς χωρίς ενέργεια, όπως ούτε να υπάρχει
χωρίς ύπαρξη. Όπως λοιπόν δε γίνεται, εκείνος που λέει ότι η ύπαρξη του
Θεού είναι κτιστή, να νομίζει ότι έχει άκτιστο το ίδιο το είναι, έτσι δε
γίνεται, εκείνος που υποστηρίζει πως είναι κτιστή η ενέργεια του Θεού,
να νομίζει ότι Αυτός έχει άκτιστο το να ενεργεί και να δημιουργεί.<br />
<br />
<b style="color: red;">140.</b> Δεν είναι η ενέργεια του Θεού, όπως
φλυαρούν οι αντίθετοι, αυτά που είναι και λέγονται από τους ευσεβείς
κτίσματα του Θεού —μακριά από τέτοια ασέβεια! Κτίσματα είναι τα
αποτελέσματα της θείας ενέργειας. Γιατί αν τα κτίσματα ήταν η θεία
ενέργεια, ή θα ήταν άκτιστα (σκέψη παρανοϊκή, γιατί τότε θα υπήρχαν και
πριν δημιουργηθούν), ή ο Θεός πριν από τα κτίσματα δε θα είχε ενέργεια
(σκέψη δυσσεβέστατη). Αλλά βέβαια, ο Θεός είναι προαιωνίως ενεργής και
παντοδύναμος. Επομένως κτίσματα δεν είναι η ενέργεια του Θεού, αλλά όσα
ενεργήθηκαν και αποτελέστηκαν, όπως και να λέγονται. Η ενέργεια του Θεού
είναι άκτιστη και συναιώνια με το Θεό, κατά τους Θεολόγους.<br />
<br />
<b style="color: red;">141.</b> Η ενέργεια δε γνωρίζεται από την ουσία,
αλλά από την ενέργεια πληροφορούμαστε ότι η ουσία υπάρχει, όχι όμως και
τι είναι. Γι' αυτό και ο Θεός γίνεται σ' εμάς γνωστός ότι υπάρχει, όχι
από την ουσία Του, αλλά από την πρόνοιά Του, κατά τους Θεολόγους. Η
ενέργεια διαφέρει από την ουσία και σε τούτο· εκείνο που πληροφορεί
είναι η ενέργεια, κι αυτό που γνωρίζομε μέσω αυτής ότι υπάρχει, είναι η
ουσία. Οι συνήγοροι όμως της κακόδοξης δυσσέβειας που βιάζονται να
πείσουν τους άλλους ότι η θεία ενέργεια δε διαφέρει καθόλου από τη θεία
ουσία, με το να αναιρούν έτσι εκείνο που πληροφορεί, βιάζονται να μας
πείσουν να μη γνωρίζομε ότι ο Θεός υπάρχει, όπως ούτε αυτοί δε
γνωρίζουν. Εκείνος όμως που δεν το γνωρίζει αυτό, είναι ο πιο άθεος και ο
πιο ανόητος απ' όλους.<br />
<br />
<b style="color: red;">142.</b> Όταν αυτοί λένε ότι ο Θεός βέβαια έχει
ενέργεια, αλλά καθόλου διαφορετική από την ουσία Του, προσπαθούν και μ'
αυτό τον τρόπο να συσκιάσουν τη δυσσέβειά τους και με σοφίσματα να
παρασύρουν και να εξαπατήσουν όσους τους ακούνε. Γιατί έτσι κι εκείνος ο
Σαβέλλιος από τη Λιβύη έλεγε ότι ο Πατέρας και Θεός έχει και Υιό, που
δε διαφέρει καθόλου από Αυτόν. Όπως λοιπόν εκείνος αποδεικνυόταν πώς
μιλάει για Πατέρα χωρίς Υιό, αφού αρνιόταν τη διαφορά τους στις
υποστάσεις, έτσι τώρα κι αυτοί, όταν ισχυρίζονται ότι η θεία ενέργεια δε
διαφέρει καθόλου από τη θεία ουσία, ελέγχονται να φρονούν ότι ο Θεός
δεν έχει διόλου ενέργεια. Γιατί αν αυτά δεν διαφέρουν σε τίποτε, τότε ο
Θεός δεν έχει ούτε τη δημιουργική και ενεργητική δύναμη, αφού δε γίνεται
να ενεργεί κανείς χωρίς ενέργεια, κατά τους Θεολόγους, όπως πάλι, ούτε
και να υπάρχει χωρίς ύπαρξη. Ότι η θεία ενέργεια διαφέρει από τη θεία
ουσία, είναι φανερό για όσους σκέπτονται ορθά και από τούτο: η ενέργεια
ενεργεί ένα άλλο, που δεν είναι αυτός που ενεργεί. Ο Θεός δηλαδή ενεργεί
και δημιουργεί τα κτίσματα, ενώ Αυτός είναι άκτιστος. Και η έννοια του
"προς τι" λέγεται πάντοτε ως προς ένα άλλο. Ο Υιός λέγεται ως προς τον
Πατέρα· ο Υιός όμως ποτέ δεν είναι Πατέρας του Πατέρα. Όπως λοιπόν το
"προς τι" είναι αδύνατο να μη διαφέρει καθόλου από την ουσία ή να μη
θεωρείται μέσα στην ουσία αλλά να είναι το ίδιο ουσία, έτσι ούτε η
ενέργεια είναι ποτέ δυνατό να μη διαφέρει από την ουσία, αλλά να είναι
ουσία, κι ας μην αρέσει αυτό στους αντίθετους.<br />
<br />
<b style="color: red;">143.</b> Ο Μέγας Βασίλειος στα συλλογιστικά του
κεφάλαια, κάνοντας λόγο περί Θεού, λέει ότι η ενέργεια δεν είναι ούτε
εκείνος που ενεργεί, ούτε το αποτέλεσμα της ενέργειας. Άρα λοιπόν η
ενέργεια διαφέρει από την ουσία. Ο θείος Κύριλλος μιλώντας κι αυτός περί
Θεού, θεολογεί ότι το να δημιουργεί είναι γνώρισμα της ενέργειας, ενώ
το να γεννά είναι γνώρισμα της φύσεως· η φύση δε και η ενέργεια δεν
είναι το ίδιο. Κι ο θεοφόρος Δαμασκηνός λέει ότι η γέννηση είναι έργο
της θείας φύσεως, ενώ η δημιουργία είναι έργο της θείας θελήσεως. Ο
ίδιος πάλι, σε άλλο σημείο λέει καθαρά ότι, άλλο είναι η ενέργεια και
άλλο αυτό που έχει τη δύναμη να ενεργεί. Η ενέργεια δηλαδή είναι η
ουσιώδης κίνηση της φύσεως, ενώ αυτό που ενεργεί είναι η φύση από την
οποία προέρχεται η ενέργεια. Σε πολλά λοιπόν σημεία διαφέρει η ενέργεια
από τη θεία ουσία, κατά τους θείους Πατέρες.<br />
<br />
<b style="color: red;">144.</b> Η ουσία του Θεού είναι ολωσδιόλου χωρίς
όνομα, αφού είναι και ολωσδιόλου αχώρητη στο νου. Την ονομάζομε λοιπόν
από όλες τις ενέργειές Της, χωρίς εκεί κανένα από τα ονόματα να διαφέρει
κατά τη σημασία από το άλλο. Γιατί από το καθένα και απ' όλα αυτά τα
ονόματα, τίποτε άλλο δεν ονομάζεται, παρά η κρύφια εκείνη ουσία που
κανείς ποτέ δεν μπορεί να γνωρίσει τι ακριβώς είναι. Όσον αφορά όμως
στις ενέργειές Του, κάθε όνομα έχει διαφορετική σημασία. Ποιος δε
γνωρίζει ότι διαφέρουν μεταξύ τους οι ενέργειες της δημιουργίας, της
κυριαρχίας, της κρίσεως, της πρόνοιας, της υιοθεσίας μας από το Θεό με
τη χάρη Του; Εκείνοι λοιπόν που λένε κτιστές τις φυσικές αυτές
ενέργειες, ως διαφορετικές μεταξύ τους και προς τη θεία φύση, τί άλλο
κάνουν παρά υποβιβάζουν το Θεό σε κτίσμα; Γιατί κτίσματα είναι αυτά που
δημιουργούνται, κυριαρχούνται, κρίνονται και γενικά όλα τα παρόμοια, κι
όχι ο Δημιουργός και ο Κυρίαρχος και ο Κριτής, ούτε η ίδια η ενέργεια
της κρίσεως ή της κυριαρχίας ή της δημιουργίας, οι οποίες φυσικώς
θεωρούνται μέσα στο Θεό.<br />
<br />
<b style="color: red;">145.</b> Η ουσία του Θεού όπως είναι ολωσδιόλου
χωρίς όνομα, επειδή είναι πάνω από όνομα κατά τους Θεολόγους, έτσι είναι
κατ' αυτούς και αμέθεκτη, γιατί είναι πέρα από μέθεξη. Αυτοί λοιπόν, οι
οποίοι απειθούν τώρα στη διδασκαλία του Πνεύματος που διατυπώθηκε μέσω
των αγίων Πατέρων μας και λοιδορούν εμάς που συμφωνούμε με τους Πατέρες,
λένε πως γίνονται πολλοί Θεοί, ή ένας Θεός σύνθετος, αν η θεία ενέργεια
διαφέρει από την ουσία του Θεού και αν θεωρείται κάτι μέσα στην ουσία
του Θεού. Αγνοούν όμως ότι δεν είναι το ενεργείν και η ενέργεια, αλλά το
πάσχειν και το πάθος που κάνουν τη σύνθεση. Ενώ ο Θεός ενεργεί, χωρίς
Αυτός να παθαίνει τίποτε, ούτε να αλλοιώνεται. Δεν είναι λοιπόν σύνθετος
ο Θεός επειδή ενεργεί. Ακόμη, ο Θεός έχει την αναφορά Του (το "προς
τι") και προς την κτίση, επειδή είναι αρχή και Κυρίαρχός της. Από αυτό
όμως δεν συναριθμείται με τα δημιουργήματα. Και πώς πάλι θα γίνουν
πολλοί Θεοί, επειδή ο Θεός έχει ενέργεια, αφού είναι ενός Θεού, ή μάλλον
αφού ο ίδιος ο Θεός είναι η θεία ουσία και η θεία ενέργεια; Όλα αυτά
λοιπόν είναι ξεκάθαρη φλυαρία της φρενοβλάβειάς τους.<br />
<br />
<b style="color: red;">146.</b> Ο Κύριος είπε στους μαθητές Του ότι
«υπάρχουν μερικοί, από αυτούς που βρίσκονται εδώ, οι οποίοι δε θα
πεθάνουν πριν δουν να έρχεται με δύναμη η βασιλεία του Θεού»(Μαρκ. 9,
1). Και έξι μέρες μετά, αφού πήρε μαζί Του τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον
Ιωάννη, ανέβηκε στο όρος Θαβώρ και εκεί έλαμψε το πρόσωπό Του όπως ο
ήλιος και τα ιμάτιά Του έγιναν λευκά όπως το φως(Ματθ. 17, 1-2). Οι
Μαθητές δεν μπορούσαν πλέον να βλέπουν, ή μάλλον επειδή δεν είχαν τη
δύναμη ούτε ν' ατενίσουν αυτή τη λάμψη, έπεσαν με το πρόσωπο στη
γή(Ματθ. 17, 6). Εντούτοις είδαν, σύμφωνα με την υπόσχεση του Σωτήρα, τη
βασιλεία του Θεού, το θεϊκό εκείνο και ανέκφραστο φως, το οποίο οι
Μεγάλοι Γρηγόριος και Βασίλειος ονομάζουν θεότητα, λέγοντας: «Φως ήταν η
θεότητα που φάνηκε στους Μαθητές πάνω στο όρος», και: «Κάλλος του
αληθινά Δυνατού είναι η θεότητά Του που μπορεί να νοηθεί και να
θεωρηθεί». Γιατί ο Μέγας Βασίλειος λέει επιπλέον ότι το φως εκείνο είναι
κάλλος του Θεού που μπορεί να θεωρηθεί μόνο από τους Αγίους με τη
δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Γι' αυτό και λέει πάλι: «Είδαν το κάλλος Του
ο Πέτρος και οι υιοί της βροντής, στο όρος, να λάμπει περισσότερο από
τη λαμπρότητα του ηλίου και αξιώθηκαν να δουν με τα μάτια τους τα
προοίμια της παρουσίας Του». Ο θεολόγος Δαμασκηνός μαζί με τον Ιωάννη
Χρυσόστομο ονόμασαν το φως εκείνο φυσική ακτίνα της θεότητας, ο μεν
πρώτος γράφοντας: «Αφού ο Υιός γεννήθηκε ανάρχως από τον Πατέρα, έχει
άναρχη και τη φυσική ακτίνα της θεότητας, κι έτσι η λαμπρότητα της
θεότητας έγινε λαμπρότητα του σώματος», ο δε Χρυσόστομος λέγοντας: «Ο
Κύριος φάνηκε τόσο λαμπρός πάνω στο όρος, επειδή η θεότητά Του φανέρωσε
τις ακτίνες της».<br />
<br />
<b style="color: red;">147.</b> Αυτό το ανέκφραστο θεϊκό φως, τη θεότητα
και τη βασιλεία του Θεού, το κάλλος και τη λαμπρότητα της θείας φύσεως,
την όραση και απόλαυση των Αγίων κατά την αιώνια ζωή, τη φυσική ακτίνα
και δόξα της θεότητας, οι φλύαροι αιρετικοί το λένε φάντασμα και κτίσμα.
Κι εκείνους που δε δέχονται να βλασφημούν όπως αυτοί το θείο αυτό φως,
αλλά φρονούν ότι ο Θεός είναι άκτιστος κατά την ουσία και κατά την
ενέργεια, τους διαλαλούν παντού συκοφαντικά ως διθεΐτες. Αλλά ας
ντραπούν αυτοί. Αφού είναι άκτιστο και το θείο φως, έχομε ένα Θεό σε μία
θεότητα. Γιατί, όπως δείξαμε με πολλούς τρόπους πιό πάνω, ενός Θεού
είναι και η άκτιστη ουσία και η άκτιστη ενέργεια, δηλαδή η θεία χάρη και
έλλαμψη αυτή.<br />
<br />
<b style="color: red;">148.</b> Οι κακόβουλοι αιρετικοί, αφού τόλμησαν
και μπροστά στη σύνοδο να πουν και ν' αποπειραθούν να κάνουν φάντασμα
και κτίσμα το θείο εκείνο φως που έλαμψε από το Χριστό στο Θαβώρ, και
αφού ελέγχθηκαν με πολλούς τρόπους χωρίς ν' αλλάξουν γνώμη, τιμωρήθηκαν
με έγγραφο αφορισμό και ανάθεμα. Γιατί και βλασφημούν ως προς την
ένσαρκη οικονομία του Θεού, και κτιστή χαρακτηρίζουν φρενοβλαβώς τη
θεότητα του Θεού, και σε κτίσματα, όσο μπορούν, υποβιβάζουν τον Πατέρα
και τον Υιό και το Άγιο πνεύμα. Ενώ μία και η αυτή είναι η θεότητα των
Τριών. Και όταν ισχυρίζονται ότι σέβονται άκτιστη θεότητα, είναι σαν να
λένε φανερά ότι υπάρχουν δύο θεότητες του Θεού, μία κτιστή και μία
άκτιστη. Έτσι αγωνίζονται να ξεπεράσουν στη δυσσέβεια όλους τους παλιούς
κακοδόξους.<br />
<br />
<b style="color: red;">149.</b> Άλλοτε πάλι, προσπαθώντας με τέχνη να
συγκαλύψουν την κακοδοξία τους, και άκτιστο λένε ότι είναι το φως που
έλαμψε στο Θαβώρ και ότι είναι ουσία του Θεού, και έτσι βλασφημούν και
στην περίπτωση αυτή με πολλούς τρόπους. Επειδή οι Απόστολοι είδαν το φως
εκείνο, αυτοί κακώς φρονούν ότι είναι ορατή η ουσία του Θεού. Αλλ' ας
ακούσουν αυτόν που λέει: «Κανένας δεν ανέβηκε σε κάποιο υποστήριγμα ώστε
να δει(Ιερ. 23, 28) την ουσία και τη φύση του Θεού και να αποκαλύψει
σχετικά». Και όχι μόνον κανένας άνθρωπος, άλλ' ούτε και Άγγελος. Και
αυτά τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ, από την υπερβολή της ελλάμψεως που πηγάζει
από εκεί, καλύπτουν τα πρόσωπά τους με τα φτερά τους(Ησ. 6, 2). Αφού
λοιπόν σε κανένα ουδέποτε δε φανερώθηκε η υπερουσιότητα του Θεού, όταν
οι αιρετικοί λένε ότι αυτή είναι εκείνο το φως, μαρτυρούν ότι το φως
αυτό είναι ολότελα αθέατο και δεν το είδαν στο Θαβώρ ούτε οι τρείς
εξέχοντες Απόστολοι και ούτε ο Κύριος στ' αλήθεια τους είχε υποσχεθεί
κάτι τέτοιο. Μαρτυρούν ακόμη πως δε λέει αλήθεια ο Πέτρος λέγοντας:
«Είδαμε τη λαμπρότητά Του καθώς ήμαστε μαζί Του στο άγιο εκείνο όρος»(Β΄
Πέτρ. 1, 16-18), ούτε ο Ευαγγελιστής που λέει: «Και μένοντας άγρυπνοι ο
Πέτρος και οι άλλοι δύο είδαν τη λαμπρότητά Του»(Λουκ. 9, 32), ούτε
κάποιος άλλος που είπε ότι ο ξεχωριστά αγαπημένος μαθητής του Χριστού
Ιωάννης είδε γυμνή πάνω στο όρος την ίδια τη θεότητα του Λόγου. Είδαν
λοιπόν, και είδαν αληθινά την άκτιστη και θεία εκείνη έλλαμψη, ενώ ο
Θεός παρέμεινε αόρατος σύμφωνα με την υπερούσια κρυφιότητά Του, κι ας
εκραγούν οι αρχηγοί της αιρέσεως και οι ομόφρονές τους.<br />
<br />
<b style="color: red;">150. </b>Όταν ερωτήσει κανείς αυτούς τους
αιρετικούς, που λένε ότι το φως εκείνο ήταν η ουσία της θεότητας:
«Φαίνεται λοιπόν η ουσία του Θεού;», τότε αναγκάζονται να φανερώσουν το
δόλο, λέγοντας πώς είπαν ότι αυτό ήταν ουσία του Θεού, επειδή διά μέσου
του φάνηκε η ουσία του Θεού" γιατί αυτή βλέπεται διά μέσου των κτισμάτων
του Θεού. Και έτσι κάνουν και πάλι κτίσμα, οι ταλαίπωροι, το φως της
Μεταμορφώσεως του Κυρίου. Αυτό που βλέπεται όμως διά μέσου των κτισμάτων
δεν είναι η ουσία, αλλά η δημιουργική ενέργεια του Θεού. Ώστε μιλάνε με
δυσσέβεια και σε συμφωνία με τον Ευνόμιο, όταν λένε ότι διά μέσου των
κτισμάτων βλέπεται η ουσία του Θεού. Τόσο γόνιμο είναι το χωράφι της
δυσσέβειάς του. Ας αποφεύγομε λοιπόν αυτούς και την επικοινωνία μαζί
τους, σαν μία θανάσιμη για την ψυχή και πολυκέφαλη ύδρα και σαν
πολυποίκιλη φθορά της ευσέβειας.<br />
<br />
------------------------------------------------------------<br />
(<b>πηγή:</b> Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, μεταφρ. Αντώνιος Γαλίτης, εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, 1986, δ΄τόμος, σελ. 331-351) </div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-11941622337294584412017-01-26T03:48:00.003-08:002017-01-26T03:48:19.905-08:00"150 φυσικά, θεολογικά, ηθικά και πρακτικά κεφάλαια (κεφ. 1-50)" (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς) <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h3 class="post-title entry-title" itemprop="name">
<br /></h3>
<div class="post-header">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgeAaVk9o1HcLwvYFCNMfBlYi3hsoyZ-a_CaUnFZM4D5rgkwfEq1FcZdTLm_iFD1PygGj0yB1aTjQlZzzxoncrBnT75LozIun95DBa34PDb0siWjTpFQJ8_qIRdHcqIqSgqohKpEgmV5JM/s1600/%25CF%2586%25CF%2589%25CF%2584%25CE%25BF1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgeAaVk9o1HcLwvYFCNMfBlYi3hsoyZ-a_CaUnFZM4D5rgkwfEq1FcZdTLm_iFD1PygGj0yB1aTjQlZzzxoncrBnT75LozIun95DBa34PDb0siWjTpFQJ8_qIRdHcqIqSgqohKpEgmV5JM/s200/%25CF%2586%25CF%2589%25CF%2584%25CE%25BF1.jpg" width="320" /></a></div>
<br />
<b style="color: red;"><span style="color: orange;"><i>(Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς) </i></span></b><br />
<br />
<b style="color: red;">1.</b> Ότι ο κόσμος έχει αρχή, και η φύση το
διδάσκει, και η ιστορία το πιστοποιεί, και οι εφευρέσεις των τεχνών και
οι νομοθεσίες και οι πολιτικές εξουσίες το αποδεικνύουν καθαρά.
Γνωρίζομε τους εφευρέτες σχεδόν όλων των τεχνών, τους νομοθέτες των
νόμων και όσους είχαν την εξουσία στις διάφορες χώρες· ακόμη γνωρίζομε
εκείνους που έγραψαν για ο,τιδήποτε από την αρχή.<br />
<br />
Κανένα από αυτούς δε βλέπομε να υπερβαίνει τη γένεση του κόσμου και του
χρόνου, την οποία εξιστόρησε ο Μωυσής. Κι ο ίδιος ο Μωυσής που έγραψε
την αρχή της γενέσεως του κόσμου, με τόσα έργα και λόγια θαυμαστά, μάς
έδωσε αναμφισβήτητες πιστοποιήσεις της αλήθειας των λεγομένων του, ώστε
να πείσει όλους σχεδόν τους ανθρώπους και να τους κάνει να περιγελούν
εκείνους που σοφίστηκαν τα αντίθετα. Γιατί και αυτή η φύση του κόσμου
τούτου, έχοντας πάντοτε ανάγκη από πρόσφατη αρχή για το κάθε τι και μην
μπορώντας να υπάρξει καθόλου χωρίς αυτή, φανερώνει από τα ίδια τα
πράγματα την πρώτη της αρχή, η οποία δεν είχε άλλη αρχή.<br />
<br />
<br />
<br />
<a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a><br />
<b style="color: red;">2.</b> Ότι ο κόσμος δεν έχει μόνο αρχή, αλλά θα
έχει και τέλος, η ίδια η φύση του κόσμου το παρουσιάζει ως ενδεχόμενο,
καθώς είναι σαν να πεθαίνει διαρκώς τμηματικά. Βέβαιη όμως και
αναμφισβήτητη πίστη γι' αυτό μάς παρέχει η προφητεία των θείων ανθρώπων
και κυρίως του Χριστού, του Θεού των όλων. Κι αυτούς είναι ανάγκη να
τους πιστεύουν ως αληθινούς όχι μόνο οι ευσεβείς, αλλά και οι ασεβείς,
αφού τους βλέπουν να βγαίνουν αληθινοί και σ' ολα τα άλλα που προείπαν.
Μπορούμε δε να μάθομε από αυτούς ότι ο κόσμος όλος αυτός δε θα πέσει
στην απόλυτη ανυπαρξία, αλλά θα μεταβληθεί όπως και τα σώματά μας, καθώς
θα διαλυθεί και θα μεταστοιχειωθεί προς το θεϊκότερο με τη δύναμη του
Αγίου Πνεύματος, ώστε να είναι ανάλογος μ' εμάς.<a name='more'></a></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<b style="color: red;">3. </b>Ο ουρανός, λένε οι Έλληνες σοφοί,
περιστρέφεται από τη φύση της κοσμικής ψυχής, και τούτο το διδάσκει και
το δίκαιο και η λογική. Ποιο δίκαιο; Ποιά λογική; Γιατί αν δεν
περιστρέφεται ο ουρανός από τη δική του φύση, αλλά από τη φύση της
κοσμικής ψυχής που λένε, και η κοσμική ψυχή περιλαμβάνει όλο τον κόσμο,
πώς δεν περιστρέφεται και η γη και το νερό και ο αέρας;<br />
<br />
Παρόλο που, σύμφωνα με αυτούς, η κοσμική ψυχή είναι αεικίνητη, η γη
είναι σταθερή από τη δική της φύση, όπως και το νερό, που κατέλαβε το
κάτω μέρος. Έτσι και ο ουρανός, κινείται πάντοτε κυκλικά από τη δική του
φύση, κατέχοντας το επάνω μέρος. Τι είδους είναι η κοσμική ψυχή,
σύμφωνα με τη φύση της οποίας κινείται ο ουρανός; Είναι άραγε λογική;
Τότε θα ήταν και αυτεξούσια, και δε θα κινούσε με τις ίδιες κινήσεις
πάντοτε το σώμα του ουρανού.<br />
<br />
Γιατί τα αυτεξούσια πότε κινούνται έτσι και πότε αλλιώς. Και ποιο ίχνος
λογικής βλέπομε στην κατώτατη αυτή σφαίρα, δηλαδή τη γη, ή στα πολύ
κοντινά της, δηλαδή το νερό, τον αέρα ή και την ίδια τη φωτιά; Γιατί
είναι και αυτών η κοσμική ψυχή. Και πώς πάλι άλλα είναι έμψυχα και άλλα
άψυχα; Και αυτά, σύμφωνα μ' αυτούς.<br />
<br />
Και δεν είναι όποια έτυχε, αλλά όλα τα πετρώματα, όλα τα μέταλλα, όλο το
χώμα, το νερό, ο αέρας, η φωτιά. Γιατί αυτοί λένε ότι κι η φωτιά
κινείται από τη δική της φύση, όχι από την κοσμική ψυχή. Αφού λοιπόν
αυτή η ψυχή είναι κοινή, πώς μόνο ο ουρανός κινείται από τη φύση αυτής
κι όχι από τη δική του; Να υποθέσομε ότι δεν είναι λογική η ψυχή που
σύμφωνα μ' αυτούς κινεί το ουράνιο σώμα; Πώς είναι δυνατόν; Αφού είναι,
σύμφωνα μ' αυτούς, η πηγή των ψυχών μας. Αν όμως δεν είναι λογική, θα
είναι αισθητική ή φυσική.<br />
<br />
Αλλά καμιά τέτοια ψυχή δε βλέπομε να κινεί κάποιο σώμα χωρίς όργανα.
Οργανικό όμως μέλος δε βλέπομε κανένα, ούτε της γης, ούτε του ουρανού,
ούτε κανενός άλλου από τα στοιχεία τους, αφού κάθε όργανο γίνεται με
σύνθεση διαφορετικών φύσεων, ενώ κάθε στοιχείο έχει απλή φύση, και
μάλιστα ο ουρανός. Η ψυχή λοιπόν είναι εντελέχεια* σώματος οργανικού, το
οποίο έχει ζωή δυνάμει. Ο ουρανός όμως, μη έχοντας κανένας μέλος ή
μέρος οργανικό, δεν μπορεί ούτε να ζει.<br />
<br />
Πώς λοιπόν μπορεί να έχει ψυχή, εκείνο που δεν μπορεί να έχει ζωή;
Έπεσαν έξω επομένως στους μάταιους συλλογισμούς τους και από την άσοφη
καρδιά τους επινόησαν μιά ψυχή που μήτε υπάρχει, μήτε υπήρξε, μήτε
μέλλει να υπάρξει. Και αυτήν την ψυχή την ανακήρυξαν δημιουργό και
κυβερνήτη και προνοητή όλου του αισθητού κόσμου, και ρίζα και πηγή των
ψυχών μας, ή μάλλον όλων των ψυχών.<br />
<br />
Kι η ίδια, είπαν, οφείλει τη γένεσή της σε νου· ο κάποιος αυτός νους
όμως λένε ότι είναι διαφορετικός στην ουσία από τον κορυφαίο Νου, τον
οποίο αυτοί τον λένε Θεό. Αυτά είναι που δογματίζουν οι κορυφαίοι τους
στη σοφία και τη θεολογία. Δεν είναι καθόλου καλύτερο το σέβας τους από
εκείνων που θεοποιούν θηρία και πέτρες· ή μάλλον είναι πολύ χειρότερο.
Γιατί τα θηρία, ο χρυσός, η πέτρα κι ο χαλκός είναι κάτι, κι ας είναι τα
τελευταία μεταξύ των κτισμάτων. Κοσμική όμως ψυχή που κινεί τα άστρα,
ούτε υπάρχει, ούτε είναι κάτι, αφού δεν είναι απολύτως τίποτα, εκτός από
μυθοπλασία νοσηρής διάνοιας.<br />
<br />
<b style="color: red;">4.</b> Επειδή, λένε, είναι ανάγκη να κινείται το
σώμα του ουρανού, και παραπέρα δεν υπάρχει τόπος για να προχωρήσει,
ξαναγυρίζει προς τον εαυτο του κι έτσι η κίνησή του είναι περιστροφή.
Πολύ καλά. Αν λοιπόν είχε τόπο, θα πήγαινε προς τα επάνω, όπως και η
φωτιά, και ακόμη περισσότερο από τη φωτιά, γιατί είναι ελαφρότερο από
αυτήν. Αυτή όμως η κίνηση δεν οφείλεται στη φύση κάποιας ψυχής, αλλά στη
φύση της ελαφρότητας. Αν λοιπόν η κίνηση του ουρανού είναι περιστροφή,
κι αυτό προέρχεται από τη φύση τη δική του και όχι της ψυχής, άρα το
ουράνιο σώμα περιστρέφεται όχι από τη φύση της ψυχής, αλλά από τη δική
του φύση. Αρα λοιπόν, ούτε ψυχή έχει, ούτε υπάρχει κάποια ουράνια ή
παγκόσμια ψυχή. Η μόνη λογική ψυχή είναι η ανθρώπινη, που δεν είναι
ουράνια, αλλά υπερουράνια, και τούτο όχι τοπικά, αλλά από τη φύση της,
επειδή είναι νοερή ουσία.<br />
<br />
<b style="color: red;">5.</b> Το ουράνιο σώμα δεν έχει τη δυνατότητα
ούτε να προχωρεί, ούτε να επεκτείνεται προς τα επάνω. Όχι επειδή δεν
υπάρχει τόπος παραπέρα. Γιατί η έπειτ' απ' αυτό σφαίρα του αιθέρα που
περιλαμβάνεται απ' αυτό, δεν προχωρεί προς τα επάνω, όχι γιατί δεν
υπάρχει τόπος για να προχωρήσει —είναι απλωμένο γύρω απ' αυτή το πλάτος
του ουρανού. Αλλά δεν επεκτείνεται πιο πάνω από αυτό, γιατί αυτό είναι
λεπτότερο απ' αυτήν. Γι' αυτό και είναι πιο πάνω κατά φυσικό λόγο. Όχι
λοιπόν γιατί δεν έχει τόπο πιο πάνω του, γι' αυτό δεν προχωρεί προς τα
επάνω ο ουρανός, αλλά γιατί κανένα σώμα δεν είναι λεπτότερο και
ελαφρότερο απ' αυτόν.<br />
<br />
<b style="color: red;">6.</b> Κανένα σώμα δεν είναι ψηλότερα από το
ουράνιο σώμα. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι ο τόπος επάνω από τον ουρανό δε
δέχεται άλλο σώμα, αλλά ότι κάθε σώμα το συμπεριλαμβάνει ο ουρανός, και
κανένα σώμα δεν υπάρχει παραπέρα. Αν όμως μπορούσε να περάσει εκεί,
τότε, όπως πιστεύομε οι ευσεβείς, δε θα ήταν απαράδεκτο σ' εκείνον τον
πάνω από τον ουρανό τόπο. Γιατί ο Θεός που γεμίζει τα πάντα και που
επεκτείνεται και προς τα επέκεινα του ουρανού επ' άπειρον, υπήρχε και
προ του κόσμου και γέμιζε, όπως και τώρα, όλο τον τόπο του κόσμου. Και
αυτό δεν εμπόδισε καθόλου να υπάρξει σώμα μέσα σ' αυτόν τον τόπο.
Επομένως ούτε εκτός του ουρανού θα υπάρξει κανένα εμπόδιο ώστε να μην
υπάρχει τόπος, όπως εκείνος που περιέχει τον κόσμο ή εκείνος που έγινε
μέσα στον κόσμο, για να υπάρχει σώμα μέσα σ' αυτόν.<br />
<br />
<b style="color: red;">7.</b> Πώς λοιπόν, αφού δεν υπάρχει κανένα
εμπόδιο, δεν κατευθύνεται προς τα επάνω η κίνηση του ουρανίου σώματος,
αλλά ξαναγυρίζει στον εαυτό του και κινείται κυκλικά; Επειδή έχει την
ιδιότητα να έρχεται στην επιφάνεια όλων των άλλων, ως το πιο λεπτό απ'
όλα, είναι ψηλότερα από κάθε σώμα και πάρα πολύ ευκίνητο. Κάτι το άκρως
συμπιεσμένο είναι και βαρύτατο και καταλαμβάνει την κατώτατη θέση, ενώ
το ελαφρότατο είναι και ανώτατο και συγχρόνως πάρα πολύ ευκίνητο. Αφού
λοιπόν το ουράνιο σώμα κινείται εκ φύσεως πάνω από την επιφάνεια των
άλλων, κι αυτό που έχει τέτοια ιδιότητα δεν μπορεί από τη φύση του να
χωριστεί από εκείνα, πάνω από την επιφάνεια των οποίων βρίσκεται· κι
αφού αυτά είναι σφαιρικά, κατ' ανάγκη τρέχει γύρω από αυτά ακατάπαυστα.
Και τούτο όχι από τη φύση κάποιας ψυχής, αλλά από τη δική του σωματική
φύση, αφού και μετακινείται από τόπο σε τόπο διαδοχικά. Αυτή η κίνηση
χαρακτηρίζει κατεξοχήν το ουράνιο σώμα, όπως και η αντίθετη κατάσταση
της στάσεως είναι ιδίωμα των σωμάτων με αντίθετες ιδιότητες.<br />
<br />
<b style="color: red;">8.</b> θα μπορούσε να δει κανείς και στους
κοντινούς μας ανέμους, ότι κατά την κίνησή τους γύρω από τα μέρη, πάνω
από την επιφάνεια των οποίων βρίσκονται, δεν χωρίζονται από αυτά, ούτε
και προχωρούν καθόλου προς τα πιο πάνω. Και τούτο όχι γιατί δεν υπάρχει
τόπος, αλλά γιατί εκείνα που βρίσκονται πιο πάνω από αυτούς είναι
ελαφρότερα. Μένουν στην επιφάνεια εκείνων, πάνω από τα οποία βρίσκονται,
γιατί είναι κατά τη φύση τους ελαφρότεροι από αυτά. Και κινούνται γύρω
από αυτά όχι λόγω ψυχικής φύσεως, αλλά λόγω της φύσεως της δικής τους.
Και αυτή νομίζω τη μέτρια ομοιότητα θέλοντας να δείξει ο σε όλα σοφός
Σολομών, με το ίδιο όνομα των ανέμων ονόμασε το ουράνιο σώμα γράφοντας:
«Ο άνεμος διαγράφει κύκλους στην πορεία του, και ξαναγυρίζει
συμπληρώνοντας τους κύκλους του»(Εκκλ.. 1, 6). Απέχει δε από τα ανώτερα η
φύση των ανέμων και από την ταχύτατη κίνηση εκείνων, όσο υστερεί και
από την ελαφρότητά τους.<br />
<br />
<b style="color: red;">9.</b> Δύο ζώνες της γης είναι αντίστοιχα
εύκρατες και κατοικήσιμες, κατά τους σοφούς των Ελλήνων. Η κάθε μία
χωρίζεται σε άλλες δύο και έτσι γίνονται τέσσερις. Γι' αυτό και
υποστηρίζουν ότι υπάρχουν πάνω στη γη τέσσερα γένη ανθρώπων, τα οποία
δεν μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους. Γιατί, σύμφωνα με τους σοφούς
αυτούς, υπάρχουν άνθρωποι που κατοικούν την αντεύκρατη σ' εμάς ζώνη από
τα πλάγια, οι οποίοι χωρίζονται από εμάς με τη διακεκαυμένη ζώνη της
γης. Απέναντι από αυτούς κατοικούν, κατά τη γνώμη τους, εκείνοι που ζουν
κάτω από αυτή τη ζώνη. Κατά παρόμοιο τρόπο υπάρχουν και εκείνοι που
κατοικούν κάτω από εμάς. Τους πρώτους τους ονομάζουν «αντικείμενους»
προς εμάς, ενώ τους άλλους «αντίποδες» και «αντεστραμμένους». Κι όλα
αυτά γιατί δε γνωρίζουν ότι εκτός από το ένα δέκατο της γήινης σφαίρας,
όλο σχεδόν το υπόλοιπο καλύπτεται από τα νερά της αβύσσου.<br />
<br />
<b style="color: red;">10.</b> Θα μπορούσε κανείς να γνωρίζει ότι εκτός
από τη γνωστή οικουμένη, κανένα άλλο μέρος της γης δεν είναι
κατοικήσιμο, γιατί καλύπτεται από τα νερά της αβύσσου. Αρκεί να σκεφτεί
ότι υπάρχει ισομοιρία στα τέσσερα στοιχεία (γη, νερό, αέρας, φωτιά), από
τα οποία αποτελείται ο κόσμος, και ότι η σφαίρα καθενός από αυτά έχει
μέγεθος διαφορετικό από των άλλων, ανάλογα με την αραιότητά του. Σ' αυτό
συμφωνεί κι ο Αριστοτέλης που λέει ότι υπάρχουν πέντε στοιχεία
(προσθέτει τον αιθέρα), τοποθετημένα σφαιρικά σε πέντε χώρους. Και
πάντοτε ο μικρότερος περιέχεται στό μεγαλύτερο· η γη στο νερό, το νερό
στον αέρα, ο αέρας στη φωτιά, η φωτιά στόν αιθέρα. Και αυτός είναι ο
κόσμος.<br />
<br />
<b style="color: red;">11.</b> Ο αιθέρας λοιπόν ολοφάνερα έχει όγκο
πολλαπλάσιο από τη φωτιά (η οποία τον θερμαίνει, γι' αυτό ονομάζεται και
«υπέκκαυμα»). Η φωτιά έχει πολλαπλάσιο όγκο από την αερώδη σφαίρα, όπως
κι ο αέρας από το νερό, και το νερό από τη γη, η οποία είναι πάρα πολύ
συμπιεσμένη κι έχει τον πιο μικρό όγκο από τα τέσσερα στοιχεία τα κάτω
από τον ουρανό. Επειδή λοιπόν είναι πολλαπλάσιο το μέγεθος της υδάτινης
σφαίρας από το μέγεθος της γης, αν οι δύο αυτές σφαίρες, της γης δηλαδή
και του νερού, είχαν το ίδιο κέντρο, το νερό θα πλημμύριζε όλη τη γη και
δε θα άφηνε κανένα μέρος της να χρησιμοποιούν τα χερσαία ζώα, καθώς θα
κάλυπτε τελείως το έδαφος και θα άφηνε όλη την επιφάνεια της γης σε
μεγάλο βάθος. Αφού όμως το νερό δεν περιλαμβάνει όλη την επιφάνεια της
γης —η ξηρά, για παράδειγμα τής γύρω από μας οικουμένης είναι ακάλυπτη—,
κατ' ανάγκην η σφαίρα του νερού έχει διαφορετικό κέντρο. Πρέπει λοιπόν
να αναζητήσομε πόσο απέχει και που είναι αυτό το κέντρο· είναι
χαμηλότερα ως προς εμάς ή ψηλότερα; Το δεύτερο είναι αδύνατο, γιατί ένα
μέρος της επιφάνειας του νερού το βλέπομε κάτω από εμάς. Άρα το κέντρο
της σφαίρας του νερού είναι χαμηλότερα ως προς εμάς και κάτω από το
κέντρο της γης. Μένει να εξετάσομε, πόσο απέχει αυτό το κέντρο από το
κέντρο της γης.<br />
<br />
<b style="color: red;">12.</b> θα μπορούσε ίσως να καταλάβει κανείς,
πόσο εκεί που νομίζομε κάτω από μας απέχει από το κέντρο της γης το
κέντρο της σφαίρας του νερού, αν σκεφτεί έτσι: Στην επιφάνεια της γήινης
σφαίρας, η οποία είναι το κατοικούμενο από μας μέρος, εφάπτεται σχεδόν η
επιφάνεια του νερού που βλέπομε και που είναι κάτω από μας, όπως κάτω
μας είναι και το έδαφος της γης που πατούμε. Το κατοικήσιμο από μας
μέρος της γης είναι το ένα δέκατο περίπου της περιμέτρου της. Γιατί
πέντε ζώνες έχει η γη, και κατοικείται το μισό της μίας από αυτές
(συνολικά δηλαδή το ένα δέκατο της γης). Αν λοιπόν θελήσει κανείς να
φέρει μια σφαίρα που να περιέχει τη σφαίρα της γης και να εφάπτεται στο
ένα δέκατο αυτό της επιφάνειάς της, θα βρει ότι αυτή η σφαίρα θα έχει
διπλάσια σχεδόν διάμετρο και οκταπλάσιο όγκο από την εσωτερική και το
κέντρο της θα βρίσκεται στο νομιζόμενο από εμάς κατώτατο άκρο της γης·
αυτό φανερώνεται από το διάγραμμα.<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWri9-wiCVpwRQbrH29KVq8zG7HJ8OsjtUn6CPjWbS26O6MYANyPAodxi3xweF2fQSmEhyODacQZ4iaS1jNKoZ9H-HNwmIyD_5GpPSa7_F9hvuY__-Q7ISzaQQoeje8TS2rTuuFsKJOyc/s1600/%25CF%2583%25CE%25AC%25CF%2581%25CF%2589%25CF%2583%25CE%25B70005.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="178" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWri9-wiCVpwRQbrH29KVq8zG7HJ8OsjtUn6CPjWbS26O6MYANyPAodxi3xweF2fQSmEhyODacQZ4iaS1jNKoZ9H-HNwmIyD_5GpPSa7_F9hvuY__-Q7ISzaQQoeje8TS2rTuuFsKJOyc/s200/%25CF%2583%25CE%25AC%25CF%2581%25CF%2589%25CF%2583%25CE%25B70005.jpg" width="200" /></a></div>
<br />
<b style="color: red;">13.</b> Ας παραστήσομε τη σφαίρα της γης με
κύκλο, μέσα στον οποίο σημειώνομε α, β, γ, δ, και τη σφαίρα του νερού με
άλλο κύκλο που περιέχει τον πρώτο και εφάπτεται στο άνω δέκατο της
επιφάνειάς του· έξω από το δεύτερο κύκλο σημειώνομε ε, ζ, η, θ. Θα
βρεθεί τότε το προς το μέρος μας κάτω άκρο του εσωτερικού κύκλου, δηλαδή
το β, κέντρο του εξωτερικού. Ο οποίος, ενώ έχει διπλάσια διάμετρο,
αποδεικνύεται με γεωμετρικές αποδείξεις ότι δίνει οκταπλάσια σφαίρα,
γιατί όταν διπλασιαστεί η διάμετρος μιας σφαίρας, οκταπλασιάζεται ο
όγκος της. Συμβαίνει βέβαια το ένα όγδοο της υγρής αυτής σφαίρας να έχει
αναμιχθεί και να εμπεριέχεται στη γη. Γι' αυτό και πολλές πηγές
αναβρύζουν από αυτήν, και άφθονα ποτάμια ρεύματα αναδίδονται και τρέχουν
αέναα, και κόλποι πολλών θαλασσών χύνονται σ' αυτήν, και σχηματίζονται
πλήθος λίμνες. Και δεν υπάρχει σχεδόν μέρος της γης, όπου να σκάψει
κανείς και να μη βρει νερό να ρέει από κάτω.<br />
<br />
<b style="color: red;">14.</b> Εκτός από τη δική μας οικουμένη, καμιά
άλλη δεν υπάρχει, όπως διδάσκει και το διάγραμμα και η
λογική. Όπως δηλαδή, αν ήταν ένα το κέντρο της γης και του νερού, θα
ήταν όλη η γη ολωσδιόλου ακατοίκητη, έτσι και πολύ περισσότερο, αν το
νερό έχει ως κέντρο το κατώτατο ως προς εμάς άκρο της γης, εκτός από τη
γνωστή οικουμένη που βρίσκεται στο επάνω μέρος της υδάτινης σφαίρας, όλα
τα άλλα μέρη της γης είναι αδύνατο να κατοικούνται, επειδή καλύπτονται
από πολύ νερό. Αφού όμως, όπως προαποδείχθηκε, μόνο πάνω στην
κατοικούμενη γη υπάρχει ενσώματη λογική ψυχή, η οποία είναι μία, αυτή
που έχομε εμείς, έπεται ότι μόνο πάνω στην κατοικούμενη γη κατοικούν και
τα χερσαία άλογα ζώα.<br />
<br />
<b style="color: red;">15.</b> Η όραση διαμορφώνεται από τα πολυειδή
χρώματα και σχήματα· η όσφρηση από τους ατμούς· η γεύση από τους χυμούς·
η ακοή από τους ήχους· η αφή από την τραχύτητα ή την λειότητα των
επιφανειών. Οι πληροφορίες που δίνουν οι αισθήσεις, προέρχονται βέβαια
από τα σώματα, αλλά δεν είναι σώματα, αν και είναι σωματικές. Γιατί δεν
προέρχονται έτσι απλώς από τα σώματα, αλλά από τα είδη (τις φυσικές
ιδιότητες) των σωμάτων. Αλλά φυσικά δεν ταυτίζονται με τα σωματικά
"είδη"· Είναι μόνο αποτυπώματά τους, που σαν εικόνες χωρίζονται αχώριστα
από αυτά. Και αυτό είναι φανερό από την όραση και μάλιστα από τα
ορώμενα σε καθρέφτη.<br />
<br />
<b style="color: red;">16.</b> Αυτά λοιπόν τα εκμαγεία των αισθήσεων
είναι που οικειοποιείται από τις αισθήσεις το φανταστικό μέρος της
ψυχής· όχι τις ίδιες τις αισθήσεις, αλλά τις εικόνες που όπως είπαμε
υπάρχουν σ' αυτές, και τις χωρίζει τελείως από τα σώματα και τα "είδη"
των σωμάτων. Τις αποθηκεύει δε σαν θησαυρούς και προβάλλει ανάλογα προς
χρήση του πότε τη μία και πότε την άλλη, ακόμη κι όταν απουσιάζουν τα
αντίστοιχα σώματα. Έτσι το φανταστικό της ψυχής τις κάνει όλες ορατές
στόν εαυτό του, ακόμη και τις εικόνες της ακοής, της γεύσεως, της
οσφρήσεως και της αφής.<br />
<br />
<b style="color: red;">17.</b> Η φαντασία της ψυχής στό λογικό ον είναι
στο σύνορο μεταξύ νου και αισθήσεως. Αυτές λοιπόν τις εικόνες που
παραλαμβάνει η φαντασία από τις αισθήσεις, ως χωρισμένες πια από τα
σώματα και ήδη ασώματες, τις βλέπει και τις στριφογυρίζει ο νους και
παράγει διαφόρων ειδών λογισμούς, καθώς διαλογίζεται και αναλογίζεται
και συλλογίζεται με πολλούς τρόπους, με εμπάθεια ή με απάθεια ή με μια
μέση κατάσταση, με πλάνη ή χωρίς πλάνη. Και απ' αυτό γεννιούνται οι
περισσότερες αρετές και κακίες, ορθές απόψεις και κακοδοξίες. Και λέω οι
περισσότερες, κι όχι όλες οι αλήθειες και οι πλάνες, οι αρετές και οι
κακίες, έχουν την αρχή τους στους λογισμούς από τη φαντασία, επειδή δε
συμβαίνει να γίνεται κάθε λογισμός του νου από αυτές τις εικόνες και γι'
αυτές, αλλά είναι δυνατό να βρει κανείς και ορισμένα που δεν μπορούν να
υποπέσουν στις αισθήσεις και που ο νους τα κάνει λογισμούς.<br />
<br />
<b style="color: red;">18.</b> Άξιο μεγάλου θαυμασμού και προσοχής
είναι, πώς από τα πρόσκαιρα και αισθητά προξενείται μέσα στην ψυχή
μόνιμο κάλλος ή ασχήμια, πλούτος ή φτώχεια, δόξα ή αδοξία, και γενικά ή
νοητό φως που παρέχει ζωή αιώνια, ή νοητό σκότος που κολάζει την ψυχή.<br />
<br />
<b style="color: red;">19.</b> Ο νους, χρησιμοποιώντας σαν όχημα τη
φαντασία και μέσω αυτής επικοινωνώντας με τις αισθήσεις, αποκτά μια
σύμμικτη γνώση. Για παράδειγμα, έστω ότι βλέπει κάποιος με την αισθητή
όραση τον ήλιο να δύει, και τη σελήνη να ακολουθεί τον ήλιο με το
στραμμένο μέρος της σ' αυτόν, και τις κατοπινές ημέρες να απομακρύνεται
σιγά-σιγά και να φωτίζεται περισσότερο, μέχρις ότου φτάσει απέναντί του,
και πάλι λίγο-λίγο να πλησιάζει από το άλλο μέρος και το φως της να
ελαττώνεται ολοένα και να το αποθέτει εκεί από όπου άρχισε να φωτίζεται.
Αφού σημειώσει όλες αυτές τις εικόνες με το νου, επειδή έχει τις
προηγούμενες εικόνες στη φαντασία του, και την καθημερινά παρούσα στην
αίσθηση, αποκτά από την αίσθηση, τη φαντασία και τη νόηση, τη γνώση, ότι
η σελήνη παίρνει το φως της από τον ήλιο αλλά η τροχιά της είναι
κοντινότερη στη γη και πολύ χαμηλότερη από του ηλίου.<br />
<br />
<b style="color: red;">20.</b> Παρόμοια με τη σελήνη μπορούμε να πούμε
και για τον ήλιο. Τις εκλείψεις του και τους συνδέσμους που γίνονται
κατ' αυτές, τις μετακινήσεις και τις αποστάσεις μεταξύ τους των άλλων
πλανητών και τους ποικίλους σχηματισμούς που δημιουργούν, και γενικά όσα
γνωρίζομε για τα ουράνια φαινόμενα, ακόμη και τις αιτίες της φύσεως,
τις μεθόδους και όλες τις τέχνες και γενικά κάθε γνώση που συνάγεται από
επιμέρους κατανοήσεις, όλα τα συγκεντρώσαμε με την αίσθηση και τη
φαντασία μέσω του νου. Και καμιά απ' αυτές τις γνώσεις δεν μπορεί να
ονομαστεί πνευματική, αλλά μάλλον φυσική, αφού δεν μπορεί να δεχθεί τα
του Πνεύματος.<br />
<br />
<b style="color: red;">21.</b> Από που μάθαμε κάτι βέβαιο και αληθινό
για το Θεό ή για όλον τον κόσμο ή για μας τους ίδιους; Όχι από τη
διδασκαλία του Πνεύματος; Αυτή μας δίδαξε ότι μόνο ο Θεός είναι ο
αληθινά Ων και πάντοτε Ων και αμετάβλητα Ων και ότι δεν έλαβε το είναι
από την ανυπαρξία, ούτε πηγαίνει προς την ανυπαρξία. Και ότι είναι
τρισυπόστατος και παντοδύναμος. Αυτός σε έξι ημέρες έφερε τα όντα από το
μηδέν στην ύπαρξη με το λόγο, ή μάλλον τα δημιούργησε αμέσως, όπως λέει
ο Μωυσής: «Στην αρχή ο Θεός δημιούργησε τον ουρανό και τη γη»(Γεν.
1,1). Όχι βέβαια με κενό, ούτε χωρίς τα ενδιάμεσα όλα. Η γη ήταν
ανάμικτη με το νερό, και το καθένα από τα δύο κυοφορούσε τόσο τον αέρα,
όσο και τα αντίστοιχα διάφορα ζώα και φυτά. Ο ουρανός πάλι κυοφορούσε τα
διάφορα φώτα και πυρά, πάνω στα οποία έχει την ύπαρξή του το σύμπαν.
Έτσι λοιπόν ο Θεός δημιούργησε στην αρχή τον ουρανό και τη γή, σαν ύλη
που δέχεται τα πάντα κι έχει τη δυνατότητα να παράγει τα πάντα,
ανατρέποντας ορθά από τότε εκείνους που κακώς νομίζουν ότι η ύλη
προϋπήρχε από μόνη της.<br />
<br />
<b style="color: red;">22.</b> Μετά την αρχική αυτή δημιουργία, ο Θεός
που δημιούργησε τα πάντα από την ανυπαρξία, φιλοκαλώντας κατά κάποιο
τρόπο και κοσμώντας παραπέρα τον κόσμο, απένειμε μέσα σε έξι μέρες στο
καθένα το αρμόδιο σύνολο των γνωρισμάτων που συμπλήρωναν τον διάκοσμό
του, ξεχωρίζοντας το καθένα με μόνο το πρόσταγμά του, σαν να έβγαζε από
θησαυροφυλάκια κατ' είδος ό,τι είχε τοποθετήσει σ' αυτά, διαθέτοντας και
συνθέτοντας αρμονικά, εξαίρετα και κατάλληλα στο καθένα το ένα προς το
άλλο, το καθένα προς όλα και όλα προς το καθένα. Και την ακίνητη γη την
έβαλε σαν κέντρο στον μέγιστο κύκλο του ουρανού, συνδέοντας πάνσοφα με
τα ενδιάμεσα τον αεικίνητο ουρανό, για να μένει πάντοτε ο ίδιος κόσμος
και σταθερός και κινούμενος. Αφού δηλαδή τα αεικίνητα και πάρα πολύ
ταχυκίνητα σώματα τοποθετήθηκαν γύρω-γύρω, αναγκαστικά το ακίνητο, η γη,
κατέλαβε το μέσο, για να είναι η ακινησία του αντίρροπη της κινήσεως,
ώστε να μη μετακινείται σαν κύλινδρος ή παγκόσμια σφαίρα.<br />
<br />
<b style="color: red;">23.</b> Αφού λοιπόν ο Αριστοτέχνης έδωσε τέτοια
θέση στα δύο πέρατα του παντός —τον ουρανό δηλαδή και τη γη—, όλον αυτόν
τον κόσμο εύκοσμα, για να πω έτσι, και στερέωσε και εκίνησε. Στο καθένα
πάλι από τα ενδιάμεσα απένειμε το πρέπον. Και άλλα τα τοποθέτησε επάνω
και διέταξε να περιφέρονται μετέωρα στα ουράνια και να συμπεριστρέφονται
με το ανώτατο όριο του παντός πάρα πολύ συνετά και κόσμια χωρίς παύση
—εδώ υπάγονται όσα είναι ελαφρά και ενεργά και επιτήδεια να μεταβάλλουν
σε χρήσιμα τα κάτω από αυτά. Αυτά είναι υψωμένα πάνω από το μέσο με τόσο
πολύ μεγάλη σύνεση, ώστε και το υπερβολικό ψύχος που υπάρχει εκεί να το
σπάζουν επαρκώς, αλλά και τη δική τους υπερβολική θερμότητα να την
κρατούν στη θέση της, κι ακόμη να συγκρατούν κάπως και την υπερβολική
κίνηση των υψηλοτάτων άκρων με δική τους αντίστροφη κίνηση, έτσι που κι
εκείνα να κρατούν στη θέση τους με τη δική τους αντίστροφη περιστροφή,
και σ' εμάς να παρέχουν τις πολύ ωφέλιμες ετήσιες διαφορές των εποχών,
τα μέτρα των διαστημάτων του χρόνου και —όταν εμβαθύνομε σ' αυτά — τη
γνώση του Θεού που τα δημιούργησε και τα κατέταξε και τα στόλισε. Αυτά
λοιπόν που μετεωροπορούν στα ύψη, τα άφησε να περιφέρονται έτσι με
πολλές κινήσεις για δύο λόγους· για χάρη του παγκόσμιου κάλλους και για
πολύμορφη ωφέλεια. Τα άλλα πάλι τα τοποθέτησε κάτω και γύρω στό μέσον,
όσα δηλαδή έχουν βάρος και μεταβλητή φύση, γίνονται και ξαναγίνονται,
χωρίζονται και ενώνονται και τείνουν να μεταβληθούν σε εύχρηστα· τα
έβαλε κι αυτά σε ευκοσμία ανάλογα με τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση, για
να μπορεί να λέγεται το παν αληθινά "κόσμος", δηλαδή στολισμός.<br />
<br />
<b style="color: red;">24.</b> Έτσι λοιπόν έγινε το πρώτο ον στην κτίση,
και μετά το πρώτο άλλο, και ύστερα απ' αυτό πάλι άλλο και ούτω καθεξής,
και ύστερα από όλα ο άνθρωπος. Ο οποίος αξιώθηκε να έχει από το Θεό
τόση τιμή και πρόνοια, ώστε ο αισθητός αυτός κόσμος να γίνει πριν από
αυτόν γι' αυτόν, η βασιλεία των ουρανών να ετοιμαστεί ευθύς από την αρχή
του κόσμου(Ματθ. 25, 34) πριν από αυτόν γι' αυτόν, να προηγηθεί
διαβούλευση του Θεού περί αυτού κι έπειτα να πλαστεί με το χέρι του Θεού
κατ' εικόνα Του(Γεν. 1, 26), έτσι που να μη λάβει το παν, όπως τα άλλα
ζώα, από την ύλη και τον αισθητό κόσμο, αλλά μόνο το σώμα. Την ψυχή όμως
την έλαβε από τα υπερκόσμια, ή μάλλον από τον ίδιο το Θεό, με απόρρητο
φύσημα(Γεν. 2, 7), ώστε να γίνει κάτι μεγάλο και θαυμαστό και πιό πάνω
απ' όλα, να επιτηρεί και να επιβλέπει το παν και να επιστατεί σε όλα και
άρα να γνωρίζει το Θεό, να τον δέχεται και να είναι αποτέλεσμα που να
δείχνει περισσότερο από κάθε άλλο δημιούργημα την ύψιστη μεγαλοσύνη του
Τεχνίτη. Κι όχι μόνο είναι δεκτικός του Θεού και της χάρης Του με αγώνα,
αλλά είναι δυνατό και να ενωθεί με Αυτόν σε μία υπόσταση.<br />
<br />
<b style="color: red;">25.</b> Αυτά και άλλα όμοια που είναι η αληθινή
σοφία και η σωτηριώδης γνώση και προξενούν την άνω μακαριότητα, ποιός
Ευκλείδης, ποιος Μαρίνος, ποιος Πτολεμαίος μπόρεσε να τα κατανοήσει, ή
ποιος Εμπεδοκλής και Σωκράτης και Αριστοτέλης και Πλάτων, με τις λογικές
τους μεθόδους ή τις μαθηματικές αποδείξεις τους; Ή μάλλον, ποιά αίσθηση
τα έχει αντιληφθεί; Ποιος νους τα συνέλαβε; Κι αν σ' εκείνους που εκ
φύσεως φιλοσοφούσαν και στους ομοίους τους φάνηκε χαμαίζηλη η πνευματική
σοφία, αποδεικνύεται κι από αυτό η υπεροχή της. Σχεδόν όσο νιώθουν τα
άλογα ζώα τη σοφία εκείνων κι όλες τις γνώσεις τους, ή, αν θέλεις, όπως
τα μικρά παιδιά, που θεωρούν σπουδαιότερα τα γλυκίσματα που κρατούν από
το βασιλικό στέμμα, έτσι στέκονται κι αυτοί απέναντι στην αληθινή και
υψηλότατη σοφία και διδασκαλία του Πνεύματος.<br />
<br />
<b style="color: red;">26.</b> Όχι μόνο το να γνωρίζει κανείς —κατά το
δυνατόν— το Θεό, είναι ασυγκρίτως καλύτερο της φιλοσοφίας των Ελλήνων,
αλλά και μόνο το να γνωρίζει ποιά θέση έχει ο άνθρωπος κοντά στο Θεό,
ξεπερνά όλη τη σοφία τους. Γιατί μόνον ο άνθρωπος απ' όλα αυτά τα
επίγεια και τα ουράνια δημιουργήθηκε κατ' εικόνα του Πλάστη του, για να
βλέπει προς Εκείνον και να τον αγαπά και μόνον Εκείνου να είναι μύστης
και προσκυνητής, και να διατηρεί το κάλλος αυτό με την προς Αυτόν πίστη
και κλίση και διάθεση. Όλα τ' άλλα, όσα έχει η γη και αυτός ο ουρανός, ο
άνθρωπος να τα θεωρεί κατώτερα από τον εαυτό του και ολότελα στερημένα
νου. Αυτό οι Έλληνες σοφοί δεν μπόρεσαν καθόλου να αντιληφθούν και
ατίμασαν την ανθρώπινη φύση, ασέβησαν στο Θεό και σεβάστηκαν και
λάτρεψαν την κτίση αντί τον Κτίστη(Ρωμ. 1, 25). Απέδωσαν δηλαδή νου στα
αισθητά, μα αναίσθητα άστρα, και στο καθένα, ανάλογα με το μέγεθός του,
του έδωσαν ανάλογη δύναμη και αξίωμα. Ήταν θλιβερό το σέβας τους γι'
αυτά, που αφού τα ονόμασαν θεούς, μεγαλύτερους και μικρότερους,
παραχώρησαν σ' αυτά την εξουσία του παντός. Αυτοί λοιπόν, από τα αισθητά
και τη γύρω απ' αυτά φιλοσοφία, δεν προξένησαν στις ψυχές τους ντροπή
και ατιμία και έσχατη πενία και πράγματι νοητό και τιμωρητικό σκοτάδι;<br />
<br />
<b style="color: red;">27.</b> Η γνώση ότι γίναμε κατ' εικόνα του
Δημιουργού, δεν επιτρέπει να θεοποιούμε ούτε τον νοητό κόσμο. Γιατί αυτό
το "κατ' εικόνα" δεν αναφέρεται στο σώμα, αλλά στη φύση του νου, από
τον οποίο τίποτε δεν είναι καλύτερο κατά τη φύση. Γιατί αν υπήρχε κάτι
καλύτερο, το "κατ' εικόνα" θα υπήρχε σ' εκείνο. Αφού λοιπόν το καλύτερο
μέσα μας είναι ο νους, και τούτο, αν και είναι κατ' εικόνα θεϊκή,
κτίσθηκε όμως από το Θεό, δεν είναι εύκολο να καταλάβομε, ή μάλλον δεν
είναι από αυτό ολοφάνερο, ότι ο Ποιητής του νοερού μας μέρους είναι ο
Ποιητής και κάθε νοερού; Κάθε νοερή λοιπόν φύση, όλοι δηλαδή οι Άγγελοι,
είναι δούλοι μαζί μ' εμάς και κατ' εικόνα του Δημιουργού. Αν και είναι
ανώτεροι από μας, γιατί δεν έχουν σώμα και πλησιάζουν περισσότερο την
εντελώς ασώματη και άκτιστη φύση. Ή μάλλον, όσοι απ' αυτούς φύλαξαν την
τάξη τους και αποδέχονται το σκοπό για τον οποίο έγιναν, αν και
ομόδουλοί μας, είναι σεβαστοί σ' εμάς και πολύ ανώτεροί μας κατά την
τάξη. Εκείνοι όμως που δε φύλαξαν την τάξη τους, αλλά επαναστάτησαν και
αθέτησαν το σκοπό για τον οποίο έγιναν, πήγαν όσο γινόταν πιο μακριά από
εκείνους που πλησιάζουν το Θεό και ξέπεσαν από την τιμή που είχαν. Και
καθώς προσπαθούν να συμπαρασύρουν κι εμάς στην έκπτωση, δεν είναι μόνον
αχρείοι και άτιμοι, αλλά και αντίθετοι, και στο ανθρώπινο γένος ολέθριοι
και εχθρικότατοι.<br />
<br />
<b style="color: red;">28.</b> Αλλά οι φυσιολόγοι και οι αστρολόγοι
αυτοί που καυχιούνται ότι γνωρίζουν τα πάντα, αφού δεν μπόρεσαν με τη
φιλοσοφία ν' αντιληφθούν τίποτε απ' όσα προείπαμε, ονόμασαν επιπλέον τον
άρχοντα του σκότους και τις κάτω απ' αυτόν δυνάμεις της αποστασίας, όχι
μόνον ανωτέρους τους, αλλά και θεούς. Τους τίμησαν με ναούς, πρόσφεραν
σ' αυτούς θυσίες και υποτάχθηκαν στις ολεθριότατες προσταγές τους. Κι
εκείνοι εύλογα τους εξαπάτησαν για πολύ με ανίερες ιεροτελεστίες και
καθαρμούς που μόλυναν και πρόσθεταν την επικατάρατη οίηση, και με
προφήτες και προφήτισσες που παραπλανούσαν τους ανθρώπους όσο γίνεται
μακρύτερα από την πραγματική αλήθεια.<br />
<br />
<b style="color: red;">29.</b> Το να γνωρίζει κανείς το Θεό, ή να
γνωρίζει τον άνθρωπο και την αξία του (πράγματα που τώρα και οι απλοϊκοί
Χριστιανοί γνωρίζουν) είναι γνώση υψηλότερη από τη φυσιολογία, την
αστρολογία και όλη τη γύρω απ' αυτές φιλοσοφία. Επιπλέον όμως, το να
γνωρίζει ο ανθρώπινος νους την ασθένειά του και αυτήν να ζητά να
θεραπεύσει, αυτό είναι πολύ ανώτερο ασυγκρίτως από το να γνωρίζει και να
ερευνά τα μεγέθη των άστρων και τους λόγους των φύσεων, τις γενέσεις
των επιγείων και τις περιόδους των ουρανίων σωμάτων, τις μεταβολές και
τις ανατολές των αστέρων, τις ακινησίες και τις οπισθοδρομήσεις τους,
τις μεταξύ τους αποστάσεις και συνελεύσεις, και γενικά τις ποικίλες
σχέσεις που προέρχονται από την εκεί πολυκινησία. Γιατί ο νους που
γνώρισε την ασθένειά του, βρήκε από που μπορεί να μπει για να βρεί τη
σωτηρία, να πλησιάσει το φως της γνώσεως και να λάβει σοφία αληθινή, η
οποία δεν καταλύεται μαζί με τον αιώνα τούτον.<br />
<br />
<b style="color: red;">30.</b> Κάθε λογική και νοερή φύση, είτε Άγγελος
είτε άνθρωπος, έχει ζωή, με την οποία διαμένει ως ύπαρξη αθάνατη και δεν
επιδέχεται φθορά. Η δική μας νοερή και λογική φύση δεν έχει τη ζωή μόνο
ως ουσία, αλλά και ως ενέργεια, αφού ζωοποιεί το σώμα με το οποίο είναι
ενωμένη. Γι' αυτό και λέγεται ζωή του σώματος. Η ζωή που αναφέρεται σε
κάτι άλλο, είναι ενέργεια της ζωής· γιατί ουδέποτε λέγεται ουσία
καθεαυτή, αν αναφέρεται σε κάτι άλλο. Η νοερή όμως φύση των Αγγέλων δεν
έχει σαν τέτοια ενέργεια τη ζωή, γιατί δεν έλαβε από το Θεό δεμένο μαζί
της σώμα από τη γη, για να λάβει και ζωοποιό για τούτο δύναμη. Είναι
λοιπόν και αυτή δεκτική των αντιθέτων, δηλαδή της κακίας και της
αγαθότητας. Και αυτό δηλώνουν οι πονηροί άγγελοι που ξέπεσαν από έπαρση.
Επομένως είναι κάπως σύνθετοι και οι Άγγελοι, από την ιδιαίτερη ουσία
τους και από μία από τις δύο αντίθετες ποιότητες, δηλαδή την αρετή και
την κακία. Απ' αυτό αποδεικνύεται ότι ούτε αυτοί έχουν ως ουσία τους
την αγαθότητα.<br />
<br />
<b style="color: red;">31.</b> Η ψυχή καθενός από τα άλογα ζώα είναι η
ζωή του σώματος που εμψυχώνει. Και δεν έχουν αυτά τη ζωή ως ουσία, αλλά
ως ενέργεια, επειδή αυτή υπάρχει σε σχέση με κάτι άλλο και όχι καθ'
εαυτήν. Γιατί βλέπομε ότι αυτή (η ψυχή-ζωή) δεν έχει τίποτε άλλο, εκτός
απ' όσα ενεργεί μέσω του σώματος. Γι' αυτό και όταν διαλύεται το σώμα,
αναγκαστικά διαλύεται κι αυτή, επειδή είναι το ίδιο θνητή με αυτό, και
ό,τι είναι αυτή, είναι και λέγεται σε σχέση με το θνητό σώμα. Γι' αυτό
κι όταν το σώμα πεθάνει, πεθαίνει κι αυτή μαζί του.<br />
<br />
<b style="color: red;">32.</b> Η ψυχή καθενός ανθρώπου είναι και ζωή του
σώματος που εμψυχώνει και έχει τη ζωοποιό ενέργεια σε σχέση προς κάτι
άλλο, προς το οποίο εκδηλώνεται, δηλαδή προς το σώμα που ζωοποιείται από
αυτήν. Έχει τη ζωή όχι μόνο ως ενέργεια, αλλά και ως ουσία, επειδή ζει
και καθ' εαυτήν. Γιατί τη βλέπομε να έχει λογική και νοερή ζωή, η οποία
είναι φανερά διαφορετική από τη ζωή του σώματος και όσων ενεργούνται δια
του σώματος. Γι' αυτό και όταν διαλύεται το σώμα, δε διαλύεται μαζί κι
αυτή. Κι όχι μόνο δε διαλύεται μαζί με το σώμα, αλλά και παραμένει
αθάνατη, επειδή η ζωή που αυτή έχει καθ' εαυτήν, δεν εκδηλώνεται ως προς
κάτι άλλο, αλλά αποτελεί την ουσία της.<br />
<br />
<b style="color: red;">33.</b> Η λογική και νοερή ψυχή, έχει ως ουσία τη
ζωή, αλλά δεκτική των αντιθέτων, δηλαδή της κακίας και της αγαθότητας.
Αποδεικνύεται λοιπόν ότι δεν έχει ως ουσία την αγαθότητα, καθώς ούτε και
την κακία, αλλά ως κάποιες ποιότητες που ανάλογα με τη διάθεσή της
βρίσκεται στη μία ή την άλλη. Και βρίσκεται όχι τοπικά, αλλά όταν η
νοερή ψυχή, που έχει πάρει το αυτεξούσιο από τον Κτίστη, κλίνει σε μία
από τις δύο και θελήσει να ζήσει σύμφωνα με αυτήν. Γι' αυτό και είναι
κάπως σύνθετη η λογική και νοερή ψυχή, από την ενέργειά της που
αναφέραμε πιο πάνω. Αυτή βέβαια η ενέργεια, επειδή εκδηλώνεται ως προς
κάτι άλλο (το σώμα), δεν μπορεί να δημιουργεί σύνθεση. Η σύνθεση
δημιουργείται από την ουσία της ψυχής κι από μία οποιαδήποτε από τις
προαναφερθείσες αντίθετες ποιότητες, δηλαδή την αρετή και την κακία.<br />
<br />
<b style="color: red;">34.</b> Ο υπέρτατος Νους, το άκρο αγαθό, η πάνω
από τη ζωή και τη θεότητα φύση, επειδή είναι ολότελα και οπωσδήποτε
ανεπίδεκτος των αντιθέτων, είναι φανερό ότι έχει την αγαθότητα όχι ως
ιδιότητα, αλλά ως ουσία. Γι' αυτό και ό,τι αγαθό βάλει κανείς στο νου
του, υπάρχει σ' Εκείνον ή μάλλον, Εκείνος είναι το αγαθό και είναι πάνω
απ' αυτό. Και ό,τι σκεφτεί κανείς για Εκείνον, είναι αγαθό, ή μάλλον
είναι αγαθότητα και υπεράγαθη αγαθότητα. Σ' Αυτόν υπάρχει και η ζωή, ή
μάλλον Αυτός είναι η ζωή. Γιατί η ζωή είναι αγαθό, και η ζωή σ' Αυτόν
είναι αγαθότητα. Και η σοφία υπάρχει σ' Αυτόν, ή μάλλον Αυτός είναι η
σοφία· γιατί η σοφία είναι αγαθό, κι η σοφία σ' Αυτόν είναι αγαθότητα.
Επίσης, η αιωνιότητα και η μακαριότητα και γενικά οποιοδήποτε αγαθό
σκεφτεί κανείς. Και δεν υπάρχει εκεί διαφορά ζωής και σοφίας και
αγαθότητας και των ομοίων. Γιατί η Αγαθότητα εκείνη τα συμπεριλαμβάνει
όλα κατά τρόπο συγκεντρωτικό, ενιαίο και απλούστατο, και τη νοούμε και
την ονομάζομε από όλα τα αγαθά. Ό,τι αγαθό νοήσει κανείς και πει περί
Αυτής, είναι και ένα και αληθινό· Εκείνη όμως δεν είναι μόνο αυτό που
αληθινά νοείται από αυτούς που νοούν με θεόσοφο νου και θεολογούν με
πνευματοκίνητη γλώσσα, αλλά ως αχώρητη στο λόγο και στο νου μας είναι
πάνω απ' αυτά και δεν απομακρύνεται από την ενιαία και υπέρλογα απλή
κατάστασή Της. Είναι δηλαδή μία Αγαθότητα πανάγαθη και υπεράγαθη, και μ'
αυτό μόνο και νοείται και ονομάζεται. Τούτο βέβαια, ότι ο Ποιητής και
Κύριος της κτίσεως είναι πανάγαθη και υπεράγαθη Αγαθότητα κι έχει ως
ουσία Του την αγαθότητα, δείχνεται από μόνες τις ενέργειές Του προς την
κτίση. Γι' αυτό και είναι ολότελα και οπωσδήποτε ανεπίδεκτος της
εναντιότητας προς την αγαθότητα, δηλαδή της κακίας. Γιατί ούτε και είναι
εναντίον καμιάς υπάρξεως.<br />
<br />
<b style="color: red;">35.</b> Η πανάγαθη αυτή και υπεράγαθη Αγαθότητα
είναι και πηγή αγαθότητας. Γιατί και τούτο είναι αγαθό, και μάλιστα το
ακρότατο αγαθό, και δεν ήταν δυνατό να λείπει από την παντέλεια
Αγαθότητα. Επειδή τώρα η παντέλεια και υπερτέλεια αυτή Αγαθότητα είναι
Νους, τίποτε άλλο δεν μπορεί να πηγάζει από Αυτή σαν από πηγή, παρά
λόγος. Λόγος βέβαια όχι σαν το δικό μας προφορικό λόγο· γιατί τούτος δεν
είναι του νου, αλλά του σώματος που κινείται από νου. Ούτε πάλι σαν το
δικό μας ενδιάθετο λόγο· γιατί και τούτος γίνεται μέσα μας έχοντας σαν
τύπους τους φθόγγους. Ούτε τέλος σαν το δικό μας λόγο της διάνοιας, κι
ας είναι αυτός χωρίς φθόγγους, πραγματοποιούμενος με κινήσεις τελείως
ασώματες· γιατί και ο λόγος αυτός της διάνοιας είναι μετά από μας, και
έχει ανάγκη από διαλείμματα και μεγάλα χρονικά διαστήματα και προχωρεί
διεξοδικά, πηγαίνοντας από την ατελή αρχή προς το τελικό συμπέρασμα.
Αλλά ο Λόγος που πηγάζει από τη θεία Αγαθότητα είναι αντίστοιχος με τον
έμφυτο σε μας λόγο που εναπόκειται στο νου μας αφότου ο Δημιουργός μάς
έκανε κατ' εικόνα Του· ο λόγος αυτός είναι η γνώση που συνυπάρχει
πάντοτε με το νου. Η Γνώση-Λόγος λοιπόν, η οποία συνυπάρχει πάντοτε με
τον υπέρτατο νου της παντέλειας και υπερτέλειας Αγαθότητας που δεν έχει
τίποτε το ατελές, είναι απαράλλακτα όσα είναι κι Εκείνη, εκτός από το
ότι προέρχεται από Εκείνη. Γι' αυτό και ο υπέρτατος Λόγος είναι και
λέγεται από μας Υιός, για να γνωρίσομε με βεβαιότητα ότι είναι τέλειος
με τέλεια δική Του υπόσταση, γιατί έχει την ύπαρξη από τον Πατέρα και
δεν υστερεί καθόλου από τον Πατέρα κατά την ουσία, αλλά είναι
απαράλλακτος μ' Εκείνον, αν και όχι κατά την υπόσταση· αυτή διακρίνεται
από το ότι ο Λόγος προήλθε με θεοπρεπή γέννηση από τον Πατέρα.<br />
<br />
<b style="color: red;">36.</b> Επειδή η Αγαθότητα που σαν από πηγή
προήλθε με γέννηση από την Αγαθότητα-Νου, είναι Λόγος, και λόγο χωρίς
πνεύμα (πνοή), κανένας που έχει νου δεν μπορεί να εννοήσει, γι' αυτό ο
εκ Θεού Θεός Λόγος έχει το Άγιο Πνεύμα, το οποίο προέρχεται και αυτό από
τον Πατέρα. Το Πνεύμα αυτό δεν είναι όπως εκείνο που συνυπάρχει με τον
προφορικό μας λόγο. Ούτε πάλι είναι όπως εκείνο που συνυπάρχει, αν και
ασωμάτως, με τον ενδιάθετο και τον κατά διάνοια λόγο μας· γιατί και
τούτο είναι μια ορμή του νου που συνεκτείνεται χρονικά με το λόγο μας κι
έχει ανάγκη από τα ίδια διαστήματα κι από το ατελές προχωρεί στο
ολοκληρωμένο. Ενώ Εκείνο, το Πνεύμα του υπέρτατου Λόγου, είναι κατά
κάποιο τρόπο ένας έρωτας ανέκφραστος του Πατέρα προς το Λόγο που
γεννήθηκε με τρόπο απόρρητο. Το ίδιο Πνεύμα -Έρωτα έχει και ο αγαπημένος
Λόγος και Υιός προς τον Πατέρα. Το έχει όμως ως συμπροερχόμενο με Αυτόν
από τον Πατέρα και αναπαυόμενο σ' Αυτόν λόγω της κοινής Τους φύσεως.
Από τον Λόγο, που σαρκώθηκε και μας συναναστράφηκε, μάθαμε το όνομα της
διαφορετικής προελεύσεως του Πνεύματος από τον Πατέρα, και ότι Αυτό δεν
είναι μόνο του Πατέρα, αλλά και του Υιού. Μας είπε δηλαδή: «Το Πνεύμα
της αλήθειας, το οποίο εκπορεύεται από τον Πατέρα»(Ιω. 15, 26). Από αυτό
μαθαίνομε ότι δεν είναι μόνο ο Λόγος, αλλά και το Πνεύμα που προέρχεται
από τον Πατέρα, όχι όμως με γέννηση, αλλά με εκπόρευση. Επίσης, ότι
είναι και του Υιού που το έχει από τον Πατέρα, αφού είναι Πνεύμα
αλήθειας και σοφίας και λόγου. Γιατί η αλήθεια και η σοφία είναι Λόγος
κατάλληλος για τον Γεννήτορα. Αυτός ο Λόγος συγχαίρει με τον Πατέρα που
χαίρεται γι' Αυτόν, σύμφωνα μ' εκείνο που Αυτός είπε με τον Σολομώντα:
«Εγώ ήμουν που χαιρόμουν μαζί Του»(Παροιμ. 8, 30. Δεν είπε χαιρόμουν,
αλλά χαιρόμουν μαζί Του. Αυτή η προαιώνια χαρά του Πατέρα και του Υιού
είναι το Άγιο Πνεύμα, επειδή είναι και των δύο κατά τη χρήση (γι' αυτό
και στέλνεται και από τους δύο σ' όσους είναι άξιοι), αλλά μόνο του
Πατέρα κατά την ύπαρξη (γι' αυτό και μόνο από Αυτόν εκπορεύεται ως
ύπαρξη).<br />
<br />
<b style="color: red;">37.</b> Έρωτα, που είναι εικόνα αυτού του
υπέρτατου Έρωτα, έχει κι ο νους μας, ο οποίος δημιουργήθηκε κατ' εικόνα
Θεού, προς τη γνώση που προέρχεται από αυτόν και που υπάρχει χωρίς
διακοπή μέσα σ' αυτόν. Ο έρωτας αυτός είναι από το νου και μέσα στο νου,
πηγάζοντας από αυτόν μαζί με τον εσώτατο λόγο. Εναργέστατη απόδειξη του
πράγματος, ακόμη και για εκείνους που δεν μπορούν να βλέπουν τα βάθη
του εσωτερικού τους, είναι η ακόρεστη έφεση των ανθρώπων για τη γνώση.
Σ' εκείνον όμως τον αρχέτυπο νου, σ' εκείνη την παντέλεια και υπερτέλεια
Αγαθότητα στην οποία τίποτε το ατελές δεν υπάρχει, ο θείος Έρωτας (το
Πνεύμα) είναι απαράλλακτα όλα όσα κι εκείνη η Αγαθότητα, εκτός από το
ότι αυτός προέρχεται από εκείνη. Γι' αυτό κι ο Έρωτας αυτός είναι και
λέγεται από μας Πνεύμα Άγιο και άλλος Παράκλητος(Ιω. 14, 16), ως
συνακόλουθος του Λόγου, για να γνωρίσομε από αυτό ότι είναι τέλειος, με
τέλεια δική Του υπόσταση, και δεν υστερεί διόλου κατά την ουσία από τον
Πατέρα, αλλ' είναι απαράλλακτα ο ίδιος και με τον Υιό και τον Πατέρα, αν
και όχι κατά την υπόσταση· αυτή διακρίνεται από το ότι (ο
Έρωτας-Πνεύμα) προέρχεται από τον Θεό Πατέρα με θεοπρεπή εκπόρευση. Κι
έτσι να μελετούμε ένα Θεό, αληθινό και τέλειο, σε τρεις υποστάσεις
αληθινές και τέλειες. Όχι τριπλό, άπαγε, αλλά απλό, γιατί δεν είναι
κάποια τριπλή αγαθότητα, ούτε τριάδα από αγαθότητες· είναι Τριάδα αγία
και σεβάσμια και προσκυνητή η υπέρτατη Αγαθότητα, η οποία ρέει αρρεύστως
από τον εαυτό Της στον εαυτό Της κι έχει εγκαθιδρυθεί προαιώνια πάνω
στον εαυτό Της θεοπρεπώς. Είναι απεριόριστη και ορίζεται μόνο από τον
εαυτό Της· είναι το όριο όλων, εκτείνεται πέρα απ' όλα και κανένα από τα
όντα δεν αφήνει έξω Της.<br />
<br />
<b style="color: red;">38.</b> Επίσης, και η νοερή και λογική φύση των
Αγγέλων έχει νου και λόγο από το νου και έρωτα του νου προς τον λόγο,
που και αυτός πηγάζει από το νου και συνυπάρχει πάντοτε με το λόγο και
το νου, και θα μπορούσε να ονομαστεί και πνεύμα, αφού από τη φύση του
συνακολουθεί το λόγο. Αλλά το πνεύμα αυτό δεν είναι ζωοποιό, γιατί δεν
έλαβε από το Θεό ενωμένο μαζί του γήινο σώμα, για να λάβει και ζωοποιό
και συνεκτική δύναμη γι' αυτό. Ενώ η νοερή και λογική φύση της ψυχής,
επειδή δημιουργήθηκε μαζί με γήινο σώμα, έλαβε ζωοποιό το πνεύμα από το
Θεό, και μ' αυτό συνέχει και ζωοποιεί το ενωμένο μαζί της σώμα. Απ' αυτό
γίνεται φανερό σ' εκείνους που μπορούν να εννοούν, ότι το πνεύμα του
ανθρώπου που ζωοποιεί το σώμα του είναι νοερός έρωτας. Κι έχει την
ύπαρξή του από το νου και ανήκει στο λόγο· είναι μέσα στο νου και στο
λόγο κι έχει μέσα του και το λόγο και το νου. Και η ψυχή έχει εκ φύσεως
τέτοια αγαπητική συνάφεια με το σώμα, μέσω του πνεύματος, ώστε δε θέλει
ποτέ να το εγκαταλείψει, μήτε το εγκαταλείπει, αν δεν ασκηθεί βία από
κάποια βαριά αρρώστια ή από εξωτερικό τραυματισμό.<br />
<br />
<b style="color: red;">39.</b> Η νοερή και λογική φύση της ψυχής, επειδή
μόνο αυτή έχει νου και λόγο και πνεύμα ζωοποιό, αυτή μόνο και έχει
δημιουργηθεί κατ' εικόνα του Θεού, περισσότερο και από τους ασώματους
Αγγέλους. Το προνόμιο αυτό το έχει αμετάβλητο και αν ακόμη δεν εννοήσει
την αξία της, και αν δε φρονεί και δε ζει αντάξια του Θεού που τη
δημιούργησε κατ' εικόνα Του. Γι' αυτό και μετά την παράβαση των
Πρωτοπλάστων στον Παράδεισο, οπότε υποστήκαμε, πριν από το θάνατο του
σώματος, το θάνατο της ψυχής που είναι ο χωρισμός της ψυχής από το Θεό,
και χάσαμε το "καθ' ομοίωσιν", δεν χάσαμε και το "κατ' εικόνα". Όταν
λοιπόν η ψυχή αποστρέφεται τη σχέση προς τα χειρότερα (τα αισθητά), και
προσκολλάται με αγάπη στο Θεό και υποτάσσεται σ' Αυτόν με τους τρόπους
και τα έργα της αρετής, φωτίζεται από Αυτόν και ομορφαίνει, καθώς
βελτιώνεται και υπακούει στις εντολές και τις παραινέσεις Του, από τις
οποίες και λαμβάνει την αιώνια αληθινή ζωή. Με αυτήν, αθανατίζει και το
ενωμένο μαζί της σώμα που θα επιτύχει στον ορισμένο καιρό την υποσχεμένη
ανάσταση και θα γίνει μέτοχο της αιώνιας δόξας. Όταν όμως δεν αποφεύγει
την προς τα χειρότερα σχέση και την πτώση της σ' αυτά, απ' όπου
προξενεί στην εικόνα του Θεού αισχύνη και ατιμία, αποξενώνεται και
εξορίζεται από το Θεό, ο οποίος είναι η όντως μακάρια και αληθινή ζωή.
Έτσι, επειδή πρώτη αυτή εγκατέλειψε το Θεό, εγκαταλείπεται δίκαια από
Αυτόν. <br />
<br />
<b style="color: red;">40. </b>Η μετά την υπέρτατη Τριάδα τριαδική φύση,
δηλαδή η ανθρώπινη ψυχή, επειδή έχει δημιουργηθεί από Εκείνη κατ'
εικόνα Της περισσότερο απ' ό,τι οι άλλες φύσεις, κι είναι νοερή, λογική
και πνευματική, οφείλει να κρατά την τάξη της και ν' ακολουθεί μόνο το
Θεό, μόνο κάτω από το ζυγό Του να μπαίνει και μόνο σ' Αυτόν να
υποτάσσεται και να υπακούει. Ακόμη, σ' Αυτόν μόνο να αποβλέπει και να
στολίζει τον εαυτό της με την ακατάπαυστη μνήμη και θεωρία Του και με τη
σφοδρότατη και διάπυρη προς Αυτόν αγάπη. Με αυτά επισύρει με θαυμαστό
τρόπο στον εαυτό της, ή μάλλον επέσυρε κάποτε, τη μυστική και απόρρητη
εκείνη αίγλη της φύσεώς της· και τότε έχει αληθινά το "κατ' εικόνα Θεού
και ομοίωσιν" και γίνεται χαριτωμένη, σοφή και θεία. Γιατί διδάσκεται
από την αίγλη αυτή, ή με φανερή παρουσία της, ή με αφανή προσέγγισή της,
να αγαπά, περισσότερο τώρα, το Θεό παραπάνω από τον εαυτό της και τον
πλησίον όπως τον εαυτό της, και από αυτό και τη δική της αξία και τάξη
να γνωρίζει και να διατηρεί, και τον εαυτό της ν' αγαπά αληθινά.
Αντίθετα, όποιος αγαπά την αδικία, μισεί την ψυχή του(Ψαλμ. 10, 5), και
ξεσχίζοντας και αχρηστεύοντας το "κατ' εικόνα Θεού" που έχει, παθαίνει
κάτι παραπλήσιο μ' εκείνους που από παραφροσύνη χωρίς να το αισθάνονται
καταξεσχίζουν ελεεινά τις σάρκες τους. Γιατί κι αυτός, χωρίς να το
αισθάνεται, καταστρέφει και καταξεσχίζει αθλιότατα την έμφυτη καλλονή
του, κατασυντρίβοντας ανόητα τον εσωτερικό τριαδικό και υπερκόσμιο
στολισμό της ψυχής του, τον οποίο δημιουργεί η αγάπη. Υπάρχει πιο άδικο
και πιο ολέθριο, να μη θυμάται κανείς και να μη θέλει να βλέπει συνεχώς
και να αγαπά Εκείνον που τον δημιούργησε και τον στόλισε κατ' εικόνα
Του, και γι' αυτό του δίνει τη δύναμη της γνώσεως και της αγάπης, και σ'
εκείνους που τη χρησιμοποιούν καλά επιδαψιλεύει επιπλέον και τις
ανέκφραστες δωρεές Του και την αιώνια ζωή;<br />
<br />
<b style="color: red;">41.</b> Ένας από τους χειρότερους εχθρούς της
ψυχής μας και εξαιρετικά χειρότερος από τους άλλους είναι ο νοητός και
αρχέκακος όφις, που έγινε τώρα αγγελιοφόρος της κακίας του προς τους
ανθρώπους με την πονηρή συμβουλή του. Είναι τόσο κατώτερος και
χειρότερος όλων, όσο επιθύμησε υπερήφανα να εξομοιωθεί στην εξουσία με
τον Δημιουργό του, από τον οποίο όμως τόσο εγκαταλείφθηκε δίκαια, όσο
αυτός πρώτος τον είχε εγκαταλείψει. Και τόσο πολύ ο διάβολος εγκατέλειψε
το Θεό, ώστε να γίνει αντίθετος και εχθρός Του και κηρυγμένος
αντίπαλος. Αν λοιπόν Εκείνος είναι η Αγαθότητα και ο Ζωοποιός όσων
ζούνε, αυτός είναι η καθαυτό κακία και ο νεκροποιός. Αφού λοιπόν Εκείνος
έχει ως ουσία την Αγαθότητα και είναι φύση τελείως ανεπίδεκτη της
κακίας, ώστε ούτε να τον πλησιάζουν δεν πρέπει όσοι έχουν μια
οποιαδήποτε κακία, πόσο μάλλον απωθεί μακριά Του τον δημιουργό και
αρχηγό της κακίας και αίτιο αυτής και στους άλλους; Ο πονηρός τώρα,
επειδή η ουσία του είναι η ζωή κι όχι η κακία, γι' αυτό και μένει
αθάνατος σ' αυτήν. Η ουσία του βέβαια ήταν δεκτική κακίας κι ο ίδιος
είχε τιμηθεί με αυτεξουσιότητα, για να υποτάσσεται θεληματικά και να
προσκολλάται στην αέναη πηγή της Αγαθότητας κι έτσι να γίνει μέτοχος της
αληθινής ζωής. Επειδή όμως με τη θέλησή του δόθηκε στην κακία,
στερείται την αληθινή ζωή, διωγμένος δίκαια από αυτήν, από την οποία
αυτός πρώτος έφυγε. Και έγινε πνεύμα νεκρό, όχι κατά την ουσία (γιατί
δεν υπάρχει ουσία νεκρότητας), αλλά γιατί απέβαλε την αληθινή ζωή. Αυτός
λοιπόν, καθώς δεν αισθάνεται κόρο από την ορμή προς την κακία και
προσθέτει κακία πάνω στην κακία αθλιότατα, κάνει τον εαυτό του νεκροποιό
πνεύμα και σπεύδει να οδηγεί και τον άνθρωπο σε συμμετοχή της νεκρώσεώς
του.<br />
<br />
<b style="color: red;">42.</b> Ο διάβολος, ο μεσίτης και πρόξενος της
νεκρώσεως, χρησιμοποίησε παλιά, στον Παράδεισο του Θεού(Γεν.3, 1), το
φίδι που είναι σκολιό (κινείται ελικοειδώς), επειδή κι ο ίδιος είναι
σκολιός στους τρόπους και αφάνταστα δόλιος. Όχι πώς έγινε αυτός φίδι
—κάτι τέτοιο μόνο κατά φαντασία μπορεί να κάνει, δίστασε όμως τότε να το
δοκιμάσει από φόβο να μη γίνει αντιληπτός. Αλλά, μη έχοντας εμπιστοσύνη
στη φανερή συνάντηση, προτίμησε τη δόλια, μέσω του φιδιού, με την οποία
πίστευε ότι θα μείνει άγνωστος. Ήθελε, εμφανιζόμενος σαν φίλος, να
εισηγηθεί ό,τι εχθρικότερο, και με την παράδοξη προσλαλιά —παράδοξη,
γιατί το αισθητό φίδι δεν ήταν λογικό, ούτε μιλούσε ως τότε—, να
αιφνιδιάσει την Εύα που θα τον άκουγε, και να την πάρει ολότελα με το
μέρος του και να την κάνει υποχείριά του με τα τεχνάσματά του. Κι έτσι
να τη μάθει αμέσως να υποτάσσεται στα χειρότερα και να γίνει δούλη σ'
εκείνα, στα οποία της έλαχε επάξια να βασιλεύει, γιατί μόνη αυτή απ' όλα
τα όντα που έχουν αίσθηση έχει τιμηθεί με λόγο κι έχει πλαστεί από το
χέρι του Θεού κατ' εικόνα Του. Παραχώρησε όμως και ο Θεός, για να δει ο
άνθρωπος τη συμβουλή που του έδωσε το χειρότερο —πόσο χειρότερο δεν
είναι το φίδι από τον άνθρωπο;— και να εννοήσει καθαρά ότι δεν είναι
καθόλου ωφέλιμη. Να θεωρήσει τότε τελείως ανάξιά του την υποταγή στο
φανερά χειρότερο και να φυλάξει την πίστη του στον Κτίστη, τηρώντας την
εντολή Του. Κι έτσι να γίνει εύκολα νικητής εκείνου που ξέπεσε από την
πραγματική ζωή, να λάβει δίκαια τη μακάρια αθανασία και να ζήσει αιώνια
έχοντας μέσα του το Θεό.<br />
<br />
<b style="color: red;">43. </b>Τίποτε δεν είναι καλύτερο από τον άνθρωπο
ώστε να σκεφτεί και να σχηματίσει γνώμη και με αυτή να γνωρίσει και να
πάρει ό,τι τον συμφέρει. Αρκεί μόνο να κρατά την τάξη του και να
γνωρίζει τον εαυτό του και τον μόνο καλύτερό του, το Θεό. Και να τηρεί
όσα μάθει από Εκείνον, ενώ δταν σκέφτεται όσα δεν έμαθε από Εκείνον, να
τον παίρνει σύμβουλο. Γιατί κι οι Άγγελοι, αν και ανώτεροι στην αξία από
μάς, εντούτοις υπηρετούν στις σχετικές μ' εμάς βουλές του Θεού,
αποστελλόμενοι για χάρη εκείνων που μέλλουν να κληρονομήσουν τη
σωτηρία(Εβρ. 1, 14) —όχι όλοι βέβαια οι Άγγελοι, αλλά όσοι είναι αγαθοί
και φύλαξαν την τάξη τους. Έχουν κι εκείνοι από το Θεό νου, λόγο και
πνεύμα, ενωμένα εκ φύσεως αυτά τα τρία, και οφείλουν όπως εμείς να
υπακούουν στο Δημιουργό νου και Λόγο και Πνεύμα. Πλεονεκτούν έναντι ημών
σε πολλά, υπολείπονται όμως, όπως είπαμε και θα ξαναπούμε, στο ότι δεν
είναι κατ' εικόνα του Δημιουργού. Γιατί εμείς έχομε γίνει κατ' εικόνα
Θεού, περισσότερο από εκείνους.<br />
<br />
<b style="color: red;">44.</b> Οι Άγγελοι έχουν αναλάβει να υπηρετούν με
δύναμη το Δημιουργό και έλαβαν ως κλήρο τους μόνο το να άρχονται· δεν
τάχθηκαν να άρχουν πάνω στους κατωτέρους τους, εκτός αν σταλούν προς
τούτο από τον Εξουσιαστή των πάντων. Ο σατανάς όμως επιθύμησε να άρχει
υπερήφανα παρά την γνώμη του Δημιουργού, κι αφού άφησε την τάξη του μαζί
με τους συναποστάτες αγγέλους, εγκαταλείφθηκε δικαίως από την αληθινή
Πηγή της ζωής και του φωτός και ντύθηκε το θάνατο και το αιώνιο σκοτάδι.
Ο άνθρωπος όμως τάχθηκε όχι μόνο να άρχεται, αλλά και να άρχει πάνω σε
όλα τα επίγεια(Γέν. 1, 28). Γι' αυτό ο αρχέκακος σατανάς τον φθόνησε και
μεταχειρίστηκε κάθε μηχανή για να τον καθαιρέσει από την αρχή. Επειδή
όμως δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει βία γιατί εμποδιζόταν από τον
Εξουσιαστή των πάντων, ο οποίος δημιούργησε τη λογική φύση ελεύθερη και
αυτεξούσια, υπέβαλε στον άνθρωπο με δόλο την συμβουλή που θα τον
καθαιρούσε από την αρχή. Και εξαπάτησε, ή μάλλον έπεισε τους ανθρώπους
να περιφρονήσουν, να μην υπολογίσουν καθόλου και να αθετήσουν την εντολή
του Θεού, ή μάλλον και να αντιταχθούν και να κάνουν τα αντίθετα. Και
τότε, αφού γίνουν συμμέτοχοι της ανταρσίας του, να γίνουν συμμέτοχοι και
του αιώνιου σκότους και της νεκρώσεως.<br />
<br />
<b style="color: red;">45.</b> Κάποτε νεκρώνεται και η λογική ψυχή, κι
ας έχει τη ζωή ως ουσία της· τούτο μας το δίδαξε ο μέγας Παύλος
γράφοντας: «Η χήρα που ζει στη σπατάλη, έχει πεθάνει, κι ας είναι
ζωντανή»(Α΄ Τιμ. 5, 6). Δεν είναι ανάρμοστο να υποθέσομε ότι τούτο το
είπε και γι' αυτό που μιλάμε τώρα, δηλαδή για τη λογική ψυχή. Η ψυχή
δηλαδή που έχασε τον πνευματικό Νυμφίο της, αν δεν έχει συστολή και
πένθος και δε βαδίζει το στενό και γεμάτο θλίψεις δρόμο της μετάνοιας,
αλλά είναι σε μιά διάχυση και σε μιά παράδοση και σπατάλη του εαυτού της
στις ηδονές, αυτή η ψυχή ενώ ζεί (γιατί κατά την ουσία της είναι
αθάνατη), έχει ωστόσο πεθάνει. Γιατί είναι δεκτική του χειρότερου
θανάτου, όπως είναι και της καλύτερης ζωής. Αλλά κι αν ο Παύλος "χήρα"
εννοεί αυτή που έχασε το σωματικό νυμφίο και ζει σπάταλα και σαρκικά,
οπωσδήποτε εννοεί ότι έχει πεθάνει κατά την ψυχή. Ο ίδιος λέει αλλού:
«Ενώ ήμαστε νεκροί εξαιτίας των παραπτωμάτων μας, ο Θεός μάς έδωσε ζωή
μαζί με το Χριστό»(Εφ. 2, 5). Επίσης στο θάνατο της ψυχής αναφέρεται και
το ρητό: «Είναι αμαρτία που οδηγεί στο θάνατο»(Α΄ Ιω. 5, 16). Αλλά και ο
Κύριος που διέταξε κάποιον να αφήσει τους νεκρούς να θάβουν τους
νεκρούς(Ματθ. 8, 22), οπωσδήποτε φανέρωσε ότι οι ενταφιαστές εκείνοι
ήταν νεκροί κατά την ψυχή, επειδή ζούσαν σαρκικά.<br />
<br />
<b style="color: red;">46.</b> Οι προπάτορες του ανθρώπινου γένους,
επειδή απομάκρυναν θεληματικά από τον εαυτό τους τη μνήμη και τη θεωρία
του Θεού και αψήφησαν την εντολή Του και συμφώνησαν με το νεκρό πνεύμα
του σατανά και έφαγαν από το απαγορευμένο δένδρο αντίθετα με τη θέληση
του Δημιουργού, γυμνώθηκαν από τα φωτεινά και ζωηφόρα ενδύματα της
ουράνιας λάμψεως κι έγιναν —αλοίμονο— σαν τον σατανά και αυτοί νεκροί
κατά το πνεύμα. Επειδή όμως ο σατανάς δεν είναι μόνο νεκρό πνεύμα, αλλά
νεκρώνει κι εκείνους που τον πλησιάζουν, κι επειδή αυτοί που έγιναν
μέτοχοι της νεκρώσεώς του, είχαν και σώμα, μέσω του οποίου ολοκληρώθηκε
σε έργο η θανατηφόρα συμβουλή, μετέδωσαν —αλοίμονο— και στα σώματά τους
τα νεκρά και νεκροποιά εκείνα πνεύματα της νεκρώσεως. Και θα διαλυόταν
αμέσως το ανθρώπινο σώμα και θα γύριζε στη γη από την οποία και είχε
πλαστεί, αν δεν το συγκρατούσε η θεία πρόνοια και δύναμη, ώστε να
περιμένει την απόφαση Εκείνου που ενεργεί τα πάντα με μόνο το λόγο Του,
χωρίς την οποία τίποτε απ' όσα γίνονται, δεν μπορεί να γίνει. Κι αυτή η
απόφαση παίρνεται πάντοτε με δικαιοσύνη. Γιατί, όπως λέει ο ιερός
Ψαλμωδός, ο Κύριος είναι δίκαιος κι αγαπά τη δικαιοσύνη(Ψαλμ. 10, 7).<br />
<br />
<b style="color: red;">47.</b> Ο Θεός, κατά τη Γραφή, δε δημιούργησε το
θάνατο(Σ. Σολ. 1, 13). Αλλά ακόμη εμπόδισε και να δημιουργηθεί τούτος,
όσο χρειαζόταν και όσο επιτρεπόταν από τη δικαιοσύνη Του να εμποδίζει
εκείνους που ο Ίδιος έκανε αυτεξούσιους. Τους είπε δηλαδή από πριν το
θέλημά Του που οδηγούσε στην αθανασία, και για να τους προφυλάξει όσο το
δυνατόν περισσότερο, έκανε εντολή Του την ζωοποιό συμβουλή. Και προείπε
φανερά και απείλησε ότι η αθέτηση της ζωοποιού εντολής Του θα ήταν
θάνατος, ώστε, ή από πόθο του Θεού ή από τη γνώση Του ή από φόβο, να
αποφύγουν το θάνατο. Γιατί ο Θεός επιζητεί, γνωρίζει και μπορεί να κάνει
αυτό που συμφέρει σε κάθε κτίσμα. Αν μόνο το γνώριζε, αλλά δεν το
επιζητούσε, τότε θα εμπόδιζε και δε θ' άφηνε να γίνει εκείνο που γνώριζε
καλά. Αν το αγαπούσε μόνον, αλλά δεν το ήξερε ή δεν μπορούσε να το
κάνει, τότε, παρόλο που θα το ήθελε, το ποθούμενο και γνωριζόμενο θα
έμενε απραγματοποίητο. Αφού λοιπόν πάρα πολύ επιζητεί και γνωρίζει και
μπορεί το συμφέρον μας, ό,τι μάς έρχεται από Εκείνον, έστω και χωρίς να
το θέλομε, οπωσδήποτε για το συμφέρον μας έρχεται· σ' όποιο όμως
δοθούμε εκούσια, ως αυτεξούσιοι, υπάρχει μεγάλος φόβος μήπως είναι
ασύμφορο. Όταν δε, με πρόνοια του Θεού, έχει απαγορευτεί ένα μόνο απ'
όλα, όπως στην περίπτωση του Παραδείσου(Γέν. 2, 16-17), είτε στο
Ευαγγέλιο από τον Κύριο, είτε στους Ισραηλίτες από τους Προφήτες, είτε
στο νόμο της χάρης από τους Αποστόλους του Κυρίου και τους διαδόχους
τους, τότε είναι φανερά ανωφελέστατο και όλεθριότατο να το ποθεί κανείς
από μόνος του και να σπεύδει προς αυτό. Κι αν κανένας άλλος μάς το
προτείνει αυτό και μάς οδηγεί να σπεύδομε προς αυτό, είτε παρακινώντας
μας με λόγια, είτε παρασύροντας με φιλικό σχήμα, αυτός είναι φανερά
αντίπαλος της ζωής μας και εχθρός.<br />
<br />
<b style="color: red;">48.</b> Έπρεπε λοιπόν, ή από πόθο Εκείνου που
ποθεί να ζούμε (προς τί δηλαδή μάς έπλασε να ζούμε, αν δεν το ήθελε αυτό
εξαιρετικά;), ή γνωρίζοντας ότι Εκείνος γνωρίζει καλύτερα από μάς το
συμφέρον μας (πώς δεν το γνωρίζει ασυγκρίτως καλύτερα από μάς, Εκείνος
που μας έδωσε τη γνώση και είναι Κύριος των γνώσεων(Α΄ Βασ. 2, 3);) ή
από φόβο της παντοδύναμης εξουσίας Του, έπρεπε για όλα αυτά να μην
απατηθούμε, να μην παρασυρθούμε και να μην πεισθούμε τότε και παραβούμε
την εντολή και τη συμβουλή Εκείνου, όπως ούτε τώρα τις σωτήριες εντολές
και συμβουλές που μας δίνει ύστερα από εκείνη. Όπως τώρα εκείνοι που δεν
προτιμούν να αντιπαρατάσσονται γενναία κατά της αμαρτίας, περιφρονούν
τις θείες εντολές και βαδίζουν τον αντίθετο δρόμο, δηλαδή αυτόν που
οδηγεί στον εσωτερικό και αιώνιο θάνατο, αν δε θεραπεύσουν με τη
μετάνοια την ψυχή τους· έτσι και στο ζεύγος εκείνο των προπατόρων,
επειδή δεν αντιστάθηκαν στα λόγια του σατανά, που τους έπειθαν να
απειθήσουν στο Θεό και παρέβλεψαν την εντολή, πραγματοποιήθηκε αμέσως η
προεξαγγελμένη απόφαση Εκείνου που κρίνει με δικαιοσύνη. Σύμφωνα με
αυτήν, μόλις έφαγαν από το δένδρο, πέθαναν. Και τότε κατάλαβαν στην
πράξη τι σήμαινε η λησμονημένη από αυτούς εντολή της αλήθειας και της
αγάπης και της σοφίας και της δυνάμεως, και κρύβονταν από ντροπή, αφού
γυμνώθηκαν(Γέν. 3, 7-8) από τη δόξα εκείνη που ζωοποιεί κατά θεϊκό τρόπο
και τα αθάνατα πνεύματα, χωρίς την οποία η ζωή των πνευμάτων είναι και
πιστεύεται πολύ χειρότερη από πολλούς θανάτους.<br />
<br />
<b style="color: red;">49.</b> Ότι δεν ήταν ακόμη ωφέλιμο να φάνε οι
πρωτόπλαστοι από εκείνο το δένδρο, το φανερώνει κι ο Θεολόγος Γρηγόριος
που λέει: «Το φυτό εκείνο ήταν θεωρία, κατά τη δική μου άποψη, την οποία
μόνον οι τελειότεροι μπορούν να επιχειρήσουν. Δεν είναι όμως καλή για
όσους είναι ακόμη ατελείς και την επιθυμούν λαίμαργα, όπως ούτε η τέλεια
τροφή ωφελεί όσους είναι ακόμη νήπια και χρειάζονται γάλα». Αλλά κι αν
δεν θέλει κανείς να συσχετίσει μεταφορικά το δένδρο εκείνο και τον καρπό
του με τη θεωρία, πιστεύω ότι δεν είναι πολύ δύσκολο να εννοήσει ότι
δεν ήταν ωφέλιμο στους πρωτόπλαστους, επειδή εκείνοι ήταν ακόμη ατελείς.
Νομίζω δηλαδή ότι με την αίσθησή τους το είδαν και έφαγαν απ' αυτό, και
ότι εκείνο ήταν το πιο ευχάριστο απ' όσα δένδρα υπήρχαν στόν Παράδεισο.
Η πολύ ευχάριστη όμως τροφή των αισθήσεων δεν είναι από τα όντως κι από
κάθε άποψη καλά, ούτε από τα πάντοτε καλά, ούτε από τα καλά για όλους,
αλλά είναι καλή για όσους μπορούν να τη χρησιμοποιούν έτσι που να μην
τους νικά, όταν πρέπει και όσο χρειάζεται και προς δόξαν του Δημιουργού.
Για εκείνους όμως που δεν κάνουν τέτοια χρήση της, δεν είναι καλή. Γι'
αυτό νομίζω ότι ονομάστηκε το δένδρο εκείνο, "δένδρο που δίνει τη γνώση
του καλού και του κακού"(Γέν. 2, 17). Γιατί μόνο οι τέλειοι στην έξη της
θείας θεωρίας και της αρετής μπορούν να έρχονται σ' επαφή με τα πολύ
ευχάριστα των αισθήσεων, χωρίς ν' απομακρύνουν το νου τους από τη θεωρία
του Θεού και από τους ύμνους και τις προσευχές προς Αυτόν, αλλά να
μετατρέπουν τα ωραία του κόσμου σε υλικό και αφορμή της ανατάσεως προς
το Θεό και να συγκρατούν τελείως την ηδονή της αισθήσεως με τη νοερή
κίνηση προς τα ανώτερα. Και αν η ηδονή της αισθήσεως είναι ασυνήθιστη
και μεγάλη και πολύ δυνατή, τότε ακόμη περισσότερο, για το ασυνήθιστο
ακριβώς, να μην κενώνουν το λογιστικό μέρος της ψυχής τους προς εκείνο
που ενώ είναι κακό, νομίζεται καλό από όποιον κυριεύθηκε τελείως απ'
αυτό και νικήθηκε.<br />
<br />
<b style="color: red;">50.</b> Στους προπάτορες επομένως, οι οποίοι
έπρεπε, ζώντας στον ιερό εκείνο χώρο του Παραδείσου, να μη λησμονούν
ποτέ το Θεό, ήταν ωφέλιμο να γυμναστούν ακόμη περισσότερο και κατά
κάποιο τρόπο σαν παιδιά να εξασκηθούν στα γενικώς και όντως καλά και να
τελειοποιηθούν στην έξη της θεωρίας, και όχι, ενώ ήταν ακόμη ατελείς, να
προχωρήσουν στη δοκιμή πραγμάτων που είναι σε μία μέση κατάσταση —ούτε
καλά, ούτε κακά— και που ανάλογα με την ισχύ αυτών που τα χρησιμοποιούν,
μεταβαίνουν εύκολα προς το καλό ή το κακό. Και μάλιστα πραγμάτων που
από τη φύση τους προσελκύουν και κυριαρχούν στις αισθήσεις και
απορροφούν τελείως το νου και δίνουν ευχέρεια στις πονηρές πράξεις και
παρουσιάζουν ως αξιόπιστο τον αρχηγό και δημιουργό των παθών αυτών, που η
αρχή τους —υστέρα από το διάβολο— είναι η εμπαθής κατανάλωση των πολύ
απολαυστικών φαγητών. Γιατί αν, κατά την ιερή ιστορία, και μόνον η θέα
του δένδρου έκανε ευκολοπαράδεκτο το φίδι και αξιόπιστο συμβουλάτορα,
πόσο μάλλον η άφθονη από αυτό τροφή; Άρα δεν είναι σαφές ότι δεν ήταν
ακόμη ωφέλιμο να δοκιμάσουν από αυτό με την αίσθηση οι προπάτορες; Άρα
δεν έπρεπε, αφού έφαγαν όταν δεν έπρεπε, να εξοριστούν από τον Παράδεισο
του Θεού(Γέν. 3, 23-24), για να μην κάνουν βουλευτήριο και εργαστήριο
της κακίας τον θεϊκό εκείνο χώρο; Και άρα δεν έπρεπε να υποστούν αμέσως
και το θάνατο του σώματος οι παραβάτες; Ο Κύριος όμως έδειξε μακροθυμία.</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-52124778187425169082017-01-26T03:45:00.005-08:002017-01-26T03:45:58.366-08:00"Τρία κεφάλαια για την προσευχή και την καθαρότητα της καρδιάς" (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς) <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="post-header">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjAgd1g1U4d0Tfno-yF23v9kzNspzgnxCp258FhEndKvJ3gLmKb0CkbXJOQTJ1we3YtqBhvNwOJxEce2LANbvqPEtdB0_3dy05iIJ25GF8zP9hE9QBscB3g8vJeqACLzVQNoJ3HgU8Uia4/s1600/agiosgrigoriospalamas03.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjAgd1g1U4d0Tfno-yF23v9kzNspzgnxCp258FhEndKvJ3gLmKb0CkbXJOQTJ1we3YtqBhvNwOJxEce2LANbvqPEtdB0_3dy05iIJ25GF8zP9hE9QBscB3g8vJeqACLzVQNoJ3HgU8Uia4/s200/agiosgrigoriospalamas03.jpg" width="216" /></a></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<b style="color: blue;"><span style="color: orange;"><i>(Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς) </i></span></b><br />
<br />
<b style="color: blue;">1.</b> Επειδή το θείο είναι αυτοαγαθότητα, έλεος
αληθινό και άβυσσος καλωσύνης, ή μάλλον που κι αυτή την άβυσσο
περιλαμβάνει, γιατί είναι πάνω από κάθε όνομα που λέμε και κάθε τι που
νοούμε, μόνο με την ένωση μαζί Του μπορεί κανείς να βρει έλεος. Ενώνεται
δε κανείς μαζί Του με τη μετοχή, κατά το δυνατόν, των όμοιων αρετών και
με την κοινωνία κατά την προσευχή προς το Θεό με τη δέηση και την
ένωση. Η κοινωνία όμως δια μέσου των αρετών, λόγω ομοιότητας, κάνει
κατάλληλο τον αγωνιστή να υποδέχεται το θείον, όχι όμως και να τον
ενώνει μαζί Του.<br />
<br />
Ενώ η δύναμη της προσευχής ιερουργεί και τελεσιουργεί την ανάταση και
ένωση του ανθρώπου προς το Θεό, γιατί είναι σύνδεσμος των λογικών
κτισμάτων με τον Κτίστη, όταν βέβαια η προσευχή, με τη φλογερή κατάνυξη,
ξεπεράσει τα πάθη και τους λογισμούς. Γιατί είναι αδύνατο να ενωθεί ο
Θεός με τον εμπαθή νου. ώστε, όσο ο νους είναι εμπαθής ενώ προσεύχεται,
δεν έχει βρει το έλεος του Θεού. Όσο πάλι μπορεί να ξεπερνά τους
λογισμούς, τόσο αποκτά και το πένθος. κι ανάλογα με το πένθος δέχεται
και το έλεος της θείας παρηγοριάς.Κι αν μείνει σ' αυτά για καιρό με
ταπείνωση, τότε μεταποιεί ολοκληρωτικά και το παθητικό μέρος της ψυχής.<br />
<br />
<br />
<a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<b style="color: blue;">2.</b> Όταν το ενιαίο του νου γίνει τρισσό,
μένοντας ενιαίο, τότε ενώνεται με τη θεαρχική Τριαδική Μονάδα, αποκλείει
κάθε είσοδο πλάνης και γίνεται ανώτερο από τη σάρκα, τον κόσμο και τον
κοσμοκράτορα διάβολο. Και έτσι, ξεφεύγοντας ολοσχερώς τις αφορμές από
αυτά, βρίσκεται μέσα στον εαυτό του και το Θεό και απολαμβάνει
πλουσιοπάροχα την πνευματική αγαλλίαση που πηγάζει από μέσα του όσο
βρίσκεται σ' αυτή τη κατάσταση. Το ενιαίο του νου γίνεται τρισσό,
μένοντας ενιαίο, με τη στροφή του νου στον εαυτό του και με την ανάβαση
στο Θεό δια μέσου του εαυτού του. Η στροφή του νου προς τον εαυτό του
είναι η φύλαξη του εαυτού του, ενώ η ανάβασή του στο Θεό γίνεται αρχικά
με την προσευχή, προσευχή όμως με συνεπτυγμένη μορφή, αν και κάποτε
γίνεται και με πιο διεξοδική, πράγμα που είναι πιο κοπιαστικό. Αν τώρα
παραμένει κανείς καρτερικά στη σύμπτυξη αυτή του νου και την ανύψωσή του
στο Θεό, εμποδίζοντας με ισχυρή βία την τάση της διάνοιάς του να
κινείται σε πολλά, πλησιάζει το Θεό νοερά και επιτυγχάνει τα άρρητα και
γεύεται τον μέλλοντα αιώνα και με νοερή αίσθηση γνωρίζει ότι ο Κύριος
είναι αγαθός, όπως λέει και ο Ψαλμωδός: "Γευθείτε και δείτε ότι ο Κύριος
είναι αγαθός"<span style="font-size: xx-small;"><b>(Ψαλμ.33,9)</b></span>.
Το να βρει λοιπόν κανείς το νου του τρισσό, να είναι δηλαδή ο ίδιος
μόνος του ο φύλακας και ο φυλασσόμενος και ο προσευχόμενος κατά τη
φύλαξη, δεν είναι ίσως πολύ δύσκολο. Η μακρά όμως καρτερική παραμονή
σ' αυτή την κατάσταση που γεννά τα απόρρητα, είναι κάτι εξαιρετικά
δύσκολο. Οποιοσδήποτε κόπος άλλης αρετής είναι μικρός κι ευκολότατος, αν
συγκριθεί με αυτόν. Γι' αυτό και πολλοί που αφήνουν την προσπάθεια
εξαιτίας της στενοχωρίας της προσευχητικής αρετής, δεν αξιώνονται να
φτάσουν στην πλατωσιά των θείων χαρισμάτων. Εκείνους όμως που υπομένουν,
τους περιμένουν μεγαλύτερες εκδηλώσεις της θείας βοήθειας, που τους
υποβαστάζουν και τους σηκώνουν και τους προωθούν με ηδονή προς τα
εμπρός, κάνοντας πιο βατή τη δύσβατη οδό και βάζοντας μέσα τους την
αγγελική, ας πούμε επιτηδειότητα και ενδυναμώνοντας την ανθρώπινη φύση
μας να πλησιάζει τα υπέρ φύση , σύμφωνα με το λόγο του Προφήτη: "Όσοι
υπομένουν, θα βγάλουν φτερά. θα ανανεωθεί η ισχύς τους"<span style="font-size: xx-small;"><b>(Ησ. 40,31)</b></span>. <a name='more'></a></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<b style="color: blue;">3.</b> Νους ονομάζεται και η ενέργεια του νου
που αποτελείται από λογισμούς και έννοιες. Νους είναι και η δύναμη που
τα ενεργεί αυτά, η οποία και καρδιά ονομάζεται από τη Γραφή. Σύμφωνα με
αυτήν, που είναι η κυριότατη απ' όλες τις εσωτερικές μας δυνάμεις, η
ψυχή μας είναι λογική. Η ενέργεια λοιπόν του νου που συνίσταται στους
λογισμούς, στους ανθρώπους που σχολάζουν στην προσευχή και μάλιστα τη
μονόλογιστη, τακτοποιείται και καθαίρεται εύκολα. Η δύναμη όμως του νου
που γεννά αυτή την ενέργεια, δεν μπορεί να καθαρθεί, αν δεν καθαρθούν κι
όλες οι άλλες δυνάμεις της ψυχής. Γιατί η ψυχή είναι οντότητα
πολυδύναμη. Όταν λοιπόν δημιουργηθεί μέσα της κακία από κάποια από τις
δυνάμεις της, μολύνεται ολόκληρη και μετέχουν στο μολυσμό της μιας όλες
οι δυνάμεις, επειδή η ψυχή είναι ενιαία. Αφού λοιπόν κάθε δύναμη της
ψυχής παρέχει διαφορετική ενέργεια, είναι δυνατό, μια οποιαδήποτε
ενέργεια να καθαρθεί προσωρινά μετά από κατάλληλη προσπάθεια. αυτό όμως
δε σημαίνει ότι κι η αντίστοιχη δύναμη της ψυχής είναι καθαρή. Γιατί
καθώς επικοινωνεί με τις άλλες, μπορεί να είναι ακάθαρτη μάλλον, παρά
καθαρή. Γι' αυτό εκείνος, που με την επιμέλεια της προσευχής καθάρισε
την ενέργεια του νου και φωτίστηκε σ' ένα βαθμό, ή με φως γνώσεως ή και
με νοερά έλλαμψη, αν για τούτο θεωρήσει τον εαυτό του καθαρμένο,
πλανάται εξαπατώντας τον εαυτό του και με την οίηση ανοίγει εναντίον του
εαυτού του μεγάλη θύρα στο διάβολο που πάντοτε επιχειρεί να μας πλανά.
Αν όμως, γνωρίζοντας την ακαθαρσία της καρδιάς του, δεν υπερηφανευτεί με
τη μέτρια εκείνη καθαρότητα, τότε χρησιμοποιώντας αυτή σαν βοηθό,
βλέπει καθαρότερα την ακαθαρσία, και των άλλων ψυχικών του δυνάμεων και
προοδεύει στην ταπείνωση και προσθέτει πένθος στο πένθος και εφευρίσκει
την κατάλληλη θεραπεία για την κάθε μία δύναμη της ψυχής. Καθαρίζει
λοιπόν με την πράξη την πρακτική του δύναμη, με τη γνώση τη γνωστική και
με την προσευχή τη θεωρητική, και με αυτά φτάνει στην τέλεια κι αληθινή
και μονιμότατη καθαρότητα της καρδιάς και του νου. Αυτήν δεν μπορεί
ποτέ να αποκτηθεί από κανένα, παρά με την τελειότητα στην πράξη, την
επίμονη γύμναση, τη θεωρία και τη θεωρητική προσευχή. </div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-54650961147671464482017-01-26T03:44:00.005-08:002017-01-26T03:44:41.577-08:00"Υπέρ των ιερών ησυχαζόντων - 2ος λόγος της πρώτης τριάδος". Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="post-header">
</div>
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div style="color: blue; text-align: center;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7WLQHQampwjq66txbIXj_KZZReYn0szmPeJYFIRTFfEC1T6gmoJBNyQkjuv71NAgWV8U5TNQYCTmgP8y7PYo7CdL_yDh5dc1ULhg8cQE2QInqy4gfEZNo1V5NDyx3EZc7rVnWu6elXrU/s1600/normal_askviglam_lavras.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7WLQHQampwjq66txbIXj_KZZReYn0szmPeJYFIRTFfEC1T6gmoJBNyQkjuv71NAgWV8U5TNQYCTmgP8y7PYo7CdL_yDh5dc1ULhg8cQE2QInqy4gfEZNo1V5NDyx3EZc7rVnWu6elXrU/s200/normal_askviglam_lavras.jpg" width="133" /></a></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="color: orange;"><i>Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς </i></span></b></div>
<br />
<span style="color: cyan;"><u><b>Ερώτηση πρός τον ιερό συγγραφέα</b></u></span></div>
<div style="text-align: justify;">
Καλά έκανες, Πάτερ, που μου παράθεσες και τους λόγους των Αγίων για το
ζήτημά μας. Ακούγοντάς σε να λύνεις τις απορίες μου θαύμαζα πώς γινόταν η
αλήθεια ολοφάνερη· μου ερχόταν όμως στο νου, αφού κάθε λόγος
αντικρούεται με λόγο, όπως είπες και συ ο ίδιος, μήπως υπάρχει κάποια
αντιλογία και για όσα υποστηρίζεις εσύ. Μα επειδή γνωρίζω ότι μόνο η
έμπρακτη μαρτυρία είναι αναμφισβήτητη, κι έχω ακούσει και τους Αγίους να
λένε τα ίδια μ' εσένα, δε φοβάμαι πιά τίποτα τέτοιο.<br />
<br />
<a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a>Γιατί όποιος δεν πείθεται στους Αγίους, πώς θα είναι
αξιόπιστος ο ίδιος; Και πώς δε θα αθετεί το Θεό των Αγίων; Γιατί Αυτός ο
ίδιος είπε στους Αποστόλους και μέσω αυτών στους μετέπειτα Αγίους:
«Όποιος αθετεί εσάς, αθετεί εμένα»(Λουκ. 10, 16), δηλαδή την ίδια την
αλήθεια. Πώς λοιπόν θα γίνει αποδεκτός από εκείνους που ζητούν την
αλήθεια, ο αντίπαλος της αλήθειας; Γι' αυτό σε παρακαλώ, Πάτερ, να με
ακούσεις να σου εκθέσω και το καθένα από τα άλλα όσα άκουσα από τους
ανθρώπους εκείνους που ασχολούνται όλη τους τη ζωή με την ελληνική
παιδεία. Και τότε να μου πεις κι εσύ τη δική σου γνώμη σχετικά μ' αυτά
και να προσθέσεις και τις σχετικές γνώμες των Αγίων. Οι αντίθετοι δηλαδή
υποστηρίζουν ότι κακώς κάνομε που προσπαθούμε να κλείνομε το νου μας
μέσα στο σώμα. Μάλλον, λένε, πρέπει να προσπαθούμε να τον εξωθούμε με
κάθε τρόπο έξω από το σώμα.<br />
<br />
Γι' αυτό και διασύρουν πολύ μερικούς από τους δικούς μας και γράφουν
εναντίον τους, επειδή συμβουλεύουν τους αρχαρίους να κοιτάζουν το σώμα
τους και να οδηγούν μέσα τους με την αναπνοή το νου τους, λέγοντας ότι
δεν είναι χωρισμένος ο νους από την ψυχή. Αφού λοιπόν δεν είναι
χωρισμένος, πώς να τον στείλει κανείς εκεί που βρίσκεται; Ακόμη
ισχυρίζονται ότι τάχα οι δικοί μας λένε πως και τη θεία χάρη την
εισάγουν μέσα τους από τα ρουθούνια. Εγώ όμως, γνωρίζοντας ότι αυτό
είναι συκοφαντία, γιατί κάτι τέτοιο δεν άκουσα από κανένα δικό μας,
έβγαλα το συμπέρασμα ότι και για τα υπόλοιπα επιτίθενται από κακία.
Γιατί αυτοί συνηθίζουν και για ανύπαρκτα να κατηγορούν τους ανθρώπους,
και τα υπαρκτά να διαστρέφουν. Εσύ όμως, Πάτερ, δίδαξέ με, για ποιο λόγο
φροντίζομε να φέρνομε μέσα μας με κάθε επιμέλεια το νου, και δεν το
νομίζομε κακό να τον περικλείομε στο σώμα.<a name='more'></a><br />
<br />
<br />
<div style="text-align: center;">
<span style="color: cyan;"><b>Απόκριση, </b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: cyan;"><b>ότι για κείνους που διάλεξαν να προσέχουν
τον εαυτό τους στην ησυχία, δεν είναι ανώφελο να προσπαθούν να
συγκρατούν το νου τους μέσα στο σώμα</b></span></div>
<div style="color: blue; text-align: center;">
</div>
Αδελφέ, δεν ακούς τον Απόστολο που λέει ότι τα σώματά μας είναι ναός του
Αγίου Πνεύματος που είναι μέσα μας(Α΄ Κορ. 6, 19); Και πάλι, ότι
είμαστε οίκος του Θεού, όπως λέει ο Θεός: «Θα κατοικήσω και θα περπατήσω
μέσα τους και θα είμαι Θεός τους»(Β΄ Κορ. 6, 16); Αφού λοιπόν το σώμα
εκ φύσεως είναι φτιαγμένο για να γίνει κατοικητήριο του Θεού, ποιος
λογικός άνθρωπος θα έκρινε ανάξιο κόπο το να εγκαταστήσει το νου του
μέσα σ' αυτό; Γιατί κι ο Θεός έβαλε το νου εξαρχής να κατοικήσει μέσα
στο σώμα; Άραγε κι Αυτός κακώς έπραξε; Αυτά τα λόγια, αδελφέ, αρμόζει να
λέμε στους αιρετικούς, που υποστηρίζουν ότι το σώμα είναι κακό και
δημιούργημα του πονηρού.<br />
<br />
Εμείς όμως νομίζομε κακό να είναι ο νους στα σαρκικά φρονήματα, και όχι
κακό να είναι μέσα στο σώμα, αφού ούτε το σώμα είναι κακό. Γι' αυτό
εκείνοι που έχουν στραμμένη σ' όλη τους τη ζωή την ύπαρξή τους στο Θεό,
αναφωνούν μαζί με το Δαβίδ προς το Θεό: «Δίψασε για Σένα η ψυχή μου,
αλλά πόσες φορές κι η σάρκα μου!»(Ψαλμ. 62, 2), και: «Η καρδιά μου και η
σάρκα μου αναγάλλιασαν με την παρουσία του ζώντος Θεού»(Ψαλμ. 83, 3).<br />
<br />
Και προσθέτουν μαζί με τον Ησαΐα: «Η κοιλιά μου θα αντηχήσει σαν κιθάρα
και τα σπλάχνα μου σαν χάλκινο τείχος που εγκαινίασες Εσύ»(Ησ. 16, 11),
και: «Από το φόβο Σου, Κύριε, λάβαμε μέσα μας το Πνεύμα της σωτηρίας
Σου, κι έχοντας σ' Αυτό την πεποίθησή μας δε θα πέσομε, αλλά θα πέσουν
εκείνοι που μιλούν εμπνεόμενοι από τη γη(Ησ. 26, 17-18) και κατηγορούν
ψευδώς τα επουράνια λόγια και βιώματα ως γήινα».<br />
<br />
Γιατί αν και ο Απόστολος ονομάζει το σώμα θάνατο λέγοντας «Ποιος θα με
λυτρώσει από το σώμα τούτο του θανάτου;»(Ρωμ. 7, 24), αλλ' αυτό το λέει
απλώς γιατί το πρόσυλο και σωματικό φρόνημα είναι σωματοειδές. Γι' αυτό
παραβάλλοντάς το με το πνευματικό και θείο φρόνημα, δίκαια το ονόμασε
σώμα· και όχι απλώς σώμα, αλλά θάνατο σώματος. Και λίγο παραπάνω,
φανερώνοντας σαφέστερα ότι δεν κατηγορεί τη σάρκα, αλλά την αμαρτητική
ροπή που εισήλθε σ' αυτήν με την παράβαση του Αδάμ, λέει: «Είμαι δούλος
πουλημένος στην αμαρτία»(Ρωμ. 7, 14)· κι ο πουλημένος, δεν είναι
γεννημένος δούλος. Και πάλι λέει: «Γνωρίζω ότι δεν κατοικεί μέσα μου,
δηλαδή στη σάρκα μου, το αγαθό»(Ρωμ. 7, 18).<br />
<br />
Βλέπεις λοιπόν, ότι δε λέει τη σάρκα, αλλά το κακό που κατοικεί μέσα
της. Επομένως, αυτός ο νόμος που βρίσκεται στα μέλη μας κι
αντιστρατεύεται στο νόμο του νου(Ρωμ. 7, 23) είναι κακό να κατοικεί μέσα
στο σώμα, και όχι ο νους. Γι' αυτό κι εμείς αντιπαρατασσόμαστε σ' αυτόν
το νόμο της αμαρτίας, προσπαθούμε να τον διώξομε από το σώμα και
εγκαθιστούμε μέσα σ' αυτό την επιτήρηση του νου, με την οποία
νομοθετούμε το πρέπον σε κάθε δύναμη της ψυχής και σε κάθε μέλος του
σώματος. Στις αισθήσεις, ποιά να αντιλαμβάνονται και σε τι βαθμό· το
έργο αυτό του πνευματικού νόμου λέγεται εγκράτεια.<br />
<br />
Στο παθητικό μέρος της ψυχής, εισάγομε την άριστη έξη, η οποία λέγεται
αγάπη. Αλλά με το νόμο αυτό βελτιώνομε και το λογιστικό, απομακρύνοντας
κάθε τί που εμποδίζει τη διάνοια να ανυψωθεί στο Θεό· το μέρος αυτό
τούτου του νόμου το λέμε νήψη. Αφού τώρα καθαρίσει κανείς το σώμα του με
την εγκράτεια και κάνει το θυμό και την επιθυμία αφορμές αρετών με την
αγάπη και παρουσιάσει καθαρό το νου του με την προσευχή στο Θεό, τότε
αποκτά και βλέπει μέσα του τη χάρη που υποσχέθηκε ο Κύριος στους
καθαρούς στην καρδιά.<br />
<br />
Και τότε θα μπορέσει να πει μαζί με τον Παύλο: «Ο Θεός που είπε να
λάμψει το φως μέσα από το σκοτάδι, Αυτός έλαμψε μέσα στις καρδιές μας
και μας φώτισε να γνωρίσομε τη δόξα του Θεού στο πρόσωπο του Ιησού
Χριστού. Έχομε όμως το θησαυρό αυτό μέσα σε πήλινα δοχεία, δηλαδή στα
σώματά μας»(Β΄ Κορ. 4, 6-7). Αν λοιπόν κρατήσομε το νου μας μέσα στο
σώμα, αυτό θα είναι ανάξιο της μεγαλοσύνης του νου; Ποιος μπορεί να
προβάλει κάτι τέτοιο, όχι πνευματικός, αλλά ένας με νου, γυμνό από τη
θεία χάρη, νου όμως άνθρωπου;<br />
<br />
Η ψυχή μας είναι μία οντότητα πολυδύναμη και χρησιμοποιεί ως όργανο το
σώμα που δημιουργήθηκε να ζει μαζί της. Ποιά λοιπόν είναι τα μέλη που
χρησιμοποιεί ως όργανα για να ενεργεί η δύναμή της εκείνη που ονομάζομε
νου; Αλλά, βέβαια, κανείς δεν υπέθεσε ποτέ ότι η διάνοια είναι
εγκατεστημένη στα νύχια, ούτε στα βλέφαρα, ούτε στα ρουθούνια ή στα
χείλη.<br />
<br />
Όλοι συμφωνούν ότι είναι μέσα μας, διαφωνούν όμως μερικοί ως προς το
πρώτο από τα μέσα μας που μεταχειρίζεται ως όργανο. Άλλοι θεωρούν ότι
είναι εγκατεστημένη, σαν μέσα σε ακρόπολη, στον εγκέφαλο.<br />
<br />
Άλλοι πάλι παραχωρούν στη διάνοια σαν όχημα, το κέντρο της καρδιάς και
το ψυχικό πνεύμα που βρίσκεται καθαρότατο εκεί. Εμείς τώρα, γνωρίζομε με
ακρίβεια ότι το λογιστικό βρίσκεται στην καρδιά σαν σε όργανο, όχι όμως
μέσα σ' αυτήν όπως σε δοχείο, γιατί είναι ασώματο, ούτε έξω, γιατί
είναι ενωμένο με αυτήν. Και τούτο δεν το διδαχτήκαμε από άνθρωπο, αλλά
από τον ίδιο τον Πλάστη του ανθρώπου, που λέει στα Ευαγγέλια ότι δεν
είναι τα εισερχόμενα από το στόμα, αλλά τα εξερχόμενα που μολύνουν τον
άνθρωπο· γιατί από την καρδιά βγαίνουν οι λογισμοί(Ματθ. 15, 11 και 19).<br />
<br />
Παρόμοια λέει και ο μέγας Μακάριος: «Η καρδιά είναι ο ηγεμόνας όλης της
υπάρξεως. Κι όταν κυριαρχήσει η χάρη σ' όλα τα μέρη της καρδιάς, τότε
βασιλεύει πάνω σε όλους τους λογισμούς και σ' όλα τα μέλη. Γιατί εκεί
είναι ο νους και όλοι οι λογισμοί της ψυχής». Η καρδιά μας λοιπόν είναι
το ταμείο των λογισμών και το πρώτο σαρκικό όργανο του λογιστικού.<br />
<br />
Όταν λοιπόν φροντίζομε να εξετάζομε και να διορθώνομε το λογιστικό μας
με ακριβή νήψη, με ποιο άλλο τρόπο θα το πετύχομε αυτό, παρά αφού
συγκεντρώσομε το νου μας που είναι διασκορπισμένος έξω με τις αισθήσεις
και τον ξαναφέρομε μέσα μας και μάλιστα στην καρδιά μας, στο ταμείο των
λογισμών;<br />
<br />
Γι' αυτό και ο Μακάριος —όνομα και πράγμα—, αμέσως στη συνέχεια όσων
είπε παραπάνω, προσθέτει: «Εκεί λοιπόν πρέπει να προσέχομε, αν η χάρη
έγραψε τους νόμους του Πνεύματος». Πού εκεί; Στο ηγεμονικό όργανο, στο
θρόνο της χάρης, όπου ο νους και όλοι οι λογισμοί της ψυχής, δηλαδή στην
καρδιά. Βλέπεις ότι είναι πολύ μεγάλη ανάγκη, αυτοί που διάλεξαν να
προσέχουν στην ησυχία τον εαυτό τους, να επαναφέρουν και να περικλείουν
μέσα στο σώμα το νου, και μάλιστα στο ενδότατο σώμα του σώματος, αυτό
δηλαδή που αποκαλούμε καρδιά; Αν, κατά τον Δαβίδ, όλη η δόξα της
θυγατέρας του Βασιλιά βρίσκεται μέσα της(Ψαλμ. 44, 14), πώς εμείς θα τη
ζητήσομε κάπου έξω; Κι αν, κατά τον Απόστολο, ο Θεός έδωσε το Πνεύμα
Του στις καρδιές μας να κράζει· "Αββά, Πατέρα!"(Γαλ. 4, 6), πώς εμείς δε
θα προσευχόμαστε μέσα σ' αυτές μαζί με το Πνεύμα; Κι αν, κατά τον Κύριο
των Προφητών και των Αποστόλων, η βασιλεία των ουρανών είναι μέσα
μας(Λουκ. 17, 21), πώς δε θα βρεθεί έξω από τη βασιλεία των ουρανών
εκείνος που προσπαθεί να βγάλει το νου του από μέσα του; Κι ο σοφός
Σολομών λέει: «Η υγιής καρδιά επιζητεί αίσθηση»(Παροιμ. 15, 14), την
οποία ο ίδιος σε άλλο μέρος την ονόμασε νοερή και θεία.<br />
<br />
Προς αυτήν και οι Πατέρες μάς προτρέπουν όλους και λένε: «Ο νοερός νους
έχει οπωσδήποτε και νοερή αίσθηση· αυτή, που είναι και δεν είναι μέσα
μας, να μη σταματήσομε να επιζητούμε ποτέ». Βλέπεις λοιπόν ότι κι αν
κανείς προθυμοποιηθεί να παλαίψει κατά της αμαρτίας και να κάνει κτήμα
του την αρετή, κι αν επιζητήσει να βρει το βραβείο του αγώνα της αρετής,
ή μάλλον τον αρραβώνα του βραβείου της αρετής, δηλαδή τη νοερή αίσθηση,
ότι είναι απαραίτητο να επαναφέρει το νου του μέσα και στο σώμα και
στον εαυτό του; Το να οδηγούμε το νου όχι έξω από το σωματικό φρόνημα,
αλλά έξω από αυτό το σώμα, για να πετύχει τάχα εκεί νοερά θεάματα, αυτό
είναι η μεγαλύτερη ελληνική πλάνη, η ρίζα και η πηγή κάθε κακοδοξίας,
εφεύρεση και μάθημα δαιμόνων, γεννά την ανοησία και γεννιέται από την
παραφροσύνη.<br />
<br />
Γι' αυτό κι εκείνοι που μιλούν έτσι με την έμπνευση των δαιμόνων, έχουν
χάσει τα λογικά τους και δεν εννοούν ούτε εκείνα που λένε. Εμείς όμως
επαναφέρομε το νου όχι μόνο μέσα στο σώμα και στην καρδιά, αλλά και μέσα
στον εαυτό του.<br />
<br />
Ας κατηγορούν λοιπόν εκείνοι που λένε ότι, αφού δεν είναι χωρισμένος ο
νους, αλλά βρίσκεται μέσα στην ψυχή, πώς θα τον στείλει κανείς πάλι
μέσα; Όπως φαίνεται, αγνοούν ότι άλλο είναι η ουσία του νου και άλλο η
ενέργεια. Ή μάλλον, αν και ξέρουν, πήγαν με το μέρος των απατεώνων
θεληματικά, ξεγελώντας με την ομωνυμία.<br />
<br />
Επειδή δηλαδή δεν καταδέχονται την απλότητα της πνευματικής διδασκαλίας,
εκείνοι που είναι ακονισμένοι για αντιλογίες από τη διαλεκτική —σύμφωνα
με τα λόγια του Μεγάλου Βασιλείου—, ανατρέπουν τη δύναμη της αλήθειας
με τις εναντιώσεις της ψευδώνυμης γνώσεως και με την πιθανοφάνεια των
σοφισμάτων.<br />
<br />
Τέτοιοι πρέπει να είναι οι μη πνευματικοί που έχουν την αξίωση να
κρίνουν τα πνευματικά και να διδάσκουν. Γιατί βέβαια δεν τους διαφεύγει
τούτο- ότι ο νους δεν είναι όπως τα μάτια που βλέπουν τα άλλα ορατά,
αλλά δε βλέπουν τον εαυτό τους.<br />
<br />
Ο νους ενεργεί παρατηρώντας τα άλλα, όσα χρειάζεται, κι αυτό το ονομάζει
"κατ' ευθείαν κίνηση του νου" ο Μέγας Διονύσιος· επανέρχεται όμως στον
εαυτό του και ενεργεί καθ' εαυτόν, όταν βλέπει τον εαυτό του. Αυτό το
ονομάζει "κυκλική κίνηση του νου" ο ίδιος Διονύσιος. Αυτή η ενέργεια του
νου είναι η ανώτερη και κατεξοχήν ταιριαστή σ' αυτόν, με την οποία,
ξεπερνώντας καμιά φορά τον εαυτό του συναντά το Θεό. Γιατί λέει ο Μέγας
Βασίλειος: «Ο νους που δε διασκορπίζεται προς τα έξω...». Βλέπεις από
αυτό ότι ο νους βγαίνει από μέσα; Έχει λοιπόν ανάγκη να επιστρέψει.<br />
<br />
Γι' αυτό συνεχίζει ο Μέγας Βασίλειος: «...επιστρέφει πρός τον εαυτό του,
και δια μέσου του εαυτού του ανεβαίνει στο Θεό σαν από δρόμο χωρίς
κίνδυνο πλάνης». Γιατί αυτού του είδους η κίνηση του νου, όπως λέει και ο
απλανής εκείνος θεωρός των νοερών Διονύσιος, είναι αδύνατον να
περιπέσει σε οποιαδήποτε πλάνη. Από την κίνηση λοιπόν αυτή ο πατέρας της
πλάνης, ο διάβολος, θέλοντας πάντοτε να απομακρύνει τον άνθρωπο και να
τον οδηγεί σ' εκείνην που επιτρέπει είσοδο στις πλάνες του, δε βρήκε
ποτέ μέχρι σήμερα, απ' όσο γνωρίζω, κανένα συνεργό που να αγωνίζεται με
ωραία λόγια να τραβά τους άλλους σ' αυτή. Τώρα φαίνεται ότι βρήκε
βοηθούς, αν όπως είπες, υπάρχουν τέτοιοι.<br />
<br />
Αυτοί λοιπόν και λόγους συγγράφουν που οδηγούν σ' αυτές τις απόψεις τους
και προσπαθούν να πείσουν τους πολλούς ότι είναι καλύτερο να κρατούν
έξω από το σώμα το νου όταν προσεύχονται, ακόμα κι εκείνους που
ασπάσθηκαν τον ανώτερο και ησυχαστικό βίο. Και δε σέβονται ούτε το
χαρακτηριστικό ορισμό που έδωσε ο Ιωάννης, ο οποίος κατασκεύασε με
λόγους για μας την Κλίμακα που ανεβάζει στον ουρανό, ότι δηλαδή,
ησυχαστής είναι αυτός που αγωνίζεται να περιορίσει τον ασώματο νου μέσα
στο σώμα.<br />
<br />
Τα ίδια μας δίδαξαν και οι πνευματικοί μας πατέρες, και ευλόγως. Αν
δηλαδή δεν περιορίσει το νου μέσα στο σώμα, πώς θα τον έχει μέσα του,
αυτόν που είναι ντυμένος με το σώμα και που σαν χαρακτηριστικό της
ανθρώπινης φύσεως απλώνεται μέσα σ' όλη αυτή τη μορφοποιημένη ύλη; Η
καθορισμένη εξωτερική επιφάνεια της ύλης αυτής (του σώματος) δεν μπορεί
να δεχτεί την ουσία του νου όσο καιρό ζει παίρνοντας μορφή ζωής
κατάλληλη πρός τη συνάφειά της με το νου.<br />
<br />
Βλέπεις λοιπόν, αδελφέ, πώς όχι μόνο πνευματικά, αλλά και από την
ανθρώπινη πλευρά εξετάζοντας τα πράγματα, αποδείχτηκε ότι είναι
αναγκαιότατο να οδηγούν ή να κατέχουν το νου μέσα στο σώμα όσοι
αποφάσισαν να γίνουν αληθινά κύριοι του εαυτού τους και Μοναχοί κατά τον
εσωτερικό άνθρωπο; Δεν είναι λοιπόν ανάρμοστο να διδάσκει κανείς τους
αρχαρίους να βλέπουν κυρίως στον εαυτό τους και με την αναπνοή να
στέλνουν μέσα τους το νου.<br />
<br />
Γιατί εκείνον, που δεν έγινε ακόμη θεωρός του εαυτού του, κανείς
φρόνιμος δε θα τον εμποδίσει να συγκεντρώνει μέσα του το νου του με
διάφορες επινοήσεις. Ο νους λοιπόν εκείνων που μόλις πριν από λίγο
μπήκαν σ' αυτόν τον αγώνα, και όταν συγκεντρώνεται, δραπετεύει συνεχώς
και πρέπει αυτοί να προσπαθούν συνεχώς να τον επαναφέρουν, τους
διαφεύγει όμως καθώς είναι αγύμναστοι, γιατί είναι πάρα πολύ
δυσκολοπαρατήρητος και πιο ευκίνητος από ο,τιδήποτε άλλο.<br />
<br />
Γι' αυτό υπάρχουν εκείνοι που τους συμβουλεύουν να προσέχουν στην
αναπνοή που συνέχεια διαχέεται και ξαναμαζεύεται, και να την κρατούν για
λίγο, ώστε μαζί με αυτήν να συγκρατούν και το νου, μέχρις ότου,
προχωρώντας με τη βοήθεια του Θεού στο καλύτερο και κάνοντας το νου τους
ακίνητο προς τα γύρω του και καθαρό απ' όλα, μπορέσουν να τον
συγκεντρώσουν σε ενοειδή συνέλιξη.<br />
<br />
Αυτό μπορεί να το δει κανείς να επακολουθεί αυτόματα στην προσοχή του
νου· γιατί αυτή η πνοή εισέρχεται κι εξέρχεται με ηρεμία και σε κάθε
προσπάθεια που απαιτεί συγκέντρωση, ιδιαίτερα σ' όσους ησυχάζουν κατά το
σώμα και τη διάνοια. Αυτοί δηλαδή, σαββατίζοντας πνευματικά και
παύοντας —όσο είναι εφικτό— όλα τα έργα τους, απορρίπτουν κάθε έργο των
ψυχικών δυνάμεων μεταβατικό και εξωτερικό και σχετιζόμενο με τις
διάφορες γνώσεις, όπως επίσης κι όλες τις μέσω των αισθήσεων αντιλήψεις
και γενικά κάθε ενέργεια του σώματος που υπόκειται στην εξουσία μας.<br />
<br />
Ακόμη, απορρίπτουν και όποια δεν υπόκειται τελείως στην εξουσία μας,
όπως για παράδειγμα την αναπνοή, σε όσο βαθμό μπορούν. Όλα αυτά γίνονται
χωρίς κόπο και φροντίδα σ' εκείνους που πρόκοψαν στο έργο της ησυχίας.
Γιατί κατ' ανάγκην συμβαίνουν αυτόματα όλα αυτά με την τέλεια είσοδο της
ψυχής στον εαυτό της. Στους αρχαρίους όμως δε θα δεις κανένα από τα
παραπάνω να γίνεται χωρίς κόπο. Όπως λοιπόν στην αγάπη ακολουθεί η
υπομονή, —γιατί η αγάπη τα στέργει όλα(Α΄ Κορ. 13, 7)—, κι εμείς
διδασκόμαστε να βιάζομε τον εαυτό μας για να κατορθώνομε την υπομονή,
ώστε να φτάσομε μέσω αυτής στην αγάπη, έτσι είναι και στα παραπάνω.<br />
<br />
Και τι άλλο περισσότερο να πούμε; Όλοι οι πεπειραμένοι γελούν μ'
εκείνους που από απειρία νομοθετούν τα αντίθετα. Γιατί δάσκαλος των
πραγμάτων αυτών δεν είναι ο λόγος, αλλά ο κόπος και η πείρα έπειτα από
κόπους, η οποία και το συμφέρον καρπώνεται, και αποστρέφεται τους
άκαρπους λόγους των φιλονείκων και επιδεικτικών.<br />
<br />
Κι αφού, όπως λέει κάποιος από τους μεγάλους Πατέρες σχετικά μ' αυτά, ο
εσωτερικός άνθρωπος, μετά την παράβαση του Αδάμ, συνηθίζει να
εξομοιώνεται με τα εξωτερικά σχήματα, πώς δε θα βοηθήσει πολύ εκείνον
που καταγίνεται με προθυμία να στρέψει το νου του στον εαυτό του, έτσι
που να μην ακολουθεί την "κατ' ευθείαν", αλλά την κυκλική κίνηση που
είναι απλανής, το να μην περιφέρει τα μάτια του εδώ κι εκεί, αλλά να τα
στηρίζει όπως σε κάποιο στήριγμα στο στήθος του ή στον ομφαλό;<br />
<br />
Συστρέφοντας δηλαδή όσο μπορεί εξωτερικά τον εαυτό του σαν κύκλο,
παρόμοια με την κυκλική κίνηση του νου που επιδιώκει μέσα του, με το
σχήμα αυτό του σώματος θα στείλει μέσα στην καρδιά του και τη δύναμη του
νου που διαχέεται έξω με την όραση. Αν τώρα και του νοητού θηρίου η
δύναμη είναι στον ομφαλό της κοιλιάς(Ιώβ 40, 16), γιατί εκεί είναι και η
δύναμη του νόμου της αμαρτίας και του παραχωρεί τόπο, γιατί κι εμείς να
μη στήσομε στο ίδιο σημείο, οπλισμένο με την προσευχή, τον πνευματικό
νόμο που αντιστρατεύεται στο νόμο αυτό(Ρωμ. 7, 23); Κι αυτό, ώστε το
πονηρό πνεύμα που εκδιώχθηκε με το λουτρό της παλιγγενεσίας, να μην
ξαναγυρίσει μαζί με άλλα επτά πνεύματα πονηρότερα και κατοικήσει πάλι
μέσα και γίνουν τα τελευταία χειρότερα από τα πρώτα(Ματθ. 12, 45).<br />
<br />
«Πρόσεχε στον εαυτό σου»(Δευτ. 15, 9), λέει ο Μωυσής, δηλαδή σε όλα σου,
όχι σε μερικά μόνο και σε άλλα ν' αδιαφορείς. Με ποιό μέσο να
προσέχεις; Φυσικά με το νου σου, γιατί με τίποτε άλλο δεν μπορείς να
προσέχεις τον εαυτό σου σε όλα. Αυτή λοιπόν τη φύλαξη βάλε στη ψυχή και
στο σώμα σου, και με αυτή θ' απαλλαγείς εύκολα από τα πονηρά σωματικά
και ψυχικά πάθη. Προστάτεψε λοιπόν τον εαυτό σου, κυβέρνησέ τον,
επίβλεψέ τον ή μάλλον, πάντοτε να τον προστατεύεις και να τον
παρακολουθείς και να τον εξετάζεις. Έτσι θα υποτάξεις στο πνεύμα τη
σάρκα που αφηνιάζει, και ποτέ δε θα γίνει κρυφό αμάρτημα μέσα στην
καρδιά σου(Δευτ. 15, 9).<br />
<br />
Αν, όπως λέει ο Εκκλησιαστής, το πνεύμα που εξουσιάζει τα πονηρά
πνεύματα και πάθη ορθωθεί εναντίον σου, μην αφήσεις τον τόπο σου(Εκκλ.
10, 4), δηλαδή μην αφήσεις ούτε μέρος της ψυχής ούτε μέλος του σώματος
χωρίς επιτήρηση. Έτσι και τα πονηρά πνεύματα που σε πειράζουν θα
νικήσεις, και σ' Εκείνον που εξετάζει καρδιές και νεφρούς(Ψαλμ. 7, 10)
θα παρουσιαστείς με παρρησία χωρίς εξέταση, αφού εσύ τα εξέτασες
πρωτύτερα. «Αν κρίναμε εμείς τους εαυτούς μας, δε θα κρινόμασταν από το
Θεό»(Α΄ Κορ. 11, 31), λέει ο Παύλος.<br />
<br />
Κι αφού δοκιμάσεις το μακάριο πάθος του Δαβίδ, θα πεις κι εσύ στο Θεό:
«Το σκοτάδι δε θα σκοτισθεί από Σένα, Κύριε, και η νύχτα θα μου φωτιστεί
σαν ημέρα· γιατί Εσύ έκανες κτήμα Σου τους νεφρούς μου»(Ψαλμ. 138,
12-13). Δεν έκανες, λέει, δικό Σου ολόκληρο το επιθυμητικό της ψυχής μου
μόνο, αλλά οποιαδήποτε σπίθα της επιθυμίας αυτής μέσα στο σώμα, αφού
επέστρεψε στην καρδιά που τη δημιουργεί, διά μέσου αυτής πέταξε ψηλά σε
Σένα και από Σένα έχει κρεμαστεί και σε Σένα είναι προσκολλημένη.<br />
<br />
Όπως δηλαδή το επιθυμητικό της ψυχής εκείνων που είναι προσηλωμένοι στις
αισθητές και φθαρτές ηδονές, κενώνεται ολόκληρο προς τη σάρκα και γι'
αυτό γίνονται ολόκληροι σάρκες και το Πνεύμα του Θεού δεν μπορεί να
παραμείνει σ' αυτούς(Γεν. 6, 3), έτσι και εκείνων που ανύψωσαν το νου
στο Θεό και έχουν εξαρτήσει την ψυχή τους από το θείο πόθο, η σάρκα
μεταποιείται και ανυψώνεται μαζί με την ψυχή και απολαμβάνει μαζί της τη
θεία ένωση και γίνεται κτήμα και κατοικία του Θεού, μη έχοντας πιά μέσα
της φωλιασμένη την έχθρα εναντίον του Θεού, μήτε επιθυμώντας αντίθετα
με το Πνεύμα(Γαλ. 5, 17).<br />
<br />
Ποιος είναι ο πιο αρμόδιος τόπος για το πονηρό πνεύμα που επιτίθεται από
κάτω στη σάρκα και το νου μας; Δεν είναι η σάρκα, μέσα στην οποία, όπως
λέει ο Απόστολος, δεν κατοικεί κανένα αγαθό, προτού εγκατασταθεί μέσα
της ο νόμος της ζωής(Ρωμ. 7, 18); Αυτή λοιπόν τη σάρκα δεν πρέπει ποτέ
να την αφήνομε χωρίς να την προσέχομε. Πώς λοιπόν θα ήταν δική μας; Και
πώς δε θα την αφήσομε; Ή πώς θα αποκρούσομε την ανάβαση του πονηρού
εναντίον της, και μάλιστα όσοι δε γνωρίζομε ακόμη να αντιμετωπίζομε
πνευματικά τα πονηρά πνεύματα; Πώς αλλιώς, παρά αν και με το εξωτερικό
σχήμα εξασκηθούμε να προσέχομε στους εαυτούς μας; Και γιατί αναφέρω τους
αρχαρίους, όταν υπάρχουν και μερικοί από τους τελειότερους, οι οποίοι
χρησιμοποίησαν αυτό το σχήμα στην προσευχή κι έκαναν το Θεό να τους
ακούσει. Κι αυτοί δεν είναι μόνο μετά Χριστόν, αλλά και πριν από την
έλευσή Του σ' εμάς. Κι ο ίδιος ο τελειότατος στη θεοπτία Ηλίας, αφού
στήριξε το κεφάλι του στα γόνατα και συγκέντρωσε έτσι με μεγαλύτερη
φιλοπονία το νου στον εαυτό του και στο Θεό, έλυσε την πολύχρονη εκείνη
ανομβρία(Γ΄ Βασ. 18, 42).<br />
<br />
Αυτοί, αδελφέ, από τους οποίους λες ότι τ' άκουσες αυτά, μου φαίνεται
ότι πάσχουν από τη νόσο των Φαρισαίων. Γι' αυτό και δε θέλουν να
παρατηρούν και να καθαρίζουν το εσωτερικό του ποτηριού(Ματθ. 23, 25),
δηλαδή την καρδιά τους. Και δεν ακολουθούν τις παραδόσεις των Πατέρων,
αλλά σπεύδουν να καθίσουν πιο μπροστά απ' όλους σαν νέοι νομοδιδάσκαλοι.<br />
<br />
Δεν καταδέχονται το σχήμα της τελωνικής προσευχής που οδήγησε σε
δικαίωση, και παρακινούν και τους άλλους που προσεύχονται να μην
ασπάζονται αυτό που περιέγραψε ο Κύριος στα Ευαγγέλια λέγοντας ότι ο
τελώνης δεν ήθελε ούτε τα μάτια του να σηκώσει στον ουρανό(Λουκ. 18,
13). Αντίθετα, τον τελώνη φιλοτιμούνται να μιμηθούν εκείνοι που όταν
προσεύχονται έχουν στραμμένο προσεκτικά το βλέμμα τους στον εαυτό τους.<br />
<br />
Κι όσοι τους ονομάζουν ομφαλοψύχους, τους συκοφαντούν απροκάλυπτα— γιατί
ποιος από αυτούς είπε ποτέ ότι η ψυχή είναι στον ομφαλό; Εκτός λοιπόν
που ξεσκεπάστηκαν ότι επιτίθενται συκοφαντικά, αποδείχτηκαν και υβριστές
των αξιέπαινων εκείνων κι όχι διορθωτές κάποιων που σφάλλουν, και ότι
γράφουν για χάρη όχι της ησυχίας και της αλήθειας, αλλά της κενοδοξίας,
και ούτε για να οδηγήσουν στη νήψη, αλλά για να απομακρύνουν από αυτή.<br />
<br />
Γιατί και την εργασία αυτή κι εκείνους που με επιμέλεια την έχουν
αναλάβει, προσπαθούν να εξευτελίσουν με κάθε τρόπο, κατηγορώντας την
κατάλληλη αυτή τεχνική που χρησιμοποιείται. Και δε θα δυσκολεύονταν να
ονομάσουν κοιλιοψύχους ούτε το Δαβίδ που είπε ότι «ο νόμος του Θεού
είναι στο μέσο της κοιλιάς μου»(Ψαλμ. 39, 9), ούτε τον Ησαΐα που είπε
στο Θεό ότι «η κοιλιά μου θ' αντηχήσει σαν κιθάρα και τα σπλάχνα μου σαν
χάλκινο τείχος που εγκαινίασες εσύ»(Ησ. 16, 11), και γενικά να
διαβάλουν όλους εκείνους που με σωματικά σύμβολα υποδηλώνουν και
ονομάζουν και ανιχνεύουν τα νοερά και θεία και πνευματικά.<br />
<br />
Αλλά αυτοί σ' εκείνους δε θα προξενήσουν καμία βλάβη, ή μάλλον θα τους
προξενήσουν και μακαρισμούς και περισσότερη προσθήκη των ουρανίων
στεφάνων. Οι ίδιοι όμως θα μείνουν έξω από τα ιερά παραπετάσματα και
ούτε τις σκιές της αλήθειας δε θα μπορέσουν να ατενίζουν. Και υπάρχει
μεγάλος φόβος μήπως λάβουν και αιώνια τιμωρία, επειδή όχι μόνο ξεχώρισαν
τους εαυτούς των από τους Αγίους, αλλά και επετέθηκαν με λόγια εναντίον
τους.<br />
<br />
Γνωρίζεις βέβαια το βίο του Συμεών του Νέου Θεολόγου· ένα θαύμα ήταν
ολόκληρος σχεδόν κι είχε δοξαστεί από το Θεό με υπερφυσικά θαύματα.
Ξέρεις και τα συγγράμματά του, που αν τα πει κανείς συγγράμματα ζωής δε
θα σφάλει. Γνωρίζεις επίσης και τον όσιο εκείνο Νικηφόρο, ο οποίος αφού
έζησε πολλά χρόνια στην ηρεμία και την ησυχία, ύστερα αποσύρθηκε στα πιο
ερημικά μέρη του Αγίου Όρους και ασχολήθηκε με τη συλλογή όλων των
πατερικών αποσπασμάτων που αναφέρονται στη νηπτική εργασία, τα οποία μας
τα παρέδωσε σ' ένα λόγο του.<br />
<br />
Οι δύο αυτοί Άγιοι σαφώς συμβουλεύουν σ' όσους θέλουν, αυτό το οποίο λες
ότι μερικοί προσπαθούν να ανατρέψουν. Και γιατί ν' αναφέρω τους παλιούς
Αγίους; Άνδρες λίγο πριν από εμάς, μαρτυρημένοι και αποδεδειγμένοι με
τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος, μας τα παρέδωσαν όλα αυτά με το στόμα
τους. Και τον Θεολόγο τούτον (τον Συμεών) τον ανεκήρυτταν αληθινό
θεολόγο και ασφαλή επόπτη της αλήθειας των μυστηρίων του Θεού.<br />
<br />
Έχεις ακούσει για τον όνομα και πράγμα Θεόληπτο, τον επίσκοπο
Φιλαδέλφειας, από την οποία σαν από λυχνία φώτισε όλο τον κόσμο· για τον
Αθανάσιο που στόλισε τον πατριαρχικό θρόνο για πολλά χρόνια και που το
λείψανό του τίμησε ο Θεός· τον Νείλο εκείνο τον Ιταλό, το ζηλωτή του
Μεγάλου Νείλου· το Σελιώτη και τον Ηλία, οι οποίοι δεν είναι καθόλου
κατώτεροι από τον προηγούμενο· τον Γαβριήλ και τον Αθανάσιο, οι οποίοι
είχαν αξιωθεί να λάβουν και προφητικό χάρισμα.<br />
<br />
Έχεις ακούσει γι' αυτούς και για πολλούς άλλους πριν από αυτούς και μαζί
με αυτούς και μετά από αυτούς, που επαινούν και παρακινούν όσους θέλουν
να κρατούν αυτή την παράδοση, την οποία οι νέοι δάσκαλοι της ησυχίας,
χωρίς να γνωρίζουν ίχνος ησυχίας, και συμβουλεύοντας όχι από πείρα, αλλά
από διάθεση φλυαρίας, δοκιμάζουν να αθετούν και να διδάσκουν άλλα και
να την εξευτελίζουν, χωρίς καμιά ωφέλεια των ακροατών. Εμείς όμως, με
μερικούς από τους Αγίους αυτούς και προσωπικά μιλήσαμε και τους είχαμε
δασκάλους.<br />
<br />
Πώς λοιπόν ν' αγνοήσομε αυτούς που έχουν διδαχτεί από τη χάρη και την
πείρα, και να στραφούμε σ' εκείνους που προχώρησαν στη διδασκαλία από
οίηση και αγάπη λογομαχίας; Δεν είναι βέβαια δυνατό κάτι τέτοιο. Και συ
λοιπόν να τους αποφεύγεις αυτούς, αναφωνώντας με σύνεση μαζί με τον
Δαβίδ: «Ευλόγει, ψυχή μου, τον Κύριο, και όλα τα εντός μου ευλογείτε το
άγιο όνομά Του»(Ψαλμ. 102, 1). Και παρέχοντας τον εαυτό σου πειθήνιο
στους Πατέρες, άκουγέ τους πώς μας προτρέπουν να στέλνομε πάντοτε μέσα
μας το νου.</div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-1118800069803630232017-01-26T03:43:00.000-08:002017-01-26T03:43:01.579-08:00"Δεκάλογος της κατά Χριστόν νομοθεσίας" (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς) <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="post-header">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7qUURKlg7Uigq1Yfkx2EN4olboH6GyZTWdfiET9_A2go8Qy1iDFhIwtoxRHIM538OwtNubcHy1IRevhGfdGNoEP5W71utjCtp66hOyeabJ1_DHFvUhIMkrVAVAouB9vvODcsUublUvjw/s1600/path.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7qUURKlg7Uigq1Yfkx2EN4olboH6GyZTWdfiET9_A2go8Qy1iDFhIwtoxRHIM538OwtNubcHy1IRevhGfdGNoEP5W71utjCtp66hOyeabJ1_DHFvUhIMkrVAVAouB9vvODcsUublUvjw/s200/path.jpg" width="320" /></a></div>
<br />
<span style="color: orange;"><i><b>(Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς) </b></i></span><br />
<br />
Ο Κύριος, ο Θεός σου, είναι ένας Κύριος(Δευτ. 6, 4), που αναγνωρίζεται
ως Πατέρας, Υιός και Άγιο Πνεύμα. Ο Πατέρας είναι αγέννητος. Ο Υιός έχει
γεννηθεί από τον Πατέρα ανάρχως, αχρόνως και απαθώς, ως Λόγος. Αυτός,
επειδή έχρισε από τον εαυτό Του την ανθρώπινη φύση που έλαβε από εμάς,
ονομάστηκε Χριστός. Το Άγιο Πνεύμα προέρχεται από τον Πατέρα, όχι όμως
με γέννηση, αλλά με εκπόρευση. Αυτός είναι ο μόνος Θεός.<br />
<br />
Αυτός είναι ο αληθινός Θεός, ο ένας Κύριος σε τρεις υποστάσεις, Πατέρα,
Υιού και Αγίου Πνεύματος, που δε διαιρείται κατά τη φύση και τη βουλή
και τη δόξα, τη δύναμη και την ενέργεια και όλα τα γνωρίσματα της
θεότητας. Αυτόν μόνο θα αγαπήσεις και Αυτόν μόνο θα λατρέψεις με όλη τη
διάνοιά σου και με όλη την καρδιά σου και με όλη τη δύναμή σου(Δευτ. 6,
5).<br />
<br />
<br />
<a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a><br />
Και θα είναι τα λόγια Του και τα προστάγματά Του μέσα στην καρδιά σου
για να τα πράττεις και να τα μελετάς και να τα λες όταν κάθεσαι και όταν
βαδίζεις και όταν είσαι στο κρεβάτι και όταν ξυπνάς και σηκώνεσαι(Δευτ.
6, 6-7). Να θυμάσαι αδιάκοπα τον Κύριο, το Θεό σου(Δευτ. 8, 18), και να
φοβάσαι Αυτόν μονάχα(Δευτ. 6, 13), και να μη λησμονήσεις ούτε Αυτόν,
ούτε τις εντολές Του. Έτσι θα σου δώσει Εκείνος δύναμη να κάνεις το
θέλημά Του.<br />
<br />
Γιατί τίποτε άλλο δε ζητά από σένα ο Θεός, παρά να τον φοβάσαι και να
τον αγαπάς και να πορεύεσαι σ' όλους τους δρόμους Του(Δευτ. 10, 12).
Αυτός είναι το καύχημά σου και Αυτός ο Θεός σου(Δευτ. 10, 21).
Μαθαίνοντας για τους υπερκόσμιους Αγγέλους ότι είναι απαθείς και
αόρατοι, και για το διάβολο που ξέπεσε από εκεί ότι είναι πολύ κακός και
σοφός, ορμητικός και πολυμήχανος στο να πλανά τον άνθρωπο, μη νομίσεις
ότι είναι κάποιος από αυτούς ομότιμος με το Θεό.<br />
<br />
Βλέποντας το μέγεθος του ουρανού και την πολύπλοκη κίνησή του, τον
ολόλαμπρο ήλιο, τη φωτεινή σελήνη, την καθαρότητα των άλλων άστρων, τον
απαραίτητο στην αναπνοή αέρα, τη θάλασσα και τη γη που παράγουν κάθε
προϊόν, μη θεοποιήσεις κανένα απ' αυτά. Όλα αυτά είναι δούλα και
κτίσματα του μόνου Θεού που τα δημιούργησε από το μηδέν με το λόγο Του.
Γιατί Αυτός είπε κι έγιναν, Αυτός πρόσταξε και δημιουργήθηκαν(Ψαλμ. 32,
9).<a name='more'></a><br />
<br />
Αυτόν λοιπόν μόνο, τον Κύριο και Δημιουργό του παντός θα δοξάσεις και σ'
Αυτόν θα προσκολληθείς με αγάπη και σ' Αυτόν θα μετανοείς ημέρα και
νύχτα για τις εκούσιες και ακούσιες αμαρτίες σου. Γιατί Αυτός είναι
σπλαχνικός και ελεήμων, μακρόθυμος και πολυεύσπλαχνος(Ψαλμ. 102, 8) και
αιώνιος αγαθοποιός. Αυτός έχει υποσχεθεί και δίνει τη βασιλεία την
ουράνια και χωρίς διαδοχή, τον ανώδυνο βίο, την αθάνατη ζωή και το
ανέσπερο φως για να το απολαμβάνουν όσοι τον σέβονται και τον προσκυνούν
και τον αγαπούν και τηρούν τα προστάγματά Του.<br />
<br />
Αλλά ο ίδιος είναι και Θεός ζηλωτής(Εξ. 20, 5) και δίκαιος κριτής και
φρικτός εκδικητής. Και σ' εκείνους που ασεβούν και απειθούν σ' Αυτόν και
παραβαίνουν τα προστάγματά Του, επιβάλλει κόλαση αιώνια, φωτιά άσβηστη,
οδύνη ακατάπαυστη, θλίψη απαρηγόρητη, ένδυμα άφωτου ζόφου, χώρα
σκοτεινή και θλιμμένη, τρίξιμο ελεεινό των δοντιών, ακοίμητα φαρμακερά
σκουλήκια, τα οποία έχει ετοιμάσει για τον πρώτο αντάρτη, το
διάβολο(Ματθ. 25, 41), και μαζί για όλους όσους πλανήθηκαν από αυτόν και
τον ακολούθησαν και αθέτησαν τον Ποιητή τους με τα έργα, τα λόγια και
τα νοήματά τους.<br />
<br />
Να μην κατασκευάσεις ποτέ ομοίωμα κάποιου απ' όσα είναι στον ουρανό πάνω
ή στη γη κάτω ή μέσα στα νερά ώστε να τα λατρεύεις και να τα δοξάζεις
σαν θεούς(Εξ. 20, 4-5). Όλα αυτά είναι κτίσματα του μόνου Θεού, ο
οποίος, στις έσχατες ημέρες, αφού σαρκώθηκε σε παρθενική μήτρα,
παρουσιάστηκε στη γη και συναναστράφηκε τους ανθρώπους(Βαρ. 3, 38), κι
αφού έπαθε και πέθανε και αναστήθηκε για τη σωτηρία των ανθρώπων,
ανέβηκε με το σώμα Του στους ουρανούς και κάθισε στα δεξιά του Υψίστου
Θεού(Εβρ. 1, 3), με το οποίο σώμα θα έρθει πάλι με δόξα για να κρίνει
ζώντες και νεκρούς.<br />
<br />
Θα κάνεις λοιπόν την εικόνα Αυτού που έγινε άνθρωπος για τη σωτηρία μας,
από αγάπη σ' Αυτόν, και μέσω της εικόνας θα θυμάσαι και θα προσκυνήσεις
Εκείνον, ανυψώνοντας το νου σου μέσω αυτής στο άξιο προσκυνήσεως εκείνο
σώμα του Σωτήρα, το οποίο κάθεται στα δεξιά του Πατέρα στον ουρανό. Θα
κάνεις επίσης και τις απεικονίσεις των Αγίων και θα τις προσκυνήσεις,
όχι σαν θεούς, γιατί αυτό είναι απαγορευμένο, αλλά εξαιτίας της σχέσεως
και της διαθέσεως και της υπερβολικής τιμής πρός αυτούς, καθώς
ανυψώνεται ο νους μέσω των εικόνων σ' αυτούς.<br />
<br />
Όπως κι ο Μωυσής έκανε τις εικόνες των Χερουβείμ και τις τοποθέτησε μέσα
στα Άγια(Εξ. 25, 17). Επίσης, τα Άγια των Αγίων ήταν εικόνα των
υπερουρανίων, ενώ το "κοσμικό Άγιο"(Εβρ. 9, 1), ήταν εικόνα όλου του
κόσμου. Όλα αυτά τα ονόμασε άγια ο Μωυσής, όχι για να δοξάσει τα
κτίσματα, αλλά για να δοξάσει μέσω αυτών τον κοσμοποιό Θεό. Και συ
λοιπόν δε θα θεοποιήσεις τις εικόνες του Δεσπότη Χριστού και των Αγίων,
αλλά μέσω αυτών θα προσκυνήσεις Εκείνον που μας έπλασε πρώτα κατ' εικόνα
Του, κι υστέρα ευδόκησε από ανέκφραστη φιλανθρωπία να πάρει ο ίδιος την
ανθρώπινη εικόνα Του και με αυτήν να γίνει περιγραπτός.<br />
<br />
Και δε θα προσκυνήσεις μόνο την εικόνα του Χριστού, αλλά και τον τύπο
του Σταυρού Του. Γιατί είναι σημείο πάρα πολύ μεγάλο και το τρόπαιό Του
κατά του διαβόλου και όλης της διαβολικής παρατάξεως.<br />
<br />
Γι' αυτό και τους πιάνει φρίκη και τρέπονται σε φυγή, όταν βλέπουν να
γίνεται ο τύπος του Σταυρού. Αυτός ο τύπος, και πριν ακόμη γίνει η
Σταύρωση, δοξάστηκε πολύ από τους Προφήτες κι έκανε μεγάλα θαύματα. Αλλά
και στη Δευτέρα Παρουσία Εκείνου που καρφώθηκε πάνω σ' αυτόν, του
Κυρίου Ιησού Χριστού, ο οποίος μέλλει να έρθει για να κρίνει ζώντες και
νεκρούς, θα προπορεύεται το μεγάλο και φοβερό αυτό σημείο του Σταυρού με
πολλή δύναμη και δόξα(Ματθ. 24, 30). Δόξασέ τον λοιπόν τώρα για να τον
κοιτάξεις τότε με θάρρος και να δοξαστείς μαζί του.<br />
<br />
Και τις εικόνες των Αγίων θα προσκυνήσεις, γιατί αυτοί συσταυρώθηκαν με
τον Κύριο, κάνοντας στο πρόσωπό σου το σημείο του σταυρού και φέρνοντας
στη μνήμη σου τη συμμετοχή τους στα παθήματα του Χριστού. Επίσης και τα
άγια σκηνώματά τους και όποιο λείψανο των οστών τους, γιατί δε χωρίστηκε
από αυτά η χάρη του Θεού, όπως και από το προσκυνητό σώμα του Χριστού
δε χωρίστηκε η θεότητα κατά το ζωοποιό Του θάνατο. Κάνοντας έτσι και
δοξάζοντας εκείνους που δόξασαν το Θεό, γιατί φάνηκαν με τα έργα τους
τέλειοι στην αγάπη του Θεού, θα δοξαστείς κι εσύ μαζί από το Θεό και θα
ψάλλεις σαν τον Δαβίδ: «Τίμησα πάρα πολύ τους φίλους Σου, Θεέ μου»(Ψαλμ.
138, 17).<br />
<br />
Δε θα χρησιμοποιήσεις μάταια το όνομα του Κυρίου και Θεού σου(Εξ. 20,
7), κάνοντας ψεύτικο όρκο για κανένα γήινο πράγμα, από φόβο ανθρώπου ή
από ντροπή ή για δικό σου κέρδος. Γιατί η επιορκία είναι άρνηση του
Θεού. Γι' αυτό μην ορκιστείς διόλου(Ματθ. 5, 34), αλλά ν' αποφεύγεις
τελείως τον όρκο, γιατί από αυτόν έρχεται η επιορκία που αποξενώνει τον
άνθρωπο από το Θεό και κατατάσσει τον επίορκο με τους παράνομους.<br />
<br />
Αν αληθεύεις σ' όλους τους λόγους σου, θα σε πιστεύουν σαν να παίρνεις
όρκο. Κι αν ποτέ συμβεί να υποβάλλεις τον εαυτό σου σε όρκο —πράγμα που
πρέπει να απευχόμαστε—, αν μεν πρόκειται για κάτι σύμφωνο με το θείο
νόμο, θα το εκτελέσεις ως νόμιμο, αλλά θα ζητήσεις ευθύνη από τον εαυτό
σου που ορκίστηκες, και με ελεημοσύνη, ικεσία, πένθος και κακοπάθεια του
σώματος, θα ζητήσεις το έλεος του Χριστού που είπε να μην ορκιστείς
διόλου(Ματθ. 5, 34).<br />
<br />
Αν όμως ορκίστηκες για κάτι παράνομο, πρόσεξε μην τυχόν κάνεις για χάρη
του όρκου την παρανομία, για να μη συγκαταλεχθείς με τον προφητοκτόνο
Ηρώδη(Ματθ. 14, 9-10). Κι όταν αθετήσεις εκείνο τον παράνομο όρκο, βάλε
νόμο στον εαυτό σου να μην ορκιστείς ποτέ πια, και να ζητάς το έλεος του
Θεού χρησιμοποιώντας με δάκρυα τα παραπάνω φάρμακα πιο επίπονα.<br />
<br />
Μια ημέρα της εβδομάδας, η οποία ονομάζεται και Κυριακή, επειδή είναι
αφιερωμένη στον Κύριο που αυτήν την ημέρα αναστήθηκε εκ νεκρών,
δείχνοντας και πιστοποιώντας από πριν την κοινή ανάσταση όλων των
ανθρώπων, οπότε θα σταματήσει κάθε γήινο έργο, αυτή την ημέρα θα την
αφιερώσεις στο Θεό(Εξ. 20, 8).<br />
<br />
Δε θα κάνεις κανένα έργο βιοτικό, εκτός από τα αναγκαία, ενώ θ' αφήσεις
ν' αναπαυθούν όσοι εργάζονται για σένα ή μένουν μαζί σου, για να
δοξάσετε όλοι μαζί Εκείνον που μας αγόρασε με το θάνατό Του και
αναστήθηκε και μαζί Του ανέστησε και την ανθρώπινη φύση. Θα φέρεις στη
μνήμη σου τη μέλλουσα ζωή και θα μελετήσεις όλες τις εντολές και τις
διατάξεις του Κυρίου και θα εξετάσεις τον εαυτό σου μην τυχόν έχεις
παραβεί ή παρέλειψες τίποτε και θα τον διορθώσεις σε όλα.<br />
<br />
Επίσης την ημέρα αυτή θα συχνάζεις στο ναό του Θεού και θα παραμείνεις
στις ιερές συνάξεις και θα κοινωνήσεις με ειλικρινή πίστη και ακατάκριτη
συνείδηση το άγιο Σώμα και Αίμα του Χριστού. Και θα βάλεις αρχή μιας
ζωής πιο αγίας και θα ανακαινίσεις τον εαυτό σου και θα τον ετοιμάσεις
να υποδεχτεί τα μέλλοντα αγαθά.<br />
<br />
Για χάρη αυτών των αγαθών, ούτε τις άλλες ημέρες θα κάνεις κατάχρηση των
γηίνων· τη δε Κυριακή, θα απέχεις από όλα, επειδή θα κάθεσαι κοντά στο
Θεό, εκτός από τα αναγκαιότατα, χωρίς τα οποία είναι αδύνατο να ζήσεις.
Κι έτσι έχοντας το Θεό καταφύγιό σου, δε θα μετακινηθείς από τον τόπο
σου και δε θ' ανάψεις τη φωτιά των παθών και δε θα σηκώσεις το φορτίο
της αμαρτίας.<br />
<br />
Έτσι την ημέρα των σαββάτων"(Εξ. 20, 8), δηλαδή την Κυριακή, θα την
αφιερώσεις στο Θεό, σαββατίζοντας με την απραξία των κακών. Στις
Κυριακές να συνάψεις και τις καθιερωμένες μεγάλες εορτές, κάνοντας τα
ίδια και απέχοντας από τα ίδια.<br />
<br />
Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου(Εξ. 20, 12), γιατί μέσω αυτών ο
Θεός σε έφερε στη ζωή, και αυτοί —ύστερα από το Θεό— είναι οι αίτιοι της
ζωής σου. Λοιπόν και συ, μετά το Θεό, αυτούς θα τιμήσεις και θα
αγαπήσεις, αν η προς αυτούς αγάπη συντελεί στην αγάπη του Θεού. Αν όμως
δε συντελεί, θα φύγεις από αυτούς αμέσως.<br />
<br />
Αν επιπλέον σου είναι και εμπόδιο, και μάλιστα στην αληθινή και σωτήρια
πίστη, επειδή έχουν διαφορετική πίστη, δε θα φύγεις μονάχα, αλλά και θα
μισήσεις όχι μόνον αυτούς, αλλά και όλους, με όσους συνδέεσαι με
συγγένεια ή με κάποια φιλία ή άλλη σχέση, και τα ίδια τα μέλη σου και
τις ορέξεις τους και αυτό το σώμα σου ολόκληρο και την μέσω του σώματος
σχέση με τα πάθη. «Όποιος δε μισεί τον πατέρα και την μητέρα του και τη
γυναίκα και τα τέκνα και τους αδελφούς, ακόμη και τη ζωή του, και δε
σηκώνει το σταυρό του και δε με ακολουθεί, δεν είναι άξιός μου»(Λουκ.
14, 26-27), είπε ο Χριστός.<br />
<br />
Αυτά για τους κατά σάρκα γονείς και φίλους και αδελφούς. Εκείνους όμως
που σου είναι οικείοι κατά την πίστη και δε σ' εμποδίζουν από τη
σωτηρία, και θα τους τιμήσεις και θα τους αγαπήσεις. Αν πρέπει να τιμάς
έτσι τους κατά σάρκα γονείς σου, πόσο περισσότερο θα τιμήσεις και θα
αγαπήσεις τους πνευματικούς σου πατέρες; Αυτοί σε μετέφεραν από την απλή
ζωή στη ζωή της αρετής, σου μετέδωσαν τον φωτισμό της γνώσεως, σου
δίδαξαν την αλήθεια, σε αναγέννησαν με το λουτρό της παλιγγενεσίας,
έβαλαν μέσα σου την ελπίδα της αναστάσεως και της αθανασίας και της
αδιάδοχης βασιλείας και κληρονομίας, και από ανάξιο σ' έκαναν άξιο των
αιωνίων αγαθών.<br />
<br />
Σ' έκαναν ακόμη ουράνιο και αιώνιο, από επίγειος και πρόσκαιρος που
ήσουν, και υιό και μαθητή όχι ανθρώπου, αλλά του Θεανθρώπου Ιησού
Χριστού που σου χάρισε το Πνεύμα της υιοθεσίας(Ρωμ. 8, 15) και που είπε:
«Μην ονομάσετε κανένα "πατέρα" ή "καθηγητή" σας στη γη, γιατί ένας
είναι ο πατέρας και ο καθηγητής σας, ο Χριστός»(Ματθ. 23, 9-10).<br />
<br />
Οφείλεις λοιπόν κάθε τιμή και αγάπη στους πνευματικούς σου πατέρες,
γιατί η τιμή σ' αυτούς αναφέρεται στο Χριστό και στο Πανάγιο Πνεύμα, από
το οποίο πήρες την υιοθεσία, και στον επουράνιο Πατέρα, από τον οποίο
παίρνει το όνομά της κάθε πατρική ιδιότητα ουράνια ή επίγεια(Εφ. 3, 15).
Θα φροντίσεις δε να έχεις σε όλη σου τη ζωή πνευματικό πατέρα, για να
του εξομολογείσαι κάθε αμαρτία και κάθε λογισμό και να παίρνεις από
αυτόν τη θεραπεία και την άφεση.<br />
<br />
Γιατί στους πνευματικούς πατέρες έχει δοθεί η εξουσία να λύνουν και να
δεσμεύουν τις ψυχές. Και όσα δέσουν στη γη θα είναι δεμένα και στον
ουρανό, ενώ όσα λύσουν στη γη θα είναι λυμένα και στον ουρανό(Ματθ. 18,
18). Αυτή τη χάρη και τη δύναμη έλαβαν από το Χριστό. Γι' αυτό θα
υπακούσεις σ' αυτούς χωρίς καμία αντιλογία, για να μη χαθεί η ψυχή σου.
Αν εκείνος που αντιλέγει στους κατά σάρκα γονείς του, σε πράγματα που
δεν απαγορεύει ο νόμος του Θεού, θανατώνεται σύμφωνα με το νόμο(Εξ. 21,
16· Ματθ. 15, 4), όποιος αντιλέγει στους πνευματικούς πατέρες, πώς είναι
δυνατό να μη διώχνει το Πνεύμα του Θεού και να μη χάνει την ψυχή του;
Γι' αυτό να συμβουλεύεσαι και να υπακούς μέχρι τέλους στους πνευματικούς
σου πατέρες, για να σωθεί η ψυχή σου και να γίνεις κληρονόμος των
αιωνίων και αφθάρτων αγαθών.<br />
<br />
Δε θα πορνεύσεις(Εξ. 20, 13), για να μη γίνεις αντί μέλος Χριστού πόρνης
μέλος(Α΄ Κορ. 6, 15) και αποκοπείς από το θεϊκό σώμα και ξεπέσεις από
τη θεϊκή κληρονομιά και ριχτείς στη γέεννα. Σύμφωνα με το νόμο(Λευϊτ.
21, 9), κόρη ιερέως που θα πιαστεί να πορνεύει, καίγεται, γιατί
καταντρόπιασε τον πατέρα της· πολύ περισσότερο εκείνος που πάνω στο σώμα
του Χριστού κόλλησε τέτοιο μόλυσμα, θα είναι υπόδικος για αιώνια
κόλαση.<br />
<br />
Αν μπορείς, άσκησε την παρθενία, για να μπορέσεις να γίνεις ολοκληρωτικά
του Θεού και να προσκολληθείς σ' Αυτόν με τέλεια αγάπη, παραμένοντας
πάντοτε κοντά Του σ' όλη σου τη ζωή και φροντίζοντας διαρκώς χωρίς
περισπασμό τα του Κυρίου(Α΄ Κορ. 7, 34), προαπολαμβάνοντας τη μέλλουσα
ζωή και ζώντας σαν άγγελος Θεού πάνω στη γή.<br />
<br />
Γιατί η παρθενία είναι γνώρισμα των Αγγέλων και με αυτούς ομοιώνεται όσο
είναι δυνατό, ενώ έχει σώμα, εκείνος που επιδιώκει την παρθενία. Ή
μάλλον, πριν από αυτούς, εξομοιώνεται με τον Πατέρα που γέννησε με
παρθενία τον Υιό προ πάντων των αιώνων, και με τον παρθένο Υιό που
προήλθε στην αρχή με γέννηση από παρθένο Πατέρα και που γεννήθηκε
σωματικά τον κατάλληλο καιρό από Παρθένο Μητέρα, και με το Άγιο Πνεύμα
που προβάλλεται μόνο από τον Πατέρα, όχι με γέννηση, αλλά με εκπόρευση,
με τρόπο ανείπωτο.<br />
<br />
Με αυτόν το Θεό εξομοιώνεται και ενώνεται με άφθαρτο γάμο εκείνος που
διάλεξε την αληθινή παρθενία και παρθενεύει στην ψυχή και στο σώμα και
ομορφαίνει όλες τις αισθήσεις και το λόγο και τη διάνοια με τα κάλλη της
παρθενίας. Αν πάλι δεν προτιμάς να παρθενεύεις κι ούτε το υποσχέθηκες
αυτό στο Θεό, σου επιτρέπεται να πάρεις με γάμο μια γυναίκα σύμφωνα με
τους νόμους του Κυρίου και μόνον με αυτήν να συγκατοικείς και να την
έχεις δική σου με αγιασμό(Α΄ Θεσ. 4, 4). από άλλες γυναίκες να απέχεις
με όλη σου τη δύναμη.<br />
<br />
Και θα μπορέσεις να φυλαχτείς από αυτές, αν αποφύγεις τις άκαιρες
συνομιλίες μαζί τους, αν δεν ευχαριστείσαι στα πορνικά λόγια και
τραγούδια κι αν γυρίσεις αλλού τα μάτια της ψυχής και του σώματος από
αυτές, όσο είναι δυνατό, και συνηθίσεις να μη βλέπεις με περιέργεια την
ομορφιά των προσώπων.<br />
<br />
Γιατί όποιος κοιτάξει μία γυναίκα και την επιθυμήσει, έχει κιόλας
διαπράξει μέσα του μοιχεία μ' αυτήν(Ματθ. 5, 28), και γι' αυτό είναι
ακάθαρτος ενώπιον του Χριστού που βλέπει μέσα στην καρδιά, και από αυτό
καταντά και στη σωματική αισχρή πράξη ο άθλιος. Και γιατί λέω για
πορνείες και μοιχείες και για όλα τα μολύσματα που συνδέονται με τη
φυσική λειτουργία, αφού και στις παρά φύση ασέλγειες σέρνεται ακόλαστα ο
άνθρωπος παρατηρώντας με περιέργεια τα κάλλη των σωμάτων. Αν λοιπόν εσύ
κόψεις από τον εαυτό σου τις πικρές ρίζες, δε θα μαζέψεις θανατηφόρους
καρπούς, αλλά θα καρπωθείς την αγνεία και τον αγιασμό που αυτή προσφέρει
και που χωρίς αυτόν κανείς δε θ' αντικρύσει τον Κύριο(Εβρ. 12, 14).<br />
<br />
Δε θα διαπράξεις φόνο(Εξ. 20, 15), για να μη χάσεις την υιοθεσία Εκείνου
που και τους νεκρούς ζωοποιεί, και με τα έργα σου γίνεις γιος του
διαβόλου, του εξαρχής ανθρωποκτόνου(Ιω. 8, 44). Επειδή τώρα ο φόνος
προέρχεται από χτύπημα, το χτύπημα από κάποια προσβολή, η προσβολή από
οργή, κι η οργή προξενείται σ' εμάς από ζημία ή χτύπημα ή προσβολή
άλλου, γι' αυτό είπε ο Χριστός: «Εκείνον που θέλει να σου πάρει το
πανωφόρι, μην τον εμποδίσεις να σου πάρει και το πουκάμισο»(Λουκ. 6,
29).<br />
<br />
Επίσης εκείνον που σε χτυπά μην τον χτυπήσεις, κι εκείνον που σε
υβρίζει, μην τον υβρίσεις. Έτσι, τόσο τον εαυτό σου, όσο κι εκείνον που
σε κακοποιεί, θα ελευθερώσεις από το αμάρτημα του φόνου. Εσύ επιπλέον θα
λάβεις από το Θεό και τη συγχώρηση των αμαρτιών σου, γιατί λέει:
«Συγχωρείστε, και θα συγχωρηθείτε»(Ματθ. 6, 14). Εκείνος όμως που
κακολογεί και κακοποιεί, θα καταδικαστεί στην αιώνια κόλαση. Γιατί ο
Χριστός είπε: «Όποιος πει στον αδελφό του "μωρέ", είναι ένοχος για τη
γέεννα του πυρός»(Ματθ. 5, 22).<br />
<br />
Αν λοιπόν μπορέσεις να αποσπάσεις μαζί με τις ρίζες του το κακό,
εξασφαλίζοντας στην ψυχή σου τη μακαριότητα της πραότητας, δόξασε το
Χριστό, το διδάσκαλο και συνεργό στην κατόρθωση των αρετών, χωρίς τον
οποίο, όπως έχεις μάθει, δεν μπορούμε να κάνομε κανένα καλό(Ιω. 15, 5).
Αν όμως δεν μπορέσεις να κρατηθείς χωρίς να οργιστείς, να μέμφεσαι τον
εαυτό σου που οργίζεσαι και να ζητάς συγχώρηση από το Θεό και από
εκείνον που κακολόγησες ή κακοποίησες. Εκείνος που μετανοεί στην αρχή
της αμαρτίας, δε φτάνει στο τέλος της. Ενώ εκείνος που δεν αισθάνεται τα
μικρά, θα πέσει και στα μεγάλα.<br />
<br />
Δε θα κλέψεις(Εξ. 6, 14), για να μη σου ανταποδώσει ο Θεός, ο οποίος
γνωρίζει τα κρυφά, πολλαπλάσια τιμωρία. Ή μάλλον, να δώσεις κρυφά σ'
εκείνους που έχουν ανάγκη και από τα υπάρχοντά σου, για να σου αποδώσει ο
Θεός, που βλέπει τα κρυφά(Ματθ. 6, 4), εκατό φορές περισσότερα και ζωή
αιώνια στον μέλλοντα αιώνα.<br />
<br />
Δε θα συκοφαντήσεις, για να μην εξομοιωθείς με το διάβολο που
συκοφάντησε το Θεό στην Εύα, και γίνεις καταραμένος σαν αυτόν(Γεν. 3,
14). Ή μάλλον —εκτός αν πρόκειται να προξενηθεί κάποια βλάβη στους
πολλούς—, ακόμη και θα σκεπάσεις το σφάλμα του πλησίον, για να μην
εξομοιωθείς με τον Χαμ, αλλά με τον Σημ και τον Ιάφεθ και να επιτύχεις
την ευλογία, όπως αυτοί(Γεν. 9, 25).<br />
<br />
Δε θα επιθυμήσεις τίποτε του πλησίον σου(Εξ. 20, 17)· ούτε κτήμα, ούτε
χρήματα, ούτε δόξα, ούτε τίποτε γενικά από όσα ανήκουν στον πλησίον σου.
Γιατί η επιθυμία, όταν συλληφθεί στην ψυχή, γεννά την αμαρτία· κι η
αμαρτία, όταν ολοκληρωθεί, γεννά το θάνατο(Ιάκ. 1, 15). Αν λοιπόν εσύ
δεν επιθυμείς τα ξένα, θα μείνεις μακριά, αν μπορείς, κι από τη λόγω
πλεονεξίας αρπαγή των ξένων. Ή μάλλον, να δώσεις και από τα δικά σου σ'
εκείνον που σου ζητά και να ελεήσεις όσο μπορείς εκείνον που έχει
ανάγκη. Να μην αρνηθείς να δανείσεις σ' εκείνον που σου το ζητά(Ματθ. 5,
42). Αν βρεις κάτι που έχει χαθεί, να το δώσεις στον ιδιοκτήτη του,
ακόμη κι αν είναι εχθρός σου(Εξ. 23, 4). Έτσι και θα συμφιλιωθείς μαζί
του, και θα νικήσεις με το καλό το κακό(Ρωμ. 12, 21), όπως σε διατάζει ο
Χριστός.<br />
<br />
Αν τηρείς με όλη σου τη δύναμη τα παραπάνω κι αν ζεις με αυτά, θ'
αποθηκεύσεις στην ψυχή σου το θησαυρό της ευσέβειας και θα ευαρεστήσεις
το Θεό και θα σου δώσει αγαθά και ο Θεός και οι άνθρωποι του Θεού και θα
γίνεις κληρονόμος των αιωνίων αγαθών. Τα οποία είθε να τα επιτύχομε
όλοι, με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου και Θεού και Σωτήρα μας
Ιησού Χριστού. Σ' Αυτόν πρέπει κάθε δόξα, τιμή και προσκύνηση, μαζί με
τον άναρχο Πατέρα Του και το πανάγιο και αγαθό και ζωοποιό Πνεύμα, τώρα
και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-52561860958274546832017-01-26T03:41:00.004-08:002017-01-26T03:41:38.320-08:00"Προς τη σεμνοτάτη μοναχή Ξένη" (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς) <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="post-header">
</div>
<div dir="ltr" style="text-align: left;">
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://amorgos.pblogs.gr/files/42494-monopati.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="225" src="http://amorgos.pblogs.gr/files/42494-monopati.jpg" width="320" /></a></div>
<br />
<span style="color: orange;"><b><i>(Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς) </i></b></span><br />
<br />
Σ' εκείνους που επιθυμούν να ζουν τη μοναχική ζωή αληθινά, είναι
δυσάρεστη όχι μονάχα η συναναστροφή με τους πολλούς, αλλά και με
εκείνους που ζουν με τον ίδιο τρόπο, γιατί αυτό διακόπτει τη συνέχεια
της πανευφρόσυνης επικοινωνίας με το Θεό και σχίζει στα δύο και κάποτε
σε πολλά μέρη το ενιαίο του νου, το οποίο συγκροτεί τον έσω και αληθινό
Μοναχό.<br />
<br />
Γι' αυτό και κάποιος από τους Πατέρες, όταν ερωτήθηκε γιατί αποφεύγει
τους ανθρώπους, αποκρίθηκε ότι «δεν μπορώ να είμαι με το Θεό όταν
συναναστρέφομαι με τους ανθρώπους». Άλλος πάλι, μιλώντας γι' αυτά από
την πείρα του, θεωρεί όχι μόνο τη συναναστροφή, αλλά και τη θέα των
ανθρώπων, ως αιτία που μπορεί να διαφθείρει τη σταθερότητα της νοερής
ηρεμίας των ησυχαστών. Αν δε κανείς εξετάσει με ακρίβεια, και μόνο η
σκέψη του ερχομού κάποιου και η αναμονή της επισκέψεως και της
συνομιλίας δεν αφήνει τελείως ατάραχο το νοητικό μέρος της ψυχής.<br />
<br />
<br />
<a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a><br />
Εκείνος τώρα που γράφει και λόγους, φορτώνει το νου του με ακόμη πιο
έντονη μέριμνα. Κι αν είναι από εκείνους που έχουν προκόψει στην αρετή
και έχει, λόγω ψυχικής υγείας, και την αγάπη του Θεού, την έχει
ενεργητική και όταν γράφει, αλλά πάντως όχι με άμεσο και γνήσιο τρόπο.
Αν όμως είναι από εκείνους που πέφτουν ακόμη σε πολλά νοσήματα και πάθη
της ψυχής, όπως πράγματι είμαι εγώ, κι έχουν ανάγκη να φωνάζουν συνεχώς
στο Θεό «γιάτρεψε με, γιατί αμάρτησα σ' Εσένα»(Ψαλμ. 40, 5), αυτοί δεν
είναι εύλογο πριν από τη θεραπεία τους ν' αφήσουν τη δέηση και ν'
ασχοληθούν με ο,τιδήποτε άλλο θεληματικά.<a name='more'></a><br />
<br />
Εκτός από αυτά, με τα γραπτά του κανείς συνομιλεί και με τους απόντες,
και μεταδίδει την ομιλία σε περισσότερους καιρούς και ανθρώπους, κάποτε
και σ' αυτούς που δε θα ήθελε, αφού τα κείμενα παραμένουν και μετά το
θάνατο εκείνου που τα έγραψε. Γι' αυτό πολλοί Πατέρες, κορυφαίοι
ησυχαστές, δε θέλησαν να γράψουν τίποτε, αν και μπορούσαν να εκθέσουν
σπουδαία και ωφελιμότατα πράγματα.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Εγώ, αν και απέχω πάρα πολύ από την ακρίβεια εκείνων, συνήθιζα να γράφω,
αλλά όταν υπήρχε επείγουσα ανάγκη. Τώρα όμως μ' έκαναν διστακτικότερο
και σ' αυτό εκείνοι που είδαν με φθονερά μάτια μερικά γραπτά μου,
ζητώντας απ' αυτά αφορμές να με βλάψουν. Αυτοί, σύμφωνα με τον Μέγα
Διονύσιο, προκαταλαμβάνονται εμπαθώς από τα ψηφία και τις χωρίς νόημα
γραμμές και από συλλαβές και λέξεις άγνωστες που δε φτάνουν στο νοερό
μέρος της ψυχής τους.<br />
<br />
Κι είναι πράγματι παράλογο και κακό και ολότελα ανάρμοστο σ' εκείνους
που θέλουν να νοούν τα θεία, το να μην προσέχουν στην έννοια του
περιεχομένου, αλλά στις λέξεις. Εγώ γνωρίζω καλά πως δέχθηκα δικαίως τις
κατηγορίες τους. Όχι ότι δεν έγραφα σύμφωνα με τους Πατέρες. Αυτό με τη
χάρη του Χριστού το φύλαξα στα γραπτά μου· αλλά ότι έγραψα για
πράγματα, για τα οποία δεν ήμουν άξιος και, παρόμοια με τον Οζά(Β΄ Βασ.
6, 6-7), επιχείρησα με το λόγο να κρατήσω το όχημα της αλήθειας που
κινδύνευε να ανατραπεί.<br />
<br />
Βέβαια, η τιμωρία που εγώ δέχθηκα από το Θεό δεν ήταν σε βαθμό οργής,
αλλά παιδαγωγίας με μέτρο. Γι' αυτό και δεν παραχωρήθηκε να υπερισχύσουν
εναντίον μου οι επιτιθέμενοι. Αλλά κι αυτό μάλλον οφείλεται στην
αναξιότητά μου. Δεν ήμουν φαίνεται άξιος ούτε ικανός να πάθω τίποτε για
χάρη της αλήθειας και να γίνω με χαρά συγκοινωνός των παθημάτων των
Αγίων.<br />
<br />
Μήπως και ο Χρυσόστομος, που από αυτήν ακόμη τη ζωή ήταν ενωμένος με την
Εκκλησία των πρωτοτόκων στους ουρανούς και που έγραφε λόγους για την
ευσέβεια με εγκυρότητα, σαφήνεια και γλυκύτητα όσο κανείς, μήπως λοιπόν
κι αυτός ο τόσο μέγας δεν αποκόπηκε από την Εκκλησία και δεν
καταδικάστηκε σε εξορία, γιατί δήθεν έγραφε και φρονούσε την αίρεση του
Ωριγένη; Και ο Πέτρος, ο κορυφαίος του κορυφαίου χορού των μαθητών του
Κυρίου, λέει ότι οι τότε αμαθείς διαστρέβλωναν τα δυσνόητα σημεία των
επιστολών του μεγάλου Παύλου, με αποτέλεσμα να οδηγούνται στην
απώλεια(Β΄ Πέτρ. 3, 16).<br />
<br />
Εγώ δε, για τη μικρή ενόχληση που μου προξένησαν οι αντίπαλοι, αν και
καταδικάστηκαν συνοδικώς, είχα σκοπό να πάψω τελείως να γράφω, αν εσύ
τώρα, αγία Γερόντισσα, δεν το ζητούσες ακούραστα με παρακλητικά γράμματα
και μηνύματα, έως ότου με έπεισες να καταπιαστώ πάλι με συμβουλευτικούς
λόγους. Αν και εσύ δεν έχεις μεγάλη ανάγκη από συμβουλές, γιατί έχεις,
με τη χάρη του Χριστού, μαζί με τη γεροντική ηλικία και το σεβασμό της
συνέσεως, κι έχεις διαβάσει το νόμο των ιερών εντολών με πολυετή
εφαρμογή, μοιράζοντας κατάλληλα τη ζωή σου στην υπακοή και στην ησυχία.<br />
<br />
Με αυτά λείανες την πλάκα της ψυχής σου και την έκανες κατάλληλη να
χαραχθούν πάνω της τα θεϊκά γράμματα και να μη σβήσουν. Αλλά τέτοια
είναι η ψυχή που κυριεύτηκε ολοκληρωτικά από τον πόθο της πνευματικής
διδασκαλίας· δεν την χορταίνει ποτέ. Γι' αυτό και η Σοφία του Θεού λέει
για τον εαυτό της: «Όσοι με τρώνε, θα πεινάσουν κι άλλο»(Σ. Σειράχ 24,
21). Και ο Κύριος που βάζει μέσα μας αυτόν τον πόθο, λέει για τη Μαρία
που διάλεξε την "αγαθή μερίδα", ότι δεν πρόκειται να της αφαιρεθεί(Λουκ.
10, 42).<br />
<br />
Εσύ χρειάζεσαι επιπλέον τη διδασκαλία αυτή και για τις θυγατέρες του
Μεγάλου Βασιλέως, τις μοναχές δηλαδή, που ζουν κάτω από την πνευματική
σου παιδαγωγία, και μάλιστα για τη Σύνεση, την οποία ποθείς να δώσεις
νύμφη από το γένος σου στο Χριστό, το χορηγό της αφθαρσίας. Αυτόν
μιμήθηκες κι εσύ· όπως δηλαδή Αυτός πήρε πραγματικά για χάρη μας τη δική
μας μορφή, έτσι κι εσύ τώρα υποδύθηκες το πρόσωπο των αρχαρίων που
έχουν ανάγκη από διδασκαλία.<br />
<br />
Γι' αυτό κι εγώ, αν και δεν έχω ευχέρεια στους λόγους, και ειδικά σε
τέτοιους λόγους, αλλά για να κάνω υπακοή και να τηρήσω την εντολή «Σ'
όποιον σου ζητάει κάτι, να το δώσεις»(Ματθ. 5, 42), από ό,τι τώρα έχω,
θα εκπληρώσω το χρέος της κατά Χριστόν αγάπης, για να δείξω την καλή
πρόθεσή μου.<br />
<br />
Να ξέρεις λοιπόν, αγία Γερόντισσα, ή μάλλον άκουσε συ για να
πληροφορηθούν oι νέες που διάλεξαν την κατά Θεόν ζωή, ότι υπάρχει και
θάνατος της ψυχής, η οποία είναι φύσει αθάνατη. Έτσι λέει ο Θεολόγος, ο
αγαπημένος μαθητής του Χριστού: «Υπάρχει αμαρτία που επιφέρει θάνατο και
άλλη που δεν επιφέρει»(Α΄ Ιω. 5, 16-17)· εδώ εννοεί οπωσδήποτε το
θάνατο της ψυχής.<br />
<br />
Και ο μέγας Παύλος λέει: «Η κατά κόσμον λύπη προκαλεί θάνατο»(Β΄ Κορ. 7,
10)· εννοεί φυσικά το θάνατο της ψυχής. Κι άλλου λέει: «Ξύπνα εσύ που
κοιμάσαι, αναστήσου από τους νεκρούς, κι ο Χριστός θα σε φωτίσει»(Εφ. 5,
14). Από ποιους νεκρούς προστάζει να αναστηθεί; Οπωσδήποτε από εκείνους
που νεκρώθηκαν από τις σαρκικές επιθυμίες, οι οποίες μάχονται κατά της
ψυχής(Α΄ Πέτρ. 2, 11). Γι' αυτό και ο Χριστός ονόμασε νεκρούς, εκείνους
που ζουν στον μάταιο αυτόν κόσμο. Γιατί δεν έδωσε άδεια στο μαθητή που
του ζήτησε να πάει να θάψει τον πατέρα του, αλλά τον διέταξε να Τον
ακολουθεί, και να αφήσει τους νεκρούς να θάβουν τους νεκρούς τους(Ματθ.
8, 22). Νεκρούς εδώ ονόμασε ο Κύριος και τους ζωντανούς που είναι
νεκρωμένοι στην ψυχή.<br />
<br />
Όπως δηλαδή ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα είναι θάνατος του σώματος,
έτσι κι ο χωρισμός του Θεού από την ψυχή, είναι θάνατος της ψυχής. Κι ο
πραγματικός θάνατος είναι αυτός, ο θάνατος της ψυχής. Αυτόν το θάνατο
εννοούσε με την εντολή Του στον Παράδεισο ο Θεός, όταν έλεγε στον Αδάμ:
«Την ημέρα που θα φας από το απαγορευμένο δένδρο, θα δοκιμάσεις το
θάνατο»(Γεν. 2, 17).<br />
<br />
Τότε με την παράβαση θανατώθηκε η ψυχή του Αδάμ, καθώς χωρίστηκε από το
Θεό, ενώ κατά το σώμα εξακολούθησε να ζει μέχρι την ηλικία των
εννιακοσίων τριάντα ετών(Γεν. 5, 5). Αλλά ο θάνατος που επικράτησε στην
ψυχή λόγω της παραβάσεως, όχι μονάχα αχρειώνει την ψυχή και κάνει τον
άνθρωπο επικατάρατο, αλλά κάνει και το σώμα πολύμοχθο και πολυπαθές και
φθαρτό και στο τέλος το παραδίνει στο θάνατο.<br />
<br />
Γιατί τότε, μετά τη νέκρωση δηλαδή του έσω ανθρώπου εξαιτίας της
παραβάσεως, άκουσε ο χοϊκός Αδάμ ότι «θα είναι καταραμένη η γη και θα το
δείχνει στα διάφορα έργα σου· θα σου φυτρώνει αγκάθια και τριβόλια, και
με τον ιδρώτα του προσώπου σου θα τρως το ψωμί σου, ως την ώρα που θα
επιστρέψεις στη γη, από την οποία σχηματίστηκες· γιατί γη είσαι, και στη
γη θα γυρίσεις»(Γεν. 3, 17-19).<br />
<br />
Στη μέλλουσα εκείνη νέα γέννησή μας, κατά την ανάσταση των δικαίων, θα
αναστηθούν και τα σώματα των ανόμων και αμαρτωλών, αλλά για να
παραδοθούν στό δεύτερο θάνατο(Αποκ. 20, 14), στην αιώνια κόλαση, στον
ακοίμητο σκώληκα(Μαρκ. 9, 44), στο τρίξιμο των δοντιών, στο εξώτερο και
ψηλαφητό σκοτάδι(Ματθ. 8, 12), στη σκοτεινή και άσβεστη γέεννα του
πυρός(Ματθ. 5, 22), σύμφωνα με τον Προφήτη που λέει ότι οι άνομοι και οι
αμαρτωλοί θα ριχτούν μαζί σε φωτιά, που κανείς δε θα μπορεί να
σβήσει(Ησ. 1, 31).<br />
<br />
Αυτό είναι ο δεύτερος θάνατος, όπως μας δίδαξε ο Ιωάννης στην Αποκάλυψη.
Άκουε ακόμη τι λέει και ο μέγας Παύλος: «Αν ζείτε σαρκικά, σας
περιμένει θάνατος· αν όμως νεκρώνετε με τη δύναμη του Πνεύματος τις
αμαρτωλές τάσεις σας, θα ζήσετε»(Ρωμ. 8, 13). Εδώ μιλά για τη ζωή και το
θάνατο κατά τον μέλλοντα αιώνα· ζωή λέει την απόλαυση της αιώνιας
βασιλείας και θάνατο την αιώνια κόλαση.<br />
<br />
Η παράβαση λοιπόν της εντολής του Θεού γίνεται πρόξενος κάθε θανάτου,
και στην ψυχή και στό σώμα, και στην παρούσα ζωή και σ' εκείνη την
ατελεύτητη κόλαση. Αυτός είναι ο καθεαυτού θάνατος, να διαζευχθεί η ψυχή
τη θεία χάρη και να συζευχθεί την αμαρτία. Αυτός ο θάνατος είναι για
τους συνετούς ο πράγματι φρικτός και αποκρουστικός. Αυτός είναι, σ'
εκείνους που ξέρουν να εκτιμούν τα πράγματα, πιο φρικτός κι από την
τιμωρία στη γέεννα.<br />
<br />
Κι αυτόν ας αποφύγομε κι εμείς με όλη μας τη δύναμη. Ας πετάξομε και ας
παραμερίσομε και ας απαρνηθούμε τα πάντα, κατά τις σχέσεις και τις
πράξεις και τα θελήματα, όσα μας απομακρύνουν και μας χωρίζουν από το
Θεό και συγκροτούν αυτόν το θάνατο. Γιατί εκείνος που φοβήθηκε αυτόν το
θάνατο και φυλάχθηκε απ' αυτόν, δε θα φοβηθεί το θάνατο του σώματος όταν
έρθει, αφού θα έχει μέσα του ένοικο την αληθινή ζωή, η οποία με το
σωματικό θάνατο γίνεται πια αναφαίρετη.<br />
<br />
Όπως λοιπόν ο θάνατος της ψυχής είναι ο κυρίως θάνατος, έτσι και η ζωή
της ψυχής είναι η κυρίως ζωή. Ζωή της ψυχής είναι η ένωση με το Θεό,
όπως ακριβώς ζωή του σώματος είναι η ένωση με την ψυχή. Και όπως με την
παράβαση της εντολής η ψυχή χωρίστηκε από το Θεό και θανατώθηκε, έ'τσι
με την υπακοή στην εντολή ενώνεται πάλι με το Θεό και ζωοποιείται. Γι'
αυτό λέει ο Κύριος στα Ευαγγέλια: «Τα λόγια που λέω εγώ, είναι πνεύμα
και είναι ζωή»(Ιω. 6, 63). Το ίδιο έλεγε στον Κύριο και ο Πέτρος, που το
έμαθε από την πείρα: «Έχεις λόγια της αιώνιας ζωής»(Ιω. 6, 68). Τα
λόγια όμως αυτά οδηγούν στην αιώνια ζωή όσους υπακούνε, ενώ για όσους
παρακούνε, αυτή η εντολή της ζωής γίνεται αιτία θανάτου(Ρωμ. 7, 10).<br />
<br />
Έτσι και οι Απόστολοι, ενώ ήταν "ευωδία Χριστού", για άλλους ήταν οσμή
θανάτου που δίνει θάνατο, ενώ για άλλους οσμή ζωής που δίνει ζωή(Β΄ Κορ.
2, 15-16). Η ζωή πάλι αυτή, δεν είναι ζωή μόνο της ψυχής, αλλά και του
σώματος, αφού με την ανάσταση το αθανατίζει κι αυτό. Και δε λυτρώνει το
σώμα μονάχα από τη θνητότητα, αλλά κι από το θάνατο που ποτέ δε λήγει,
δηλαδή τη μέλλουσα εκείνη κόλαση, χαρίζοντας και σ' αυτό την αιώνια εν
Χριστώ ζωή, τη δίχως πόνο, δίχως νόσους, δίχως λύπη, την πράγματι
αθάνατη.<br />
<br />
Όπως στο θάνατο της ψυχής, δηλαδή στην παράβαση και την αμαρτία,
επακολούθησε ο θάνατος του σώματος και η διάλυσή του σε γη και η
μετατροπή του σε χώμα, και στο σωματικό θάνατο επακολούθησε η καταδίκη
της ψυχής στον άδη, έτσι στην ανάσταση της ψυχής, η οποία είναι η
επιστροφή στο Θεό με την υπακοή στις θείες εντολές, θα ακολουθήσει
ύστερα η ανάσταση του σώματος που θα ενωθεί πάλι με την ψυχή.<br />
<br />
Και στην ανάσταση αυτή θα ακολουθήσει η πραγματική αφθαρσία και η αιώνια
ζωή με το Θεό όσων την αξιωθούν, αφού από σαρκικοί θα γίνουν
πνευματικοί και θα ζουν στον ουρανό σαν άγγελοι, όπως λέει ο Απόστολος:
«Θα μας αρπάξουν τα σύννεφα για να υποδεχτούμε στον αέρα τον Κύριο που
θα έρχεται, κι έτσι θα είμαστε πάντοτε μαζί με τον Κύριο»(Α΄ Θεσ. 4,
17). Όπως δηλαδή ο Υιός του Θεού, που έγινε άνθρωπος από φιλανθρωπία,
πέθανε σωματικά και χωρίστηκε η ψυχή Του από το σώμα, αλλά δε χωρίστηκε
από αυτό η θεότητά Του —γι' αυτό και αφού ανάστησε το σώμα Του, το πήρε
μαζί Του στον ουρανό με δόξα—, έτσι κι εκείνοι που έζησαν εδώ σύμφωνα με
το θέλημα του Θεού.<br />
<br />
Καθώς δηλαδή, όταν αποχωρίζονται το σώμα τους, δε χωρίζονται από το Θεό,
στην ανάσταση θα πάρουν μαζί και το σώμα τους κοντά στο Θεό,
εισερχόμενοι με ανέκφραστη χαρά εκεί όπου εισήλθε ως πρόδρομος για χάρη
μας ο Ιησούς(Εβρ. 6, 20), για να απολαμβάνουν μαζί Του τη δόξα που
μέλλει να φανερωθεί(Α΄ Πέτρ. 5, 1). Και δε θα μετάσχουν μονάχα στην
ανάστασή Του, αλλά και στην ανάληψή Του και σε όλη τη θεόμορφη ζωή Του.
Δε θα γίνει όμως το ίδιο και μ' εκείνους που έζησαν εδώ σαρκικά και στην
ώρα του θανάτου βρέθηκαν να μην έχουν καμία κοινωνία με το Θεό. Γιατί,
αν και όλοι θ' αναστηθούν, αλλά ο καθένας στην ανάλογη τάξη, όπως λέει ο
Απόστολος(Α΄ Κορ. 15, 23).<br />
<br />
Εκείνος που θανάτωσε εδώ με τη δύναμη του Πνεύματος τις πράξεις του
σώματος(Ρωμ. 8, 13), θα ζήσει εκεί τη θεϊκή και αιώνια ζωή μαζί με το
Χριστό. Ενώ εκείνος που με τις σαρκικές επιθυμίες και τα πάθη θανάτωσε
εδώ το πνεύμα του, εκεί —αλοίμονο— θα καταδικαστεί μαζί με το διάβολο,
το δημιουργό και πρόξενο της κακίας, και θα παραδοθεί στην αβάσταχτη και
ασύλληπτη από το νου κόλαση, πράγμα που είναι ο δεύτερος θάνατος(Αποκ.
20, 14), ο μόνιμος.<br />
<br />
Πού έλαβε αρχή ο πραγματικός θάνατος που προξένησε και στην ψυχή και στο
σώμα τόσο τον πρόσκαιρο, όσο και τον αιώνιο θάνατο; Όχι στον τόπο της
ζωής; Γι' αυτό και ευθύς αμέσως —αλοίμονο— ο άνθρωπος καταδικάστηκε σε
εξορία από τον Παράδεισο του Θεού, γιατί έκανε τη ζωή του θανατηφόρο και
ακατάλληλη για το θείο Παράδεισο. Ώστε και η αληθινή ζωή, η οποία και
στην ψυχή και στο σώμα προξενεί την αθάνατη και αληθινή ζωή, θα λάβει
την αρχή της εδώ, στον τόπο του θανάτου· κι όποιος δε σπεύδει να την
κάνει εδώ κτήμα της ψυχής του, ας μην ξεγελά τον εαυτό του με κούφιες
ελπίδες ότι θα τη λάβει εκεί. Ούτε να ελπίζει ότι θα λάβει τη
φιλανθρωπία του Θεού εκείνη την ώρα· γιατί τότε είναι καιρός
ανταποδόσεως και εκδικήσεως(Ιερ. 28, 6) και όχι συμπάθειας και
φιλανθρωπίας.<br />
<br />
Τότε είναι καιρός φανερώσεως θυμού και οργής και δικαιοκρισίας του
Θεού(Ρωμ. 2, 5)· καιρός που θα φανεί το δυνατό θείο χέρι να κινείται
για να κολάσει τους απειθείς. Αλοίμονο σ' αυτόν που θα πέσει στα χέρια
του αληθινού Θεού(Εβρ. 10, 31), αλοίμονο σ' αυτόν που θα δοκιμάσει εκεί
το θυμό του Κυρίου και δεν έχει γνωρίσει από εδώ, μέσω του θείου φόβου,
τη δύναμη της οργής Του και δεν προεξασφάλισε με τα έργα του τη
φιλανθρωπία του Θεού, χρησιμοποιώντας όπως πρέπει τον τωρινό καιρό.<br />
<br />
Γι' αυτό πράγματι μας παραχώρησε και τη ζωή αυτή ο Θεός, δίνοντάς μας
τόπο μετάνοιας. Γιατί αν δεν ήταν έτσι, ευθύς με μία αμαρτία του ο
άνθρωπος θα έχανε και τη ζωή του αυτή· τί όφελος θα είχε πιά από αυτήν;
Γι' αυτό και η απελπισία δεν έχει καμία θέση ανάμεσα στους ανθρώπους, αν
και ο πονηρός με διάφορους τρόπους την υποβάλλει, όχι μόνον σ' εκείνους
που ζουν με αδιαφορία, αλλά κάποτε και στους αγωνιστές.<br />
<br />
Επειδή δηλαδή ο καιρός της ζωής είναι καιρός για μετάνοια, αυτό το να
εξακολουθεί να ζει ο αμαρτωλός, είναι εγγύηση για όποιον επιθυμεί την
επιστροφή του, ότι ο Θεός τον δέχεται. Κι αυτό, γιατί με την εδώ ζωή
συνυπάρχει πάντοτε το αυτεξούσιο. Και είναι υπόθεση του αυτεξουσίου να
προτιμήσει ή ν' αποφύγει το δρόμο της ζωής και του θανάτου, που
προείπαμε· γιατί έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει όποιο θέλει. Πού λοιπόν
να βρεί θέση η απελπισία, αφού πάντοτε και όλοι μπορούν όταν θέλουν να
αποκτήσουν την αιώνια ζωή; Αλλά βλέπεις το μέγεθος της φιλανθρωπίας του
Θεού; Όταν απειθήσομε, δε μας επιβάλλει από την αρχή τη δίκαιη τιμωρία
Του, αλλά μακροθυμεί και μας δίνει καιρό επιστροφής.<br />
<br />
Στον καιρό αυτό της μακροθυμίας Του, μάς δίνει εξουσία, αν θελήσομε, να
γίνομε παιδιά Του. Τι λέω, να γίνομε παιδιά Του; Να ενωθούμε με Αυτόν
και να γίνομε ένα πνεύμα μαζί Του. Αλλά και στον καιρό αυτό της
μακροθυμίας, αν εμείς βαδίσομε τον αντίθετο δρόμο και αγαπήσομε το
θάνατο περισσότερο από την αληθινή ζωή, Αυτός δε μας αφαιρεί την εξουσία
που μας έδωσε. Κι όχι μονάχα δεν την αφαιρεί, αλλά και μας ξανακαλεί
κοντά Του και ψάχνει παντού ζητώντας μας για να μας επιστρέψει στα έργα
της ζωής, όπως στην παραβολή του αμπελώνα(Ματθ. 20, 1-16), από το πρωί
μέχρι και το βράδυ της ζωής αυτής.<br />
<br />
Αλλά ποιος είναι εκείνος που καλεί και μας παίρνει εργάτες με μισθό;
Είναι ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο Θεός που μας δίνει κάθε
ενίσχυση(Β΄ Κορ. 1, 3). Και ποιά είναι η άμπελος, όπου μας καλεί για
εργασία; Είναι ο Υιός του Θεού, που είπε: «Εγώ είμαι η άμπελος»(Ιω. 15,
1). Γιατί κανείς δεν μπορεί να πάει στο Χριστό, όπως είπε ο ίδιος στα
Ευαγγέλια, αν δεν τον ελκύσει ο Πατέρας(Ιω. 6, 44). Και ποιοι είναι τα
κλήματα; Εμείς. Άκουσε πάλι τι λέει ο ίδιος: «Εσείς είστε τα κλήματα και
ο Πατέρας μου είναι ο γεωργός»(Ιω. 15, 1 και 5). Ο Πατέρας λοιπόν
συμφιλιώνοντάς μας με τον εαυτό Του μέσω του Υιού και μη λογαριάζοντας
τα αμαρτήματά μας(Β΄ Κορ. 5, 19), μας καλεί όχι ως προσκολλημένους στα
άτοπα έργα, αλλά σαν αργούς. Αν και η αργία είναι κι αυτή αμαρτία, αφού
θα δώσομε λόγο και για αργό λόγο(Ματθ. 12, 36).<br />
<br />
Αλλά όπως είπα, ο Θεός, παραβλέποντας τις προηγούμενες αμαρτίες μας,
πάλι και πάλι μας προσκαλεί. Και μας καλεί για να κάνομε τι; Για να
εργαστούμε στον αμπελώνα, που θα πει να εργαστούμε για τα κλήματα,
δηλαδή για μας τους ίδιους. Κι έπειτα, ω η ακατάληπτη φιλανθρωπία του
Θεού, και μισθό μας υπόσχεται και μας δίνει, αν και εργαζόμαστε για τους
εαυτούς μας! «Ελάτε, λέει, πάρετε ζωή αιώνια που την παρέχω
πλουσιοπάροχα. Και σαν να σας οφείλω ο ίδιος, θα σας καταβάλω μισθό για
τον κόπο της οδοιπορίας και για το ότι θελήσατε μονάχα να τη λάβετε από
μένα». Ποιος δεν οφείλει λύτρα στο Λυτρωτή του από το θάνατο; Ποιος δεν
ευγνωμονεί το Δωρητή της ζωής; Ο Κύριος όμως επιπλέον υπόσχεται και να
προκαταβάλει μισθό, και μάλιστα μισθό ανείπωτο. Το λέει ο ίδιος: «Εγώ
ήρθα για να έχουν ζωή και για να έχουν περίσσεια»(Ιω. 10, 10). Ποιά
είναι η περίσσεια; Όχι μόνο ότι θα είναι μαζί Του και θα ζουν μαζί, αλλά
και ότι θα τους κάνει και αδελφούς Του και συγκληρονόμους.<br />
<br />
Αυτή λοιπόν η περίσσεια, όπως ταιριάζει, είναι ο μισθός που δίνεται σ'
εκείνους που έτρεξαν με προθυμία στη ζωοποιό Άμπελο και έγιναν κλήματά
Της και κοπίασαν για χάρη του εαυτού τους και καλλιέργησαν για τους
εαυτούς των. Και τι έκαναν; Πρώτα-πρώτα περιέκοψαν όλα τα περιττά που δε
συντελούσαν στο σκοπό τους, αλλά αντιθέτως αποτελούσαν εμπόδιο στο να
δώσουν καρπούς άξιους για τη θεϊκή αποθήκη. Ποιά είναι αυτά; Ο πλούτος, η
ηδυπάθεια, η μάταιη δόξα, όλα όσα ρέουν και παρέρχονται, κάθε πάθος
ψυχής και σώματος βδελυρό και πονηρό, όλος ο συρφετός των επηρμένων
λογισμών της διάνοιας, κάθε άκουσμα και θέαμα και κάθε λόγος που μπορεί
να βλάψει την ψυχή. Γιατί αν κανείς δε φροντίζει με όλη του την
επιμέλεια αυτά να τα κόβει και να καθαρίζει τα βλαστήματα της καρδιάς
του, δε θα δώσει ποτέ καρπό για την αιώνια ζωή(Ιω. 4, 36).<br />
<br />
Είναι βέβαια δυνατό και στους έγγαμους να επιδιώξουν αυτήν την
καθαρότητα, αλλά με πολύ μεγάλη δυσκολία. Γι' αυτό και όλοι όσοι από τη
νεότητά τους ελεήθηκαν από το Θεό κι έστρεψαν τα διαπεραστικά μάτια της
διάνοιάς τους προς την αιώνια ζωή κι έγιναν εραστές των αγαθών της,
αποφεύγουν το γάμο, και καλά κάνουν, αφού όταν αναστηθούν οι νεκροί,
όπως είπε ο Κύριος, δε θα υπάρχει γι' αυτούς θέμα γάμου, αλλά θα είναι
όπως οι άγγελοι του Θεού(Ματθ. 22, 30). Όποιος λοιπόν θέλει να είναι
τότε σαν άγγελος του Θεού, κάνει εδώ τον εαυτό του ανώτερο από τη
σαρκική ένωση, όπως θα είναι οι συμμέτοχοι της αναστάσεως εκείνης(Λουκ.
20, 36). Άλλωστε και η αφορμή της αμαρτίας από τη σύζυγο βρήκε λαβή στην
αρχή.<br />
<br />
Πρέπει λοιπόν να παραιτηθούν από το γάμο, όσοι θέλουν να μη δώσουν οι
ίδιοι ποτέ καμία λαβή στον πονηρό. Αν το ίδιο το σώμα που έχομε είναι
ατίθασο και δύσκολα ανακαλείται στην αρετή, ή μάλλον είναι και έμφυτα
αντίθετο, τι άραγε θα πάθομε και πόσο θα αυξήσομε τη δυσχέρειά μας για
την αρετή, όταν συνδεθούμε με πολλά και διάφορα σώματα; Πώς θα αποκτήσει
την ελευθερία για την οποία αγωνίζεται, εκείνη που έδεσε τον εαυτό της
με φυσικούς δεσμούς προς τον άντρα και τα παιδιά κι όλους τους
συγγενείς; Πώς θα προσευχηθεί αμέριμνα στον Κύριο εκείνη που ανέλαβε
τόσες φροντίδες; Πώς θ' απαλλαγεί από θορύβους εκείνη που είναι ανάμεσα
σε τόσα πλήθη;<br />
<br />
Γι' αυτό λοιπόν η πραγματική παρθένος που έχει μοιάσει με τον Παρθένο
Υιό της Παρθένου, το Νυμφίο των ψυχών που έζησαν όπως πρέπει με
παρθενία, όχι μόνον τη σαρκική συζυγία, αλλά και την κοσμική συντροφιά
αποφεύγει, και απαρνείται όλους τους συγγενείς, ώστε να μπορεί με
παρρησία να λέει όπως ο Πέτρος στο Χριστό: «Εμείς αφήσαμε τα πάντα και
σ' ακολουθήσαμε».<br />
<br />
Οταν η επίγεια νύμφη αφήνει πάτερα και μητέρα για χάρη νυμφίου φθαρτού,
και προσκολλάται σ' αυτόν, κατά τη Γραφή(Γεν. 2, 24), τι το παράδοξο
κάνει η παρθένος αν αφήσει τους γονείς της και προσκολληθεί στον
υπερκόσμιο Νυμφίο και στο νυμφώνα Του; Πώς επιτρέπεται να έχει συγγενείς
πάνω στη γη, εκείνη που έχει το πολίτευμά της στους ουρανούς(Φιλιπ. 3,
20); Πώς εκείνη που δεν είναι τέκνο σάρκας, αλλά του Πνεύματος, θα έχει
σαρκικό πατέρα ή μητέρα ή τους εξ αίματος συγγενείς; Πώς εκείνη που
απαρνήθηκε το σώμα της και πάντοτε κατά το δυνατόν το απαρνείται, αφού
απέρριψε τον κατά σάρκα βίο, θα έχει οποιαδήποτε σχέση με ξένα σώματα;
Αν η ομοιότητα, όπως λένε, δημιουργεί αγάπη, και το κάθε τί έλκεται από
το όμοιό του, θα εξομοιωθεί με τα αγαπώμενα η παρθένος και θα περιπέσει
πάλι στην αρρώστια της φιλοκοσμίας; Η φιλία του κόσμου είναι έχθρα προς
το Θεό(Ρωμ. 8, 7· Ιακ. 4, 4) , όπως λέει ο Παύλος, ο νυμφαγωγός του
πνευματικού νυμφώνα. Έτσι λοιπόν η παρθένος κινδυνεύει όχι μόνο να
διαζευχθεί τον υπερκόσμιο Νυμφίο, αλλά να φτάσει και σε έχθρα με Αυτόν.<br />
<br />
Και μην απορήσεις, μήτε να στενοχωρηθείς βλέποντας ότι στη Γραφή δε
διατυπώνεται μομφή κατά των εγγάμων γυναικών που μεριμνούν για κοσμικά
πράγματα κι όχι για ό,τι άφορα στον Κύριο(Α΄ Κορ. 7, 34), ενώ σ' εκείνες
που υποσχέθηκαν παρθενία στο Θεό, έχει απαγορευθεί ακόμη και να
πλησιάζουν τα του κόσμου και δεν επιτρέπεται καθόλου να ζουν με άνεση.<br />
<br />
Αν και ο Παύλος λέει και στους έγγαμους: «Ο καιρός που απομένει είναι
περιορισμένος, έτσι ώστε και όσοι έχουν γυναίκες ας ζουν σαν να μην
έχουν, και όσοι ασχολούνται με τον κόσμο, σαν να μην ασχολούνται
καθόλου»(Α΄ Κορ. 7, 29 και 31)· πράγμα που εγώ νομίζω πιο
δυσκολοκατόρθωτο από τον αγώνα της παρθενίας. Γιατί η πείρα αποδεικνύει
και τη νηστεία πιο εύκολη από την εγκράτεια στα φαγητά και ποτά. Και θα
έλεγε κανείς, δίκαια και αληθινά: αν κάποιος δεν ενδιαφέρεται να σωθεί,
εμείς δεν έχομε να του πούμε τίποτε· αν όμως μέριμνά του είναι η σωτηρία
του, αυτός ας γνωρίζει ότι ο παρθενικός βίος είναι πολύ πιο ωφέλιμος
και πιο άκοπος από τον έγγαμο. Αλλ' ας τ' αφήσομε αυτά. Εσύ τώρα
παρθένε, νύμφη του Χριστού, κλήμα της αμπέλου της ζωής, αναλογίσου
εκείνο που είπα παραπάνω. Λέει δηλαδή ο Κύριος: «Εγώ είμαι η άμπελος κι
εσείς τα κλήματα.<br />
<br />
Ο Πατέρας μου είναι ο γεωργός και καθαρίζει κάθε κλήμα που δίνει καρπό,
για να δώσει περισσότερο»(Ιω. 15, 1-2 και 5). Αυτή λοιπόν την επιμέλεια
του Θεού για σένα, θεώρησέ την απόδειξη της καρποφορίας της παρθενίας
σου και της αγάπης του Νυμφίου προς εσένα. Και να χαίρεσαι περισσότερο
και να φιλοτιμείσαι να του αντιπροσφέρεις την ευπείθειά σου. Εξάλλου
και ο χρυσός που έχει στη μάζα του λίγο χαλκό, λέγεται κίβδηλος, ενώ ο
χαλκός όταν επιχρυσωθεί με ελάχιστη ποσότητα χρυσού γίνεται πιο λαμπρός
απ' ό,τι είναι και πιο στιλπνός.<br />
<br />
Έτσι λοιπόν, παρθένε, το να ποθούν οι έγγαμες εσένα και τη ζωή σου,
είναι γι' αυτές δόξα, ενώ σ' εσένα προξενεί ατιμία να ποθείς εκείνες.
Γιατί ο πόθος αυτός σε ξαναγυρίζει στον κόσμο, από το ένα μέρος γιατί θα
έχεις σχέση και θα ζεις μαζί μ' εκείνους που ζουν στον κόσμο, εσύ που
πέθανες για τον κόσμο, κι από το άλλο γιατί, μένοντας κοντά τους, θα
θέλεις κι εσύ εκείνα που θέλουν κι αυτοί για τον εαυτό τους και για τους
συγγενείς τους, δηλαδή αφθονία όλων των βιοτικών αγαθών, πλούτο,
κοινωνική επιφάνεια, δόξα και τη χαρά για όλα αυτά.<br />
<br />
Κι έτσι θα καταντήσεις να ξεπέσεις από το θέλημα του Νυμφίου, αφού
Εκείνος όλα αυτά τα ελεεινολογεί σφόδρα στα Ευαγγέλια λέγοντας:
«Αλοίμονο σ' εσάς τους πλούσιους, αλοίμονο σ' εσάς που γελάτε, αλοίμονο
σ' εσάς που είστε χορτάτοι, αλοίμονο όταν όλοι οι άνθρωποι σας
επαινούν»(Λουκ. 6, 24-26). Γιατί λοιπόν τους ελεεινολογεί αυτούς; Όχι
γιατί είναι νεκρωμένοι στην ψυχή; Ποιά συγγένεια έχει λοιπόν η νύμφη της
ζωής με τους νεκρούς; Ποια σχέση μπορεί να έχει μ' εκείνους που
βαδίζουν τον αντίθετο δρόμο; Γιατί ο δρόμος που αυτοί βαδίζουν είναι
πλατύς και ευρύχωρος(Ματθ. 7, 13)· κι αν δε συγκρατήσουν τους εαυτούς
των αναμιγνύοντας στη ζωή τους κάτι από τη δική σου, θα φτάσουν στην
τέλεια απώλεια. Ενώ εσύ μπαίνεις από τη στενή και γεμάτη δυσκολίες πύλη
και οδό προς την αιώνια ζωή. Κι από τη στενή πύλη και οδό δεν μπορεί να
περάσει κανείς κουβαλώντας όγκο δόξας, σωρό ηδονών, φορτίο χρημάτων και
κτημάτων.<br />
<br />
Ακούγοντας όμως ότι είναι πλατύς εκείνος ο δρόμος του βίου, μην τον
νομίσεις ότι είναι και χωρίς λύπες· στην πραγματικότητα είναι γεμάτος
από πολλές και βαριές συμφορές. Αλλά ο Κύριος τον ονομάζει πλατύ και
ευρύχωρο, επειδή είναι πολλοί εκείνοι που περνούν απ' αυτόν(Ματθ. 7, 13)
και σηκώνει ο καθένας μεγάλο σωρό φθαρτής ύλης. Ενώ ο δικός σου δρόμος,
παρθένε, είναι στενός, δε χωράει να περάσουν δύο μαζί.<br />
<br />
Γι' αυτό και πολλές που ήταν πρώτα έγγαμες, όταν έμειναν χήρες αρνήθηκαν
τον κόσμο, ζηλεύοντας την υπερκόσμια ζωή σου, και διάλεξαν να βαδίσουν
το δικό σου δρόμο για να συμμετάσχουν και στα στεφάνια. Αυτές τις χήρες
παραγγέλλει ο Παύλος να τις τιμούμε, γιατί επιμένουν καρτερικά στις
δεήσεις και τις προσευχές, με την ελπίδα τους στο Θεό(Α΄ Τιμ. 5, 5).<br />
<br />
Κι αν υπάρχει και στην παρθενική ζωή κάτι λυπηρό, αλλά και αυτό επισύρει
τη θεία παρηγοριά και μας χαρίζει τη βασιλεία των ουρανών και προξενεί
τη σωτηρία μας. Ενώ της κοσμικής ζωής και τα τερπνά και τα λυπηρά είναι
θανατηφόρα. Όπως λέει και ο Απόστολος: «Η κατά κόσμον λύπη προκαλεί
θάνατο, ενώ η κατά Θεόν λύπη προξενεί μετάνοια που καταλήγει σε
αναφαίρετη σωτηρία»(Β΄ Κορ. 7, 10).<br />
<br />
Γι' αυτό και ο Κύριος μακαρίζει όσα είναι αντίθετα στα καλά του κόσμου,
λέγοντας: «Μακάριοι οι "πτωχοί τω πνεύματι", γιατί δική τους είναι η
βασιλεία των ουρανών»(Ματθ. 5, 3). Γιατί, λέγοντας "μακάριοι οι πτωχοί",
πρόσθεσε "τω πνεύματι"; Για να δείξει ότι μακαρίζει και αποδέχεται τη
μετριοφροσύνη της ψυχής.<br />
<br />
Και γιατί δεν είπε "μακάριοι οι πτωχοί το πνεύμα" —αφού και έτσι θα
δηλωνόταν η μετριοφροσύνη—, αλλά είπε "μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι";
για να μάς δείξει ότι και η σωματική φτώχεια είναι άξια μακαρισμού και
προξενεί την ουράνια βασιλεία, αλλά όταν ασκείται από ταπείνωση της
ψυχής και είναι ενωμένη μαζί της και ξεκινά από αυτήν. Μακαρίζοντας
δηλαδή τους "πτωχούς τω πνεύματι", υπέδειξε με θαυμαστό τρόπο, ποιο
είναι σαν να λέμε ρίζα, η οποία προξενεί τη φτώχεια που παρατηρείται
στους Αγίους, ότι δηλαδή είναι το πνεύμα τους.<br />
<br />
Αφού δηλαδή αυτό εγκολπωθεί τη χάρη του ευαγγελικού κηρύγματος,
αναβλύζει από μέσα του πηγή φτώχειας που ποτίζει όλο το πρόσωπο της
γης(Γεν. 2, 6) μας, δηλαδή τον εξωτερικό άνθρωπο, και τον κάνει
παράδεισο αρετών. Αυτού του είδους η φτώχεια μακαρίζεται από το Θεό.<br />
<br />
Δίνοντας λοιπόν ο Κύριος στους ανθρώπους αυτόν το συνοπτικό λόγο, κατά
τον Προφήτη(Ησ. 10, 23), έδειξε την αιτία της θεληματικής και πολύμορφης
φτώχειας, και αφού την έδειξε και τη μακάρισε, περιέλαβε σ' αυτήν τα
αποτελέσματά της που είναι πολλά, μιλώντας με λίγα λόγια για όλα. Μπορεί
δηλαδή να είναι κανείς ακτήμων, λιτοδίαιτος, εγκρατής και μάλιστα
θεληματικά, αλλά για να δοξάζεται από τους ανθρώπους. Αυτός λοιπόν δεν
είναι "πτωχός τω πνεύματι". Γιατί η υποκρισία γεννιέται από την οίηση,
και η οίηση είναι αντίθετη της "πτώχειας εν πνεύματι".<br />
<br />
Ενώ εκείνος που έχει το πνεύμα του συντετριμμένο, μετρημένο και ταπεινό,
είναι αδύνατο να μη χαίρεται και στην εξωτερική του φτώχεια και
ταπείνωση· και τούτο γιατί θεωρεί τον εαυτό του ανάξιο για τη δόξα, την
καλοπέραση, την αφθονία και όλα αυτά. Και αυτός είναι ο φτωχός που
μακαρίζεται από το Θεό, όποιος δηλαδή νομίζει ανάξιο τον εαυτό του γι'
αυτά τα αγαθά. Και αυτός είναι ο αληθινά φτωχός, όποιος δε βιώνει το
μισό μόνο περιεχόμενο του ονόματος "φτωχός".<br />
<br />
Γι' αυτό και ο θείος Λουκάς είπε "μακάριοι οι πτωχοί"(Λουκ. 6, 20),
χωρίς να προσθέσει "τω πνεύματι". Και αυτοί είναι όσοι άκουσαν και
ακολούθησαν και έγιναν όμοιοι με τον Υιό του Θεού που λέει: «Μάθετε από
μένα ότι είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά, και θα βρείτε ανάπαυση
στις ψυχές σας»(Ματθ. 11, 29), γι' αυτό και η βασιλεία του Θεού τους
ανήκει. Γιατί είναι συγκληρονόμοι του Χριστού(Ρωμ. 8, 17).<br />
<br />
Επειδή η ψυχή διακρίνεται σε τρεις δυνάμεις κι αποτελείται από τρία
μέρη, το λογιστικό, το θυμικό και το επιθυμητικό, και είναι άρρωστη και
στα τρία, ο Χριστός, θέλοντας να τη θεραπεύσει, άρχισε εύλογα τη
θεραπεία από το τελευταίο, την επιθυμία. Υλικό που εξάπτει το θυμικό
είναι η επιθυμία που δεν ικανοποιείται, κι ο μετεωρισμός της διάνοιας
προέρχεται από το ότι και τα δύο αυτά νοσούν. Και δεν μπορεί ποτέ να
θεραπευτεί ούτε το θυμικό, αν δε θεραπευτεί πρωτύτερα η επιθυμία, ούτε
το λογιστικό, αν δε θεραπευτούν προηγουμένως τα άλλα δύο.<br />
<br />
Πρώτο κακό γέννημα του επιθυμητικού, αν εξετάσεις, θα βρεις πως είναι η
φιλοκτημοσύνη. Δεν είναι υπαίτιες οι επιθυμίες που συντελούν στη ζωή του
ανθρώπου, γι' αυτό και μας συνοδεύουν από την πολύ μικρή ηλικία. Ενώ η
φιλαργυρία αναφύεται ύστερα από λίγο, όταν ακόμη είμαστε παιδιά. Από
αυτό φαίνεται ότι η φιλαργυρία δεν έχει την αρχή της στη φύση, αλλά στην
προαίρεση. Και δίκαια ο θεσπέσιος Παύλος την ονόμασε ρίζα όλων των
κακών(Α΄ Τιμ. 6, 10).<br />
<br />
Γιατί η φιλαργυρία γεννά πολλά κακά· ανελεημοσύνες, απάτες, αρπαγές,
κλοπές, και γενικά κάθε είδος πλεονεξίας, την οποία ο ίδιος Παύλος
ονόμασε δεύτερη ειδωλολατρία(Κολ. 3, 5). Ακόμη σε όσα κακά δε φυτρώνουν
από αυτή, σε όλα σχεδόν προμηθεύει τα υλικά της υπάρξεώς τους. Κι αυτά
είναι όσα πάθη γεννιούνται από τη φιλοϋλία της ψυχής που δεν έχει
προθυμία για αγαθοεργία.<br />
<br />
Από τα πάθη που γεννιούνται από την προαίρεσή μας, ελευθερωνόμαστε
ευκολότερα, παρά από τα πάθη που έχουν την αρχή τους στη φύση. Τα πάθη
της φιλαργυρίας τα κάνει ν' αποβάλλονται δύσκολα η απιστία στην πρόνοια
του Θεού. Γιατί εκείνος που δεν πιστεύει σ' αυτή, στηρίζεται στα
χρήματα. Και ενώ ακούει τον Κύριο που λέει ότι «ευκολότερο είναι να
περάσει η καμήλα από την τρύπα της βελόνας, παρά ο πλούσιος στη βασιλεία
των ουρανών»(Ματθ. 19, 24), αυτός δε λογαριάζει για τίποτε τη βασιλεία,
και μάλιστα βασιλεία ουράνια και αιώνια, αλλά ποθεί πλούτο, γήινο και
προσωρινό. Ποθεί πλούτο, ο οποίος κι όταν δεν αποκτηθεί, και μόνον που
ποθείται προξενεί τεράστια ζημία. Γιατί, όπως λέει ο Παύλος, όσοι
επιθυμούν να πλουτίσουν, πέφτουν σε πειρασμούς και παγίδες του
διαβόλου(Α΄ Τιμ. 6, 9).<br />
<br />
Αλλά και όταν έρθει ο πλούτος, δείχνει ότι δεν είναι τίποτε, αφού οι
ιδιοκτήτες του εξακολουθούν να τον διψούν σαν να μην τον έχουν λάβει και
δε διδάχτηκαν μήτε από την πείρα τους. Και δεν προέρχεται από την
ανέχεια ο ολέθριος αυτός έρωτας· μάλλον εκείνη προέρχεται από αυτόν, κι
αυτός προέρχεται από την αφροσύνη, από την οποία πολύ δίκαια ονόμασε ο
Κύριος άφρονα εκείνον που θα χαλούσε τις αποθήκες του για να κτίσει
μεγαλύτερες(Λουκ. 12, 18).<br />
<br />
Πώς δηλαδή δεν είναι άφρων εκείνος ο οποίος για πράγματα που δεν μπορούν
να ωφελήσουν σε τίποτε (αφού σε κανέναν δε δίνουν ζωή τα υπάρχοντά του,
όσο περίσσια κι αν είναι(Λουκ. 12, 15)) προδίδει τα ωφελιμότερα; Και
δεν είναι ούτε σοφός πραγματευτής, ώστε να διαθέτει όσο μπορεί κι αυτά
τα αναγκαία, για να αυξάνει το κεφάλαιο του πραγματικά πολύ επικερδούς
πνευματικού εμπορίου και της πολύ αποδοτικής πνευματικής γεωργίας.<br />
<br />
Η γεωργία αυτή, και πριν ακόμη φτάσει ο καιρός του θερισμού,
εκατονταπλασιάζει το σπόρο που ξοδεύτηκε, σαν να προδιαγράφει το
μελλοντικό κέρδος και τη συγκομιδή όταν έρθει ο καιρός, που θα είναι
ανέκφραστα και αφάνταστα. Και το παράδοξο είναι ότι αυτό ισχύει τόσο
περισσότερο, όσο από φτωχότερες αποθήκες βγαίνει ο σπόρος. Επομένως,
ούτε για αγαθοεργία δεν απομένει πρόφαση στους ανθρώπους να επιθυμούν
τον πλούτο.<br />
<br />
Στην πραγματικότητα φοβούνται τη φτώχεια, μη πιστεύοντας σ' Εκείνον, που
υποσχέθηκε ότι θα δώσει όλα τα αναγκαία σ' εκείνους που ζητούν τη
βασιλεία του Θεού(Ματθ. 6, 33). Και με τη σκέψη μόνο αυτή σαν αφορμή,
ακόμη κι αν τα έχουν όλα, δεν ελευθερώνονται ποτέ από τη νοσηρή και
ολέθρια αυτή επιθυμία, αλλά μαζεύοντας πάντοτε, φορτώνουν τον εαυτό τους
άχρηστο φορτίο, ή μάλλον του κατασκευάζουν παράδοξο τάφο, ενώ είναι
ακόμη ζωντανοί.<br />
<br />
Γιατί οι νεκροί θάβονται στο κοινό χώμα, ενώ ο νους του ζωντανού
φιλάργυρου θάβεται στο χρυσάφι που κι αυτό είναι χώμα. Κι αυτός ο τάφος
είναι πιο βρωμερός από τον άλλο, για όσους έχουν υγιείς τις πνευματικές
αισθήσεις. Και τόσο πιο βρωμερός είναι, όσο με περισσότερο χρυσό τον
έχει σκεπάσει. Γιατί η δυσωδία της πληγής των αθλίων θαμμένων διαπερνά
το πάχος αυτού του τάφου και φτάνει μέχρι τον ουρανό, στους Αγγέλους του
Θεού και στο Θεό. Από αυτό γίνονται σιχαμεροί και πράγματι άξιοι
αποστροφής, γιατί —κατά τον Δαβίδ— βρώμησαν εξαιτίας της αφροσύνης
τους(Ψαλμ. 37, 6).<br />
<br />
Από το βρωμερό και νεκροποιό αυτό πάθος απαλλάσσει τους ανθρώπους η
θεληματική και χωρίς ανθρωπαρέσκεια ακτημοσύνη, η οποία ταυτίζεται με
την "εν πνεύματι πτωχεία" που μακάρισε ο Κύριος. Ο μοναχός που έχει αυτό
το πάθος, είναι αδύνατο να ζήσει σε υποταγή. Κι αν εξακολουθεί να το
καλλιεργεί όσο μπορεί, υπάρχει μεγάλος φόβος να υποστεί ανεπανόρθωτες
σωματικές συμφορές. Ο Γιεζή από την Παλαιά Διαθήκη και ο Ιούδας από την
Καινή Διαθήκη είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Ο πρώτος έβγαλε
λέπρα(Δ΄ Βασ. 5, 27), σαν δείγμα της αθεράπευτης ψυχής του, ενώ ο άλλος
κρεμάστηκε στον αγρό του αίματος, και αφού έπεσε από την αγχόνη,
σχίστηκε η κοιλιά του και χύθηκαν τα σπλάχνα του(Πράξ. 1, 18).<br />
<br />
Αν τώρα η απάρνηση των εγκοσμίων προηγείται από την υποταγή, πώς θα
γίνει το δεύτερο πριν πραγματοποιηθεί το πρώτο; Κι αν στοιχειώδης αρχή
της μοναχικής ζωής είναι η απάρνηση των εγκοσμίων, πώς θα διεξαγάγει
καλά κάποιον από τους άλλους μοναχικούς αγώνες εκείνος που δεν
απαρνήθηκε πρώτα τα χρήματα; Θα έλεγε κανείς· αφού ένας τέτοιος μοναχός
είναι ακατάλληλος για την υποταγή, ας πάει να ησυχάσει μόνος του σε ένα
κελί και ν' αφοσιωθεί στη μελέτη και στην προσευχή.<br />
<br />
Λέει όμως ο Κύριος: «Όπου είναι ο θησαυρός σου, εκεί θα είναι και ο νους
σου»(Ματθ. 6, 21). Πώς λοιπόν θα ατενίσει νοερά Εκείνον που κάθεται στα
δεξιά της θείας Μεγαλοσύνης ψηλά στον ουρανό(Εβρ. 1, 3), αυτός που
θησαυρίζει κάτω στη γη; Ή πώς θα κληρονομήσει τη βασιλεία, την οποία
ούτε στο νου του να βάλει δεν του επιτρέπει το πάθος της φιλαργυρίας;
Γι' αυτό είναι μακάριοι οι "πτωχοί τω πνεύματι", γιατί σ' αυτούς ανήκει η
βασιλεία των ουρανών(Ματθ. 5, 3).<br />
<br />
Βλέπεις πόσα πάθη περιέκοψε ο Κύριος με ένα μακαρισμό; Αλλά δεν είναι
μόνον αυτά, γιατί η φιλοκτημοσύνη είναι μόνο το πρώτο γέννημα της
πονηρής επιθυμίας. Υπάρχει και δεύτερο, το οποίο ακόμη περισσότερο
πρέπει να αποφύγομε, αλλά και τρίτο, όχι λιγότερο κακό. Ποιο είναι
λοιπόν το δεύτερο; Η φιλοδοξία.<br />
<br />
Καθώς προχωρούμε από την παιδική ηλικία, πριν εμφανιστεί η φιλοσαρκία
συναντούμε αυτό το πάθος, ενώ είμαστε ακόμη μικροί, σαν κακό προοίμιο
της φιλοσαρκίας. Εδώ αναφέρομαι στο είδος της φιλοδοξίας που αποβλέπει
στον καλλωπισμό του σώματος και στα πολυτελή ενδύματα, την οποία οι
Πατέρες ονομάζουν και κοσμική κενοδοξία. Γιατί το άλλο είδος της
κενοδοξίας επιτίθεται εναντίον εκείνων που διακρίθηκαν στην αρετή και
συνεπάγεται οίηση και υποκρισία. Μέσω αυτών ο εχθρός μηχανεύεται να
λεηλατήσει και να διασκορπίσει τον πνευματικό πλούτο.<br />
<br />
Όλα αυτά θεραπεύονται τελείως, με τη συνείδηση και τον πόθο της ουράνιας
τιμής μαζί με συναίσθηση της αναξιότητας γι' αυτήν εκείνου που την
ποθεί· επίσης, και με την εγκαρτέρηση στην ευτέλεια ενώπιον των ανθρώπων
μαζί με την πεποίθηση ότι είναι άξιος γι' αυτή. Επιπλέον, να θεωρεί
προτιμότερη τη δόξα του Θεού από τη δική του δόξα, σύμφωνα μ' εκείνον
που είπε: «Όχι σ' εμάς, Κύριε, όχι σ' εμάς, αλλά στο όνομά Σου δώσε
δόξα»(Ψαλμ. 113, 9).<br />
<br />
Κι αν βλέπει ότι έκανε κάτι αξιέπαινο, να αποδίδει στο Θεό την αιτία του
κατορθώματος και να θεωρεί ότι πρέπει και γι' αυτό να δοξάζει με
ευγνωμοσύνη το Θεό κι όχι τον εαυτό του. Έτσι, θα χαρεί γιατί δέχτηκε
την αρετή σαν δώρο, δε θα υπερηφανευτεί όμως, αφού δε θα έχει τίποτε
δικό του, αλλά και θα ταπεινωθεί και θα έχει τα μάτια του ημέρα και
νύχτα στο Θεό, όπως —για να εκφραστώ ψαλμικώς— η δούλη έχει τα μάτια της
στα χέρια της κυρίας της(Ψαλμ. 122, 2).<br />
<br />
Και μαζί θα φοβάται μην τυχόν χωριστεί από το Θεό, το μόνο που δίνει το
καλό και μας συγκρατεί σ' αυτό, και γκρεμιστεί στο βάραθρο της κακίας.
Γιατί αυτό παθαίνει όποιος γίνεται δούλος στην οίηση και την κενοδοξία.
Στη θεραπεία των παθών αυτών βοηθά ξεχωριστά και η αναχώρηση και η ζωή
στη μόνωση και η παραμονή μέσα στο κελί, με την προϋπόθεση βέβαια να
αναγνωρίζει κανείς την αδυναμία της προαιρέσεώς του και να θεωρεί τον
εαυτό του ανάξιο να συναναστρέφεται με ανθρώπους. Αυτά τί άλλο είναι,
παρά η "εν πνεύματι πτωχεία", την οποία μακάρισε ο Κύριος;<br />
<br />
Αν κανείς αναλογιστεί τις ασχήμιες που προέρχονται από αυτό το πάθος, θα
αποφύγει την κενοδοξία με όλη του τη δύναμη. Όποιος δηλαδή ποθεί τη
δόξα των ανθρώπων, από μόνα τα έργα που κάνει για να την επιτύχει πέφτει
σε αδοξία. Γιατί φροντίζοντας να φανεί ωραίος και επαιρόμενος για τη
δόξα των προγόνων του και υπερηφανευόμενος για την πολυτελή ενδυμασία
του και τα παρόμοια, φανερώνεται πως έχει ακόμη νηπιώδες φρόνημα. Όλα
μαζί αυτά είναι χώμα.<br />
<br />
Και τι είναι πιο καταφρονημένο από το χώμα; Η μοναχή που δε
μεταχειρίζεται τα ρούχα απλώς για να σκεπάσει και να ζεστάνει το σώμα
της, αλλά αρέσκεται στα απαλά και φανταχτερά, δεν κάνει μόνο φανερή σ'
όσους τη βλέπουν την ακαρπία της ψυχής της, αλλά εκτός απ' αυτό
περιβάλλεται και την ασχημοσύνη των κοινών γυναικών. Πριν από κάθε
άλλον, ας ακούσει τον Κύριο που λέει: «Αυτοί που φορούν τα πολυτελή
ρούχα, βρίσκονται στα βασιλικά ανάκτορα»(Ματθ. 11, 8). Εμείς όμως έχομε
το πολίτευμά μας στους ουρανούς(Φιλιπ. 3, 20), σύμφωνα με το θεσπέσιο
Παύλο.<br />
<br />
Μη ριχτούμε λοιπόν από τον ουρανό, για τη μωρία των ενδυμάτων, στις
σκηνές του κοσμοκράτορα του σκότους του κόσμου τούτου(Εφ. 6, 12) .<br />
<br />
Το ίδιο παθαίνουν κι όσοι ασκούν την αρετή για να δοξαστούν από τους
ανθρώπους. Ενώ δηλαδή τους έλαχε να έχουν το πολίτευμά τους στους
ουρανούς, αυτοί σκεπάζουν με το χώμα τη δόξα τους, επισύροντας τη
δαβιτική κατάρα(Ψαλμ. 7, 6). Γιατί ούτε η προσευχή τους ανεβαίνει στον
ουρανό, αλλά και κάθε προσπάθειά τους πέφτει κάτω στη γη, καθώς δεν έχει
τα φτερά της θείας αγάπης, τα οποία κάνουν τις επίγειες πράξεις μας να
φτάνουν στον ουρανό. Ώστε και κόπους υποφέρουν και μισθό δεν
καρπώνονται. Και τι λέω, δεν καρπώνονται μισθό; Αυτό που κερδίζουν είναι
η ντροπή, η ακαταστασία των λογισμών, η αιχμαλωσία της διάνοιας και η
ταραχή. Γιατί ο Κύριος, κατά τον Ψαλμωδό, «διασκόρπισε τα οστά των
ανθρωπαρέσκων ντροπιάστηκαν, γιατί ο Θεός τους εκμηδένισε»(Ψαλμ. 52, 6).<br />
<br />
Το πάθος αυτό της ανθρωπαρέσκειας είναι το πιο δυσδιάκριτο απ' όλα τα
πάθη. Γι' αυτό εκείνος που παλεύει εναντίον του, δεν πρέπει μόνο να
εξετάζει το συνδυασμό ή να αποφεύγει τη συγκατάθεση, αλλά να θεωρεί σαν
συγκατάθεση και την απλή προσβολή του πάθους και να φυλάγεται. Μόλις και
θα μπορέσει έτσι να αποφύγει την ταχύτατη ήττα. Αν κάνει έτσι και
προσέχει, η προσβολή γίνεται πρόξενος κατανύξεως· ειδάλλως,
προετοιμάζεται τόπος για την υπερηφάνεια. Εκείνος τώρα που αποκτά την
υπερηφάνεια, είναι δύσκολο, ή μάλλον αδύνατο να θεραπευτεί, γιατί η
πτώση αυτή είναι όμοια με του διαβόλου.<br />
<br />
Αλλά και πριν απ' αυτό, το πάθος της ανθρωπαρέσκειας προκαλεί τόσο
μεγάλη βλάβη σ' όσους το έχουν, ώστε να ναυαγούν και σ' αυτή την πίστη,
σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου: «Πώς μπορείτε να πιστεύετε σ' εμένα,
όταν επιδιώκετε να δοξάζεστε ο ένας από τον άλλο και δεν αποζητάτε τη
δόξα από το μόνο Θεό;»(Ιω. 5, 44). Τι σχέση έχεις εσύ, άνθρωπε, με τη
δόξα των ανθρώπων, ή μάλλον με το χωρίς περιεχόμενο όνομα της δόξας;
Αυτή όχι μόνον δόξα δεν είναι, αλλά και μας στερεί την πραγματική δόξα.
Κι όχι μόνον αυτό, αλλά μαζί με άλλα γεννά και το φθόνο. Ο δε φθόνος
είναι δυνάμει φόνος, κι αυτός προξένησε τον πρώτο φόνο και κατόπιν και
τη θεοκτονία.<br />
<br />
Άραγε σε τι βοηθάει η δόξα την ανθρώπινη φύση; Μήπως τη συγκρατεί ή τη
φυλάει, ή μήπως όταν σφάλλει τη διορθώνει και τη θεραπεύει; Κανείς δε θα
μπορούσε να πει κάτι τέτοιο. Και νομίζω ότι αυτό ελέγχει τις προφάσεις
ως αβάσιμες. Αν κανείς θελήσει να εξετάσει με ακρίβεια, θα βρει ότι η
ανθρώπινη δόξα είναι που προξενεί με δόλιο τρόπο τα περισσότερα αίσχη
και τα φανερώνει, πετώντας με αναίδεια το προσωπείο της, ώστε συχνά
καταντροπιάζει και εδώ τους εραστές της· αν και οι διδάσκαλοι των
ελληνικών δοξασιών έχουν τη γνώμη ότι χωρίς αυτήν, κανένα κατόρθωμα δε
γίνεται στη ζωή. Αλοίμονο στην πλάνη τους! Ούτε που ντρέπονται να το
λένε! Εμείς όμως δε διδαχθήκαμε έτσι, εμείς που φέρομε το όνομα Εκείνου
που έχρισε φιλάνθρωπα την ανθρώπινη φύση μας με τον εαυτό Του, αλλά
Αυτόν έχομε επόπτη των έργων μας.<br />
<br />
Προς Αυτόν όσοι αποβλέπουν, μέσω Αυτού και γι' Αυτόν κατορθώνουν ό,τι
καλύτερο, πράττοντας τα πάντα για τη δόξα του Θεού(Α΄ Κορ. 10, 31). και
διόλου δε θέλουν ν' αρέσουν στους ανθρώπους, ή μάλλον ούτε και είναι
αρεστοί στους ανθρώπους, όπως λέει ο Παύλος, ο νομοδότης μας και άκρος
μύστης του Νομοθέτη. «Αν ήθελα να είμαι αρεστός ακόμη στους ανθρώπους,
λέει, δε θα ήμουν δούλος του Χριστού»(Γαλ. 1, 10).<br />
<br />
Ας δούμε τώρα αν και το τρίτο γέννημα της κακής επιθυμίας εξαλείφεται με
τη φτώχεια που μακαρίζει ο Κύριος. Τρίτο λοιπόν τέκνο της ψυχής που
είναι άρρωστη στην επιθυμία, είναι η γαστριμαργία, από την οποία
γεννιέται κάθε σαρκική ακαθαρσία. Αλλά γιατί την αναφέρομε τρίτη και
τελευταία στη σειρά, αφού είναι έμφυτη από αυτή τη γέννησή μας; Γιατί
όχι μόνο η γαστριμαργία, αλλά και αυτές ακόμη οι φυσικές κινήσεις για
τεκνογονία, επισημαίνονται στα παιδιά από τη βρεφική ακόμη ηλικία. Πώς
λοιπόν εμείς τοποθετούμε τελευταία τη νόσο της σαρκικής επιθυμίας;
Επειδή εκείνα τα έχομε εκ φύσεως, και όσα είναι φυσικά, είναι
ακατηγόρητα, φτιαγμένα από τον αγαθό Θεό για να τα χρησιμοποιήσομε σε
αγαθά έργα. Επομένως δεν είναι δείγματα άρρωστης ψυχής· γίνονται όμως
τέτοια όταν γίνεται κακή χρήση τους.<br />
<br />
Όταν λοιπόν φροντίζομε για τη σάρκα, να ικανοποιούμε τις επιθυμίες
της(Ρωμ. 13, 14), τότε είναι κακό το πάθος κι η φιληδονία γίνεται αρχή
σαρκικών παθών και αρρώστια της ψυχής. Ώστε στις περιπτώσεις αυτές,
πρώτος δοκιμάζει το πάθος ο νους. Κι επειδή από τη διάνοια αρχικά
ξεκινούν τα πονηρά πάθη, γι' αυτό λέει ο Κύριος ότι «από την καρδιά
βγαίνουν οι κακοί λογισμοί, κι αυτοί είναι που μολύνουν τον
άνθρωπο»(Ματθ. 15, 19). Αλλά και ο Νόμος της Παλαιάς Διαθήκης λέει:
«Πρόσεχε στον εαυτό σου, μην τυχόν κάνεις κρυφά στην καρδιά σου αμαρτωλό
λογισμό»(Δευτ. 15, 9).<br />
<br />
Αυτός που πρώτος διατίθεται εμπαθώς είναι βέβαια ο νους, αλλά κι αυτός
αφού αρχικά συλλέξει μέσω των αισθήσεων τη φαντασία των αισθητών
σωμάτων, τότε τα μεταχειρίζεται με εμπάθεια. Κυρίως δε με τα μάτια, τα
οποία πρώτα μπορούν και από μακριά να τραβήξουν το μολυσμό, παρασύρεται ο
νους στην κακή χρήση. Σαφής απόδειξη γι' αυτό είναι η προμήτωρ Εύα·
είδε πρώτα ότι το απαγορευμένο δένδρο είναι ωραίο και ευχάριστο στην
όραση, και τότε συγκατατέθηκε μέσα στην καρδιά της και πήρε κι έφαγε από
τον καρπό του(Γεν. 3, 6).<br />
<br />
Ορθά λοιπόν είπαμε ότι η ήττα εμπρός στα κάλλη των σωμάτων προηγείται
και είναι προοίμιο των αισχρών παθών. Γι' αυτό και αποτελεί πατρικό
παράγγελμα, να μην περιεργάζεται κανείς το κάλλος των ξένων σωμάτων(Σ.
Σειρ. 9, 8) και να μη ναρκισσεύεται με το δικό του. Πριν λοιπόν γίνει
εμπαθής η διάνοια, αν και υπάρχουν εκ φύσεως τα πάθη στα παιδιά, δε
συνεργούν ωστόσο στην αμαρτία· είναι μόνο για τη συντήρηση της φύσεως.<br />
<br />
Γι' αυτό και δεν είναι τότε πονηρά. Αλλά επειδή τα σαρκικά πάθη έχουν
την αρχή τους από τον εμπαθή νου, από αυτόν πρέπει να αρχίσει και η
θεραπεία. Σε περίπτωση πυρκαϊάς, αν εκείνος που θέλει να τη σβήσει, πάει
να περιορίσει τη φλόγα από επάνω, δεν πετυχαίνει τίποτε· αν όμως
τραβήξει από κάτω τα υλικά που τροφοδοτούν τη φωτιά, αυτή αμέσως
μαραίνεται.<br />
<br />
Το ίδιο συμβαίνει και με τα πορνικά πάθη. Αν δεν αποξηράνεις από μέσα
την πηγή των λογισμών με την προσευχή και την ταπείνωση, αλλά αγωνίζεσαι
εναντίον τους μόνο με τη νηστεία και την κακοπάθεια, ματαιοπονείς. Αν
όμως αγιάσεις τη ρίζα με την ταπείνωση και την προσευχή, όπως είπαμε, θα
αποκτήσεις και εξωτερικά τον αγιασμό. Αυτό νομίζω ότι συμβουλεύει ο
Απόστολος, όταν λέει να ζώσομε τη μέση μας με την αλήθεια(Εφ. 6, 14).<br />
<br />
Το λόγο αυτό ερμήνευσε πολύ ωραία και κάποιος από τους Πατέρες, λέγοντας
ότι το λογιστικό του νου περισφίγγει το επιθυμητικό και περιστέλλει τα
κάτω από την οσφύ και κοιλιά πάθη. Το σώμα όμως χρειάζεται και την
κακοπάθεια και τη μετρημένη εγκράτεια στην τροφή, για να μην είναι
ανυπότακτο και ισχυρότερο από το λογισμό.<br />
<br />
Επομένως και τα πάθη της σάρκας, τίποτε άλλο δεν τα θεραπεύει, παρά η
κακοπάθεια του σώματος και η προσευχή που γίνεται από ταπεινωμένη
καρδιά, πράγμα που είναι η "εν πνεύματι πτωχεία", την οποία μακάρισε ο
Κύριος. Αν λοιπόν επιθυμεί κανείς τον πλούτο του αγιασμού, χωρίς τον
οποίο κανείς δε θα δει τον Κύριο(Εβρ. 12, 14), ας παραμένει στο κελί
του, κακοπαθώντας και προσευχόμενος με ταπείνωση.<br />
<br />
Το κελί του καλού μοναχού είναι λιμάνι σωφροσύνης και εγκράτειας. Κι όλα
τα έξω από το κελί, και μάλιστα όσα είναι στις αγορές και τις
συγκεντρώσεις, αποτελούν έναν πορνικό κυκεώνα που σχηματίζεται από τα
άκοσμα ακούσματα και θεάματα και καταποντίζει την άθλια ψυχή του μοναχού
που θα βρεθεί σ' αυτά.<br />
<br />
Αλλά και φωτιά μπορείς να αποκαλέσεις τον κόσμο της κακίας, που καίει
όσους τον πλησιάζουν κι αποτεφρώνει κάθε αρετή τους. Ενώ η φωτιά που δεν
καίει, βρέθηκε στην έρημο(Εξ. 3, 2). Εσύ, αντί για την έρημο, να μένεις
στο κελί σου και απομονώσου λίγο, έως ότου περάσει ο χειμώνας της
εμπάθειας(Ησ. 26, 20).<br />
<br />
Όταν αυτός περάσει, δε βλάπτει η παραμονή στο ύπαιθρο. Τότε πλέον θα
είσαι πράγματι "πτωχή τω πνεύματι", και θα αποκτήσεις την κυριαρχία πάνω
στα πάθη και θα σε μακαρίσει με λαμπρότητα ο Κύριος που είπε: «Μακάριοι
οι "πτωχοί τω πνεύματι", γιατί δική τους είναι η βασιλεία των
ουρανών»(Ματθ. 5, 3). Και πώς να μη μακαρίζονται δικαίως εκείνοι που δεν
έχουν τις ελπίδες τους στα χρήματα, παρά σ' Αυτόν; Εκείνοι που δεν
ποθούν να αρέσουν σε άλλους, παρά σ' Αυτόν; Εκείνοι που ζουν με
ταπείνωση μαζί μ' αυτούς ενώπιόν Του; Ας γίνομε λοιπόν κι εμείς "πτωχοί
τω πνεύματι", αφού ταπεινωθούμε και κακοπαθήσομε στη σάρκα και γίνομε
ακτήμονες, για να γίνει δική μας η βασιλεία του Θεού και να επιτύχομε
τις μακάριες ελπίδες, κληρονομώντας τη βασιλεία των ουρανών.<br />
<br />
Ο Κύριος μας έδωσε μερικούς συνοπτικούς λόγους που συγκεφαλαιώνουν το
Ευαγγέλιο της σωτηρίας μας, ένας από τους οποίους είναι ο μακαρισμός που
αναλύομε. Σ' αυτόν, όπως είδαμε, περιέλαβε μ' ένα λόγο πολλές αρετές
και απέκλεισε πολλές κακίες, ευλογώντας όσους με βάση αυτόν περιτέμνουν
καλώς το παθητικό μέρος της ψυχής τους με τη μετάνοια. Δεν είναι όμως
μόνο αυτά.<br />
<br />
Στο λόγο αυτό ο Κύριος περιέλαβε και πάρα πολλά άλλα, παρόμοια στην
ενέργεια όχι με την περιτρμή, αλλά με το υπερβολικό κρύο και την
παγωνιά, το χιόνι, την πάχνη και τους σφοδρούς ανέμους, και γενικά με
την ταλαιπωρία που υποφέρουν τα φυτά το χειμώνα και το καλοκαίρι,
εκτεθειμένα στο κρύο και τη ζέστη, χωρίς τα οποία κανένα φυτό δεν μπορεί
να ωριμάσει τον καρπό του. Ποιά είναι αυτά; Οι διάφοροι πειρασμοί που
έρχονται και που είναι ανάγκη να τους υποφέρει ευχαρίστως εκείνος που
μέλλει να αποδώσει καρπό στο Γεωργό των πνευμάτων.<br />
<br />
Όπως δηλαδή όταν λυπηθεί κανείς τα φυτά της γης που ταλαιπωρούνται και
τα περιτειχίσει και κάνει από πάνω στέγη και δεν τα αφήσει να
ταλαιπωρούνται από τα δεινά των καιρικών μεταβολών, δεν παίρνει καρπό
ακόμη κι αν τα κλαδεύει ή τα καθαρίζει και τα περιποιείται. Πρέπει να τα
αφήσει να υπομείνουν τα πάντα· γιατί έτσι, αφού περάσει η δυσκολία του
χειμώνα και έρθει η άνοιξη, βλαστάνουν και ανθίζουν και γεμίζουν φύλλα
και προβάλλουν μαζί με τους ωραίους εκείνους θαλερούς βλαστούς και τους
άγουρους καρπούς, οι οποίοι κάτω από τις καυτερές ακτίνες του ήλιου
μεγαλώνουν σιγά-σιγά και ωριμάζουν και γίνονται κατάλληλοι για τροφή και
συγκομιδή.<br />
<br />
Έτσι κι εκείνος που δεν υποφέρει με γενναιότητα το βαρύ φορτίο των
πειρασμών, ακόμη κι αν δεν του λείπει καμιά από τις άλλες αρετές, δεν θα
δώσει ποτέ καρπό άξιο για το θεϊκό πατητήρι και τη θεϊκή αποθήκη. Γιατί
κάθε αγωνιστής γίνεται τέλειος με την υπομονή των εκουσίων και ακουσίων
κόπων, από τους οποίους άλλοι έχουν εξωτερικά αίτια κι άλλοι
καταβάλλονται από εμάς τους ίδιους.<br />
<br />
Ό,τι γίνεται στα φυτά της γης από τη φύση και από τις γεωργικές
επινοήσεις και τις μεταβολές των εποχών, τούτο γίνεται με την προαίρεσή
μας και σ' εμάς, τα λογικά κλήματα του Χριστού, όταν υπακούμε σ' Αυτόν,
το Γεωργό των ψυχών μας, εφόσον είμαστε αυτεξούσιοι. Χωρίς υπομονή σ'
εκείνα που μας βρίσκουν άθελά μας, ούτε οι κόποι που καταβάλλομε με το
θέλημά μας θα ευλογηθούν από το Θεό. Γιατί η αγάπη προς το Θεό,
δοκιμάζεται κυρίως με τη θλίψη των πειρασμών.<br />
<br />
Πρέπει λοιπόν η ψυχή να κατορθώσει πρώτα τα εκούσια, κι αφού μ' αυτά
εθιστούμε στο να καταφρονούμε τη δόξα και την ηδονή, τότε θα υποφέρομε
εύκολα και τους ακούσιους πειρασμούς.<br />
<br />
Εκείνος που για την "εν πνεύματι πτωχεία" του καταφρονεί δόξα και ηδονή
και θεωρεί τον εαυτό του άξιο να δεχτεί τα πιο δραστικά φάρμακα της
μετάνοιας, περιμένει πάντοτε κάθε θλίψη και δέχεται ευχαρίστως κάθε
πειρασμό σαν να του πρέπει, και χαίρεται γι' αυτό, γιατί τον βλέπει ως
το καθαρτικό της ψυχής του.<br />
<br />
Και κάνει τον πειρασμό του αφορμή έντονης και πολύ αποτελεσματικής
δεήσεως προς το Θεό, πιστεύοντας ότι αυτός του προξενεί και μαζί
προφυλάγει την υγεία της ψυχής του. Κι όχι μόνο συγχωρεί με αμνησικακία
εκείνους που τον θλίβουν, αλλά και τους ευγνωμονεί και προσεύχεται γι'
αυτούς σαν να τον ευεργέτησαν. Γι' αυτό, όχι μόνο λαβαίνει τη συγχώρηση
των αμαρτιών του, σύμφωνα με την υπόσχεση του Κυρίου, αλλά επιτυγχάνει
και τη βασιλεία των ουρανών και τη θεία ευλογία, και μακαρίζεται από τον
Κύριο για τη μέχρι το τέλος μακροθυμία του με πνεύμα ταπεινώσεως.<br />
<br />
Αφού αναφέρθηκα με συντομία σε κάποια σημεία της πνευματικής περιτομής,
θα προσθέσω τώρα και μερικά για την εξαιτίας της άφθονη καρποφορία. Στη
συνέχεια λοιπόν εκείνων που απέκτησαν τον αναφαίρετο πλούτο με την "εν
πνεύματι πτωχεία", ο Κύριος, ο μόνος μακάριος, κάνει κοινωνούς της
μακαριότητάς Του όσους πενθούν, λέγοντας: «Μακάριοι όσοι πενθούν, γιατί
αυτοί θα παρηγορηθούν»(Ματθ. 5, 4). Γιατί ο Χριστός ένωσε το πένθος με
τη φτώχεια; Επειδή τούτο συνυπάρχει πάντοτε μαζί της.<br />
<br />
Η λύπη όμως για την υλική φτώχεια προξενεί το θάνατο της ψυχής, λέει ο
Απόστολος(Β΄ Κορ. 7, 10), ενώ η λύπη για την κατά Θεόν φτώχεια οδηγεί
στη μετάνοια προς σωτηρία ψυχής, για την οποία δε μετανιώνει κανένας.
Στην πρώτη φτώχεια, που είναι αθέλητη, ακολουθεί το αθέλητο πένθος, ενώ
στην εκούσια ακολουθεί εξ ανάγκης το εκούσιο πένθος. Κι επειδή το πένθος
που μακαρίζεται εδώ είναι ενωμένο με την κατά Θεόν φτώχεια και τη
συνοδεύει αναγκαστικά, και από εκείνην, ως αιτία του, εξαρτάται
ολόκληρο, έχει και από αυτήν, φυσικά, το ότι είναι πνευματικό και
εκούσιο. Αλλά ας δούμε πώς η μακαριστή φτώχεια γεννά το μακάριο πένθος.<br />
<br />
Τέσσερα είναι τα είδη της πνευματικής φτώχειας, όπως έδειξε ο λόγος λίγο
παραπάνω. Είναι δηλαδή η φτώχεια στο φρόνημα, στο σώμα, στον υλικό
πλούτο και στους πειρασμούς που μας έρχονται απ' έξω. Κανένας όμως που
βλέπει να τα παραθέτω χωριστά να μη νομίσει ότι και η ενέργεια καθενός
είναι χωριστή. Γιατί το καθένα από αυτά ενεργείται μαζί με τα άλλα. Γι'
αυτό κι έχουν συμπεριληφθεί σ' ένα μακαρισμό, ο οποίος συγχρόνως
υποδηλώνει θαυμάσια και ποιο είναι κατά κάποιο τρόπο η ρίζα και η αιτία
τούτων, ότι δηλαδή είναι το πνεύμα μας.<br />
<br />
Γιατί τούτο, όταν εγκολπωθεί, όπως είπαμε, τη χάρη του ευαγγελικού
κηρύγματος, αναβλύζει από μέσα του πηγή φτώχειας που ποτίζει όλο το
πρόσωπο της γης μας(Γεν. 2, 6), δηλαδή τον εξωτερικό άνθρωπο, και τον
κάνει παράδεισο αρετών. Τέσσερα λοιπόν είναι τα είδη της πνευματικής
φτώχειας, κι από το καθένα γεννιέται το ανάλογο πένθος, μαζί με την
ανάλογη παρηγοριά.<br />
<br />
Από την εκούσια σωματική φτώχεια και ταπείνωση, (που περιλαμβάνει πείνα
και δίψα και αγρυπνία και γενικά κάθε ταλαιπωρία και κακοπάθεια του
σώματος, και μαζί με αυτά και έλλογη συστολή των αισθήσεων), όχι μονάχα
γεννιέται πένθος, αλλά και δάκρυα. Όπως δηλαδή η αναλγησία, η πώρωση και
η σκληρότητα της καρδιάς γεννιούνται από την άνεση, την απόλαυση και
την καλοπέραση, έτσι από την εγκρατή και πειθαρχημένη δίαιτα γεννιούνται
η συντριβή της καρδιάς και η κατάνυξη, που αποτρέπουν κάθε πικρία και
φέρνουν μια γλυκιά ιλαρότητα.<br />
<br />
Γιατί βέβαια χωρίς συντριβή της καρδιάς είναι αδύνατο, όπως λένε, να
απαλλαγεί κανείς από την κακία. Συντριβή στην καρδιά φέρνει και η
τριμερής εγκράτεια, του ύπνου, της τροφής και της σωματικής αναπαύσεως.
Και αφού με τη συντριβή αυτή η ψυχή ελευθερωθεί από την κακία και την
πικρία, παίρνει στη θέση τους την πνευματική χαρά. Αυτή είναι η
παρηγοριά για την οποία μακαρίζει ο Κύριος εκείνους που πενθούν. Λέει δε
και ο Ιωάννης, ο οποίος έγραψε για μας την πνευματική Κλίμακα: «Η δίψα
και η αγρυπνία συνθλίβουν την καρδιά. Κι όταν αυτή συνθλίβει, αναπηδούν
δάκρυα». Εκείνος, λέει, που θα τα δοκιμάσει, θα γελάσει παρηγορημένος
εξαιτίας τους, με το μακάριο γέλιο που υποσχέθηκε ο Κύριος(Λουκ. 6, 21).
Έτσι γεννιέται από τη θεοφιλή φτώχεια το πένθος που παρηγορεί και κάνει
μακάριους εκείνους που το απέκτησαν.<br />
<br />
Ας δούμε τώρα πώς γεννιέται το πένθος από το άλλο είδος της φτώχειας,
δηλαδή το έμφοβο φρόνημα και την ένθεη ταπείνωση της ψυχής. Η αυτομεμψία
συνυπάρχει πάντοτε με την ταπείνωση της ψυχής, και δίνει στην αρχή
σφοδρή ένταση στο φόβο της κολάσεως, φέρνοντας μπροστά στα μάτια εκείνη
τη φρικωδέστατη συνένωση των διαφόρων αντίθετων βασανιστηρίων σε ένα,
και αυξάνοντας περισσότερο το φόβο από την υπόμνηση ότι η κόλαση είναι
ανέκφραστη, αφού είναι χειρότερη απ' όσα έχουν ειπωθεί γι' αυτήν.<br />
<br />
Πόση δε προσθήκη στα δεινά είναι η ατελεύτητη διάρκειά της! Καύσωνας και
ψύχος, σκοτάδι και φωτιά, αναταραχή και ακινησία, δεσμά και φόβοι και
δαγκώματα από αθάνατα θηρία, όλα αυτά μαζεύονται σ' εκείνη την καταδίκη,
αλλά και με όλα αυτά δεν παριστάνεται εκείνο το κακό, το οποίο, κατά τη
Γραφή, δεν μπορεί να το συλλάβει νους ανθρώπου(Α΄ Κορ. 2, 9). Τι είναι
όμως το ανώφελο και απαρηγόρητο και ατελείωτο εκείνο πένθος; Σ' εκείνους
που αμάρτησαν απέναντι του Θεού, το πένθος δημιουργείται από την
επίγνωση των αμαρτιών τους.<br />
<br />
Εκεί λοιπόν, αφού ελεγχθούν και εξαλειφθεί κάθε ελπίδα τους και
απελπιστούν για τη σωτηρία, ο ακούσιος έλεγχος της συνειδήσεως
πολλαπλασιάζει στον καθένα την επικείμενη οδύνη μέσω του πένθους. Κι
αυτό το πένθος πάλι και πάντοτε, επειδή δε θα τερματιστεί ποτέ, γίνεται
αφορμή άλλου πένθους και άλλο φοβερό σκοτάδι και καύσωνας ανυπόφορος και
βυθός λύπης απερίγραπτος. Το πένθος όμως αυτό είναι πάρα πολύ ωφέλιμο
στην εδώ ζωή.<br />
<br />
Γιατί ο Θεός υπακούει με ευσπλαχνία, αφού και ως εμάς κατέβηκε να μάς
επισκεφθεί, και σ' εκείνους που πενθούν μ' αυτόν τον τρόπο υποσχέθηκε
την παρηγοριά και την παράκληση που είναι Αυτός ο ίδιος, αφού είναι και
ονομάζεται Παράκλητος(Ιω. 14, 16). Είδες λοιπόν και το πένθος της
ταπεινωμένης ψυχής και την παρηγοριά που ακολουθεί; Αλλά και η
αυτομεμψία μόνη της, όταν τοποθετηθεί σαν νοερό βάρος πάνω στο λογιστικό
μέρος της ψυχής και πολυκαιρίσει, το συντρίβει και το πιέζει και βγάζει
το σωτηριώδες κρασί που ευφραίνει την καρδιά του ανθρώπου, δηλαδή τον
εσωτερικό μας άνθρωπο. Και τέτοιο κρασί είναι η κατάνυξη. Γιατί μέσω του
πένθους, η αυτομεμψία συντρίβει τότε και τα πάθη και γεμίζει την καρδιά
από αξιομακάριστη χαρά, αφού την ελευθερώσει από το φοβερό βάρος τους.
Γι' αυτό είναι μακάριοι όσοι πενθούν, γιατί αυτοί θα παρηγορηθούν(Ματθ.
5, 4).<br />
<br />
Θ' αναφερθούμε τώρα στην ακτημοσύνη, δηλαδή στη φτώχεια κατά την
περιουσία και τα υπάρχοντά μας, ενωμένη βέβαια με τη φτώχεια του
πνεύματος, όπως είπαμε παραπάνω· γιατί μόνο όταν ασκούνται μαζί όλα τα
είδη της φτώχειας, είναι τέλεια και ευάρεστα στο Θεό. Άκουσε λοιπόν με
σύνεση για να μάθεις πώς έρχεται το πένθος και η αντίστοιχη παρηγοριά
από αυτό το είδος της φτώχειας.<br />
<br />
Όταν ο άνθρωπος τα αποχαιρετίσει όλα και απαρνηθεί τα χρήματα και τα
κτήματα, εγκαταλείποντάς τα ή μοιράζοντάς τα στους φτωχούς σύμφωνα με
την εντολή, και απομακρύνει την ψυχή του από τη μέριμνα γι' αυτά, τότε
την κάνει να στραφεί στην εξέταση του εαυτού της, ελεύθερη πιά από
εξωτερικούς περισπασμούς.<br />
<br />
Κι όταν ο νους απομακρυνθεί από όλα τα αισθητά και ανασηκωθεί από την
τύρβη τους που τον κατακλύζει και παρατηρήσει τον εσωτερικό άνθρωπο,
πρώτα-πρώτα βλέπει το απαίσιο προσωπείο που απέκτησε από την περιπλάνησή
του στα γήινα, και σπεύδει να το αποπλύνει με το πένθος. Έπειτα, αφού
αφαιρέσει το δύσμορφο αυτό κάλυμμα, και καθώς πιά η ψυχή δε
διασκορπίζεται άπρεπα σε ποικίλες μέριμνες, ο νους εισέρχεται ατάραχα
στα πραγματικά "ταμεία"(Ματθ. 6, 6) —στα ενδότερα της ψυχής—, κι εκεί
προσεύχεται στον αόρατο Πατέρα.<br />
<br />
Και Εκείνος του χαρίζει πρώτα-πρώτα το δώρο που είναι δοχείο των θείων
χαρισμάτων, δηλαδή την ειρήνη των λογισμών, μετά από την οποία
τελειοποιεί την ταπείνωση, που γεννά και συγκρατεί κάθε αρετή. Όχι
βέβαια την ταπείνωση που συνίσταται σε λόγια και σχήματα τα οποία
βρίσκει εύκολα όποιος θέλει, αλλά εκείνη που επιβεβαιώνεται από το αγαθό
και θείο Πνεύμα, την οποία κτίζει το ίδιο το Πνεύμα όταν εγκατασταθεί
στα έγκατα της ψυχής. Μέσα στην ειρήνη λοιπόν και την ταπείνωση, σαν
μέσα σε ασφαλές περιτείχισμα του παραδείσου του νου, φυτρώνουν τα κάθε
είδους δένδρα της πραγματικής αρετής. Στο κέντρο του ανεγείρονται τα
ιερά ανάκτορα της αγάπης, στα πρόθυρα των οποίων ανθίζει σαν προοίμιο
της μέλλουσας ζωής η ανέκφραστη και αναφαίρετη χαρά.<br />
<br />
Η ακτημοσύνη είναι μητέρα της αμεριμνίας. Η αμεριμνία, της προσοχής και
της προσευχής. Αυτές είναι μητέρες του πένθους και των δακρύων. Τούτα
εξαλείφουν τις εμπαθείς συνήθειες. Όταν αυτές εξαλειφθούν, γίνεται
ευκολότερος ο δρόμος της αρετής, γιατί φεύγουν από τη μέση τα εμπόδια
και η συνείδηση πιά δεν κατηγορεί. Από αυτό πηγάζει η χαρά και το
μακάριο γέλιο της ψυχής. Τότε πλέον και τα οδυνηρά δάκρυα μετατρέπονται
σε γλυκά, και τα λόγια του Θεού γίνονται γλυκύτατα στο λάρυγγα και
ανώτερα από μέλι στο στόμα(Ψαλμ. 118, 103), και από δέηση η προσευχή
μεταβάλλεται σε ευχαριστία, και η μελέτη των θείων εντολών είναι
αγαλλίαση της ψυχής, με ελπίδα αδιάψευστη, η οποία, αποτελώντας πρόγευση
των ουρανίων, πλησιάζει την ψυχή μέσω της πείρας αυτής της γεύσεως και
της μαθαίνει εν μέρει τον υπερβολικό πλούτο της αγαθότητας του Θεού,
σύμφωνα με τα λόγια του Δαβίδ: «Γευθείτε και μάθετε ότι ο Κύριος είναι
αγαθός»(Ψαλμ. 33, 9). Αυτός είναι η αγαλλίαση των δικαίων, η χαρά των
ευθέων, η ευφροσύνη των ταπεινωμένων, η παρηγοριά εκείνων που πενθούν
γι' Αυτόν.<br />
<br />
Τί λοιπόν; Η παρηγοριά φτάνει ως εδώ; Κι αυτά μονάχα είναι τα δώρα της
ιερής μνηστείας; Πέρα από αυτά δε φανερώνει καθαρότερα τον εαυτό Του ο
Νυμφίος των ψυχών αυτών σ' όσους έχουν το μακάριο πένθος και
καθαρίστηκαν και είναι στολισμένοι σαν νύμφες με τις αρετές; Όχι βέβαια.
Για όσα όμως θα πούμε τώρα, είναι κάποιοι έτοιμοι να μας κατηγορήσουν
από φθόνο, λέγοντας κάπως έτσι: «Μή μιλήσεις στο όνομα του Κυρίου·
ειδεμή, θα δυσφημίσομε το όνομά σου, χαλκεύοντας εναντίον σου και
διαδίδοντας συκοφαντίες και ψευδοκατηγορίες». Αλλ' ας τους αγνοήσομε
τώρα αυτούς κι ας δώσομε συνέχεια στο λόγο, πιστεύοντας και λέγοντας τα
λόγια των αγίων Πατέρων μας και σ' αυτά αποβλέποντας και πείθοντας γι'
αυτά και τους άλλους. Γιατί λέει η Γραφή(Ψαλμ. 115, 1· Β΄ Κορ. 4, 13):
«Πίστεψα, γι' αυτό και μίλησα»· έτσι κι εμείς, πιστεύομε, γι' αυτό και
μιλούμε.<br />
<br />
Όταν λοιπόν διωχθεί κάθε αισχρό πάθος που κατοικεί μέσα μας και ο νους,
όπως είπαμε, επιστρέψει ο ίδιος ολοκληρωτικά στον εαυτό του και στις
άλλες δυνάμεις της ψυχής και καλλωπίσει με την καλλιέργεια των αρετών
την ψυχή, προχωρώντας προς τα τελειότερα και ποθώντας νέες πρακτικές
αναβάσεις και καθαρίζοντας με τη βοήθεια του Θεού όλο και περισσότερο
τον εαυτό του, τότε δεν εξαλείφει μονάχα όλα τα αποτυπώματα του πονηρού,
αλλά βγάζει από τη μέση και κάθε επίκτητο στοιχείο, όσο κι αν είναι ή
φαίνεται καλό.<br />
<br />
Κι αφού ανεβεί πάνω από τα νοητά και τα σχετικά με αυτά νοήματα —όσα δεν
είναι αμιγή από φαντασίες—, κι αφού τα απορρίψει όλα για την ευαρέστηση
και την αγάπη του Θεού και σταθεί μπροστά στο Θεό κωφός και άλαλος,
τότε ο νους γίνεται πια υλικό στα χέρια του Θεού και δέχεται τη θειότατη
ανάπλαση ανεμπόδιστα, καθώς τίποτε πλέον από τα εξωτερικά δεν τον
ενοχλεί, και η εσωτερική χάρη τον μεταβάλλει στο καλύτερο και, το πιο
παράδοξο, καταφωτίζει με ανέκφραστο φως εσωτερικά και τελειοποιεί τον
έσω άνθρωπο.<br />
<br />
Αφού λοιπόν χαράξει η μέρα στις καρδιές μας, σύμφωνα με τα λόγια του
Κορυφαίου των Αποστόλων(Β΄ Πέτρ. 1, 19), κι ανατείλει σ' αυτές ο
αυγερινός, βγαίνει ο όντως άνθρωπος —ο νους— στην κατεξοχήν εργασία του,
σύμφωνα με τον προφητικό λόγο(Ψαλμ. 103, 23), και με το φως βαδίζει το
δρόμο κι ανεβαίνει σε βουνά αιώνια(Ψαλμ. 75, 5).<br />
<br />
Και —ω του θαύματος— μέσα σ' αυτό το φως εποπτεύει τα υπερκόσμια
πράγματα, μη χωριζόμενος από το υλικό σώμα με το οποίο πλάστηκε από την
αρχή, ή και χωριζόμενος από αυτό, ανάλογα με το στάδιο της ανόδου. Γιατί
δεν ανεβαίνει με τα φανταστικά φτερά της διάνοιας, η οποία τριγυρίζει
σαν τυφλή χωρίς να έχει ακριβή και βέβαιη κατανόηση μήτε για τα απόντα
αισθητά, μήτε για τα υψηλά και απρόσιτα νοητά.<br />
<br />
Αλλά ανεβαίνει πραγματικά με την ανέκφραστη δύναμη του Πνεύματος, και με
ανείπωτη πνευματική αντίληψη ακούει τα "άρρητα ρήματα"(Β΄ Κορ. 12, 40
και βλέπει τα αθέατα. Και από αυτό γεμίζει ολόκληρος με θαυμασμό, και ας
είναι απών από εκεί· και συναγωνίζεται με τους ακούραστους υμνωδούς,
τους Αγγέλους, σαν άλλος επίγειος άγγελος του Θεού. Και μέσω του εαυτού
του προσφέρει στο Θεό όλη την κτίση, επειδή και ο ίδιος μετέχει όλων,
και τώρα μετέχει και του πάνω απ' όλα Θεού, για να αποδειχθεί ότι φέρει
ακριβή τη θεία εικόνα.<br />
<br />
Πάνω σ' αυτά ο άγιος Νείλος λέει: «Η καλή κατάσταση του νου είναι ένα
νοητό ύψος, όμοιο με ουράνιο χρώμα, όπου κατά τον καιρό της προσευχής
έρχεται το φως της Αγίας Τριάδος». Και πάλι: «Όποιος θέλει να δει την
κατάσταση του νου του, ας στερήσει τον εαυτό του απ' όλα τα νοήματα, και
τότε θα δει το νου του παρόμοιο με σάπφειρο ή με ουράνιο χρώμα». Αυτό
είναι αδύνατο να γίνει χωρίς την απάθεια, γιατί χρειάζεται να συνεργήσει
ο Θεός και να του παρέχει το συγγενές του φως.<br />
<br />
Και ο άγιος Διάδοχος λέει: «Δύο πράγματα μας δίνει η χάρη με το
βάπτισμα, που το ένα είναι απείρως ανώτερο από το άλλο. Πρώτα δηλαδή μάς
ανακαινίζει μέσα στο νερό και κάνει λαμπρό το "κατ' εικόνα",
ξεπλένοντας κάθε ρύπο της αμαρτίας μας· για το άλλο όμως περιμένει τη
συνεργασία μας.<br />
<br />
Όταν λοιπόν αρχίσει ο νους με βαθιά αίσθηση να γεύεται την αγαθότητα του
Παναγίου Πνεύματος, τότε πρέπει να γνωρίζομε ότι άρχισε η χάρη να
επιζωγραφίζει στο "κατ' εικόνα" το "καθ' ομοίωσιν". Ώστε αυτή η αίσθηση
φανερώνει ότι διαμορφωνόμαστε στο "καθ' ομοίωσιν". Όμως την τελειότητα
της ομοιώσεως θα την καταλάβομε από το φωτισμό». Και πάλι: «Την
πνευματική αγάπη δεν μπορεί κανείς να αποκτήσει, αν δε φωτιστεί από το
Άγιο Πνεύμα με κάθε εσωτερική πληροφορία.<br />
<br />
Γιατί αν δε λάβει ο νους τελείως το "καθ' ομοίωσιν" μέσω του θείου
φωτός, όλες τις άλλες αρετές μπορεί να τις έχει, είναι όμως ακόμη
άμοιρος της τέλειας αγάπης». Επίσης, από τον άγιο Ισαάκ μαθαίνομε ότι,
στον καιρό της προσευχής, ο χαριτωμένος νους βλέπει την καθαρότητά του,
όμοια με επουράνιο χρώμα· η κατάσταση αυτή ονομάστηκε "τόπος Θεού" από
τους πρεσβυτέρους του Ισραήλ, όταν τους φανερώθηκε στο όρος Σινά(Εξ. 24,
9-10). Λέει ακόμη: «Καθαρότητα του νου είναι η κατάσταση στην οποία
ακτινοβολεί, στον καιρό της προσευχής, το φως της Αγίας Τριάδος».<br />
<br />
Ο νους που καταξιώθηκε εκείνο το φως, διαβιβάζει πολλά σημάδια του θείου
κάλλους και στο συνδεδεμένο μ' αυτόν σώμα, ως ενδιάμεσος μεταξύ της
θείας χάρης και της παχύτητας της σάρκας, χορηγώντας του δύναμη και για
τα αδύνατα. Από αυτό πηγάζει η θεοειδής και ασύγκριτη έξη της αρετής και
η δυσκινησία ή η τέλεια ακινησία προς την κακία.<br />
<br />
Από αυτό έρχεται ο Λόγος και σαφηνίζει στο νου τους λόγους των όντων και
του αποκαλύπτει, για την καθαρότητά του, τα μυστήρια της φύσεως· δια
μέσου αυτών, η διάνοια εκείνων που τα δέχονται με πίστη, υψώνεται κατ'
αναλογίαν στην κατανόηση των υπέρ φύση, την οποία πραγματοποιεί ο ίδιος ο
Πατέρας του Λόγου με άυλες επαφές.<br />
<br />
Από αυτό ακόμη πηγάζουν και οι άλλες ποικίλες θαυματοποιίες και η
διόραση και η προόραση και η διήγηση περί εκείνων που συμβαίνουν κάπου
μακριά, σαν να είναι παρόντα. Το σπουδαιότερο μάλιστα είναι ότι αυτά δεν
αποτελούν το σκοπό των μακαρίων εκείνων ψυχών. Όπως δηλαδή όταν κανείς
βλέπει προς μία ηλιακή ακτίνα, διακρίνει και τα αιωρούμενα μόρια της
σκόνης, παρόλο που δεν είναι αυτό ο σκοπός του, έτσι κι εκείνοι που
δέχονται με καθαρότητα τις θεϊκές ακτίνες, οι οποίες από τη φύση τους
αποκαλύπτουν τα πάντα, είναι επόμενο να αποκτούν —σαν πάρεργο βέβαια— τη
γνώση όχι μόνο όσων υπήρξαν ή υπάρχουν, αλλά και των μελλοντικών,
ανάλογα με την καθαρότητά τους.<br />
<br />
Όμως πρωταρχική τους επιδίωξη είναι η επιστροφή και συγκέντρωση του νου
στον εαυτό του. Ή μάλλον, η επιστροφή όλων των δυνάμεων της ψυχής προς
το νου —αν και φαίνεται παράδοξος ο λόγος—, και η ενέργεια του νου κατά
Θεόν, με την οποία διορθώνονται ώστε να μοιάσουν προς το Πρωτότυπο, το
Θεό, και έρχονται σε υγιή πνευματική κατάσταση, καθώς η χάρη τους
ξαναφέρνει στο πρωτόκτιστο και απερίγραπτο εκείνο κάλλος. Σε τέτοιο ύψος
ανεβάζει το μακάριο πένθος τους "ταπεινούς τη καρδία και πτωχούς τω
πνεύματι»(Ματθ. 5, 3).<br />
<br />
Αφού αυτά, για την αμέλεια που φωλιάζει μέσα μας, είναι πάνω από μας, ας
ξαναγυρίσομε στο θεμέλιό τους κι ας προσθέσομε λίγα ακόμη για το
πένθος. Αυτό λοιπόν επακολουθεί σε όλα τα είδη της ακούσιας κατά κόσμον
φτώχειας. Πώς δηλαδή να μη λυπάται εκείνος που δεν έχει χρήματα και
πεινά χωρίς να το θέλει και κοπιάζει πολύ και περιφρονείται; Αλλά αυτό
το πένθος δεν έχει παρηγοριά, και μάλιστα όσο επιτείνεται η φτώχεια, ή
μάλλον όσο ο φτωχός αυτός δεν έχει την αληθινή γνώση.<br />
<br />
Καθώς δηλαδή αυτός δεν υποτάσσει στο λογικό τις ηδονές και τις οδύνες
της αισθήσεως, αλλά μάλλον ο ίδιος υποτάσσεται σ' αυτές με τη λανθασμένη
χρήση του λογικού του, τις αυξάνει χωρίς κανένα κέρδος —όπως δεν
έπρεπε— ή μάλλον και με πολύ μεγάλη ζημία του. Γιατί δίνει σημάδι και
απόδειξη καθαρή εναντίον του ότι δεν πίστεψε ακλόνητα στο Ευαγγέλιο που
κήρυξε ο Χριστός και στη διδαχή των πριν από Αυτόν προφητών και των μετά
από Αυτόν μαθητών και αποστόλων Του.<br />
<br />
Ότι δηλαδή η φτώχεια είναι που χαρίζει τον αδαπάνητο πλούτο, η ευτέλεια
την ανέκφραστη δόξα, η εγκράτεια την ανώδυνη απόλαυση, και η καρτερία
στους πειρασμούς την απαλλαγή από την αιώνια στενοχώρια και θλίψη που
απειλεί όσους αγάπησαν τον εδώ παραλυμένο βίο και δεν προτίμησαν να
περάσουν στη ζωή μέσα από τη στενή πύλη και οδό(Ματθ. 7, 14). Σωστά
λοιπόν είπε ο Απόστολος Παύλος ότι η κατά κόσμον λύπη προξενεί θάνατο(Β΄
Κορ. 7, 10), γιατί με αυτά που είπαμε αποδείχθηκε ότι είναι αμαρτία που
οδηγεί στο θάνατο.<br />
<br />
Αν η πραγματική ζωή της ψυχής είναι φως θεϊκό που προξενείται από το
κατά Θεόν πένθος, κατά τους Πατέρες, όπως σημειώσαμε παραπάνω, άρα ο
θάνατος της ψυχής είναι σκοτάδι δαιμονικό που προξενείται από την
κοσμική λύπη στην ψυχή. Είναι το σκοτάδι εκείνο για το οποίο λέει ο
Μέγας Βασίλειος ότι, η αμαρτία έχει την ύπαρξή της από την απουσία του
καλού και παίρνει τη μορφή νοερού σκότους-με τις άδικες πράξεις.<br />
<br />
Αλλά και ο άγιος Μάρκος λέει: «Εκείνος που είναι περικυκλωμένος από τους
πονηρούς λογισμούς πώς θα δει πραγματική την αμαρτία που σκεπάζουν;
Αυτή είναι σκοτάδι και ομίχλη της ψυχής που έπεσε μέσα της από έννοιες
και λόγια και πράξεις πονηρές. Εκείνος που δεν είδε αυτή την περιεκτική
αμαρτία, πότε θα παρακαλέσει να καθαριστεί από αυτήν; Κι εκείνος που δεν
καθαρίστηκε, πώς θα βρεί τον τόπο της καθαρής φύσεως; Κι εκείνος που δε
βρήκε αυτόν τον τόπο, πώς θα δει τον εσωτερικότερο οίκο του Χριστού;
Πρέπει λοιπόν να κτυπήσομε τη θύρα του οίκου αυτού με προσευχή επίμονη
και να ζητήσομε όχι μόνο να τον αποκτήσομε, αλλά και να τον διαφυλάξομε.
Γιατί υπάρχουν άνθρωποι που τον έχασαν, αφού τον έθαβαν. Ψιλή γνώση ή
και τυχαία πείρα αυτών των πραγμάτων, ίσως και οψιμαθείς και νέοι
κατέχουν. Την εργασία όμως, την υπομονετική κι επίμονη, μόλις κατέχουν
οι ευλαβείς και πολύπειροι γέροντες».<br />
<br />
Σύμφωνος με αυτούς τους δύο είναι και ο άγιος Μακάριος, ο ουράνιος κατά
τη γνώση, και όλη η συνάθροιση των Οσίων. Αλλά όπως το σκοτάδι αυτό
παίρνει την ύπαρξή του από τα αμαρτήματα, έτσι αν εξετάσεις και την κατά
κόσμον λύπη, θα βρεις ότι γεννιέται και δυναμώνει από όλα τα πάθη.<br />
<br />
Είναι λοιπόν εικόνα και κατά κάποιο τρόπο απαρχή και προοίμιο και
προκαταβολή του αιώνιου πένθους στο οποίο θα βυθιστούν όσοι δεν
προτίμησαν το πένθος που μακάρισε ο Κύριος, το πένθος που δεν έχει μόνο
κέρδος τη θεϊκή παρηγοριά, καρποφορώντας την πρόγευση της αιώνιας
ευφροσύνης, αλλά και διασφαλίζει την αρετή, κάνοντας την ψυχή
αμετακίνητη πια προς τα χειρότερα.<br />
<br />
Γιατί αν κανείς γίνει φτωχός και ταπεινωθεί και επιδιώξει την κατά Θεόν
ευτέλεια, δεν αποκτήσει όμως και το πένθος, προοδεύοντας στο καλύτερο,
μπορεί εύκολα να μεταβληθεί και να ξαναγυρίσει με τη σκέψη του σ' εκείνα
που άφησε, ποθώντας πάλι εκείνα που στην αρχή είχε εγκαταλείψει και
γινόμενος παραβάτης. Αν αντίθετα, παραμένοντας και προσέχοντας στη
διάθεσή του για τη μακαριστή φτώχεια, δημιουργήσει μέσα του το πένθος,
δεν έχει πια τάση να γυρίσει προς τα πίσω και να παλινδρομήσει κακώς
εκεί από όπου καλά έκανε κι έφυγε. Γιατί η κατά Θεόν λύπη, όπως λέει ο
Απόστολος(Β΄ Κορ. 7, 10), προξενεί στην ψυχή την αμεταμέλητη μετάνοια,
που την οδηγεί στη σωτηρία.<br />
<br />
Γι' αυτό και κάποιος από τους Πατέρες έλεγε, ότι το πένθος εργάζεται και
φυλάγει(Γεν. 2, 15). Και δεν είναι αυτό το μοναδικό κέρδος του πένθους,
ότι ο άνθρωπος γίνεται ακίνητος σχεδόν προς το κακό και δεν ξαναγυρίζει
στα προηγούμενα αμαρτήματά του, αλλά κι αυτά θεωρούνται σαν να μην
έγιναν. Επειδή δηλαδή ο άνθρωπος πενθεί πρώτα-πρώτα γι' αυτά, του τα
λογαριάζει ο Θεός για ακούσια. Και για τα ακούσια δεν υπάρχει ευθύνη.<br />
<br />
Εκείνος που πενθεί για την πενία του, δίνει απόδειξη με αυτό ότι η πενία
του δεν είναι θεληματική, γι' αυτό και θα πέσει μαζί με τους πλούσιους ή
όσους επιθυμούν να πλουτίσουν στις παγίδες του διαβόλου(Α΄ Τιμ. 6, 9)·
κι αν δεν αλλάξει και δεν τρέξει να ξεφύγει αυτές τις παγίδες, θα
παραπεμφθεί στην αιώνια κόλαση μαζί με το διάβολο. Έτσι κι εκείνος που
αμάρτησε στο Θεό, αν εξακολουθεί αδιάκοπα να πενθεί, δε θα του
λογαριαστούν σαν εκούσια τα αμαρτήματά του και θα βαδίσει ανεμπόδιστα το
δρόμο της αιώνιας ζωής, μαζί μ' εκείνους που δεν αμάρτησαν.<br />
<br />
Αυτό λοιπόν είναι το κέρδος της αρχής του πένθους, η οποία είναι γεμάτη
μεγάλο πόνο, γιατί είναι ενωμένη με το φόβο του Θεού. Όταν όμως το
πένθος προχωρήσει, ενώνεται με την αγάπη του Θεού με θαυμαστό τρόπο και
καρπώνεται τη γλυκιά και αγία παρηγοριά, καθώς ο άνθρωπος που έχει πιά
το πένθος ως ιδιότητα γεύεται την αγαθότητα του Παρακλήτου.<br />
<br />
Αυτή η παρηγοριά είναι ανήκουστη για όσους δεν τη δοκίμασαν, γιατί είναι
ανείπωτη. Αν κανείς δεν μπορεί να πληροφορήσει για τη γλυκύτητα που
έχει το μέλι, εκείνους που δεν το γεύθηκαν ποτέ, πώς άραγε μπορεί κανείς
να περιγράψει την ηδονή της ιερής χαράς και της χάρης του Θεού σ'
εκείνους που δεν τη δοκίμασαν; Και βέβαια, η αρχή του πένθους μοιάζει με
επιζήτηση μνηστείας με το Θεό, που σχεδόν φαίνεται αδύνατη.<br />
<br />
Γι' αυτό και όσοι ποθούν τον Νυμφίο, πενθούν βλέποντάς Τον να μη
συγκατατίθεται και του απευθύνουν κάποια λόγια σαν αυτά που προηγούνται
από τη μνηστεία. Και κλαίγοντας σπαρακτικά τον καλούν με θρήνους, επειδή
δεν είναι κοντά τους κι ίσως δεν έρθει και ποτέ. Το τέλος όμως του
πένθους είναι η τέλεια αγνή νυμφική ένωση.<br />
<br />
Γι' αυτό και ο Παύλος, αφού ονόμασε μέγα μυστήριο την ένωση των συζύγων
σε μία σάρκα, πρόσθεσε: «Εγώ βέβαια μιλώ για το Χριστό και την
Εκκλησία»(Εφ. 5, 32). Γιατί όπως οι σύζυγοι είναι μιά σάρκα, έτσι και οι
άνθρωποι του Θεού είναι ένα πνεύμα με το Θεό. Το ίδιο λέει κι αλλού με
σαφήνεια: «Όποιος συνδέεται με τον Κύριο, γίνεται, ένα πνεύμα μαζί
Του»(Α΄ Κορ. 6, 17).<br />
<br />
Πού είναι λοιπόν εκείνοι που λένε ότι είναι κτιστή η χάρη η οποία
κατοικεί στους Αγίους του Θεού; Ας γνωρίζουν ότι βλασφημούν εναντίον του
ίδιου του Πνεύματος, το οποίο μεταδίδοντας τη χάρη ενώθηκε με τους
Αγίους. Ας φέρω όμως για το θέμα μας κι ένα πιο σαφές παράδειγμα. Η αρχή
του πένθους μοιάζει με την επιστροφή του ασώτου. Γι' αυτό και γεμίζει
από σκυθρωπότητα τον πενθούντα και τον βάζει να λέει εκείνα τα λόγια:
«Πατέρα, αμάρτησα στο Θεό και σ' εσένα και δεν είμαι άξιος πια να
ονομαστώ γιος σου»(Λουκ. 15, 21).<br />
<br />
Το τέλος πάλι του πένθους μοιάζει με την προϋπάντηση και τον εναγκαλισμό
του ουράνιου Πατέρα, οπότε ο γιος, αντικρύζοντας τον πλούτο της άπειρης
ευσπλαχνίας του Πατέρα και αποκτώντας εξαιτίας της πολλή χαρά και
παρρησία, δεχόταν τα φιλήματά Του και τα ανταπέδιδε. Και περνώντας μέσα
στο πατρικό σπίτι κάθισε στο τραπέζι και μαζί με τον Πατέρα απολάμβανε
την ουράνια ευφροσύνη.<br />
<br />
Ελάτε κι ας προσπέσομε κι εμείς, με τη μακαριστή φτώχεια, κι ας κλάψομε
μπροστά στον Κύριο και Θεό μας(Ψαλμ. 94, 6), για να εξαλείψομε τις
προηγούμενες αμαρτίες μας, να κάνομε τους εαυτούς μας ακίνητους προς την
κακία και να επιτύχομε τον Παράκλητο, που θα μας χαρίζει την παράκλησή
Του, και θα αναπέμπομε δόξα σ' Αυτόν, μαζί με τον άναρχο Πατέρα και τον
μονογενή Υιό, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.<br />
<br />
------------------------------------------------------------<br />
(<b>πηγή:</b> Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, μεταφρ. Αντώνιος Γαλίτης, εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, 1986, δ΄τόμος, σελ. 244-271) </div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-62782787109937367832017-01-26T03:39:00.004-08:002017-01-26T03:39:32.228-08:00"Διόρθωση καί σωτηρία τοῦ ἀρχιετελώνη Ζακχαῖου - ΙΕ΄ Λουκᾶ" <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h3 class="post-title entry-title" itemprop="name">
<br /></h3>
<div class="post-header">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJlcc9uSOSCcZb4Jztkq5Ojw9d1UAYQyWfZin5mO8DXR6LIvsaIYxvLyRu7Grqr6-TMpJUvAGsuibAu5brEK085dpUXswpW-wjT99ybKveDi2J-qFUyYwI3bO4sUOwotnpsNpllr_xRVU/s1600/EIKONES.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJlcc9uSOSCcZb4Jztkq5Ojw9d1UAYQyWfZin5mO8DXR6LIvsaIYxvLyRu7Grqr6-TMpJUvAGsuibAu5brEK085dpUXswpW-wjT99ybKveDi2J-qFUyYwI3bO4sUOwotnpsNpllr_xRVU/s200/EIKONES.jpg" width="320" /></a></div>
<br />
<b style="color: red;"><span style="color: orange;"><i>(Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς) </i></span></b><br />
<br />
<b style="color: red;">1.</b> Πρωτύτερα ἐπήραμε ἀφορμὴ ἀπὸ τὶς διηγήσεις
τοῦ εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ περὶ τῆς ἰάσεως τῶν λεπρῶν καὶ τυφλῶν κατὰ τὸ
σῶμα γιὰ τὴν πνευματικὴ ὁμιλία πρὸς τὴν ἀγάπη σας. Σήμερα θέμα θὰ ἔχωμε
τὸν κατὰ τὴν ψυχὴ τυφλὸ Ζακχαῖο πού κατοικοῦσε στὴν Ἱεριχῶ καὶ τὴν
ἀναβλεψὶ του κατ' αὐτήν.<br />
<br />
Εἶναι δὲ μεγάλο τὸ σχετικὸ μὲ αὐτὸν θαῦμα καὶ ὄχι μικρότερο ἀπὸ τὰ
σχετικὰ μ' ἐκείνους. Διότι καὶ αὐτὸς εἶχε σκοτεινούς τους ἐσωτερικοὺς
ὀφθαλμοὺς τῆς καρδιᾶς, ὅπως ὁ τυφλὸς ἐκεῖνος εἶχε σκοτεινούς τους
ὀφθαλμοὺς τῆς ἔξω ἀπὸ τὸ πρόσωπο μορφῆς· ἀφοῦ οὔτε αὐτὸς δὲν μποροῦσε
κατὰ τὴ διὴγησι νὰ ἰδῆ τὸν Ἰησοῦ, ἀπαλλάχθηκε δὲ καὶ αὐτὸς ἀπὸ τὸ σκότος
τοῦ νοῦ μὲ μόνο τὸ λόγο ἐκείνου πού καὶ στὴν ἀρχὴ τοῦ κόσμου μὲ μόνο τὸ
λόγο συνέστησε τὸ φῶς καὶ κατηύγασε ὅλη τὴν αἰσθητὴ κτίσι. Ὅπως δηλαδὴ
τότε, πρὶν νὰ εἰπῆ ὁ Θεός, «ἂς γίνη φῶς, κι' ἔγινε φῶς», ὑπῆρχε σκότος
ἐπάνω ἀπὸ τὴν ἄβυσσο, ἔτσι καὶ τώρα, πρὶν νὰ εἰπῆ πρὸς τὸν Ζακχαῖο ὅτι
«σήμερα πρέπει νὰ μείνω στὸν οἶκο σου», τὸ δεινὸ σκότος τῆς φιλαργυρίας
ἦταν καθισμένο ἐπάνω στὴν ψυχὴ τούτου, ἐνῶ ἡ διάνοιά του ἦταν ὁπωσδήποτε
παραχωμένη μαζὶ μὲ τὸ χρυσὸ σὲ σκοτεινοὺς τόπους, ὅπου θησαυρίζεται ἀπὸ
τοὺς φιλαργύρους ὁ χρυσὸς καὶ ἄργυρος.<a name='more'></a><br />
<br />
<br />
<a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a></div>
<b style="color: red;">2.</b> Ἂς ἰδοῦμε λοιπὸν τὰ σχετικὰ μὲ αὐτὸν κατὰ
τὴ διήγησι. «Ἐκεῖνο τὸν καιρὸ ὁ Ἰησοῦς ἀφοῦ εἰσῆλθε διερχόταν τὴν
Ἱεριχώ. Ποιὸν ἐκεῖνο καιρό; Ὅταν ἐκαθάρισε τοὺς λεπρούς, ὅταν ἐφώτισε
τοὺς τυφλούς, ὅταν διὰ τῆς σχετικὰ πρὸς αὐτοὺς φήμης μαζὶ μὲ πολλοὺς
ἄλλους προσείλκυσε καὶ τὸν Ζακχαῖο πρὸς τὸν πόθο τῆς θέας του. «Ἀφοῦ
λοιπὸν εἰσῆλθε ὁ Ἰησοῦς διερχόταν τὴν Ἱεριχῶ»• ὄχι δὲ μόνο τὴν Ἱεριχώ,
ἀλλὰ καὶ τὴν Ἰουδαία διερχόταν ὁ Κύριος, καὶ τὴ Γαλιλαία καὶ γενικῶς τὴ
γῆ. Διότι δὲν ἦλθε ἐδῶ γιὰ νὰ παραμείνη σωματικῶς, ἂν καὶ ἔλαβε τὸ σῶμα
σὰν τὸ δικό μας ὑπὲρ ἠμῶν, ὅπως εὐδόκησε, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ διέλθη κι'
ἀνεβῆ πρὸς τὸν οὐρανὸ ἀπὸ ὅπου κατῆλθε, ἀνεβάζοντας μαζὶ καὶ τὸ δικό μας
φύραμα καὶ τοποθετώντας τὸ ἐπάνω ἀπὸ κάθε ἀρχὴ καὶ ἐξουσία• ἀλλὰ καὶ
κατὰ τὸν καιρὸ τῆς διδασκαλίας διερχόταν περιοδεύοντας ὅλο τὸν τόπο τῆς
Παλαιστίνης. Ὅπως δηλαδὴ στὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας συνήγαγε σ' ἕνα δίσκο
ὅλο τὸ φῶς τῆς ἡμέρας καὶ ἔκαμε βασιλέα της τὸν ἥλιο, δὲν τὸν ἄφησε δὲ
νὰ στέκεται, ἀλλὰ τὸν ἔκαμε νὰ περιπολῆ• ἔτσι, συνάπτοντας τὸ πλήρωμα
τῆς θεότητος μὲ τὸ σῶμα καὶ παρουσιάζοντας τὸν ἑαυτὸ τοῦ βασιλέα τοῦ
παντὸς πραγματικὰ ἐπίγειο καὶ ἐπουράνιο, ὁρατὸ καὶ ἀόρατο, ἀρκτὸ καὶ
ἀΐδιο, δὲν ἐδέχθηκε νὰ κάθεται ἐπάνω σ' ἕνα τόπο, ἀλλ' εὐδόκησε νὰ
περιέρχεται ἕως ὅτου ἀπεργασθῆ σωτηρία μόνιμη καὶ ἀδιάκοπη στὸ μέσο τῆς
γῆς, καθὼς προανήγγειλε ὁ Δαβὶδ λέγοντας, «ὁ Θεὸς ὁ πρὸ αἰώνων βασιλεύς
μας, ἀπεργάσθηκε σωτηρία στὸ μέσο τῆς γῆς»• διότι αὐτὴν τὴν σωτηρία
ἐπετέλεσε ὁ Κύριος περιερχόμενος. Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἥλιος δὲν περιπολεῖ
γενικῶς ὅλον τὸν οὐρανό, ἀλλὰ τὸ μεσαῖο μέρος τοῦ ζωοδιακοῦ πόλου, ἔτσι
λοιπὸν καὶ «ὁ ἥλιος τῆς δικαιοσύνης» Χριστός, περιερχόμενος σὲ ὅση
ἔκτασι ἐχρειαζόταν τὸ μέσο τῆς κατοικουμένης ἀπὸ τὰ ζῶα, διερχόταν τὰ
μέρη του, κι' ἔτσι ἀφοῦ εἰσῆλθε διερχόταν τὴν Ἱεριχῶ.<br />
<br />
<b style="color: red;">3.</b> «Καὶ ἰδού», λέγει, «ἦταν ἕνας ἄνδρας
ὀνομαζόμενος Ζακχαῖος, πού ἦταν μάλιστα ἀρχιτελώνης. Ἦταν δὲ πλούσιος
αὐτὸς κι' ἐζητοῦσε νὰ ἰδῆ τὸν Ἰησοῦ, ἀλλὰ δὲν μποροῦσε ἐξ αἰτίας τοῦ
ὄχλου, διότι ἦταν μικρὸς στὸ σῶμα». Ὄχι δὲ μόνο ἦταν μικρός, ἀλλὰ ἦταν
καὶ μακριὰ ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ• διότι ἂν ἐπλησίαζε, ἔστω καὶ μικρόσωμος, δὲν
θὰ ἐστερεῖτο τῆς θέας. Ἐγὼ δὲ νομίζω ὅτι τοῦτος ἑλκυόταν καὶ
ἀναχαιτιζόταν ἀρρήτως ἀπὸ τὴν θεία δύναμι τοῦ Ἰησοῦ• ἑλκυόταν δηλαδή,
ἐπειδὴ εἶχε τρόπο χρηστὸ καὶ ψυχὴ κατάλληλη γιὰ τὴν ἀρετή, γι' αὐτὸ κι'
ἐπιθυμοῦσε κι' ἐπιχειροῦσε νὰ ἰδῆ τὸν Ἰησοῦ• ἀναχαιτιζόταν δὲ ἀπὸ τὴ
θεία δύναμι, διότι αἰχμαλωτίσθηκε ἀπὸ τὰ ἀντίθετα στὴν πολιτεία τοῦ
Χριστοῦ, δηλαδὴ ἀπὸ τὴν τελωνία καὶ τὸν πλοῦτο. Αὐτὰ νομίζω δεικνύοντας
καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς στοὺς συνετοὺς μὲ λίγα λόγια, ἐφ' ὅσον μὲν ἦταν
θαυμάσιος στοὺς τρόπους, εἶπε γι' αὐτόν, «ἰδοὺ ἕνας ἄνδρας ὀνομαζόμενος
Ζακχαῖος, ἐφ' ὅσον δὲ ἦταν πιασμένος στοὺς βρόχους τῆς κακίας, πρόσθεσε
«καὶ αὐτὸς ἦταν ἀρχιτελώνης, καὶ βέβαια πλούσιος». Πραγματικὰ τὸ μὲν
«ἰδοὺ ἕνας ἄνδρας» λέγεται στὶς περιπτώσεις τῶν ἀξιολόγων πού δὲν
ἀνήκουν στοὺς πολλούς. Καὶ πρὸς αὐτὸ τείνει ἡ μνεία τοῦ ὀνόματος τοῦ
ἀνδρός• διότι δὲν ἦταν ἀπὸ ἐκείνους, γιὰ τοὺς ὁποίους λέγει ὁ Δαβίδ,
«δὲν θὰ ἀναφέρω τὰ ὀνόματά τους διὰ τῶν χειλέων μου». Τὸ ὅτι δὲ
ἐμαρτύρησε ὅτι δὲν ἦταν μόνο τελώνης, ἀλλὰ καὶ ἀρχιτελώνης καὶ γι' αὐτὸ
πλούσιος, ἔδειξε ὅτι ἦταν διακεκριμένος σὲ κακία. Ἀλλ' ἐπειδή, ὡς
μικρόσωμος καὶ ἀπομακρυσμένος ὁ Ζακχαῖος, δὲν μποροῦσε νὰ ἰδῆ τὸν Ἰησοῦ,
λέγει, «ἔτρεξε ἐμπρὸς καὶ ἀνέβηκε σὲ μία συκομορέα, γιὰ νὰ τὸν ἰδῆ·
διότι ἀπὸ ἐκεῖνο τὸ μέρος ἐπρόκειτο νὰ περάση». Παρατήρησε τὴν
σφοδρότητα τοῦ πόθου καὶ ἀναλογίσου ἀπὸ αὐτὸ ποιὸς ἦταν ὁ τρόπος του.
Ὅταν δηλαδὴ δὲν μπόρεσε νὰ διασπάση τὸν ὄχλο, δὲν ἀπογοητεύθηκε, ἀλλὰ
μᾶλλον προσέτρεξε καὶ δὲν ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὸν πόθο, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν ὄχλο·
καὶ ἀφοῦ προπορεύθηκε, ἀνέβηκε σὲ μία συκομορέα πού ἦταν φυτευμένη στὸ
δρόμο, γιὰ νὰ ἰδῆ ἀπὸ ἐκεῖ τὸν ποθούμενο.<br />
<br />
<b style="color: red;">4.</b> Κι' ἐκεῖνος ἔκαμε τοῦτες τὶς ἐνέργειες
σοφῶς καὶ φιλοθέως μὲ κεντρίσματα πόθου κτυπώμενος καὶ προτρέχοντας στὴν
ὁδό, μὲ πτερὰ πόθου ἀνυψούμενος κι' ἀνεβαίνοντας στὸ δένδρο. Τί δὲ
ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς, ἡ ἐνυπόστατος σοφία τοῦ ἀνάρχου Πατρός, αὐτὸς πού λέγει
διὰ τοῦ Σολομῶντος, «ἐγὼ ἀγαπῶ ὅσους μὲ ἀγαποῦν· ὅσοι δὲ μὲ ἀγαποῦν, θὰ
εὕρουν χάριν, «ὁ ὁποῖος καὶ στοὺς δρόμους ἀκόμη τοὺς φέρεται μὲ
εὐμένεια;».<br />
<br />
Φθάνει τὸν Ζακχαῖο, τὸν βλέπει πρῶτος, τὸν προσφωνεῖ φιλικώτατα καὶ τοῦ
ὑπόσχεται τὴν ἐπίσκεψι καὶ διαμονὴ στὸν οἶκο του. Διότι, λέγει, «ὅταν
ἦλθε ὁ Ἰησοῦς στὸν τόπο» (ὅπου δηλαδὴ ἡ συκομορέα ἐβάσταζε τὸν Ζακχαῖο
σὰν οὐράνιο καρπὸ λόγω τοῦ ἐνθέου πόθου του) καὶ ἐκύτταξε πρὸς τὰ ἐπάνω,
τὸν εἶδε καὶ τοῦ εἶπε»· «Ζακχαῖε, κατέβα γρήγορα· διότι σήμερα πρέπει
νὰ μείνω στὸν οἶκό σου». Μοῦ φαίνεται ὅτι δὲν ἀνεγνώριζαν εὔκολα τὸν
Ἰησοῦ ἀνάμεσα στὸν ὄχλο ἀπὸ μόνη τὴ θέα αὐτοὶ πού δὲν τὸν εἶχαν ἰδεῖ
προηγουμένως, διότι περιπατοῦσε μὲ λιτότητα καὶ δὲν εἶχε τίποτε
διαφορετικὸ ἀπὸ τοὺς πολλούς, ἀλλὰ καὶ ὅτι δὲν ἦταν δυνατὸ νὰ ἐπιτύχη
κανεὶς τὴ θέα τοῦ κατὰ πρόσωπο ἀπὸ ψηλά, διότι συνήθως ἔσκυβε πρὸς τὸν
ἑαυτό του. Γι' αὐτὸ καὶ ὁ γνωρίζων τὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων καὶ ἰδὼν τὸν
ἐνδόμυχο πόθο τοῦ Ζακχαίου τὸν προσφωνεῖ καὶ καλεῖ μὲ τὸ ὄνομά του
τοῦτον πού δὲν εἶχε ἰδεῖ ποτὲ προηγουμένως κατ' ὄψι, γιὰ νὰ τοῦ δείξη
τὴν ὄψι του ἀπὸ φιλανθρωπία καὶ νὰ γνωρίση τὸν ἑαυτό του πρὸς τὸν
ποθοῦντα φυλοφρόνως καὶ νὰ τοῦ δείξη ὅτι δὲν ποθεῖ μόνο ἀλλὰ καὶ
ποθεῖται. Ἐππλέον δὲ καὶ προστάσσει νὰ σπεύση στὸ σπίτι, ὥστε μὲ ἀφθονία
νὰ πράξη καὶ νὰ ἀποκομίση τὰ τέλη τῆς θεοφιλίας ἀπὸ αὐτὸν πού δίδει μὲ
τὸ παραπάνω ὅσα ζητοῦμε ἢ σκεπτόμαστε.<br />
<br />
<b style="color: red;">5.</b> «Αὐτὸς δέ», λέγει, «κατέβηκε καὶ τὸν
ὑποδέχθηκε μὲ χαρά». Διότι αὐτὸς πού πρὶν τὸν ἰδῆ τρέχει γιὰ τὴν θέα του
καὶ πράττει τὰ πάντα, ὥστε νὰ τὴν ἐπιτύχη, πῶς δὲν θὰ ἔσπευδε, ὅταν τὸν
εἶδε καὶ τὸν ἄκουσε, καὶ μάλιστα ὅταν ἐδέχθηκε τέτοια ἐπαγγελία; Μόλις
λοιπὸν εἶδε ὅτι καὶ ἡ ἐπαγγελία ἐπραγματοποιήθηκε, αὐτὸς ὁ ἴδιος
ἐχαιρόταν πού συνευρισκόταν μὲ τὸν ποθούμενο καὶ ἤδη ἐγευόταν τὶς
ἄφθαρτες χάριτες ἀπὸ τὴν πηγή· οἱ δὲ βλέποντες, ἐπειδὴ δὲν ἔβλεπαν μὲ
σύνεσι, λέγει, «ἐγόγγυζαν κατὰ τοῦ Ἰησοῦ, λέγοντας ὅτι εἰσῆλθε στὸ σπίτι
ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου».<br />
<br />
<br />
<b style="color: red;">6.</b> Ἀλλὰ ὁ τελώνης, ἀμιλλώμενος σὲ φιλοτιμία
μὲ αὐτὸν πού ὄχι μόνο κατέβηκε ἕως ἐμᾶς μὲ σάρκα ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἄφατη
φιλανθρωπία ἐσήκωσε τὸν ὀνειδισμό μας, «ἀφοῦ ἐστάθηκε καὶ εἶπε πρὸς τὸν
Ἰησοῦ»• τὸ ὅτι δὲ ἐστάθηκε εἶναι δεῖγμα βεβαίας γνώμης, θαρραλέας καὶ
ταπεινῆς συγχρόνως• ἀφοῦ λοιπὸν ἐστάθηκε καὶ ἀποστόμωσε μὲ παρρησία τοὺς
κατηγόρους, εἶπε πρὸς τὸν Ἰησοῦ• ἰδού, Κύριε, δίδω τὰ μισὰ ἀπὸ τὰ
ὑπάρχοντά μου στοὺς πτωχούς, καὶ ἂν ἐξεβίασα κανένα, τοῦ τὰ ἀνταποδίδω
στὸ τετραπλό». Καὶ παρουσιαζόμενος μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο δίκαιος, διέλυσε
τὸν ὀνειδισμὸ τῶν γογγυστῶν πρὸς τὸν Κύριο πού ἔλεγαν, «ὅτι εἰσῆλθε νὰ
διαμείνη στὸ σπίτι ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου»• διότι, ἀφοῦ ἀπέδωσε νομίμως
τετραπλάσια τὰ μὲ ἐκβιασμὸ συναχθέντα ἀπομακρύνθηκε πραγματικὰ ἀπὸ τὸ
κακό, ἀφοῦ δὲ διένειμε τὰ ὑπάρχοντα στοὺς πτωχοὺς ἔπραξε τὸ ἀγαθὸ καὶ
ἐφάνηκε σὲ ὅλα καθαρμένος. Ὥστε ὁ Κύριος πρὸς μὲν τοὺς Φαρισαίους ἔλεγε,
«ἀλλὰ ἂν δώσετε κατὰ δύναμι ἐλεημοσύνη, ὅλα θὰ εἶναι καθαρὰ σὲ σᾶς»
τώρα δὲ ἀποφασίζοντας ἐν σχέσει μὲ τέτοιες πράξεις καὶ παίρνοντας ἀπὸ
αὐτὸν τὴν ἀπολογία πρὸς τοὺς ἐναντίον του γογγυστᾶς, λέγει «σήμερα ἦλθε
σωτηρία σὲ τοῦτον τὸν οἶκο, ἐφ' ὅσον καὶ ὁ Ζακχαῖος εἶναι υἱὸς τοῦ
Ἀβραάμ», ὡς γενόμενος τώρα πιστός, ὡς δίκαιος καὶ φιλόξενος καὶ
φιλόπτωχος. Διότι «ἦλθε ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου νὰ ζητήση καὶ νὰ σώση τὸ
ἀπολωλός», λέγοντας ἐκεῖνο ἀκριβῶς πρὸς τοὺς γογγυστάς, ὅτι εἰσῆλθα μὲν
στὸ σπίτι ἁμαρτωλοῦ γιὰ νὰ καταλύσω, ἀλλὰ τὸ ἔκαμα γιὰ νὰ τὸν
μετασκευάσω καὶ τὸν σώσω, δεικνύοντάς τὸν ἀντὶ φιλαργύρου φιλόθεο, ἀντὶ
ἀδίκου δίκαιο, ἀντὶ μισοξένου φιλόξενο, ἀντὶ ἀσυμπαθοῦς ἐλεήμονα, ὅπως
τὸν βλέπετε νὰ γίνεται τώρα.<br />
<br />
<br />
<b style="color: red;">7.</b> Ἀλλὰ βλέπετε ὅλοι τὸν Ζακχαῖο, πῶς ἀγάπησε
καὶ ἐζήτησε, καὶ ἀγαπήθηκε καὶ προσηλώθηκε καὶ ἐξοικειώθηκε μὲ τὸν
Χριστό; Ὅποιος λοιπὸν εἶναι τελώνης ἢ ἀρχιτελώνης πού πλουτεῖ ἀπὸ τὸ
ἔργο του κακῶς καὶ συνάζει ἀδίκως, ἂς μιμηθῆ τὴν ὁδὸ τοῦ ἀρχιτελώνη
τούτου πρὸς τὴν σωτηρία, καὶ ἂς ἀποδίδη καὶ σκορπίζη καλῶς, ὅσα
ἐθησαύρισε κακῶς. Ὅποιος εἶναι πτωχός, ἐπειδὴ ἔγινε θῦμα ἁρπαγῆς ἢ γιὰ
ἄλλον λόγο, ἂς εἶναι εὐχαριστημένος• διότι ἔχει τὴν σωτηριώδη πτωχεία,
μᾶλλον δὲ ἂς τὴν κάμη αὐτὸς σωτηριώδη διὰ τῆς εὐχαριστίας, πρὸς τὴν
ὁποία καταφεύγοντας καὶ ὁ πλούσιος τελώνης προθύμως ἐσώθηκε, ὅπως
ἀκούσατε τώρα περὶ αὐτοῦ. Αὐτὰ λοιπὸν ὡς πρὸς τὴν διήγησι.<br />
<br />
<b style="color: red;">8.</b> Στὴ συνέχεια δὲ παρακολουθήσατε μὲ προσοχὴ
ὅσοι ἔχετε διεισδυτικώτερη τὴ διάνοια. Ἐπειδὴ δηλαδὴ τὸ ὄνομα Ζακχαῖος
σημαίνει δικαιούμενος, παρακαλῶ νόησε ἀπὸ αὐτὸ τοὺς Φαρισαίους πού
δικαιώνουν τοὺς ἑαυτοὺς των, πού εἶναι σὰν νὰ τελωνοῦν κατὰ κάποιον
τρόπο, ὅπως λέγει ὁ Κύριος στὰ εὐαγγέλια, «κατατρώγοντας τὰ σπίτια τῶν
χηρῶν καὶ προσευχόμενοι ἐπιδεικτικὰ πολλὴ ὥρα». Ὅταν λοιπὸν κάποιος ἀπὸ
αὐτοὺς ποθήση νὰ ἐπιγνώση τὴν ἀλήθεια, ζητεῖ νὰ ἰδῆ καὶ νὰ γνωρίση, ὅπως
ἐζητοῦσε ὁ Ζακχαῖος, τὸν Ἰησοῦ, ἀφοῦ αὐτὸς εἶναι ἡ ἀλήθεια· μὴ
μπορώντας δὲ ὡς μικρόσωμος καὶ μικρόνους, κατὰ τὸ παράδειγμα τοῦ
μικρόσωμου Ζακχαίου, ἀνεβαίνει σὲ μιὰ συκομορέα, δηλαδὴ στὴν ἀκρίβεια
τοῦ νόμου καὶ τῶν ἰουδαϊκῶν ἐθῶν, νομίζοντας ὅτι ἀπὸ αὐτοῦ θὰ ἐπιτύχη
τὴν ἀλήθεια τόσο κατὰ τὴ γνῶσι ὅσο καὶ κατὰ τὴν πράξι. Ὁ δὲ Κύριος, πού
διερχόταν ἀπὸ τὴν νόμιμη πολιτεία, σὰν ἀπὸ κάποια ὁδό, ἀφοῦ εἶδε τὸν
ἀγαθό του σκοπὸ καὶ τὸν πρὸς τὴν ἀλήθεια πόθο, ἀποκαλύπτει σ' αὐτὸν τὸν
ἑαυτό του, καὶ τὸν προσφωνεῖ προσκαλώντας καὶ τὸν διατάσσει νὰ κατεβῆ
ἀπὸ τὴ συκομορέα, δηλαδὴ νὰ ἐγκαταλείψη τὸν μωσαϊκὸ νόμο πού δὲν
καρποφορεῖ τίποτε σπουδαῖο, καὶ νὰ σπεύση στὴν χάρι καὶ τὴν κατὰ τὸ
εὐαγγέλιο διαγωγή, ἀπὸ τὰ ὁποῖα μπορεῖ νὰ λάβη ἔνοικο τὸν Θεὸ καὶ νὰ
καρπωθῆ τὴ σωτηρία.<br />
<br />
<br />
<b style="color: red;">9. </b>Αὐτὸς λοιπόν, ἐπειδὴ ὑπήκουσε στὸ Λόγο
καθὼς ἐδίδασκε καὶ ἐκαλοῦσε, ὅπως ἐκεῖνος ὁ Ναθαναὴλ (διότι καὶ αὐτὸν
τὸν εἶδε ὁ Χριστὸς νὰ εἶναι κάτω ἀπὸ τὴ σκιά, δηλαδὴ νὰ ζῆ κατὰ τὸν
σκιώδη βίο) ἢ ὁ μέγας Παῦλος (διότι κι' αὐτόν, «ἐπειδὴ ἔγινε ἄμεμπτος
κατὰ τὴν δικαιοσύνη τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου», ὅπως λέγει ὁ ἴδιος, πρῶτος τὸν
ἐκύτταξε καὶ τὸν προσκάλεσε ὁ Χριστός)• ὅποιος λοιπὸν ὑπακούση ἔτσι τὸν
Λόγο πού προσκαλεῖ καὶ διδάσκει, γίνεται ἀκριβῶς Ζακχαῖος• καὶ τὰ μισὰ
τῶν διδαγμάτων ἀπὸ τὸν νόμο πού κατεῖχε προηγουμένως ἀφήνει στοὺς
Ἰουδαίους τοὺς πτωχοὺς κατὰ τὴ διάνοια, δηλαδὴ περιτομές, σαββατισμούς,
βαπτισμούς, ζωοθυσίες καὶ γενικῶς ὅλα τὰ ταιριαστὰ στὸ χαμαίζηλο γράμμα.
Παριστώντας δὲ καὶ συνάγοντας ἀπὸ τὰ λόγια καὶ τὰ παραγγέλματα τοῦ
νόμου ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Χριστός, ὁ μονογενὴς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, καὶ ἂν
ποτὲ ἐσυκοφάντησε κάποιον ἀπὸ τοὺς πιστοὺς λέγοντάς τὸν ἄπιστον ἢ σὰν
τέτοιον τὸν ἐκακοποίησε ἀνοικτά, ἀποδίδει πολλαπλασίως θεραπεύοντας
πολλοὺς πιστοὺς καὶ ὁδηγώντας πολλοὺς ἀπίστους πρὸς τὴν πίστι στὸν
Χριστό. Ἔχομε σύντομα καὶ τὴν ἀλληγορικὴ ἑρμηνεία. <br />
<br />
<b style="color: red;">10.</b> Ἐπειδὴ ὁ Ζακχαῖος κατὰ τὴ διήγησι
προηγουμένως ἦταν φιλάργυρος (διότι καὶ ἐσύναζε τὸ χρυσὸ ἀπὸ τὴν τελωνία
καὶ κοντὰ του τὸ κρατοῦσε πλουτώντας), ὕστερα ὅμως παρουσιάσθηκε
φιλόπτωχος, μᾶλλον δὲ πτωχὸς καὶ ἀκτήμων ἑκουσίως, ἀφοῦ ἄλλα τὰ ἔδωσε
καὶ ἄλλα τὰ ἀνταπέδωσε, τώρα ἐμεῖς θὰ ἐπαινέσωμε τὴν ἀρετὴ ἢ θὰ γίνωμε
κατήγοροι τῆς κακίας; Διότι τὰ μέτρα τῆς ὁμιλίας δὲν ἐπιτρέπουν νὰ τὰ
κάμωμε καὶ τὰ δύο. Ἀλλὰ ἐπειδὴ ὁ λόγος εἶναι γιὰ μᾶς τοὺς παρισταμένους,
ἀπὸ τοὺς ὁποίους δὲν γνωρίζω ἂν εἶναι κανεὶς ἑκούσιος κάτοχος της
ἀκτημοσύνης, ἀλλὰ στὴ φιλαργυρία ὑποχωροῦμε σχεδὸν ὅλοι, ἂς εἰποῦμε
λοιπὸν λίγα καὶ ἀνάλογα μὲ τὴν ὥρα περὶ φιλαργυρίας, γιὰ νὰ φανερώσωμε
τὴν ἀπὸ αὐτὴν φθορά, ἀπαλλάσσοντάς μας ἀπὸ αὐτὴν κατὰ τὴ δύναμί μας. Ἡ
φιλαργυρία εἶναι αἰτία ὅλων τῶν κακῶν αἰσχροκέρδειας, σφικτοχεριᾶς,
γλισχρότητος, ἀστοργίας, ἀπιστίας, μισανθρωπίας, ἁρπαγῆς, ἀδικίας,
πλεονεξίας, τόκου, δόλου, ψεύδους, καὶ ὅλων τῶν ὁμοίων μὲ αὐτά. Ἐξ
αἰτίας τῆς φιλαργυρίας γίνονται ἱεροσυλίες, λωποδυσίες καὶ κάθε εἶδος
κλοπῆς• ἐξ αἰτίας τῆς φιλαργυρίας δὲν ὑπάρχουν μόνο στοὺς δρόμους καὶ
στὴν ξηρὰ καὶ στὰ πελάγη ἅρπαγες καὶ λησταὶ καὶ πειραταί, ἀλλὰ καὶ μέσα
στὴν πόλι ἄδικα σταθμὰ καὶ ζύγια καὶ διπλὰ μέτρα καὶ περίεργη κουρὰ καὶ
παραχάραξις νομισμάτων, ὑπέρβασις ὁρίων, πονηροὶ ἀνταγωνισμοὶ γειτόνων.
Αὐτὴ φέρει ἔθνη ἐναντίον ἐθνῶν καὶ διαλύει δυνατὲς φιλίες καὶ μερικὲς
φορὲς διασπᾶ τὴ συγγένεια• ἐξ αἰτίας αὐτῆς προδίδει κανεὶς καὶ τὴν
πατρίδα, ἄλλος στρατόπεδο ὁμόφυλο, ἄδικος δικαστὴς τὸ νόμο καὶ μάρτυς
τὴν ἀλήθεια, καὶ πρὶν ἀπὸ ὅλα ὁ καθένας τὴν ψυχή του. Ἔτσι κατὰ τὸν θεῖο
ἀπόστολο, «ἡ φιλαργυρία εἶναι μητέρα καὶ ρίζα ὅλων τῶν κακῶν», ἐξ
αἰτίας τῆς ὁποίας μερικοὶ πού τὴν ὀρέγονται ἀποπλανήθηκαν ἀπὸ τὴν πίστι
καὶ περιπλέχθηκαν σὲ πολλὲς ὀδύνες.<br />
<br />
<b style="color: red;">11.</b> Ἀλλὰ προσέξετε μὲ σύνεσι τὴ φωνὴ τοῦ
ἀποστόλου• διότι δὲν εἶπε ὅσοι πλουτοῦν ἀποπλανήθηκαν ἀπὸ τὴν πίστι,
ἀλλὰ ὅσοι ὀρέγονται τὸν πλοῦτο, ὅπως καὶ ἀλλοῦ λέγει ὅτι «ὅσοι ἐπιθυμοῦν
νὰ πλουτήσουν πέφτουν σὲ πειρασμοὺς καὶ παγίδες τοῦ Διαβόλου». Νὰ μὴ
εἰπῆτε λοιπόν, πτωχοὶ εἴμαστε οἱ περισσότεροι ἐδῶ• τί ὁμιλεῖς κατὰ τῆς
φιλαργυρίας πρὸς ἀνθρώπους πού δὲν ἔχομε σχεδὸν χρήματα; Τὸ πράττω διότι
ἔχομε τὴ νόσο διὰ τῆς ἐπιθυμίας στὴν ψυχὴ καὶ χρειαζόμαστε γι' αὐτὴν
θεραπεία. Ἐὰν δὲ μοῦ εἰπῆς ὅτι δὲν ἔχεις τὴν νόσο, δεῖξε ὅτι δὲν ζητεῖς
ν' ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὴν πτωχεία, ἀλλ' ὅτι τὴν θεωρεῖς ποθεινότερη καὶ
πολυτιμότερη ἀπὸ τὸν πλοῦτο καὶ χαίρεις καὶ εὐχαριστεῖς τὸν Θεὸ γι'
αὐτήν, μὲ τὴν πεποίθησι ὅτι σου καθιστὰ εὐκολώτερη τὴ σωτηρία. Ἂν δὲ
εἶναι κανεὶς πλούσιος, ἂς ἀκούη μὲν ὅτι δύσκολα θὰ εἰσέλθη πλούσιος στὴ
βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἀλλὰ ἂς γνωρίζη ἐπίσης ὅτι καὶ ὁ Ἀβραὰμ ἦταν
πλούσιος, καὶ ὅμως ἐσώθηκε (διότι ἦταν φιλόξενος καὶ φιλόπτωχος, ἀλλ'
ὄχι φιλάργυρος) καὶ ὁ Ἰὼβ πού ἐδοκιμάσθηκε διὰ πλούτου καὶ πτωχείας,
ὅταν ἦταν πλούσιος λέγει γιὰ τὸν ἑαυτό του, «δὲν ἐθεώρησα τὸ χρυσάφι
δύναμί μου καὶ δὲν εὐφράνθηκα γιὰ τὸν πολὺ πλοῦτο πού ἀπέκτησα».<br />
<br />
<br />
<b style="color: red;">12.</b> Ἑπομένως ὁ ἔρως πρὸς τὸν πλοῦτο εἶναι
κακό, πού ἂν δὲν προσέχη, καὶ ὁ πτωχὸς καὶ ὁ πλούσιος τὸν παθαίνει
ματαίως. Ἐπειδὴ δὲ ὁ πονηρὸς πλοῦτος μερικὲς φορὲς προσλαμβάνει μαζί του
καὶ συζυγία πονηρότερη, δηλαδὴ τὴν ὑψηλοφροσύνη καὶ τὴν πεποίθησι στὸν
πλοῦτο, γι' αὐτὸ γράφοντας πρὸς τὸν Τιμόθεο ὁ θεῖος Παῦλος λέγει, «στοὺς
πλουσίους του παρόντος αἰῶνος παράγγελλε νὰ μὴ ὑψηλοφρονοῦν μήτε νὰ
ἐλπίζουν στὴν ἀδηλότητα τοῦ πλούτου, ἀλλὰ στὸν Θεό». Διότι ἡ ταπείνωσις
ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους εἶναι ἐπίγνωσις ἀληθείας• ὅποιος δὲ καυχᾶται γιὰ
τὸν πλοῦτο πού εἶναι περισσότερα ἀπὸ ὅλα τὰ ὑπάρχοντά μας ἀληθινὰ
γήινος καὶ ἐλπίζει σ' αὐτόν, εἶναι πραγματικὰ ἄφρων καὶ κατὰ τίποτε
ἀνόμοιος ἀπὸ τοὺς πλουσίους πού προέβαλε ὁ Κύριος σὲ παραβολή• ἀπὸ τοὺς
ὁποίους ὁ μὲν ἕνας ἔχοντας στὰ πρόθυρά του τὸν Λάζαρο οὔτε τὸν ἐκύτταζε
ἀπὸ ὑψηλοφροσύνη, ὁ δὲ ἄλλος διαλεγόμενος μὲ τὴν ψυχὴ του περὶ τῶν γιὰ
πολλὰ ἔτη θησαυρισμένων ἀγαθῶν παρέστησε ποιὰ εἶναι ἡ ἐλπίδα στὸν
πλοῦτο• γι' αὐτὸ τὸν μὲν ἕνα ἐδέχθηκε ἄσβεστη φλόγα, τὸν δὲ ἄλλο ἡ
ἀναπόφευκτη ἀπαίτησις τῆς ψυχῆς. Βλέπετε τὸ τέλος τῶν προσηλωμένων στὸν
πλοῦτο; Γι' αὐτὸ λέγει ὁ Δαβὶδ «ἐὰν ρέη πλοῦτος, μὴ προσκολλᾶτε σ' αὐτὸν
τὴν καρδιά»• ὁ δὲ Σολομῶν λέγει, «ὅποιος ἔχει πεποίθησι στὸν πλοῦτο, θὰ
πέση», σὲ ἄλλο δὲ σημεῖο πάλι παρομοιάζει ὅσους χάσκουν στὰ κέρδη μὲ
ἅδη καὶ καταστροφὴ λέγοντας, «ὅπως ὁ ἅδης καὶ ἡ καταστροφὴ δὲν
χορταίνουν, ἔτσι καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν ἀφρόνων»• ὁ δὲ Κύριος λέγει,
«ἀλλοίμονο στοὺς πλουσίους, ἀλλοίμονο στοὺς χορτασμένους».<br />
<br />
<br />
<b style="color: red;">13.</b> Ἀλλὰ ἐμεῖς, ἀδελφοί, ἂς πλουτήσωμε σὲ
ἀγαθὰ ἔργα• ἂς γεμίσωμε μὲ ὅσα ἔχομε τὰ στομάχια τῶν πτωχῶν, ὥστε ν'
ἀξιωθοῦμε τὴν ἐπηγγελμένη φωνὴ καὶ εὐλογία καὶ νὰ κληρονομήσουμε τὴν
οὐράνια βασιλεία. Καὶ εἴθε ὅλοι μας νὰ τὴν ἀποκτήσωμε μὲ τὴν χάρι καὶ
φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, στὸν ὁποῖο πρέπει δόξα,
κράτος, μεγαλοσύνη καὶ μεγαλοπρέπεια μαζὶ μὲ τὸν ἄναρχο Πατέρα του καὶ
τὸ ζωοποιὸ Πνεῦμα τώρα καὶ πάντοτε καὶ στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Γένοιτο.<br />
<br />
----------------------------------------------------<br />
πηγή: Γρηγορίου Παλαμά έργα, τόμος 11, Πατερικαί εκδόσεις "Γρηγόριος ο Παλαμάς, Θεσ/νίκη 1986. </div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-72587528703117758702017-01-26T03:37:00.004-08:002017-01-26T03:37:34.857-08:00"Λόγος εις τον Απόστολο Ιωάννη" <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="post-header">
</div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: cyan;"><b>Πλήρης τίτλος: </b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: cyan;"><b>Λόγος στον άγιο Απόστολο και Ευαγγελιστή </b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: cyan;"><b>και στον Χριστό ιδιαίτερα αγαπημένο Ιωάννη τον Θεολόγο.</b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: cyan;"><br /></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: cyan;"><b>Γίνεται λόγος και για την αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον</b></span></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBdqjKVqLPBh6tUiDxBgfmjiRllBKc43H2w-LkkVUsLklppw6qNE-T5xbd84cAbdx2GgkrffcU4WBh6Son06RfvtnE-K4lSAlPYH-NnZ7QQCW0Pg4w51HNSRcgtN3tHCT8D9MW2ReJ-YU/s1600/Ioannis.8eologos.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBdqjKVqLPBh6tUiDxBgfmjiRllBKc43H2w-LkkVUsLklppw6qNE-T5xbd84cAbdx2GgkrffcU4WBh6Son06RfvtnE-K4lSAlPYH-NnZ7QQCW0Pg4w51HNSRcgtN3tHCT8D9MW2ReJ-YU/s200/Ioannis.8eologos.jpg" width="249" /></a></div>
<br />
<span style="color: orange;"><i><b>(Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς)</b></i></span><br />
<br />
Σήμερα τελούμε την εορτή ενός από τους προκρίτους Αποστόλους του Χριστού
και επευφημούμε αυτόν ως πατέρα όλων εκείνων που φέρουν το όνομα τού
Χριστού, ή καλύτερα ως πατριάρχη εκείνων «που γεννήθηκαν όχι από
αίματα ούτε από θέλημα σαρκικό, ούτε από θέλημα άνδρα, αλλά από τον
Θεό».<br />
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Γιατί, όπως ο Ιακώβ προέβαλε δώδεκα πατριάρχες κατά σάρκα, από τους
οποίους προήλθαν οι δώδεκα φυλές τού Ισραήλ, έτσι και ο Χριστός προέβαλε
πνευματικά τους δώδεκα μύστες· γιατί τον αριθμό εκείνου που ελεεινά
εξέπεσε τον συμπλήρωσε ο Παύλος, προς τον οποίο έσκυψε από τον ουρανό ο
Χριστός. Αν όμως δεν υπάρχουν και εδώ φανερά φυλές ισάριθμες δεν είναι
καθόλου αξιοθαύμαστο· γιατί τα πνευματικά διαιρούνται αδιαίρετα· γι’
αυτό και, ενώ οι φαινόμενες σωματικές αισθήσεις είναι πέντε, μία είναι η
αίσθηση της ψυχής διαιρούμενη αδιαίρετα. </div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a>Αλλά και οι δώδεκα πηγές των υδάτων, στις οποίες
στρατοπέδευσαν οι Ισραηλίτες κάτω από την αρχηγία τού Μωυσή και έσβησαν
την από την οδοιπορία στην έρημο δίψα, αυτούς τους δώδεκα προτύπωναν.
Γιατί αυτοί είναι εκείνοι που με τα πνευματικά ποτίσματα απάλλαξαν το
γένος των ανθρώπων από τον καύσωνα της ειδωλομανίας, το οποίο
προηγουμένως πορευόταν μέσω των αδιάβατων ερήμων τής αθεΐας. Επίσης και
οι δώδεκα λίθοι, τους οποίους έστησε σαν σημάδι στα Γάλγαλα ο Ιησούς
τού Ναυή, αφού πέρασαν κατά τρόπο παράδοξο πεζοί τον Ιορδάνη, αυτούς
τους δώδεκα προτύπωναν. Γιατί αυτοί είναι για μας σαν αιώνιο σημάδι, ότι
ο αληθινός Ιησούς ανεχαίτισε το ποτάμι τής αμαρτίας που κατέκλυζε την
οικουμένη και έδωσε στους πιστούς του τη δυνατότητα να διαβαίνουν
αναμάρτητοι την οδό τού βίου, όπως κατέστησε τότε δυνατό στους
Ισραηλίτες να περάσουν χωρίς να βραχούν τον Ιορδάνη.<br />
<br />
<div style="text-align: justify;">
Αλλ’ αυτά βέβαια και τα όμοια με αυτά, καθώς και η κλήση από τον Χριστό,
τον μονογενή Υιό τού Θεού, είναι σε όλους τούς Αποστόλους κοινά, ο
εορταζόμενος όμως σήμερα από εμάς δεν είναι μόνο κλητός απόστολος, αλλά
και αριθμείται μαζί με τους εκλεκτούς, γιατί δεν είναι απλώς εκλεγμένος
από όλο το γένος των ανθρώπων που ζουν κάτω από τον ουρανό, αλλά και ο
εκλεκτός και κορυφαίος τού κορυφαίου χορού από εκείνους που είχαν
εκλεγεί, τους άλλους Αποστόλους δηλαδή, και ομόστοιχος με τους
διακεκριμένους, τον Πέτρο και τον Ιάκωβο. Γι’ αυτό και, αφού ξεχωρίσθηκε
από τους άλλους, μαζί με αυτούς τους δύο οδηγείται πάνω στο Θαβώριο
όρος, και ακούει τη συνομιλία τού Μωϋσή και του Ηλία προς τον Χριστό,
και βλέπει κατά θείο τρόπο το μεγάλο και υπερφυσικό εκείνο θέαμα, τη
λαμπρότητα δηλαδή του φωτός τής θεότητας του Υιού, που υπεράστραψε κατά
τρόπο ανέκφραστο, και επιπλέον ακούει την πατρική φωνή, που αναφέρεται
μόνο στον Χριστό, «αυτός είναι ο αγαπητός μου Υιός με τον οποίο
ευαρεστήθηκα, αυτόν να ακούετε», και έτσι ο Ιωάννης καθίσταται κατά
τρόπο μακάριος μαθητής όχι μόνο του Υιού, αλλά και του Πατέρα.<a name='more'></a></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Αλλά κι αυτό είναι κοινό σ’ αυτόν με τον Πέτρο και τον Ιάκωβο, τους
κορυφαίους μαθητές τού Σωτήρα, όπως είναι και η ιδιότητα του
ευαγγελιστή κοινή με εκείνους που συνέγραψαν το ευαγγέλιο, τα λόγια τής
αιώνιας ζωής, αν και ως προς τη μεγαλοφωνία και το ύψος τής θεολογίας
υπερτερεί κατά πολύ. Εκείνα όμως στα οποία ευδοκιμεί μόνο αυτός, ποιός
λόγος είναι ικανός να τα παραστήσει; Μόνο αυτός από τους Αποστόλους και
όλους τους πριν από αυτόν και μετά από αυτόν περιβόητους κατόρθωσε να
καλείται από όλους παρθένος, γιατί, όπως φαίνεται, μόνος αυτός φύλαξε
σ’ όλον τον βίο του και τα δύο, και την ψυχή και το σώμα, και το νου και
την αίσθηση. Την παρθενία τού σώματος βέβαια λίγοι την κράτησαν, αλλά
την γνωρίζουν σχεδόν όλοι, της ψυχής όμως ακριβής παρθενία είναι η
ασυμβίβαστη γνώμη προς κάθε κακία. Ώστε με το προσωνύμιο αυτό
προσμαρτυρείται στον Ιωάννη σχεδόν η αναμαρτησία. Γι’ αυτό και έγινε
αγαπημένος στον μόνο από τη φύση του αναμάρτητο Χριστό, και αυτό το
επώνυμο μόνος αυτός από όλους το απέκτησε.</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Μπορεί άραγε να βρει κανείς μεγαλύτερο σε έπαινο από αυτά τα ονόματα;
Στους άλλους βέβαια όλους τους ανθρώπους δεν θα μπορούσε να βρει όχι
μόνο περισσότερα και μεγαλύτερα από αυτά, αλλ’ ούτε αυτά μαζί, σ’ αυτόν
όμως υπάρχουν συγχρόνως και άλλα μεγαλύτερα από αυτά. Γιατί όχι μόνο
είναι αγαπημένος παρθένος, αλλά και της Παρθένου υιός, και μάλιστα της
μητροπαρθένου και Θεομήτορος, αφού έγινε γι’ αυτήν κατά χάρη αυτό που ο
Χριστός τής είναι κατά φύση. Εάν όμως μόνος αυτός απέκτησε την ίδια με
τον Χριστό μητέρα, είναι και ο μόνος αδελφός του πάνω από όλους και
συγγενής και αφομοιωμένος με τον Υιό τού Θεού καθ’ όλα. Υιός αγαπητός
εκείνος, και αυτός μαθητής αγαπητός στον κόλπο τού Πατέρα βρίσκεται
εκείνος, και αυτός είναι επιστήθιος στον Ιησού· παρθένος εκείνος, και
αυτός με τη χάρη εκείνου· παρθένου υιός εκείνος, της ίδιας και αυτός·
«βρόντησε από τον ουρανό ο Κύριος», και αυτός είναι βροντή· γι’ αυτό
και με αυτό καλείται περισσότερο από τους άλλους, βροντή και βροντής
υιός, και μάλιστα βροντή θεολογικώτατη που αντηχεί σ’ όλα τα πέρατα της
γης και θεολογεί τον από τον Πατέρα προερχόμενο Λόγο, ότι και στην αρχή
υπήρχε, και μαζί με τον Θεό είναι, και Θεός είναι, και ζωή έχει μέσα του
και φως αληθινό, το οποίο φωτίζει κάθε άνθρωπο που έρχεται στον κόσμο
και μέσω του οποίου έγιναν στην αρχή τα πάντα.</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Αυτή η βροντή και δήλωσε αυτόν που στάλθηκε από τον Θεό σ’ εμάς μάρτυρα
της επιδημίας τού αληθινού φωτός, και γνώρισε σε μας τον Λόγο που
κατέβηκε από τον ουρανό, αφού έγινε για χάρη μας σάρκα, και περίλαμπρα
παρουσίασε όλο τον τρόπο ζωής του με τη σάρκα του πάνω στη γη, τους
λόγους, τα έργα, τα πάθη, την μετά τον σταυρό ανάσταση, την μετά από
αυτήν επάνοδο στους ουρανούς από όπου κατέβηκε. Και όλα αυτά, λέγει, τα
κατέγραψε για μας, όπως τα είδε, για να σωθούμε. Αλλά και σε όλο το
χριστώνυμο πλήρωμα απευθύνει προτρεπτική επιστολή, καλώντας όλους για
τη συμμετοχή στην αιώνια ζωή, η οποία προαιώνια ήταν μαζί με τον Πατέρα
και φανερώθηκε σ’ εμάς. Επειδή όμως ήταν μεταξύ των διακεκριμένων
Αποστόλων, και ιδιαιτέρως ήταν και ονομαζόταν αγαπημένος, μας διδάσκει
για την κορυφή των αρετών, δηλαδή την αγάπη, λέγοντας, ότι ο ίδιος ο
Θεός είναι αγάπη, ώστε και όποιος έχει αγάπη να έχει τον Θεό, και όποιος
μένει στην αγάπη μένει στον Θεό, και ο Θεός μένει σε όποιον μένει η
αγάπη. Την ενέργειά της πάλι σ’ εμάς τη δείχνει διπλή, διαμερίζοντάς την
κατά τρόπο αμέριστο στον Θεό και στον πλησίον, και διδάσκοντας, ότι
αυτές συγκρατούνται η μία από την άλλη, και ονομάζοντας ψεύστη αυτόν που
νομίζει ότι έχει μόνο τη μία. Γιατί λέγει, απόδειξη της προς τον Θεό
αγάπης είναι το να τηρεί κανείς τον λόγο και τις εντολές του, όπως και ο
ίδιος ο Κύριος δίδαξε λέγοντας, «αυτός που με αγαπά θα τηρήσει τις
εντολές μου»· «και αυτή», λέγει, «είναι η εντολή μου, να αγαπάτε ο ένας
τον άλλο, και από αυτό θα γνωρίσουν όλοι ότι είσθε μαθητές μου, αν
έχετε μεταξύ σας αγάπη».</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Βλέπετε πώς είναι αχώριστη η προς τον Θεό και η αναμεταξύ μας αγάπη; Γι’
αυτό λέγει ο αγαπημένος μαθητής, «αν κάποιος λέγει ότι αγαπά τον Θεό
και μισεί τον αδελφό του, είναι ψεύστης· γιατί, αν τον αδελφό του, που
τον είδε, δεν τον αγαπά, πώς αγαπά τον Θεό, που δεν τον είδε; αλλά και
«αυτός που λέγει ότι μένει στον Θεό με την αγάπη», λέγει, «οφείλει και
αυτός να βαδίζει όπως βάδισε και εκείνος». Πώς βάδισε λοιπόν εκείνος;
Έδειξε υπακοή στον ουράνιο Πατέρα, πραγματοποίησε όλη την αρετή,
ευεργέτησε με τον εαυτό του τη φύση, θεράπευσε τούς ασθενείς, δίδαξε
εκείνους που πίστεψαν σ’ αυτόν, έλεγξε τους απειθείς, υπέμεινε για χάρη
τών πιστών τους χλευασμούς από τους απειθείς, τα πτύσματα από τους
αχάριστους, τα ραπίσματα, τους εμπαιγμούς, τα μαστιγώματα, και τέλος τον
επονείδιστο θάνατο, αφού έδωσε και τη ζωή του για χάρη μας, από το
οποίο κανένα έργο αγάπης δεν είναι μεγαλύτερο. Βλέπομε όμως και τον
αγαπημένο μαθητή να είναι και μαθητής με τα έργα· γιατί αυτός εφάρμοσε
με σαφήνεια όλα τα διδάγματα και θαύματα και παθήματα του διδασκάλου,
ευεργετώντας όλους με έργα και λόγια, και οδηγώντας από το σκότος στο
φως, και μεταβάλλοντας τους ανθρώπους από ανάξιους σε άξιους, και ο
ίδιος πάσχοντας για χάρη τους. Θάνατο δεν υπέμεινε μόνο ένα για τη
μαρτυρία τού Ιησού και την ωφέλειά μας, ή με άλλα λόγια για την αγάπη
προς τον Θεό και τους ανθρώπους, αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου του
παρέδιδε τον εαυτό του σε θάνατο. Πόσες φορές εμπαίχθηκε, πόσες φορές
ραπίσθηκε, πόσες φορές λιθοβολήθηκε, πόσες φορές οδηγήθηκε σε τυράννους
και άρχοντες για να λογοδοτήσει ως υπόδικος αυτός ο διανομέας τής
ευσέβειας! Από τον ωμότατο των τυράννων τύραννο Δομετιανό εξορίζεται
στην Πάτμο, γεμάτος από χαρά και κηρύσσοντας παντού τα διδάγματα τού
αγαθού Δεσπότη και Διδασκάλου.</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Σ’ αυτά τα διδάγματα δείχνοντας και εμείς υπακοή, αδελφοί, ας
περπατήσομε κατά το δυνατό όπως περπάτησε και ο Χριστός και ο αγαπημένος
μαθητής του, υποτασσόμενοι στους δικούς μας πατέρες· γιατί λέγει, «ο
υπάκουος υιός θα φυλαχθεί για τη ζωή, ενώ ο ανυπάκουος για την απώλεια».
Και όχι μόνο στους σωματικούς πατέρες, αλλά πολύ περισσότερο στους
πνευματικούς, και μέσω αυτών στον ύψιστο Πατέρα, «από τον οποίο παίρνει
το όνομα κάθε γενεά στον ουρανό και στη γη». Γιατί η αγάπη και υπακοή
και ευπείθεια προς τους πνευματικούς πατέρες αναφέρεται προς τον Θεό και
αυτός που δεν δείχνει υπακοή σ’ αυτούς προσκρούει στον Θεό των
πατέρων, όπως αποφάνθηκε και ο Χριστός λέγοντας· «αυτός που υπακούει σε
σας υπακούει σε μένα, και αυτός που αθετεί εσάς, αθετεί εμένα· εκείνος
όμως που αθετεί εμένα αθετεί εκείνον που με έστειλε». «Να πείθεσθε
λοιπόν, αδελφοί, στους ηγέτες σας και να υπακούετε, για να μη αγανακτούν
εναντίον σας, γιατί αυτό είναι επιζήμιο σε σας», φωνάζει ο Παύλος ο
μεγαλοκήρυκας, εκτελώντας με προθυμία κάθε αρετή και κάθε αγαθό έργο,
και αν παραλειφθεί κάτι εξ αιτίας τής αδυναμίας τής φύσης μας, ο Κύριος
είναι σπλαχνικός, αναπληρώνοντας με τη χάρη του τις ελλείψεις τής
αδυναμίας μας, και μας προσδέχεται σαν να έχομε ζήσει με τέλεια
αγαθοεργία, και μάλιστα αν μας δει ταπεινωμένους για τις ελλείψεις στην
αρετή, και όχι γεμάτους έπαρση για την άσκηση αυτής.</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Ο καθένας σας να ευεργετεί τον πλησίον του με πολλούς τρόπους με όσα
έχει. Δεν μπορείς να θεραπεύσεις τους ασθενείς με θαυματοποιό λόγο; αλλά
μπορείς να τους θεραπεύσεις με παρηγορητικό λόγο. Και αν τους
υπηρετήσεις και μόνος σου στις ανάγκες τους, θα έχεις υπηρέτη τον ίδιο
τον Χριστό στον μέλλοντα αιώνα σύμφωνα με τον λόγο εκείνου· γιατί λέγει,
«θα περιζωθεί και θα τους βάλει να καθήσουν στα τραπέζια και θα
προσέλθει για να τους διακονήσει». Εάν πάλι γίνεις και κοινωνός με αυτόν
μεταδίδοντάς του από τα αναγκαία που διαθέτεις, θα είσαι κοινωνός τού
θείου πλούτου και της βασιλείας τού Χριστού και θα τραφείς με αμβροσία
σαν να έντυσες και πότισες και έθρεψες εκείνον τον ίδιο, και θα φορέσεις
το βασιλικό ένδυμα της αθανασίας. Δεν έχεις λόγο διδασκαλίας, παράκληση
προς αρετή, δύναμη ελέγχου, αποτρεπτική τής κακίας και προτρεπτική τής
αρετής; Γίνε διδάσκαλος με τα έργα, καθιστάμενος αγαθός εργάτης στον
εαυτό σου και στον πλησίον. Είναι δυνατό μ’ αυτόν τον τρόπο να ελέγχεις
και εκείνους που παρανομούν. Ας λένε οι παράνομοι αυτοί και για σένα,
«μας είναι βαρετός και να τον βλέπομε ακόμη, γιατί οι δρόμοι αυτού είναι
ανόμοιοι προς τους δρόμους μας». Αν πάλι δεν μπορούν να κρατηθούν και
απευθύνουν ύβρεις και πλέκουν συκοφαντικές κατηγορίες και μηχανεύονται
εναντίον σου τα πάνδεινα, μείνε ατάραχος, μη αλλάξεις τρόπο
παραφερόμενος ή μένοντας αποχαυνωμένος, αλλά να είσαι χρηστός στον
εαυτό σου και σ’ εκείνους, βλέποντας για παράδειγμα τον ίδιο τον Χριστό
και τον αγαπημένο σ’ εκείνον μαθητή, και παίρνοντας αυτό για οδηγό
πορείας στην οδό τού Κυρίου την ευθεία, βάδιζε σ’ αυτήν χωρίς επιστροφή·
γιατί λέγει εκείνος, «αν έδιωξαν εμένα, και εσάς θα σας διώξουν». Αν
έτσι ενεργείς και τέτοια υπομονή δείχνεις, θα είσαι σε όλους φανερός ότι
αγκάλιασες με πόθο τη θεία αγάπη.</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Εάν τώρα και συ ποθείς να δεις μέσα σου τα δείγματά της, θα σου τα
υποδείξω και αυτά, αρκεί μόνο να βαδίζεις ακούραστα προς την ανεύρεση
τους. Όταν, υψώνοντας τον νου προς τον Θεό, δεν αντισύρεσαι από κανένα
γήινο, αλλά, λησμονώντας τα πάντα, αβίαστα χωρίς διαλογισμούς εντρυφάς
χαρούμενος στη μνήμη τού Θεού και στις προς αυτόν προσευχές, τότε
γνώριζε ότι άγγιξες καθαρά την προς τον Θεό αγάπη, και ότι σε τέτοιο
βαθμό μετέχεις αυτής, όσο παρατείνεται ο καιρός τής αυτού του είδους
συνάντησής σου με τον Θεό, ή καλύτερα της ένωσής σου μ’ αυτόν. Όταν
πάλι προσεύχεσαι προς τον Κύριο με κατάνυξη και γλυκερό πόνο καρδιάς εξ
ίσου υπέρ του εαυτού σου και υπέρ κάθε ανθρώπου, γνωστού και αγνώστου,
εχθρού και φίλου, ανθρώπου που σε λύπησε και δεν σε λύπησε, τότε
γνώριζε ότι αγάπησες με την ψυχή σου τον πλησίον σου. Αλλ’ αυτές οι
διαθέσεις δεν δημιουργούνται μέσα σου εάν δεν έχεις τα φανερά έργα τής
αγάπης· γιατί αν δεν συνηθίσεις τον εαυτό σου ν’ αφήνει το θέλημά του
και να εκτελεί το του πλησίον, πώς θα υπομείνεις τα όσα συμβαίνουν σ’
εσένα από αυτόν; Και αν δεν υπομένεις με γενναιότητα και μακροθυμία τις
εκ μέρους τών ανθρώπων προκαλούμενες δυσχέρειες, πώς θα προκόψεις στο να
υπερεύχεσαι για τους εχθρούς; Εάν πάλι, μη πειθόμενος σ’ αυτόν που
λέγει, «να δίνετε τα διαθέσιμα ως ελεημοσύνη και όλα θα σας είναι
καθαρά», τα κρατάς και τα φυλάγεις κοντά σου και δεν τα προσφέρεις για
να καλύψεις τις ανάγκες του πλησίον σου, πώς θα χύσεις δάκρυα γι’
αυτούς; Γιατί λέγει κάποιος από τους φίλους τού Θεού, «αυτός που έχει
αγάπη σκόρπισε χρήματα, ενώ όποιος λέγει ότι έχει και τα δύο, και τα
χρήματα και την αγάπη, βρίσκεται σε πλάνη· γιατί ή τα χρήματα στερείται,
ή είναι κενός από αγάπη, δηλαδή από τον Θεό». Γιατί ο Θεός είναι αγάπη,
ο οποίος και μας εκφράζει τη γνώμη του λέγοντας, «δεν μπορείτε να
δουλεύετε συγχρόνως στον Θεό και στον μαμωνά», μαμωνά λέγοντας καθετί
που μας περισσεύει, χρυσό ή άργυρο ή κάτι άλλο. Και δείχνει ότι είναι
αδύνατο να προσευχηθεί αυτός που φυλάσσει απόθεμα χρημάτων γιατί λέγει,
«όπου είναι ο θησαυρός σου, εκεί είναι και ο νους σου», όχι ασφαλώς
στην προσευχή. Ώστε γι’ αυτούς έλεγε ο Κύριος και τούτο· «αυτός ο λαός
με τιμά με τα χείλη, η καρδιά τους όμως απέχει πολύ από εμένα· μάταια
με σέβονται». Γι’ αυτό και η αγαπημένη στον Θεό βροντή βροντοφωνάζει,
«όποιος έχει τον πλούτο τού κόσμου αυτού και δεν δίνει στους αδελφούς
για τις ανάγκες τους, δεν υπάρχει σ’ αυτόν η αγάπη τού Θεού»· ούτε
βέβαια μπορεί η αγάπη τού κόσμου και η αγάπη τού Θεού να μένουν σε ένα
και τον ίδιο, γιατί η αγάπη τού κόσμου είναι έχθρα προς τον Θεό. Γι’
αυτό λέγει πάλι ο ίδιος, «να μη αγαπάτε τον κόσμο ούτε όσα υπάρχουν στον
κόσμο». Και ποιά είναι τα του κόσμου, παρά απόκτηση χρημάτων που δεν
ωφελούν καθόλου την ψυχή, σαρκικές επιθυμίες, υψηλοφροσύνη, θέλημα
γήινο; Όλα αυτά δεν είναι από τον Θεό, αλλά χωρίζουν από αυτόν αυτούς
που τα έχουν, νεκρώνουν την ψυχή τού νικημένου από αυτά και την θάβουν
στο χρυσό και αργυρό χώμα, πράγματα που είναι τόσο πιο χειρότερα από το
απλό χώμα, με το οποίο συνήθως καλύπτομε το δικό μας χώμα, καθ’ όσον το
χώμα αυτό ριπτόμενο επάνω από τα νεκρά σώματά μας συγκλείει την από αυτά
δυσωδία και καθιστά τελείως ακατόρθωτη την έξοδό της, ενώ το χρυσό και
αργυρό χώμα όσο περισσότερο τοποθετηθεί πάνω στον νου τού κατόχου του,
τόσο πιο δυσώδη τον κάμνει, ώστε η δυσωδία να φθάνει και μέχρι τον
ουρανό και τους ουράνιους αγγέλους και σ’ αυτόν τον ίδιο τον Θεό τού
ουρανού και να στρέφει προς τα πίσω τούς από εκεί οικτιρμούς τού Θεού
και την από εκεί επιστασία.</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Γι’ αυτό και ο αγαπημένος στάλθηκε από εκείνον που τον αγάπησε, τον
Σωτήρα μας Ιησού Χριστό, για να μας διδάξει όλη την αλήθεια και να μας
αναστήσει από τα νεκρά αυτά έργα και να μας προτρέψει σε έργα φωτός, ως
αποκορύφωμα των οποίων που παρέχει αιώνια ζωή παρουσίασε ολοκάθαρα την
προς τον Θεό και τον πλησίον αγάπη. Πώς λοιπόν τον αγαπάμε και τον
τιμάμε; Όχι, ως εκείνον που μας αποκάλυψε όλη την αλήθεια; Ας μη
πράττομε λοιπόν, αδελφοί, τα αντίθετα προς τους λόγους εκείνου, ούτε να
δείχνομε την αγάπη και την πίστη φαινομενικά και με τη γλώσσα, ενώ με τα
έργα ν’ απιστούμε προς αυτόν, πράγμα που και αυτός απαγορεύει λέγοντας,
«να μη αγαπάμε, αδελφοί, με το λόγο και τη γλώσσα, αλλά με έργα και
αληθινά».</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Αν λοιπόν και εμείς αγαπάμε και τιμάμε τον πάνω από όλους αγαπημένο από
τον Θεό, ας δείξομε με έργα και αλήθεια την αγάπη προς αυτόν, γινόμενοι
όχι μόνο ακροατές των λόγων εκείνου, αλλά και ποιητές· γιατί έτσι θα
μπορέσομε να επιτύχομε την από αυτόν ευαγγελιζόμενη αιώνια ζωή και
βασιλεία μαζί με τον βασιλέα των αιώνων Χριστό, στον οποίο πρέπει
αιώνια δόξα στον ουρανό και πάνω στη γη μαζί με τον άναρχο Πατέρα του
και το συναιώνιο Πνεύμα, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων.
Γένοιτο.</div>
<br />
------------------------------------------------<br />
(Πηγή: Γρηγορίου Παλαμά Έργα, ΕΠΕ, τόμος 11, Πατερικαί Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»)<br />
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2292232704189549381.post-49440799063692311552017-01-26T03:35:00.005-08:002017-01-26T03:35:42.259-08:00"Σύντομη βιογραφία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά" (Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><div class="post-header">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4jwbqkOiG4ErcPFatN3AjWRV1wffO18jkKvDVHgz5voThAo0caD_YBbhNHfSdkP8St1dZBFQbQY6Xy8S7Cw4AjBrG64_-sDibCodvWCK_K94eDueAiItix553u-qpTw8jfdcxC4ZAK3w/s1600/index.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4jwbqkOiG4ErcPFatN3AjWRV1wffO18jkKvDVHgz5voThAo0caD_YBbhNHfSdkP8St1dZBFQbQY6Xy8S7Cw4AjBrG64_-sDibCodvWCK_K94eDueAiItix553u-qpTw8jfdcxC4ZAK3w/s1600/index.jpg" width="236" /></a></div>
<br />
<span style="color: red;"><i><b> (Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας)</b></i></span><br />
<br />
<div style="text-align: center;">
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ</div>
<div style="text-align: center;">
ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ</div>
<div style="text-align: center;">
ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ - ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ</div>
<div style="text-align: center;">
Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 16 Mαρτίου 2014</div>
<div style="text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: center;">
ΣΥΝΤΟΜΗ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;"><b>1.</b></span> Στό σημερινό μου κήρυγμα,
ἀδελφοί χριστιανοί, θά σᾶς μιλήσω μέ λίγα ἁπλᾶ λόγια γιά κάποιον μεγάλο
πατέρα τῆς Ἐκκλησίας μας, πατέρα τοῦ 14ου αἰ., πού καί ὁ βίος του καί ἡ
διδασκαλία του εἶναι θαυμαστή. Θά σᾶς μιλήσω γιά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν
Παλαμᾶ. Πάντοτε, ἀλλά σήμερα ἰδιαίτερα, πρέπει νά διαβάζουμε τούς λόγους
τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, γιατί ὁ ἅγιος πολέμησε δυνατά τήν
αἵρεση τοῦ παπισμοῦ, ἀπό τήν ὁποία κινδυνεύουμε περισσότερο ἀπό τίς
ἄλλες αἱρέσεις, χωρίς μάλιστα νά γίνεται καί πολεμική ἐναντίον της ἀπό
ἐκεῖ πού πρέπει νά γίνεται, ἀπό μᾶς τούς ἱερεῖς καί ποιμένες σας δηλαδή.
Ἡ ἁγία μας Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἀγαπητοί, ἐτίμησε πολύ τόν ἅγιο Γρηγόριο
τόν Παλαμᾶ, Ἀρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης, γι᾽ αὐτό καί ἑορτάζει τήν μνήμη
του τήν Β´ Κυριακή τῶν Νηστειῶν, σάν συνέχεια δηλαδή τῆς Α´ Κυριακῆς τῶν
Νηστειῶν, κατά τήν ὁποία ἑορτάζουμε τήν Ὀρθόδοξη πίστη μας. Θεωρεῖται
δηλαδή ὁ ἅγιος ὡς ἐκφραστής τῆς Ὀρθόδοξης πίστης μας περισσότερο ἀπό
τούς ἄλλους πατέρες καί διδασκάλους.<br />
<br />
<br />
<a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;"><b>2.</b></span> Τό λουλούδι αὐτό τῆς πίστης
μας, ἀδελφοί, ὁ ἅγιος Γρηγόριος, φύτρωσε σέ καλό χωράφι. Εἶχε
εὐσεβέστατους γονεῖς. Εἶχαν πέντε παιδιά, μέ πρῶτο παιδί τόν Γρηγόριο.
Καί τά πέντε τους παιδιά ἔγιναν μοναχοί!!! Δέν εἶναι θαυμαστό καί
θαυμασιώτατο αὐτό; Ναί, εἶναι! Ἀκόμη καί ὁ πατέρας, ὁ Κωσταντῖνος
Παλαμᾶς, στά τέλη τῆς ζωῆς του ἔγινε καί αὐτός μοναχός! Εἶχε ἅγια ζωή
αὐτός ὁ πατέρας, ἀφοῦ ὅταν οἱ ἄλλοι ἔβλεπαν τά πέντε του παιδιά
ψιθύριζαν: «Αὐτά εἶναι τά παιδιά τοῦ ἁγίου»! Τά πέντε του αὐτά παιδιά,
τά ὁποῖα ἦταν ἀκόμη μικρά, πεθαίνοντας ὁ ἅγιος πατέρας, τά ἀνέθεσε στήν
προστασία τῆς Παναγίας, τῆς Μητέρας τοῦ Βασιλέα τῶν οὐρανῶν.<a name='more'></a></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;"><b>3.</b></span> Ὁ μεγαλύτερος υἱός, ὁ
Γρηγόριος, ἀφιερώθηκε πρῶτος στόν Θεό καί ἔγινε μοναχός στό Ἅγιο Ὄρος,
στήν Λαύρα τοῦ Βατοπεδίου, κοντά στόν διάσημο ἡσυχαστή Νικόδημο.
Γενόμενος μοναχός ἔβαλε σάν πρῶτο του καί κύριο σκοπό τό νά ἀποκτήσει
τόν θεῖο φωτισμό. Νά μετάσχει καί αὐτός στήν θεία ἔλλαψη. Γιά νά γίνει
ὅμως αὐτό πρέπει πρῶτα νά καθαριστεῖ ἡ καρδιά ἀπό τά ἁμαρτωλά πάθη. Καί
ὅσο καθαίρεται ὁ νοῦς καί ἡ καρδιά ἀπό τίς ἁμαρτωλές σκέψεις καί
ἐπιθυμίες, τόσο καί πιό πολύ ἔρχεται ὁ θεῖος φωτισμός στήν ψυχή. Γι᾽
αὐτό καί ὁ νεαρός μοναχός Γρηγόριος, ἰδιαίτερα στά πρῶτα χρόνια τῆς
ἀφιέρωσής του στόν Θεό, ἔλεγε συνέχεια, μέρα καί νύκτα, νύκτα καί ἡμέρα,
αὐτήν τήν σύντομη, ἀλλά δυνατή προσευχή: «Κύριε, φώτισόν μου τό σκότος,
φώτισόν μου τό σκότος»! Καί τό δεύτερο ἔτος τῆς παραμονῆς του στό Ἅγιο
Ὄρος ὁ νεαρός ἀσκητής εἶδε σέ ὅραμα τόν Εὐαγγελιστή Ἰωάννη τόν Θεολόγο,
πού πῆρε τήν Παναγία σπίτι του!, ὁ ὁποῖος τοῦ εἶπε ὅτι ἔρχεται ἐκ
μέρους τῆς Παναγίας γιά νά τόν διαβεβαιώσει ὅτι Αὐτή θά τοῦ
συμπαρίσταται στόν ἀγώνα του καί θά ἀποκτήσει αὐτό πού θέλει. Δυναμώθηκε
ἀπό τό ὅραμα αὐτό ὁ νεαρός μοναχός Γρηγόριος καί μετά ἀπό αὐτό δόθηκε
μέ μεγαλύτερη ὁρμή στήν προσευχή καί τήν ἄσκηση.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;"><b>4.</b></span> Δέν ἔμεινε ὅμως πολύ ὁ
ἀσκητής Γρηγόριος Παλαμᾶς στό ῞Αγιο Ὄρος, γιατί οἱ Τοῦρκοι πειρατές
εἶχαν γίνει ἐπικίνδυνοι. Γι᾽ αὐτό, κατά θεία ὑπόδειξη ἀπό τόν ἅγιο
Δημήτριο, ὁ ἅγιος Γρηγόριος, μαζί μέ ἄλλους συνασκητές, πού ἀποτελοῦσαν
τήν συνοδία του, ἐγκαταστάθηκαν στό ὄρος τῆς Βέροιας, κοντά στήν
Θεσσαλονίκη. Ἐπειδή ἡ συνοδία χρειαζόταν ἕναν ἱερέα, κατά τήν ἀπαίτηση
ὅλων, δέχθηκε νά χειροτονηθεῖ ὁ Γρηγόριος, ἀφοῦ ὅμως βεβαιώθηκε πρῶτα
ὅτι αὐτό εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Σάν ἱερομόναχος τώρα ὁ ἅγιος
Γρηγόριος, ἀδελφοί, ἐπιδόθηκε μέ μεγαλύτερο ζῆλο στήν προσευχή, τήν
ἄσκηση καί τήν μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Ἀκοῦστε τί ἔκανε: Τίς πέντε
μέρες τῆς ἑβδομάδος ἔμενε ἀπομεμονωμένος στό κελλί του καί ἐμφανιζόταν
μόνο τό Σάββατο καί τήν Κυριακή, γιά νά τελέσει τήν Θεία Λειτουργία καί
νά συναναστραφεῖ τούς συμμοναστές του. Ἡ ὄψη του ἔλαμπε καί αὐτό ἦταν τό
καλύτερο κήρυγμά του!</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Ἐδῶ στό ὄρος τῆς Βέροιας διαφώνησε ὁ ἅγιος Γρηγόριος μέ ἕνα γέροντα
ἐνάρετο μοναχό, τόν Ἰώβ, ὁ ὁποῖος ἔλεγε ὅτι ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή εἶναι
ἔργο μόνο τῶν μοναχῶν, ἐνῶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἔλεγε ὅτι ἡ
ἀδιάλειπτη προσευχή καί ἡ ἄσκηση γενικά δέν εἶναι μόνο τῶν μοναχῶν ἔργο,
ἀλλά καί τῶν λαϊκῶν χριστιανῶν. Ξέσπασε διαφωνία μεταξύ τῶν δύο
ἀσκητῶν, ἀλλά ἀργότερα ὁ Ἰώβ εἶδε στό κελλί του ὀπτασία ἀγγέλου, πού τοῦ
φανέρωσε τό λάθος του καί ἀμέσως αὐτός πῆγε στό κελλί τοῦ ἁγίου
Γρηγορίου καί τοῦ ζήτησε συγγνώμη γιά τήν διαφωνία του. Βλέπετε, ἀδελφοί
χριστιανοί, ὅτι, ὅπως ὑποστήριζε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, καί οἱ
λαϊκοί πρέπει νά ζῆτε ἀσκητικά, καί σεῖς οἱ λαϊκοί πρέπει νά ἀγωνίζεστε
γιά τόν καθαρμό τοῦ νοῦ σας καί νά τόν στρέψετε πρός τόν Θεό, γιά νά
πετύχετε τήν ἀδιάλειπτη προσευχή. Ἔτσι εἶναι βέβαια. Δέν ἔδωσε ὁ
Χριστός, ἀδελφοί μου, δύο Εὐαγγέλια, τό ἕνα γιά τούς μοναχούς καί τό
ἄλλο γιά τούς λαϊκούς. Ἕνα Εὐαγγέλιο ἔδωσε καί καλούμαστε ὅλοι, μοναχοί
καί λαϊκοί, νά τό ἐφαρμόσουμε καί ὅλοι μας νά μετανοοῦμε, ἐπειδή δέν τό
ἐφαρμόζουμε.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;"><b>5.</b></span> Πέντε χρόνια ἔμεινε ὁ
Γρηγόριος ἀσκητεύοντας στό ὄρος τῆς Βέροιας. Οἱ ληστρικές λεηλασίες ὅμως
τόν ἀνάγκασαν νά φύγει ἀπό ἐκεῖ καί νά ἐπιστρέψει στό Ἅγιο Ὄρος σέ
κάποιον ἡσυχαστικό τόπο τῆς Μεγίστης Λαύρας. Ἐδῶ ὁ ἅγιος προχωράει ἀκόμη
περισσότερο στήν ἀρετή, προχωράει πρός τό θεωρητικό στάδιο. Θέλει τήν
συγκέντρωση τοῦ νοῦ του, τήν ἀπομάκρυνσή του ἀπό ὅλα τά αἰσθητά, γιά νά
ἔχει θέα Θεοῦ, νά ἔχει τήν ἀπόλαυση τοῦ Θεοῦ μέ θεοπτία. Ὁ ἅγιος ἤθελε
μία τέλεια ἀποδέσμευση ἀπό τά ὑλικά καί τό ἀπόλυτο δόσιμο στά
πνευματικά. Γι᾽ αὐτό καί παρακάλεσε τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο νά ἀναλάβει
Αὐτή τήν φροντίδα γιά τά ἀναγκαῖα τῆς διατροφῆς τους, αὐτοῦ καί τῆς
συνοδίας του, γιά νά μήν ἀποσπῶνται αὐτοί ἀπό τήν προσευχή καί τήν
μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Καί ἡ Παναγία τό φρόντισε αὐτό· ἔστελνε
συνέχεια εὐλαβῆ Της τέκνα γιά νά φέρνουν στόν ἱερομόναχο Γρηγόριο καί
τήν συνοδία του ἀπό ὅλα τά ἀναγκαῖα καί τά χρειώδη. Τώρα, στήν περίοδο
αὐτή ὁ ἅγιος, μέ τήν περισσότερη Χάρη τοῦ Θεοῦ πού ἔλαβε γιά τά νέα του
ἀσκητικά παλαίσματα, ἀπόκτησε διορατικότητα, ἔκανε θαύματα καί ὁ λόγος
του ἔγινε θεολογικώτερος. Γιά τόν θεολογικό του λόγο καί τήν προτροπή νά
τόν δίνει, εἶδε ὁ ἅγιος Γρηγόριος μία ὀπτασία, ὅταν βρισκόταν σέ
κατάσταση νοερᾶς προσευχῆς. Εἶδε ὅτι κρατοῦσε στά χέρια του ἕνα σκεῦος
γεμάτο γάλα, πού ξεχυνόταν καί χυνόταν στήν γῆ καί μεταβαλλόταν σέ
εὐχάριστο κρασί μέ δυνατό ἄρωμα. Τότε ἕνας λαμπρός ἄνδρας τοῦ εἶπε:
«Γιατί δέν δίνεις αὐτό τό θεῖο ποτό, ἀλλά τό ἀφήνεις καί χύνεται;». Ὁ
ἅγιος ἀπάντησε ὅτι δέν βλέπει στήν ἐποχή του νά ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού νά
ἐπιθυμοῦν αὐτό τό ποτό, τήν ὑψηλή θεολογική διδασκαλία. Καί ὁ λαμπρός
ἄνδρας τοῦ ὁράματος τοῦ ἀπάντησε, ὅτι ἀκόμη καί ἄν δέν ὑπάρχουν ἄνθρωποι
νά ἐπιθυμοῦν αὐτή τήν ὑψηλή διδασκαλία, ὅμως αὐτός πρέπει νά τήν
κηρύττει. Βλέπετε, χριστιανοί μου, ἀπό τό ὅραμα αὐτό, ὅτι τό κήρυγμά μας
πρός σᾶς πρέπει νά εἶναι ὑψηλό καί θεολογικό, νά εἶναι τό κήρυγμα τῶν
θεοφόρων ἁγίων πατέρων, γιά νά μαθαίνετε τά βαθιά καί ὑψηλά τῆς
πνευματικῆς ζωῆς καί ὄχι νά σᾶς λέγουμε ἐκεῖνον τόν συνηθισμένο λόγο, τό
νά εἶστε ἁπλῶς καλοί ἄθρωποι. Συγχωρέστε μας, γιατί δέν κηρύττουμε λόγο
ὑψηλό καί γινόμαστε, λοιπόν, ἐμεῖς αἴτιοι γιά τήν πνευματική σας
ἄγνοια.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;"><b>6.</b></span> Τώρα πού στόν ἅγιο Γρηγόριο
δόθηκε αὐτή ἡ ὑψηλή θεολογία, τώρα ἐμφανίστηκε στό Βυζάντιο ὁ λόγιος
Βαρλαάμ ποτισμένος καί δηλητηριασμένος, μέχρι τά μεδούλια του, ἀπό τό
αἱρετικό φρόμημα τοῦ παπισμοῦ. Λυπᾶμαι ὅμως, χριστιανοί μου, γιατί δέν
ἔχω τόν χρόνο νά σᾶς πῶ τίς κακοδοξίες τοῦ Βαρλαάμ, πού εἶναι οἱ
αἱρέσεις τοῦ παπισμοῦ, καί νά σᾶς πῶ ἀκόμη τήν πολεμική τοῦ ἁγίου μας
κατά τῶν κακοδοξασιῶν αὐτῶν· νά σᾶς πῶ, δηλαδή, τήν πολεμική τοῦ ἁγίου
Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ἐναντίον τοῦ παπισμοῦ. Θά τό κάνω ἄλλοτε αὐτό. Μήν
ξεχνᾶμε ὅλοι μας τήν προσευχή «ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ ΦΩΤΙΣΟΝ ΜΟΥ ΤΟ
ΣΚΟΤΟΣ»! Θά σωθοῦμε ἀπό αὐτή τήν προσευχή. Μᾶς τήν ἄφησε ὡς προίκα ὁ
ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς.</div>
<div style="text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: center;">
<b>Μέ πολλές εὐχές,</b></div>
<b>† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας</b><br />
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0